کشاورزی ارگانیک اولین قدم در حفظ سلامت خاک
کشاورزی ارگانیک یا کشاورزی زیستی
، نوعی کشاورزی است که در تولید و فرآوری محصولات آن از کودهای شیمیایی،
سموم، هورمون‌ها و دگرگونیها و دستکاری‌های ژنیتیکی استفاده نشود و همه
مراحل تقویت زمین، کاشت و برداشت با استفاده از نهاده‌های طبیعی (همچون کود زیستی، ورمی کمپوست ، حشرات سودمند، ریزاندامگان کارآ یا EM ) باشد.کشاورزی ارگانیک
سیستمی تولیدی است که سلامت خاک، اکوسیستم ها و انسان را پایدار می سازد و
بر فرایند بوم شناسانه، تنوع زیستی و چرخه های سازگار با شرایط محلی تکیه
دارد.
فرآورده‌های کشاورزی زیستی در کشور ما با نام محصولات سالم و در کشورهای اروپایی وامریکایی با نام کشاورزی زیستی (به انگلیسی: Organic farming) و یا کشاورزی بیولوژیک (Bio) شناخته می‌شود. کشاورزی زیستی، یک سیستم مدیریتی جامعی است که کمیت و کیفیت محصولات
از تولید تا فرآوری و انتقال به مصرف کننده، سلامت خاک، گیاه، حیوان،
انسان، میکروارگانیسم‌ها، محیط سیاره زمین بعنوان یک موجود زندة واحد، اصول
اکولوژوکی، محیط زیست، اصول عدالت و روابط اجتماعی، احترام به مخلوقات و
اصول پایداری زیستی در آن مد نظر است.
تاریخچه کشاورزی ارگانیک
کشاورزی ارگانیک
قدیمی ترین فرم کشاورزی بر روی کره زمین است.کشاورزی بدون استفاده از مواد
شیمیایی پایه نفت(کودها و آفت کشهای شیمیایی ) شالوده عمل کشاورزان تا بعد
از جنگ جهانی دوم بود.جنگ با خودش تکنولوژیهایی را آورد که برای تولید
کشاورزی مفید بودند.برای مثال از نیترات آمونیوم که مورد استفاده دفاعی در
طی جنگ دوم جهانی بود ، کود شیمیایی نیترات آمونیوم ، استنتاج شد و گاز عصب
ارگانو فسفات منجر به پیشرفت حشره کشهای قوی گردید. این تکنیک های پیشرفته
از جنگ دوم جهانی منجر به مزایای اقتصادی چشمگیری شده و به همان نسبت هم
زیانهای اجتماعی و محیطی گردیده است. کشاورزی ارگانیک در
جستجوی بکارگیری آن پیشرفتهایی است که مفید و سازگار با حاصلخیزی پایدار
هستند(واریته های جدید محصولات، تکنولوژیهای کشاورزی دقیق ،کارایی بیشتر
ماشین آلات) در حالی که شیوه هایی که منجر به تاثیرات منفی بر اجتماع و
محیط زیست می شود ،مانند آلودگی ناشی از آفت کشها، و مقاوم شدن حشرات آفت
را رها کنیم.
جنبش ارگانیک چیست؟
جنبش ارگانیک به طور گسترده اشاره به سازمان ها و افرادی که در سراسر جهان در ترویج کشاورزی ارگانیک
درگیراند دارد. تاریخچه آن به نیمه اول قرن بیستم، هنگامی که کشاورزی مدرن
در مقیاس وسیع شروع به ظهور کرد، برمی گردد.جنبش ارگانیک در اوایل دهه ی
1900 در پاسخ به جهت گیری به سمت کودهای سنتزی نیتروژنی و آفت کش ها در
روزهای اولیه کشاورزی صنعتی آغاز شد. این جنبش برای سال ها خاموش بود، اما
توسط گروهی کوچکی از کشاوزان متمایل به اکولوژی، زنده نگهداشته شده بود.
بهبود خاک با کشاورزی ارگانیک
کیفیت محصولات زراعی و سلامت دام و انسان،
در گرو وجود خاک سالم و بدون آلودگی می باشد، همچنین خاکی از طریق فعالیت
های بیولوژیکی خود و بدون اتکا به انرژی های ورودی، می تواند برای مدت
طولانی باروری خود را حفظ کرده و محصولات با کیفیت بالا تولید کند.
