دلایل, علایم, پیشگیری و درمان زانو درد
زانو
درد (Knee Pain) مشکل شایعی بوده که افراد در همه سنین را تحت تاثیر قرار
می دهد. درد زانو می تواند ناشی از آسیب دیدگی ها همچون پاره شدن رباط و یا
غضروف باشد. بیماری ها و مشکلات همچون ورم مفاصل، نقرس
و عفونت نیز می توانند باعث زانو درد شوند. خیلی از انواع زانو درد کم و
معمولی با درمان خانگی و مراقبت بهبود می یابند. ورزش درمانی و زانوبند نیز
می توانند به بهبود درد زانو کمک نمایند. در بعضی از موارد، ممکن است برای
درمان زانو درد نیاز به جراحی باشد.
مکان
و شدت درد زانو بسته به علت آن متفاوت بوده و بعضی از اوقات ورم و خشکی
زانو، سرخی و داغ شدن آن، ضعف و ناتوانی زانو، صدای تق تق و یا خرد شدن و
ناتوانی در صاف کردن کامل زانو نیز با درد همراه باشد. اگر قادر به تحمل
وزن خود برروی زانو نیستید، دچار ورم مفصل شده‌اید، نمی توانید کاملا زانوی
خود را باز و خم کنید، بدشکلی واضحی در زانوی خود می بینید، بجز درد و
سرخی و ورم زانو تب هم دارید و یا زانویتان بی ثبات می باشد، باید به پزشک
مراجعه نمایید.
دلایل زانو درد
آسیب
دیدگی ها، معمول ترین علت مشکلات و درد زانو می باشند. آسیب های ناگهانی
(حاد) به زانو می تواند ناشی از ضربه مستقیم به زانو و یا خم کردن، پیچیدن و
یا افتادن برروی زانو باشد. درد، کبودی و یا ورم زانو می تواند شدید بوده و
همچنین بیشتر و بیشتر شود. زانو و یا زیر زانو بعد از آسیب ممکن است بی
حس، ضعیف، سرد، سوزن سوزن شده و یا به رنگ آبی درآید.
آسیب های حاد و ناگهانی که باعث درد زانو می شود، شامل:
- رگ به رگ شدن، کشیدگی و سایر آسیب ها به رباط و تاندون های متصل کننده کشکگ زانو
- پارگی در بالشتک لاستیکی مفصل زانو (مینیسک)
- پارگی های رباط از قبیل رباط صلیبی قدامی (ACL). آسیب دیدگی رباط جانبی داخلی (MCL) شایع ترین آسیب دیدگی رباط زانو می باشد.
- شکستگی کشکگ
زانو، که عموما ناشی از فشار غیرطبیعی برروی زانو از قبیل افتادن، پیچش
شدید زانو، نیروی شدید که زانو را خم کند و یا زمانیکه زانو با شدت زیاد با
چیزی برخورد می کند. - دررفتگی زانو که اغلب در دختران سنین 13 تا 18 سال رخ می دهد.
- تکه های از استخوان و بافت های ناشی از شکستگی که در زانو گیر می کند.
- در رفتگی مفصل زانو که عموما آسیبی نادر و در عین حال جدی می باشد.
