پیوند پرتقال به نارنج چه فصلی باید انجام بشود
پیوند مرکبات در دو زمان اردیبهشت ( پیوند بهاره ) و شهریور ( پیوند خواب) به روش T وارونه (شکمی ) انجام می‌گیرد.
پس از حدود ۲۰ روز محل زخم ترمیم میشود و می‌توان سربرداری نمود.
پیوند پائیزه
پیوند پائیزه مزایای زیادی نسبت به پیوند
بهاره دارد، زیرا پیوند بهاره پس از بیست روز سربرداری و شروع به رشد
می‌نماید که همزمان با طغیان انواع آفات مثل شته‌ها، کنه‌ها، برگخوارهاو
مینوز مرکبات می باشدکه خسارت زیادی به نهال های پیوندی جوان وارد می
نمایند.
اما پیوند پائیزه در فروردین سال بعد سربرداری میشود و تا آن موقع می‌توان
پیوندک را با پوشش نایلونی بسته شده پیوند محافظت نمود. سپس عمل سربرداری
انجام گیرد و جوانه‌ها در ابتدای فصل شروع به رشد می نماید و در آن موقع
جمعیت آفات کم بوده و کنترل آن ها راحت‌تر می باشد. و نهال می تواند تا
زمان طغیان آفات رشد نموده و مقاومت بیشتری پیدا نماید و یکسال زود‌تر
بفروش برسد.
پیوند بهاره
همچنین پیوند بهاره در مقابل سرمای
احتمالی در شمال ایران از مقاومت کمتری برخوردار می باشد، چون زمان کمتری
برای رشد داشته و نمی‌تواند به اندازه کافی مقاوم و خشبی گردد.
پرتقال
ریشه پرتقال از جنوب شرقی آسیا (چین و
هند) می‌باشد و یک میوه پیوندی است که در دوران باستان احتمالاً با پیوند
نارنگی و پومیلو پرورش داده شد. نوع ایرانی Persian Orange که ایتالیایی
ها از قرن ۱۱ میلادی کشت آن را در جنوب اروپا رایج کردند تلخ بود و جای خود
را از قرن ۱۵ میلادی به نوع شیرین تر داد که تاجران کشور پرتغال از
هندوستان وارد و کشت کردند. برای همین هم در بسیاری از زبان‌های دنیا
(یونانی، ترکی، ایرانی، عربی، بلغاری، گرجی و زبان جنوب ایتالیا) امروزه
هنوز لغت میوه پرتقال با کشور پرتغال تشابه اسمی دارد. البته ریشه لغت
انگلیسی (Orange) از نارنگ ( ) آمده و هم ریشه واژه نارنج (فارسی)
وواژه‌های مشابه در بسیاری از زبان‌های دیگر از جمله ارمنی، اسپانیایی، و
عربی می‌باشد. در بعضی زبانها هم (نظیر هلندی و آلمانی ) آن را سیب چینی
(بواسطه مبداء این میوه ) می‌خوانند.
پیوند درخت پرتقال در مناطق شمال ایران
در مناطق شمال ایران و همچنین در جنوب ایران کاشته می شود. ارقام مختلف پرتقال را با پیوند شکمی روی پایه های نارنج
که از بذر حاصل شده باشند، به دست می آورند. در برخی موارد برای به دست
آوردن ارقام جدید با کاشتن بذر پرتقال نیز برای تکثیر آن استفاده می شود.
نهال های بذری خیلی دیر بارور می شوند، ولی پوست میوه آنها نازک تر و طعم
آنها نیز شیرین تر می شود.