لذا اولین قدم در حفظ سلامت خاک این است
که به عنوان یک جز زنده به آن نگاه کنیم. خاک علاوه بر تهیه بستر مناسب
برای رشد گیاه و توسعه ریشه، و همچنین تامین مواد غذایی مورد نیاز گیاه،
مجموعه متنوعی از موجودات زنده را نیز در بر دارد.
کیفیت مواد غذایی ارگانیک
از نظر مصرف کنندگان، محصولات ارگانیک همواره از برخی جهات بهتر و سالم تر از محصولات غیر ارگانیک هستند. افزایش علاقه مندی به کشاورزی ارگانیک عمدتاً به دلیل توجه بیشتر برخی مصرف کنندگان به استفاده از تولیدات ارگانیک و خیار درختی با ورمی کمپوست‌پرداخت
قیمت های بیشتر برای خرید آنها بوده است. تمایل شخصی برای استفاده از مواد
غذایی سالم و اعتقاد به توانایی روش های تولید مواد ارگانیک در پیشبرد
اهداف عالی جامعه از قبیل حفاظت محیط زیست، از جمله عواملی هستند که مصرف
کننده را به سوی کشاورزی ارگانیک سوق می دهد.
کشاورزی ارگانیک در ایران
در کشور ما با توجه به این که به لحاظ
جغرافیای طبیعی، سیستم کشاورزی به صورت سنتی و پراکنده در روستاها و در
قطعات کوچک پا گرفته و کشاورزی صنعتی بطور کامل استقرار نیافته‌است این
فرصت فراهم است تا از این وضعیت برای تبدیل کشاورزی سنتی و معمول به ارگانیک با استفاده از ورمی کمپوست
و بدون مصرف هزینه زیاد و تنها با نظارت و هدایت فنی استفاده گردد و از
این طریق با توجه به قیمت 2 الی 3 برابری این محصولات و نیز افزایش اشتغال،
ارزش افزوده عاید کشور خواهد شد.
اصول کشاورزی ارگانیک
کشاورزی ارگانیک بر پایه اصول خاصی بنا نهاده شده است که آشنایی با این اصول جهت درک بهتر کشاورزی ارگانیک ضروری است این اصول اساس رشد و توسعه کشاورزی ارگانیک را فراهم نموده اند و باعث بهبود و ارتقای جهانی کشاورزی شده اند.
مزایای استفاده از کشاورزی ارگانیک
محصولات تولید شده با ورمی کمپوست استانداردهای بیشتری دارند.
طعم غذاهای ارگانیک بهتر است.
محصولات تولید شده با ورمی کمپوست خطر بیماریها را کم می کند.
کشاورزی ارگانیک به منابع آبی احترام می گذارد.
کشاورزی ارگانیک باعث ایجاد خاک سالم می گردد.
کشاورزی با ورمی کمپوست الگو برداری از طبیعت است.
کشاورزان ارگانیک هدایت کننده تحقیقات تازه هستند.
تولیدکنندگان ارگانیک در جهت تنوع زیستی تلاش می کنند.
کشاورزی ارگانیک به حفظ سلامت جوامع روستایی کمک می کند.
تنوع غذاهای ارگانیک.
ورمی کمپوست
نقش پوشش گیاهی در کشاورزی ارگانیک
چندین لایه از پوشش گیاهی متراکم باعث
کاهش سرعت قطرات بارانی که روی زمین می افتند ، می شود. قطرات بزرگ که روی
برگ‌های بالایی درخت افتاده می شود توسط پوشش گیاهی (کانوپی) بوته ها و
گیاهان روی زمین دریافت می شود. قطره آبی که به زمین می رسد با سرعت کمتری
فرود آمده و همچنین حداقل اثر شکنندگی ذرات خاک را خواهد داشت.
زمین مستقیماً با گیاهان زنده ای مانند
سرخس ها، خزه ها، جوانه هاو مواد فاسد (برگ ، پوسته درخت، سرشاخه ها ، شاخه
ها) پوشیده شده است. ریشه ها، جلبک‌ها و قارچ‌ها که غنی از هوموس هستند
شدیداً در سطح خاک نفوذ کرده . تعداد زیادی از ارگانیسم های خاک مانند کرم ورمی کمپوست باعث شل نگداشتن خاک و ساختار پایدار خاک می شود و به همین دلیل آب باران به راحتی نفوذ می کند.