التهاب هایی که باعث درد زانو می شوند، شامل:
- التهاب بورس‌ها (بورسیت)
- بورسیت جلوی کشککی(شایع‌ترین بورسی که در زانو درگیر میشود)
- بورسیت عقب تاندون کشککی
- بورسیت جلوی تاندون کشککی
- بورسیت عضله نیمه غشایی(سمی ممبرانوسوس)
- التهاب تاندون ها(تاندونیت)
- تاندونیت پاتلا(زانوی پرشگران)
- تاندونیت همسترینگ
- تاندونیت پوپلیتئوس
- سینویت زانو
بیماری هایی که باعث زانو درد می شوند، شامل:
- نرمی غضروف کشکک یا کندرومالاسی کشکک
- آرتروز زانو
- کیست بیکر
- کیست منیسک
- منیسک دیسکی شکل
- آرتریت روماتویید زانو
- آرتریت چرکی
- استئوکندریت دیسکان
- تومورها
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- سندرم رایتر
- آرتریت هموفیلیک
- آرتریت نقرسی
- آرتریت سلی
- استئومیلیت
- بیماری ازگود اشلاتر
- بیماری لارسن جانسون
تغییر شکل ها یا دفورمیتی هایی که باعث زانو درد می شوند:
- پای پرانتزی
- پای ضربدری
- عقب زدگی زانو(هیپراکستنشن زانو)
- خم شدن زانو
علل دیگر شامل:
- شلی رباط های اطراف زانو
- تجمع مایع(افیوژن)مفصل زانو
- بیماری عروقی محیطی
- ترومبوز وریدی عمقی(DVT)
- گیرافتادن بالشتک چربی
گاهی
درد زانو مربوط به خود زانو نیست و ممکن است از ناحیه دیگری از بدن
باشد(مثلا درد ران یا مچ پا).به این نوع از دردها درد ارجاعی(درد ریفرال)می
گویند.
عواملی که خط زانو درد را افزایش می دهد؟
تعدادی از عواملی که خطر زانو درد و مشکلات زانو را افزایش می دهد، شامل:
- وزن اضافی – چاقی و یا اضافه وزن، باعث افزایش فشار برروی مفاصل زانو می شود. همچنین اضافه وزن خطر آرتروز را افزایش می دهد.
- مشکلات بیومکانیکی –
اختلالات ساختاری خاص همچون کوتاه بودن یک پا از پای دیگر، انحراف و یا
صافی زانو ها شما را در برابر مشکلات زانو آسیب پذیرتر می نماید. - فقدان انعطاف پذیری و استحکام زانو –
فقدان استحکام و انعطاف پذیری زانو از اصلی ترین دلایل آسیب های زانوی می
باشد. ماهیچه های ضعیف و یا خشک با کاهش پشتیبانی از زانو و عدم جذب فشار
برروی آن باعث آسیب دیدگی آن می شود. - ورزش های خاص – بعضی از انواع ورزش ها باعث فشار بیشتر برروی زانوها می شود. اسکی آلپاین و بسکتبال از جمله این ورزش ها می باشد.
- آسیب های قبلی – در صورتیکه قبلا زانوی شما آسیب دیده باشد، احتمال آسیب دیدن دوباره زانویتان بیشتر می باشد.
درمان درد زانو
درمان
های درد زانو بسته به علت آن شامل اقدامات کمک های اولیه، استراحت،
استفاده از وسایل کمکی و زانوبند، فیزیوتراپی، دارو های مختلف و در بعضی از
موارد جراحی می شود. انتخاب درمان بسته به موقعیت، شدت، نوع مشکل و سن
شما، وضعیت سلامتیتان و سطح فعالیت شما می باشد. برای درمان های جراحی و
دارویی و فیزیوتراپی نیاز به مراجعه به پزشک می باشد، در ادامه درمان های
خانگی و اقدامات احتیاطی برای مشکل زانو درد را بیان می نماییم:
برای درمان خانگی زانو دردی که تازه شروع شده است:
- استراحت کرده و از فعالیت هایی که درد شما را بیشتر می کند، اجتناب نمایید.
- از
کمپرس یخ استفاده نمایید. ابتدا کمپرس یخ را هرساعت و هربار به مدت 15
دقیقه برروی زانو بگذارید. بعد از روز اول، کمپرس یخ حداقل چهار بار در روز
برروی زانویتان بگذارید. - تا آنجا که می توانید زانویتان را بالا گذاشته، تا ورم آن کاهش یابد.
- از
نوارها و باندهای بستن زانو که در بیشتر داروخانه ها و تجهیزات پزشکی
فروشی ها موجود است، استفاده نمایید. استفاده از این موارد هم به کاهش ورم
کمک کرده و از زانو نیز حمایت می کند. - برای درد از استامینوفن و برای درد و ورم از ایبوپروفن استفاده نمایید.
- موقع خواب یک بالش زیر زانویتان قرار دهید.
