روانشناسی اجتماعی چیست؟
بر طبق گفته گوردون آلپورت، روانشناسی اجتماعی، نظامی است که از
روش‌های علمی برای «درک و توضیح چگونگی تأثیرپذیری افکار، احساسات و رفتار
افراد از حضور واقعی، تخیلی یا ضمنی انسان‌های دیگر» استفاده می‌کند
(1985).
روانشناسی اجتماعی به محدوده
وسیعی از موضوعات اجتماعی، شامل رفتار گروهی، درک اجتماعی، رهبری، رفتار
غیرکلامی، همرنگی با جماعت (همنوایی)، پرخاشگری و پیشداوری (تعصب) نظر
می‌افکند. باید توجه داشت که روانشناسی اجتماعی تنها درباره در نظر گرفتن
تاثیرات اجتماعی نیست بلکه درک اجتماعی و تعاملات اجتماعی نیز برای درک
رفتار اجتماعی ضرورت دارند.
تاریخچه کوتاه روانشناسی اجتماعی
با
وجودی که افلاطون ایده «خِردجمعی» را مطرح کرد و مفاهیمی چون تسهیلات
اجتماعی در اواخر قرن هجدهم میلادی مطرح گشت امّا پس از جنگ جهانی دوم بود
که پژوهش‌ها در زمینه روانشناسی اجتماعی آغاز گشت. وحشتی که از نسل‌کشی
یهودیان (هولوکاست) به وجود آمده بود پژوهشگران را واداشت که به مطالعه
تأثیرات اجتماعی، همنوایی و اطاعت بپردازند.
دولت آمریکا نیز علاقه‌مند شد
که مفاهیم روانشناسی اجتماعی را برای تاثیرگذاری بر شهروندان به کار بندد.
روانشناسی اجتماعی به رشد خود در طول قرن بیستم ادامه داد و الهام‌بخش
پژوهش‌هایی گردید که به درک بهتر ما از رفتار و تجربه اجتماعی انجامیده
است.
تفاوت روانشناسی اجتماعی با سایر حوزه‌ها
درک تفاوت‌های روانشناسی اجتماعی
با نظام‌های دیگر اهمیت دارد. روانشناسی اجتماعی گاهی با روانشناسی
شخصیت، خردمندی قومی ( flok wisdom ) و یا جامعه‌شناسی اشتباه گرفته
می‌شود. چه چیزی روانشناسی اجتماعی را متمایز می‌سازد؟ برخلاف خردمندی
قومی که بر مشاهدات داستان‌گونه (anecdotal- observation ) و تعبیرات ذهنی
تکیه دارد، روانشناسی اجتماعی روش‌های علمی و مطالعات تجربی پدیده‌های
اجتماعی را به خدمت می‌گیرد.
روانشناسی شخصیت بر روی
ویژگی‌ها، خصوصیات و طرز فکر فردی تمرکز دارد در حالی که روانشناسی
اجتماعی تمرکزش بر وضعیت‌ها و شرایط است. روانشناسان اجتماعی به اثراتی که
محیط و تعاملات اجتماعی بر روی نگرش‌ها و رفتارها می‌گذارند علاقه‌مندند.
و سرانجام، درک تفاوت بین
روانشناسی اجتماعی و جامعه‌شناسی از اهمیت زیادی برخوردار است. با وجودی
که مشابهت‌های زیادی بین این دو وجود دارد، امّا جامعه‌شناسی، رفتار
اجتماعی و تأثیرات آن را در یک سطح خیلی گسترده‌تر در نظر می‌گیرد.
جامعه‌شناسان به نهادها و فرهنگی که بر روانشناسی اجتماعی تأثیر می‌گذارد
علاقه‌مندند. در حالی که روانشناسان بر روی متغیرهای وابسته به موقعیت
(متغیرهای موقعیتی) که بر رفتار اجتماعی اثر می‌گذارند تمرکز می‌کنند. با
وجودی که روانشناسی و جامعه شناسی هر دو به مطالعه موضوعات مشابهی
می‌پردازند امّا آنها به این موضوعات از دیدگاه‌های متفاوتی می‌نگرند.
تفاوت بین روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی چیست؟
تحصیلات مربوط به جامعه نقش حیاتی را درشکل دادن مردم به افراد مسئولیت پذیر اجتماعی، ایفا می کند.