شرایط محیطی مورد نیاز مرکبات
مرکبات در شرایط گرمسیر (همانند مناطق
مرکزی و جنوب ایران ) و نیمه گرمسیری (شمال ایران ) قابلیت رشد داشته که در
این مناطق شروع رشد این گیاه (در بهار) ۵/۱۲ درجه سانتیگراد و مناسبترین
دما برای حداکثر رشد ۲۵ تا ۲۸ درجه سانتیگراد می باشد. خاکهای سبک شنی رسی
با pH 5 تا ۷ عموما برای توسعه کشت مرکبات مناسب می باشند. با توجه به
موارد ذکر شده در شمال ایران خطر سرما و بالا بودن سطح آب زیرزمینی و در
جنوب مشکل گرما، شوری و کم آبی وجود داشته که در توسعه کشت و احداث باغات
مرکبات باید مورد توجه قرار داد.
شناسایی درخت زالزالک
کاربرد زالزالک از نظر تاریخی به زمان
دیوسکو ریدس برمی گردد اما گیاه در طب گیاهی اروپا و آمریکا تنها تا پایان
قرن نوزدهم شهرت گسترده ای کسب کرده است. گل ها و برگ ها و میوه ها در
درمان هر دو فشار خون بالا و پایین یا تپش قلب، و ضربان نامنظم قلب استفاده
می شده است. ادعا شده که گیاه آثار ضد اسپاسم و مسکن دارد. فرآورده های
زالزالک در اروپا همچنان شهرت دارد و مقداری مقبولیت در ایالات متحده کسب
کرده اند. ……
زالزالک : از گروه نهاندانگان، بزرگترین گروه گیاهان آوندی می باشد.
خانواده : رزاسه rosaceae گلسرخ
جنس : crataegus ( قهرمان ۱۳۸۵)
نام انگلیسی : haw thorn ( گیاهان معطر و دارویی (دکتر باقر زاده ))
نام فرانسه : aubepine
نام عربی : زعرور الادویه
زالزالک ، خَفجه ،کیالک، و یا کویج (نام علمی : Crataegus aronia نام انگلیسی : Crataegus hawthorn) یکی از گیاهان است.
نام آن در تهران زالزالک در فارس کیاسک در
قاسملو (ارومیه) کویشک اسبی و در سردشت گوژ زرده. (ثابتی ۱۳۵۵) همچنین در
کردستان، آذربایجان، کرمانشاه و بلوچستان با نام های محلی سرخ ولیک، سیاه
ولیک، وجود دارد. ( قهرمان ۱۳۸۵)
گیاهشناسی زالزالک
زالزالک درختچه ای خاردار یا یک درخت کوچک
می باشد که از نظر ارتفاع تا ۵/۷ متر می روید. برگ های خزان کننده آن به ۳
تا ۵ لوب تقسیم شده اند.
گل های سفید بسیار معطر آن در دسته های بزرگ می روید و از اردیبهشت تا
خرداد شکوفا می باشد. گلبرگ ها ۵ عدد سفید یا یا صورتی معمولاً بلند تر از
کاسبرگ ها، پرچم ها ۵ تا ۲۵ عدد، برچه ها ۱ تا ۵ عدد، خامه ۱ تا ۵ تایی،
میوه شفت، کروی یا بیضوی، غضروفی، زرد، قرمز و ارغونی یا سیاه، کاسبرگ ها
روی میوه انباشته تاج مانند یا برگشته قسمت گوشتی میوه گاهی توسعه می یابد،
دانه ها ۱ تا ۵ تایی استخوانی بسیار سخت
پراکنش زالزالک در ایران
در ایران گونه کراتاکوس مونژینا ( cratae
gus monogyna) در نواحی مختلف به صورت خودرو در گرگان، اراک، کلاردشت،
ارومیه، بروجرد، کوهستان های البرز، و حتی ناحیه پس قلعه شمال تهران وجود
دارد. همچنین در شمال ایران گونه های وحشی آن به شکل خودرو در جنگل ها می
روید و آن را (ولیک ) می نامند.
منشا و دامنه انتشار زالزالک
محل رویش و پراکندگی انتشار اصلی در جنگل های نواحی مختلف اروپای مرکزی به خصوص انگلستان و نیز در آفریقای شمالی و آسیاست.