درمان با طب جایگزین یا سنتی
استفاده از طب سوزنی
برای کاهش درد زانوی ناشی از آرتروز مفید است. استفاده از گلوکزامین و
کوندروتین هم ممکن است برای دردهای ناشی از ورم مفاصل مفید می باشد.
پیشگیری از زانو درد
با آنکه پیشگیری از درد زانو همیشه ممکن نیست، اما توصیه هایی که در ادامه می آیند می توانند مفید باشند:
- اگر شما چاق هستید باید بدنبال کاهش وزن بوده و درصورتیکه وزن متناسبی دارید، سعی به حفظ تناسب اندام خود نمایید.
- همیشه قبل از ورزش گرمش کرده و بعد از آن نرمش نمایید. عضلات چهار سر ران و عضلات قبل از ران را بکشید و تقویت نمایید.
- از دویدن رو به پایین تپه ها اجتناب کرده و بجای دویدن راه بروید.
- بجای دویدن، دوچرخه سواری و شنا نمایید.
- میزان ورزش خود را کاهش دهید.
- اگر
چاق هستید، وزن کم کنید. هنگام بالا رفتن و پایین رفتن از پله ها، به ازای
هر نیم کیلو وزن اضافه، دو نیم کیلو فشار برروی زانو وارد می شود. - اگر کف پای شما صاف است، از کف های مخصوص کفش استفاده نمایید.
- از مناسب بودن کفش های دوندگیتان اطمینان حاصل نمایید.
راههای پیشگیری از زانو درد چیست؟
راههای پیشگیری از زانو درد
زانو درد چگونه دردی است ؟ چه کسانی به آن مبتلا می شوند ؟ اصولا چه دلیلی موجب پیدایش این بیماری می شوند ؟
باید گفت که علت اصلی بروز این
بیماری به روشنی معلوم نیست گاهی بعد از وارد آمدن ضربه ای به زانو یا راه
رفتن در فواصل طولانی خصوصا در سر پایینی ها مثل پایین آمدن از کوه یا در
ورزش هایی که فشار زیادی به زانو وارد میکند مثل فوتبال ، بسکتبال ، اسکی و
…ظاهر می شود .
در
پیدایش این بیماری تغییرات بیوشیمیایی غضروف مفصل از جمله علل شناخته شده
است که در نتیجه آن غضروف مفصل شفافیت خود را از دست می دهد و به رنگ زرد
تیره در می آید در این حالت استخوان ها با یکدیگر در هنگام حرکت تماس
مستقیم دارند و در اثر اصطکاک استخوان ها ، سطح مفصلی ، ریشه ریشه و
ناهموار میشود و غضروف کشکک در بعضی نقاط به کلی از بین میرود و استخوان
زیر آن نمایان میشود .
در این
حالت به علت تماس مستقیم استخوان ها درد زیادی در ناحیه زانو احساس می شود
. علت های پزشکی دیگری از جمله کیست بیکر ، آرتریت روماتوئید یا استئو
آرتریت ( آرتروز ) و …. نیز موجب زانو درد می شود.
چند توصیه برای پیشگیری از زانو درد
۱- هیچگاه برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت نایستید و هر چند دقیقه یکبار وزن خود رااز یک پا به پای دیگر منتقل کنید.
۲-
زمانیکه مجبورید کاری را سرپا انجام دهید و یا مجبورید برای مدت طولانی
یکجا بایستید مثل ایستادن در صف ، در آشپزخانه و یا در هنگام اطو کردن و
… پای خود را روی یک چهار پایه کوتاه قرار دهید و پس از چند دقیقه پای
خود را عوض کنید این کار برای کمر شما نیز مفید است.
۳-
بهترین حالت برای استراحت زانو زاویه ۹۰ درجه است بنابراین بهتر است هنگام
نشستن بر روی مبل بنشینید تا بر روی زمین نشسته و پا های خود را دراز کنید
. نشستن دو زانو و چهارزانو نه تنها باعث استراحت زانو نمی شود بلکه برای
زانو مضر هم هست .
۴- حتی المقدور از توالت فرنگی استفاده کنید زیرا خم شدن کامل زانو بسیار زیان آور است .