کاربرد میکروارگانیزم‌ها در تولید ورمی کمپوست
مسلما” آنچه در ابتدا ذهن هر تولید کننده
ای را مشغول می‌کند این است که برای تولید یک محصول با کیفیت تر باید هزینه
تولید را نیز به نحو چشمگیری بالا برد؛ به عنوان مثال، چند سال پیش در پی
تحقیقاتی که انجام می‌دادم متوجه استفاده ژاپنی‌ها از دستگاهی شدم که با
استفاده از میکروارگانیزم‌ها، کود تازه را ظرف دو ماه خشک می‌کرد و کمترین
ظرفیت دستگاه 500تن بود. مکاتبات و پیگیری‌های من به جایی رسید که قیمت
تمام شده با نصب و راه اندازی دستگاه در ایران 1.200.000دلار می‌شود که اگر
هزینه تامین مواد اولیه این دستگاه را به آن بیفزاییم، مبلغ هنگفتی را به
خود اختصاص می‌دهد، همین امر، ما را از ادامه راه پشیمان کرد چرا که طرح در
بازه زمانی هفت ساله توجیه پذیری اقتصادی پیدا نمی کرد.تقریبا” سه سال طول
کشید تا توانستم با توجه به محدود بودن فضای اطلاعات ایران در این باره،
به این موضوع پی بردم که روش‌های بسیار کم هزینه تر و کاربردی‌تری نیز وجود
دارد که به رغم پایین آوردن هزینه‌های تولید، کیفیت محصول نهایی را به نحو
چشمگیری بالا می‌برد.
این موضوع را نیز با شما دوستان طی دو
شماره قبلی در میان گذاشتم تا بتوانید مسیر مطمئن و درستی را که در تمام
جهان مورد تائید است انتخاب کنید. موضوع استفاده از میکروارگانیزم‌ها در
صنعت کشاورزی مدت‌هاست در جهان استفاده می‌شود و در بحث تولید ورمی کمپوست
هنوز جوان و نوپاست و تقریبا در ایران ناشناخته مانده و در خوش بینانه‌ترین
حالت مهجور است.
کشاورزی روز دنیا مثال سایر صنایع دیگر
متکی و قائم به دانش خود نیست ،امروزه ادغام و همکاری دو یا چند علم مختلف،
باعث رشد و تعالی هر صنعتی می‌شود.در این ارتباط علوم ژنتیک و
میکروبیولوژی طیف وسیعی از کشاورزی نوین را تحت سیطره خود درآورده اند و
باعث پیشرفت‌های شگرفی در کشاورزی شده اند.
فوائد استفاده از میکروارگانیزم‌ها در
شماره های قبلی ذکر شد و دیگر احتیاجی به تکرار مکرر آنها نیست. آنچه لازم
می‌دانم خدمت شما عزیزان یاداوری کنم این است که شما با استفاده از این
تکنیک به راحتی می‌توانید با صرف هزینه اندک، سرعت،کیفیت،قیمت تمام شده
محصول پایین،هزینه تولید پایین را یکجا به دست آورید و اگر کمی خلاق و
مبتکر باشید می‌توانید با تغییرات مناسب و اصولی در سیستم تولیدیتان محصولی
با کیفیت جهانی تولید کنید.
هیچ تجربه‌ای حتی کوچک، آسان و ارزان به
دست نمی آید از تجربیات یکدیگر استفاده و آنها را به هم انتقال دهیم .مطمئن
باشید آنکه ذهنی باز و خلاق دارد همیشه یک قدم از دیگر رقبایش جلوتر است
از اینکه دانسته های خود را به دیگران منتقل کنید هیچ وقت نهراسید ،چرا که
در دنیای امروز هیچ اطلاعاتی از چشم دیگران پنهان نخواهد ماند. رمز موفقیت
خود را اگر در گرو موفقیت دیگران بدانید همواره شاهد پیشرفت جمعی خواهیم
بود که سهم هر کسی از این موفقیت، به شایستگی‌ها و دانش محوری او بستگی
دارد.
به روز باشید و با چراغ علم راه پیشرفت خود را پیدا کنید تا همواره موفقیت با شما همگام باشد.
