خطبه عقد
119- خطبه النکاح اللطیفه.
اللهم صل علی محمدا و آل محمد اعوذ بالله من الشیطان الرجیم.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله الذی زوّج ابانا آدمُ امنّا حواء فی جنات النعیم، و کرّم هاجر و سار|
بصحبه خلیله ابراهیم و الفّ بین زلیخاو یوسف الکریم کما الفّ بین صفورا و
موسی الکلیم، و اعز بلقیس بسلیمان فاسلمت لله العلیم، و شرّف خدیجه الکبری
بصحبه حبیبه المصطفی صاحب الخلق العظیم، و اعلی علیّا، بفاطمه الزهراء بنت
رسول الله الحلیم، و نشهد ان لااله الاالله وحده لا شریک له و ان محمداً
عبده و رسوله و ان علیا ولیه و وصی نبیهe
و بعد فقد کان من فضل الله علی الانام، ان اغناهم بالحلال عن الحرام و
حثهم علی صحیح الالتیام، و قال تبارک و تعالی و انکلحوا الایامی منکم و
الصالحین من عبادکم و امائکم ان یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله و الله
واسع علیم و قال سید العرب و العجم و منبع الجود و الکرم و مفخر ولد آدمe تناکحوا تناسلوا تکثروا فانی اباهی بکم الامَمَ یوم القیمه و لو با لسقط.(2 ) و قالe و للمولود من امّتی احبّ الیّ مما طلعت علیه الشمس(3) اتباعاً ’’ لامر الله و اجراءً ’’ لسنه رسول اللهe نُجری صیغه النکاح بین فلان و فلان ( اسم زوج و زوجه را بگوید ) و اقول انکحت موکلتی موکلک علی الصداق المعلوم تا آخر صیغه ها.
دعا بعد از خواندن عقد نکاح
اللهم
اجمع شملهما و بارک امرهما وطیب نسلهما و ارزقهما ذرّیه طیّبه مبارکه بحق
محمد و آله الطاهرین صلوات علیهم اجمعین، آمین یا رب العالمین صلوات.
خطبه پيش از عقد ازدواج
خطبه پيش از عقد ازدواج
بسم الله الرحمن الرحیم
مستحب است‌كه عقدكننده يا غيراو پيش ازاجراي عقد نكاح، خطبه‌اي ايراد
كند كه حداقل آن ” الحمد لله، والصلاة والسلام على رسول الله ” مي‌باشد.
1-ازابوهريره روايت است‌كه پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمود:” كل خطبة ليس
فيها تشهد فهي كاليد الجذماء [هر خطبه‌اي‌كه درآن تشهد يعني شهادتين نباشد
بمانند دستي است كه جذام زده باشد]’’. بروايت ابوداود و ترمذي‌كه آن
را حديث “حسن غريب“ دانسته است.
2-از ابوهريره روايت است‌كه پيامبر صلي الله عليه و سلم گفت:” كل أمر ذي
بال لا يبدأ فيه بالحمد لله، فهو أقطع “ . بروايت ابوداود و ابن ماجه.
يعني هركار مهمي‌كه صاحبش بدان اهميت بدهد و مورد توجه و اهتمام او
باشد اگر آن را با ذكر خدا و بنام خدا آغاز نكند،كار او بركت ندارد
و از بركت خداوند بدور است، مراد تنها “الحمد لله” نيست بلكه مقصود
آنست‌كه با نام و ياد خدا آغاز شود در احاديث ديگري نيز بدينمطلب
اشاره شده است.
بهتر است كه پيش از اجراي صيغه عقد نكاح، خطبه حاجت را بخواند.
عبدالله بن مسعودگفت: خداوند به پيامبر صلي الله عليه و سلم جوامع
خيروخواتم خير و فواتح خير را آموخته است يعني سخنان او جامع و
دربرگيرنده همه نيكيها و پايان همه خوبيها و آغازگر تمام خيرات هستند.