۵- قوی کردن عضلات همسترینگ ، چهارسر ران و دو قولو که مفصل زانو را در بر دارد نیز از زانو درد جلوگیری می کند.
ورزش های مفید برای پیشگیری از زانو درد
قوی بودن عضلات ناحیه زانو سبب کشیده شدن کشکک به بالا شده و از فشار بر
زانو میکاهد .انجام مرتب این تمرین ها به صورت صحیح می تواند شما را تا حد
زیادی از زانو درد مصون سازد و اگر شما به زانو درد مبتلا هستید انجام برخی
از این تمرینات البته با مشورت پزشک متخصص می تواند در کاهش درد و تسریع
بهبودی به شما کمک کند در غیر این صورت همین ورزش ها ممکن است برای شما که
زانو درد دارید بسیار مضر باشد .
تمرین ها با پای کشیده
محکم کردن زانو :
بنشینید و پاها را مقابل خود دراز کنید . زانوی خود را محکم راست کنید .
آن را به زمین فشار دهید و همزمان پا را از مچ به سمت خود بکشید زانو را تا
۵ ثانیه راست نگه دارید سپس آن را کاملا شل کنید . ( ۳ بار در هر روز هر
بار ۱۰ مرتبه)
بالا بردن پا در حالت کشیده :
بنشینید و پاهای خود را راست کنید و در حالی که زانوی خود را راست کرده
اید( یعنی ساق پای شما با ران شما در یک امتداد قرار گیرد) پای خود را بالا
ببرید و تا نزدیکی زمین پایین آورید این حرکت را ۱۰ بار انجام دهید سپس
پای خود را عوض کنید سعی کنید این تعداد را به ۳۰ بار برسانید.
چرخش مفصل ران :
بنیشینید و مفصل زانوی خود را راست کنید در حالی که زانو را در همان حالت
کشیده قفل کرده اید پای خود را بالا ببرید و دایره هایی را با پای خود به
سرعت در فضا رسم کنید و آن را به سه سری ۱۰ تایی برسانید . این تمرین را
میتوانید به صورت نوشتن حروف الفبا نیز انجام دهید.
بنیشینید و مفصل زانوی خود را راست کنید در حالی که زانو را در همان حالت
کشیده قفل کرده اید پای خود را بالا بیاورید و به صورت عرضی آن را به سمت
خارج بدن ببرید و به آرامی آن را به مرکز برگردانید و پایین بیاورید .
اینکار را برای هر دو پا تکرار کنید.
بالا بردن پا در وضعیت دمر :
روی شکم بخوابید زانو را راست نگه دارید و پا را از عقب کمی بالا ببرید
این وضعیت را تا ۳ ثانیه حفظ کنید و سعی کنید به تدریج آن را به ۳ سری ۱۰
تایی برسانید.
تمرین های حرکتی برای خم کردن زانو
۱-روی
صندلی بلندی بنشینید طوری که پای شما در حالت خمیده در زاویه ۹۰ درجه قرار
گیرد سپس یکی در میان مفصل زانوی خود را راست کنید و تا شماره ۳ نگه دارید
این حرکت را ۳ بار هر بار ۱۰ مرتبه انجام دهید.
۲–نشست و برخاست :
صاف باستید و پشت خود را تا حد امکان راست نگه دارید به آرامی بنشینید تا
اینکه زانوی شما به زاویه ای کمی بیشتر از ۹۰ درجه تبدیل شود سپس دوباره به
آرامی بایستید . این حرکت را با نشستن و برخاستن از روی صندلی نیز می
توانید انجام دهید با توجه به اینکه از دستان خود نباید استفاده کنید.
۳-دوچرخه ثابت
: زین دوچرخه را طوری تنظیم کنید که هنگامی که پدال در وضعیت پایین و کف
پا بر روی آن قرار دارد زانو تقریبا راست باشد مقاومت را در حد متوسط تنظیم
کنید و ده دقیقه با سرعت ثابت پدال بزنید ابتدا میزان مقاومت و سپس زمان
تمرین را افزایش دهید.