گونه های مختلف این جنس اگر در کنار هم قرار داشته باشند به خوبی با یکدیگر
هیبرید تشکیل می دهند. برای شناسایی دقیق و تفکیک گونه ها نمونه های گلدار
و یا میوه رسیده به طور حتم باید موجود باشد.
تا کنون ۲۵ گونه زالزالک در ایران موردشناسایی قرار گرفته است.
از جمله گونه های ان به شرح زیر می باشد.
زالزالک معمولی Crataegus oxyacantha
(سرخ ولیک ) C.monogyna
Crataegus aronia ،C. atrosanguinea ، C.meyeri ،C.microphylla
C.pentaagyna ، C. persica ، C.melanocarpa
C. pontica ،C. pseudoambigua ،C. sinaica ، C. songarica
C.szovitsii ،C.turkestanica ، C.aronia
C.microphylla ، C.meyeri
کاشت درخت زالزالک
کاشت بذر در اوایل تابستان در فضای باز به
طور طبیعی همچون وضعیتی را به وجود می آورند ، نتیجه جوانه زدن در بهار
سال بعد خواهد بود. بذور اگر به غیر از مواردی گفته شد کاشته شوند حداقل به
۲ سال وقت برای جوانه زدن نیاز دارند . پیوند نیز در آن صورت می گیرد ( برای پرپر آن )
بافت خاک رویشگاه زالزالک : بافت خاک در رویشگاه زالزالک سنگین تا متوسط
است. اسیدیته خاک در تمامی فرم های زمین لایه های خاک کمی بالاتر از خنثی
است و بین ۱/۷ تا ۷/۷ نوسان می کند. در زمین های رسی، کنار جنگل ها، بیشه
های نورگیر، کنار پرچین ها و باغ ها
عمق و قطر گودالها : عمق و قطر گودالها به ترتیب ۸۰ و ۶۰ سانتی متر
فاصله دو نهال و دو ردیف : به ترتیب ۸ متر و ۱۰ متر
تعداد نهال : تعداد نهال در هکتار ۱۲۰ اصله
محل رویش : بیشتر در مناطق کوهستانی نسبتاً مرطوب و خشک
پیوند گلابی روی پایه زالزالک
در صورت پیوند گلابی روی پایه زالزالک ، خطر خشک شدن درختان جوان در تابستان نسبتاً خشک و گرم منطقه سردشت و پیرانشهر از بین می رود.
تکثیر و پیوند زالزالک
به علت وضعیت پوششی بذر و هم طی دوره
جنینی، اصولا بذر این نهال دیر سبز می کند به همین جهت برای جوانه زدن سریع
میوه ها چیده و می گذارند تا قدری پوسید شود سپس آنها را پاک کرده و به
مدت ۳ یا ۴ ماه در دمای ۲۱ تا ۲۷ درجه سانتیگراد بعد به مدت ۵ ماه در دمای ۴
درجه سانی گراد در ماسه یا خزه مرطوب نگهداری می کنند، و آنگاه در بهار می
کارند.
کاشت بذر در اوایل تابستان در فضای باز به طور طبیعی یک همچون وضعیتی را به
وجود می آورد، نتیجه جوانه زدن بذر در بهار سال بعد خواهد بود.
بذرهایی که به غیر از موارد فوق کاشته شوند حداقل به ۲ سال زمان برای جوانه زدن نیاز دارد. پیوند هم نیز در آن صورت می گیرد (برای انواع پر پر آن) پایه برای پیوند C.coccinea و C.crus – galli می باشد.
درختان زالزالک با وجود اینکه از نظر شکل ظاهری شباهت چندانی به درختان گلابی ندارند ، ولی برای تولید گلابی های نسبتاً کوچک و مجلسی و شیرین بهترین
پایه مقاومت به شمار می آیند و با پیوند گلابی های اهلی بهترین تجانس را
نشان می دهند . بویژه چون ریشه زالزالک ها بسیار عمیق و محکم و پر قدرت و
قابل جذب آب از اعماق خاک می باشد .
