آموزه های مدیریتی سوره انعام
قران كریم مسئولیت ومدیریت را امانت الهی
تعریف می نماید و در كنار صفت تخصص و توانایی لازم برای انجام كار، شرط
امانت داری را برای تصدی مقام لازم می داند . این موضوع در آیات بسیاری
همچون آیه 58 سوره نساء ، آیه 39 سوره نحل، آیه 26 سوره قصص و آیه 55 سوره
یوسف مورد تاكید قرار گرفته است .
اگر چه در این مقاله، بحث مدیریت ازمنظر
قرآن بررسی شده ،و باید دفتری دیگر گشوده شود واین مباحث را درسایه سار
كلام وحی وتالی تلو قرآن؛ یعنی سخن امیر بیان امیر مومنان (ع) باز یافت
؛اما دراین مجال به ذكر نمونه ای بسنده می كنم:
مولای متقیان حضرت علی بن ابی طالب (ع)
نیز در نامه ای به نماینده و فرماندار آذربایجان (اشعث بن قیس ) می فرمایند
:”مدیریت و حكمروایی برای تو طعمه نیست ، ولی آن مسئولیت در گردن تو امانت
است و كسی كه از تو بالاتر است ، از تو خواسته است كه نگهبان آن باشی . و
نیز سایر ویژگی ها و توانایی های مورد نیاز مدیران از دیدگاه حضرت علی (ع)
در فرمان معروف ایشان به مالك اشتر قید گردیده است كه شاید بتوان گفت دقیق
ترین شرح شغل و شرایط احراز شغل از منظر مدیریت دینی است . در این فرمان
حضرت علی (ع) خطاب به مالك اشتر می فرمایند:
” افرادی با تجربه و باحیا را جستجو كن كه
از خاندان صالح و پیشگامان در اسلام باشد، زیرا ایشان از نظر اخلاقی
برجسته ترین و ازجنبه حیثیت قابل اعتماد ترین و كمتر به فكر طمع كاری بوده و
در عواقب كارها باریك بین ترند.
در سایر قسمت های نامه می توان نكات ذیل را در انتخاب مدیران مدنظر قرار داد:
تجربه ، اصالت خانوادگی ، حیا، آگاه به
قدر و منزلت خویش ، باریك بینی و حسن شهرت ، صدق در گزارشگری، قابل اعتماد،
دور اندیش ، پیشگام در اسلام ، پیراستگی از طمع و عدم پریشانی از كار
زیاد.
تصمیم‌گیری در مدیریت دارای اهمیت بسیاری است، به‌نحوی كه تصمیم‌گیری از مهم‌ترین علل شكست یا موفقیت یك مدیر به‌شمار می‌رود.
برخی موانع قاطعیت مدیر «تردید و دو دلی»،
«ترس»، «هوس‌های مردم»، «خویشان و نزدیكان و وابستگان كج اندیش» و «ترس
از استهزاء و حرف مردم» است.
مدیران باید در مقابل سخن مخالفان با
حوصله باشند و تصمیم هایی بر اساس عصبانیت نگیرند و به‌طور كلی مدیر هرچه
صبر و استقامت بیشتری بورزد، اجر بیشتری خواهد برد.
مدیران باید در نظام اسلامی به‌سوی تقرب
پیش روند، از یك سو به خلق خدمت كنند و از سوی دیگر با خداوند مأنوس
باشند و در این راه عمده‌ترین وسیله مأنوس شدن آنان با خداوند نماز است و
تنها چیزی كه انسان را از لغزش‌گاه حفظ می‌كند یاد خداوند بوده و قرآن هم
در سوره حج در آیه 41 می‌فرماید: «یاران خدا كسانی هستند كه هرگاه به
آن‌ها قدرت بخشیدیم، نماز را به‌پا می‌دارند. »
قرآن در صورتی كه با معرفت همراه باشد نه تنها در جوامع اسلامی بلكه در جوامع غیر اسلامی نیز مؤثر خواهد بود.
پیام های مدیریتی قرآن می تواند از طرفی
مدیران وتصمیم گیران را باآموزه ها و روش ها و راهكارهای قرآنی آشنا سازد و
از طرف دیگر مدیران نیز در مدیریت خویش با الگو برداری وتأثیر پذیری از
این پیام ها خود را باقرآن وپیام های آن تطبیق دهند. ان شاء الله تعالی
حدیث بسیار زیبا از حضرت محمد (ص)
رسول خدا (ص) :
هرکس دوستی دنیا و لذائذ آن را
بر طلب علم الهی ترجیح دهد مستوجب خشم الهی میشود و در پائین ترین درجات آتش دوزخ
با جهودان محشور خواهد بود و درباره چنین افرادی آیه زیر نازل گشته است . سوره
بقره آیه 89 : و چون عرضه شد برایشان راه راست و شناختند صحیح بودن آنرا پس کفران
این نعمت نمودند و از آن روی برتافتند پس لعنت خدا بر کافران باد.
مکارم الاخلاق صفحه