درک چگونگی رفتار یک جامعه به عنوان یک نهاد یک پارچه ، موارد تاثیر
گذار بر روی رفتارها و الگو های آن، نقش فرهنگ ها و مذاهب، جنبه هایی هستند
که هم در روانشناسی اجتماعی و هم در جامعه شناسی تحت بررسی قرار می گیرند.
شباهت های بسیاری بین روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی وجود دارد. برای مثال، هر دوی آن ها بر روی بهتر ساختن جامعه تمرکز می کنند، گر چه ممکن است روش های آنها کاملا متفاوت باشد.
در این مقاله به بیان تفاوت های موجود بین روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی میپردازیم.
روانشناسی اجتماعی:
روانشناسی اجتماعی شاخه ای از روانشناسی است که بر جامعه تمرکز دارد.
به گفته ی گوردن آلپورت،روانشاس، روانشناسی اجتماعی رشته ای است برای
درک و چگونگی تاثیر گیری افکار، احساسات و رفتارهای اشخاص از دیگر انسان ها
، چه واقعی ، چه خیالی و چه ضمنی ، از روش های علمی استفاده می کند.
روانشناسی اجتماعی شامل زمینه هایی از قبیل درک اجتماعی، رفتار گروهی، پرخاشگری، تعصب، انطباق، رهبری و غیره می باشد.
اساس روانشناسی اجتماعی به زمان افلاطون باز می گردد که در آن زمان به
عنوان “ذهن جمعیت” شناخته می شد. اما توجه اصلی به این رشته از جنگ جهانی
دوم به بعد آغاز شد.
روانشناسی اجتماعی علمی و تجربی است.
روانشناسان اجتماعی متغیرهای موقعیتی را بررسی کرده و سعی می کنند برای
رفتارهای اجتماعی توضیحی ارائه دهند.آن ها به دنبال پیدا کردن ارتباطی بین
محیط اجتماعی، رفتار ها و نگرش ها هستند.
جامعه شناسی:
جامعه شناسی نسبتا یک موضوع گسترده تر می باشد.
جامعه شناسی شامل مطالعه ی روابط و نهادهای بشری است.جامعه شناسی گسترده
و متنوع است و تقریبا تمام جنبه هایی که بر روی جامعه تاثیر می گذارد را
تحت بررسی قرار می دهد.
جامعه شناسان چگونگی تاثیر مذاهب ، فرهنگ ها ، نژادها، طبقات اجتماعی ،
وضعیت اقتصادی و غیره را بر روی عملکرد جامعه بررسی می کنند. جامعه شناسان
تمامی تغییرات جامعه را ، چه جزئی و چه شدید، مورد بررسی قرار می دهند.حتی
کوچکترین تغییری در جامعه ممکن است دلایل جالبی به همراه داشته باشد.
جامعه شناسان هر چیزی که یک انسان در طول زندگی خود تجربه می کند را
مورد مطالعه قرار می دهند. از مسائل عشقی، هویت نژادی و جنسیتی، تعارض
خانوادگی، رفتار منحرف، سال خوردگی و عقاید مذهبی گرفته، تا مسائلی مانند
جرم و جنایت و قانون، فقر و ثروت، تعصب و تبعیض، مدارس و آموزش و پرورش،
شرکت های کسب و کار، جامعه شهری و مسائلی در سطح جهانی مانند جنگ و صلح ،
هیچ چیز نمی تواند از نظر جامعه شناسان پنهان بماند.
آزمایش ها و روش های تحقیقاتی جامعه شناسی با روانشناسی اجتماعی متفاوت است.
جامعه شناسان از جمع آوری داده ها در دوره های طولانی تر، انجام بررسی
هایی در مقیاس بزرگ تر، و انجام سرشماری و استفاده از آمار و ابزارهای دیگر
برای تفسیر اطلاعاتی از جمله داده های تاریخی که در حال حاضر در دسترس است
، استفاده می کنند.
پس بطور خلاصه:
– روانشناسی اجتماعی زیر شاخه ای از روانشناسی است اما جامعه شناسی اینطور نیست.
– روانشناسی اجتماعی جزئی تر است در حالی که جامعه شناسی گسترده و متنوع تر می باشد.
– روش ها و عملکرد های این رو با هم متفاوت هستند.
– روانشناسی اجتماعی با استفاده از متغیرهای موقعیتی و روش های علمی
تحقیق می کند اما جامعه شناسی با استفاده از آمار، مشاهدات جمعیت، سرشماری،
و روش های دیگر کار می کند.