ترکیب شیمیایی زالزالک
از نظر ترکیبات شیمیایی علمی که در
(g.i.m.p) آمده است. در گونه C.oxyacantha موارد زیر مشخص شده است. در ساقه
ها و جست های جوان و سبز زالزالک، گلوکوزید و عامل ماده تلخ به نام
کراتگین که مشابه اسکولین است؛ عصاره شاخه های جوان زالزالک عمل فلج کننده
روی مرکز تنفسی دارد و در مورد قلب پستانداران اثر سمی دارد. میوه تازه
زالزالک دارای اسید سیتریک و تار تاریک، کراتگوس اسید، پکتین، روغن چرب و
قندهای گلوکز و فروکتوز است. در هسته آن ماده آمیگدالین و اولسین وجود
دارد. در گل های ان در حدود ۱۵۷ % اسانس و همچنین تری متیل آمین، کوئو
سیترین و کوئو سیتین یافت می شود. در گزارش دیگری در s . g .i . m . p آمده
است که ماده عامل زالزالک در گونه C.oxyacantha ماده کراتگوس لاکتون است.
موارد کاربرد زالزالک
قسمت های مورد استفاده : گل پوست، میوه و گل
از چوب درخت آن به عنوان سوخت، از برگ های آن در مصارف دام و میوه آن مصرف
خوراکی دارد و همچنین در درمان بیماران مورد استفاده قرار می گیرد. از
زالزالک در اروپا به ویژه در آلمان برای معالجه بیماران مبتلا به فعالیت
نامنظم قلب مورد استفاده قرار می گیرد. زالزالک در درمان آنژین، سفتی رگ ها
و برخی از انواع خفیف بی نظمی ضربان قلب نیز مؤثر است.
خواص درمانی زالزالک
از عصاره ای از گرد ریشه خشک شده گونه
C.monogya دراای خاصیت مفتح و باز کننده شریان های قلب، میوه زالزالک گونه
pinnatifidus برای رفع ناراحتی های گوارشی و اسهال، به طور کلی خواص گل های
زالزالک و یا گرد گل خشک شده آن به مقدار ۸- ۵ گرم در روز برای ضعف قلب و
آنژین، در فرانسه یک قاشق سوپ خوری گل زالزالک را در یک فنجان آب جوش دم می
کنند. ۳- ۲ فنجان از آن را در روز به عنوان ضد اسپاسم، رفع کننده بی خوابی
و ناراحتی دوران یائسگی می خورند.
۱) میوه زالزالک قابض است؛ لذا می توان آن را درموارد اسهال و اسهال خونی خورده، زیرا مقدار زیادی تانن دارد.
۲) زالزالک دارای کلسیم و مقداری ترشی آلی و پکتین می باشد.
۳) برای تقویت قلب و معده بسیار توصیه شده است.
۴) زالزالک از اسید مالیک برخوردار است.
۵) میوه تازه آن دارای روغن چرب، قندهای گلوکز، فروکتوز، مواد معدنی گوناگون و نیز ویتامین (ث) می باشد.
۶) در هسته زالزالک ماده آمیگدالین است که اثر سمی دارد و باید از خوردن آن دوری کرد.
۷) گل زالزالک اندکی معطر است و قبل از آنکه غنچه اش کاملاً باز شود، برای مصرف داروسازی می چینند.
۸) این گل ضد تشنج بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم می کند. داروی مفید و خاصی بر ضد تپش قلب و ضربان شدید آن است.
رادپویا – علی اکبر (( شگفتی های غذا درمانی گیاهی ))
داروشناسی : نقش زالزالک در کنترل بیماری
قلبی عروقی به طور گسترده ای مورد بازنگری قرار گرفته است. مطالعات
فارماکوکینتیک، فارما کودینامیک و متابولیک بر روی زالزالک انجام شده
است.در نارسایی امتقانی قلبی (CHF) و در عملکرد قلبی سودمند پیشنهاد شده
است. مشهور است که گیاه ترکیب های آمینی مقوی قلب دارد. فلاونوئیدهای تجمع
یافته در برگ ها، گل ها، پوست و میوه زالزالک باعث افزایش جریان خون کرونر،
ضربان قلب و اثر اینوتروپیک مثبت میشود.