او خطبه نماز و خطبه حاجت و نيازرا به ما آموخت كه خطبه نماز –
تشهد – چنين است:” التحيات لله والصلوات والطيبات.السلام عليك أيها النبي ورحمة
الله وبركاته.السلام علينا وعلى عباد الله الصالحين.أشهد أن لا إله إلا الله وأشهد
أن محمدا عبده ورسوله ” خطبه نياز و حاجت چنين است:” إن الحمدلله، نحمده
ونستعينه ونستغفره، ونعوذ به من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا.من يهد الله فلامضل
له، ومن يضلل الله فلا هادي له، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له وأشهد أن
محمدا عبده ورسوله…ثم تصل خطبتك بثلاث آيات من كتاب الله “
1- ” يأيها الذين آمنوا اتقوا الله حق تقاته ولا تموتن إلا وأنتم مسلمون” [آل
عمران آیه120.]
٢- ” يأيها الناس اتقوا ربكم الذي خلقكم من نفس واحدة وخلق منها زوجها وبث منهما
رجالا كثيرا ونساء.واتقوا الله الذي تساءلون به والارحام إن الله كان عليكم رقيبا
” [نساء آیه1.]
٣- ” يأيها الذين آمنوا اتقوا الله وقولوا قولا سديدا يصلح لكم أعمالكم ويغفر لكم
ذنوبكم، ومن يطع الله ورسوله فقد فاز فوزا عظيما “ [احزاب آیه 71.]
[براستي هرگونه ستايش و ثنائي سزاوار خداوند است. پس او را مي‌ستائيم
و از اوكمك و ياري مي‌طلبيم و ازاو طلب آمرزش داريم و از بديهاي نفس
خويش و از اعمال بد خويش بدو پناه مي‌بريم.كسي راكه خداوند
هدايت‌كندكسي را ياراي گمراه ساختن او نيست. وكسي كه برابر اوامر
خداوند گمراه باشد و بفرمان خدا نباشدكسي را ياراي هدايت او نيست. بدل
اقرار مي‌كنم و بزبان‌گواهي مي‌دهم‌كه بجزالله هيچ موجودي استحقاق پرستش
و عبادت ندارد و اوتنها وبي‌شريك است و همچنين‌گواهي مي‌دهم‌كه محمد بن
عبدالله بنده و رسول و فرستاده او است سپس سه آيه زيررا بدنبال آن
بخواند:
1-اي مومنان آنگونه‌كه شايسته تقواي خدا است تقوي پيشه‌كنيد -اوامراو
را و نواهي او را بدرستي اجراكنيد – تلاش‌كنيدكه در حالي بميريدكه
مسلمان باشيد يعني همواره مسلمان‌كامل باشيد تا بوقت مرگ نيزچنين باشيد.
٢-اي مردم تقواي پروردگارتان را پيشه‌كنيد، پروردگاري‌كه شما را از يك
نفس واحد آفريد و از همان نفس و از جنس او همتا و جفت او را نيز
بيافريد و ازآنان مردان و زنان فراوان بوجود آورد. تقواي خدا را
پيشه‌كنيد، خدائي‌كه در قسم و خواهش او را و خويشاوندان را ياد
مي‌كنيد، براستي هميشه خداوند مراقب حالشما است .
٣-اي مومنان تقواي خدا را پيشه‌كنيد و سخنان نيكو و استوار بگوئيد،
خداوند اعمال شما را اصلاح مي‌كند وگناهان شما را مي‌آمرزد. براستي هركس
از فرمان خداوند و پيامبر او اطاعت و پيروي‌كند او بفوز عظيم و
رستگاري بزرگ نايل آمده است ]”.
اين حديث را صاحبان سنن روايت‌كرده‌اند و اين متن از ابن ماجه است.
اگركسي درآغاز عقد خطبه نكاح را ايراد نكند، نكاح صحيح است: مردي از
بني‌سليم‌گويد: زني نفس خويش برپيامبر صلي الله عليه و سلم عرضه داشته بود
تا او را بهركس‌كه مي‌خواهد عقدكند. من آن زن را از پيامبر صلي الله عليه
و سلم خواستگاري‌كردم، پيامبر صلي الله عليه و سلم گفت: ” زوجتكها بما معك
من القرآن [شما دوتا را با هم عقد بستم و مهريه او مقدار قرآني باشد
كه تو مي‌داني و آن را به او بياموزي]”. ديگر خطبه‌اي ايراد نكرد.
فلسفه آغاز عقد با خطبه
در “حجه الله البالغه“ آمده است‌كه “مردمان جاهلي پيش از عقد نكاح
افتخارات قوم خويش را برمي‌شمردند و پس از ذكر آن، مطلب خويش را ادا
مي‌كردند، اين رسم نيكو همچنان ماند و به ايراد خطبه تبديل گرديد و
ايراد خطبه موجب مي‌گردد، جريان عقد شهرت پيداكند ودرملاء عام و با
اطلاع مردم و درجلو چشم آنان صورت‌گيرد و اين كار نيكو است تا مردم
ازنكاح باخبرشوند ونكاح با زنا فرق داشته باشد…
بعلاوه خطبه براي‌كارهاي مهم ايراد مي‌شود و اهميت دادن به نكاح و
ازدواج و بزرگ جلوه دادن آن نيكو و پسنديده است، لذا پيامبر صلي الله
عليه و سلم اصل خطبه خواندن پيش از نكاح را پذيرفت و اوصاف و الفاظ
آن را تغيير داد، و نشان دادكه براي هر مقامي مقالي مناسب است و هر
عملي شايسته است‌كه با شعايرخداوند آغازگردد تا دين حق در همه شئون
مومنان پرچم خويش را بيفرازد و شعارها و علامات خود را آشكار نمايد،
لذا پيامبر صلي الله عليه و سلم انواع ذكر و حمد و ستايش و استغفار و
استعانت و استعاذت و توكل و تشهد و آياتي از قرآن مجيد را در
آن‌گنجانيده است.
براي اينست‌كه مي‌فرمايد:” وكل خطبة ليس فيها تشهد فهي كاليد الحذماء وقوله ” كل
كلام لا يبدأ فيه بحمدالله فهو أجذم فصل ما بين الحلال والحرام الصوت والدف في
النكاح [فرق بين وصلت حلال و حرام آنست‌كه وصلت حلال ونكاح شرعي اين
عمل با صداي آشكار و آواز و ترانه و دف صورت‌گيرد و همه از آن
اطلاع يابند در حاليكه در وصلت حرام‌كسي خبر ندارد]”.
دعاي بعد از عقد نكاح
مستحب است‌كه پس از عقد نكاح براي زوجين دعاهاي ماثور و منقول از
پيامبر صلي الله عليه و سلم را بخوانند:
1-از ابوهريره روايت است‌كه پيامبر صلي الله عليه و سلم هرگاه بكسي
تبريك ازدواج مي‌گفت و عقد نكاح را براي‌كسي مي‌بست مي‌گفت:” بارك الله
لك وبارك عليك وجمع بينكما في خير [خدا برايت بركت دهد و مباركت باشد و
وصلتان را بخيرگرداند]”.
٢-از عايشه روايت است‌كه‌گفت: “پيامبر صلي الله عليه و سلم با من
ازدواج‌كرد و مادرم پيش من آمد و مرا بخانه پيامبر صلي الله عليه و سلم
برد و درآنجاگروهي از زنان انصار جمع بودند وگفتند:” على الخير، والبركة
وعلى خير طائر [انشاء‌الله بخيرو بركت و طالع وبخت نيكو باد]’’. بروايت
بخاري و ابوداود.
٣-از حسن – بصري – روايت است‌كه‌گفت: “عقيل پسر ابوطالب با زني از
بني‌جشم ازدواج كرد.به وي‌گفتند:” بالرفاء والبنين ” اوگفت: چيزي را
بگوئيد كه پيامبر صلي الله عليه و سلم گفته است:” بارك الله فيكم، وبارك
عليكم [خداوند بركت خويش را در شما قرار دهد و بركت او بر شما
باد]”. بروايت نسائي.
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.