آفات زالزالک
زالزالک دارای آفات متعددی است از جممله
می توان به پروانه ابریشم باف ناجور Lymantridae، پروانه بلند Papilionidae
، پروانه تخم انگشتری Asiocumpidae ، سوسک شاخک بلند رزاسه، پروانه خراط
درختان میوه Cossidae سپردار بنفش زیتون، مینوز لکه (تاولی) برگ، مینوز لکه
مارپیچی برگ، سوسک های گل خوار Scolitidea ، سوسک های چوب خوار خانواده
Buprrestidae ، شته سبز سیب Aphididae ، سنگ گلابی، پروانه های
خانوادهPapilionidae ، لیسه میوه زالزالک Yponomeutidea که بر روی این گیاه
ایجاد خسارت می نماید اشاره نمود.
دکتر اسماعیلی در کتاب آفات مهم درختان
میوه ایران خود شرحی در مورد لیسه سیب دارد و در آن جا فقط گزارش کرده این
آفت به زالزالک هم حمله می کند. دکتر عبایی در فهرست آفات درختان و درختچه
جنگلی و غیر مثمر از این آفت هم نام برده است. لیسه زالزالک به لیسه میوه
هم معروف است و از نظر شکل ظاهری و زیست شناسی مشابه به لیسه سیب است. فرح
بخش در سال ۱۳۲۵ از این گونه آفت اسم برده است و میزبان های آن را زالزالک،
گوجه زرد آلو، قیسی، ازگیل، به، آلو، و بادام و سیب نام برده است.
لیسه میوه یا لیسه زالزالک : لیسه میوه که
به نام لیسه گوجه نیز گفته می شود، اولین بار دنیا در سال ۱۷۵۸ میلادی
توسط لیسه تحت نام علمی tinea padella نام گذاری شده است. این حشره از نظر
شکل شناسی و زیست شناسی، با لیسه سیب تشابه بسیار زیادی دارد. حشره کامل
این گونه کمی بزرگتر از لیسه سیب بوده و پاهای جلویی آن سفید و در حاشیه
خاکستری متمایل به سیاه است و در روی این بال های ۱۲ تا ۲۲ خال سیاه دارد.
پیله های اینگونه پراکنده هستند و کمتر حالت دست جمعی دارند. این آفت
درختان میوه ی هسته دار نظیر قیسی، آلو و زالزالک را به درختان سیب ترجیح
می دهد؛ به علاوه لاروهای آن هرگز داخل نسج برگ نمی شود و در تمام دوره
لاروی از قسمت های مختلف برگ غیر لزج گلبرگ تغذیه می کند.
عوامل کنترل کننده طبیعی آفت : دشمنان
طبیعی tinea padella ( لیسه میوه) پارازیت ها و شکارگرهایی هستند که در اثر
نقاط میوه خیز کشور فعالیت می کنند. کارآیی این دشمنان طبیعی گاه چشم گیر
است. رجبی ۱۳۶۵
پارازیت های بیماری زا به خصوص پرتو زاها، در شرایط مساعد با تولید اپیدمی،
مرگ و میر فراوانی در میان سنین مختلف این آفت ایجاد میکنند.
همچنین بعضی از قارچ ها نیز روی لاورهای حشره تأثیر می گذارند. از عوامل
باکتریایی که در این حشرات تولید بیماری می نمایند، می توان از باکتری
Sarracis نام برد. اثر بیماری باکتری روی این حشره قابل توجه است که به
صورت فرآورده های تجاری در دسترس اند. در بین شکارگرها می توان از پرندگان و
حشرات نام برد.
