خانمها مراقب باشند/گفتگو با دکتر نسرینالسادات علوی، متخصص جراحی سینه و عضو هیئت علمی مرکز بیماریهای سینه جهاد علوم پزشکی تهران
سرطان سینه شایعترین سرطان زنان است که در سراسر دنیا، هر سال تعداد
زیادی از بانوان به آن مبتلا میشوند، این سرطان گرچه در صورت عدم درمان به
موقع، مشکلات زیادی را برای بیمار و خانواده او ایجاد میکند، اما در صورت
تشخیص زودرس و اقدام سریع به خوبی قابل درمان است.
از این رو لازم
است همه بانوان عزیز در مورد این بیماری و علائم آن اطلاعات کافی داشته
باشند تا در صورت بروز آن، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنند. با توجه به
این مهم، گفتگویی با خانم دکتر «نسرینالسادات علوی»، متخصص جراحی عمومی و
جراحی سینه انجام دادهایم. وی عضو هیئت علمی مرکز بیماریهای سینه جهاد
علوم پزشکی تهران و همچنین عضو انجمن اروپایی جراحان سرطان میباشد.
از انگیزهتان برای ورود به این رشته تخصصی بگویید، آیا وقتی وارد دانشگاه پزشکی شدید، فکر میکردید سراغ جراحی سینه بروید؟
در
واقع در ابتدای ورود به رشته پزشکی، ذهنیتی مبنی بر اینکه برخی پزشکان
تنها در زمینه جراحی پستان کار میکنند، نداشتم. چون حدود بیست و دو و سه
سال پیش این طور نبود که جراحی مانند امروز شاخه شاخه شده باشد، لذا
پزشکانی که جراح عمومی بودند، اغلب همه عملها را انجام میدادند. شاید
حدود ده یا پانزده سال است که با پیشرفت روز افزون علم پزشکی، رشتههای
جراحی تفکیک و تخصصی شده است و جراحان ترجیح میدهند رشته خاصی را انتخاب
کنند. من از زمانی که دوره تخصص را میگذراندم، کار کردن در زمینه جراحی
سینه را آغاز کردم و تز دوران تخصصم هم در مورد سرطان سینه بود.
آیا انگیزه خاصی برای کار کردن با خانمها داشتید؟
بله،
مسلم است، چون اولاً کار کردن با خانمها برای ما راحتتر است و هم اینکه
خانمها هم با ما راحتتر هستند و بهتر مشکلاتشان را با پزشک هم جنس خود
مطرح میکنند. از این رو ما هم با درک بهتر وضعیت آنها، بهتر میتوانیم با
این قشر کار کنیم.
در مورد سرطان سینه برایمان بگویید.
سرطان
سینه یک بیماری بسیار شایع است و در تمام دنیا خیلی به آن اهمیت میدهند،
دلیلش هم این است که علیرغم شیوع بالا، در صورتی که زود تشخیص داده شود و
به موقع درمان شود، جان فرد بیمار نجات مییابد. هر ساله تحقیقات زیادی
بخصوص در کشورهای پیشرفته در زمینه این بیماری انجام میشود.
سینه به
دلیل وجود غدد شیری، عضوی فعال در بدن خانمهاست، چون از زمان آغاز دوره
بلوغ، سینههای یک دختر در حال تغییر است، ابتدا نسج سینه در دوران بلوغ
کامل میشود، سپس در دوران بارداری با ترشح هورمونهای این دوران، غدد سینه
بزرگتر میشود و سپس با آغاز شیردهی، شروع به ترشح شیر میکند. به طور کلی
سینهها در طول مدت زندگی یک زن، تحت تأثیر هورمونهای بدن او میباشند،
لذا ممکن است بیماریهای زیادی در آن ایجاد شود؛ چه بیماریهای خوشخیم و
چه بیماریهای بدخیم و سرطانی. بیماریهای خوشخیم مانند عفونتها،
کیستها، تودههای خوشخیم و آبسهها و بیماریهای بدخیم یعنی تودههایی که
سرطانی هستند و اگر درمان نشوند، جان فرد را در معرض خطر قرار میدهند و
برای ما خیلی مهم هستند. البته بیماریهای خوشخیم هم برای فرد مشکل ایجاد
میکنند، مثلاً کسی که عفونت دارد، درد خیلی شدید دارد و اگر درمان نکند،
مشکلات بیشتری برایش به وجود میآید، اما معمولاً این بیماریها تهدیدکننده
جان فرد نیستند و با درمان خاص خوب میشوند، اما سرطان بیماری است که اگر
به موقع درمان نشود، جان فرد را در معرض خطر قرار میدهد، چون این توانایی
را دارد که به قسمتهای دیگر بدن فرد هم تهاجم کند؛ یعنی ویژگی سرطان این
است که به همان عضو محدود نمیشود و بخش‌های حیاتی بدن را هم درگیر میکند.
مثلاً خانمی که در سینهاش یک تومور داشته باشد، در ابتدا برایش مشکلی
ایجاد نمیکند اما وقتی خطر ایجاد میشود که این تومور به اعضای حیاتی وی
مانند مغز، کبد و ریه تهاجم کند و آنها را از کار بیندازد. لذا سرطان سینه
در صورتی که زود درمان نشود، این قدرت را دارد که اعضای حیاتی بدن را از
کار بیندازد.
چه مشکلی در مورد سرطان پستان وجود دارد؟
اهمیت
خاصی که سرطان سینه دارد این است که با وجود اینکه اسمش سرطان است،
خوشبختانه خوب درمان میشود و جزء سرطانهای قابل درمان است، فقط یک شرط
خیلی مهم دارد و آن این است که باید زود تشخیص داده شود و به سرعت درمان
آغاز شود.
مشکل
اصلی ما با سرطان سینه این است که خانمها دیر مراجعه میکنند و البته
دلیلهای زیادی هم برای این تأخیر دارند. مثلاً میگویند: «اگر بریم دکتر،
سینهمون را برمیداره.» و این برایشان خیلی ناراحتکننده است. اما در پاسخ
به این ترس جواب ما این است که این طور نیست، بلکه اگر خانمها زود مراجعه
کنند، در 80 درصد موارد نیازی به برداشتن کامل سینهشان وجود ندارد و فقط
توده و قسمتی از بافت اطراف آن را برمیداریم. پس اگر زود مراجعه کنند بهتر
میتوانند سینهشان را حفظ کنند. یک دلیل دیگر خانمها برای دیر مراجعه
کردن به پزشک این است که میگویند: «چون درد نداشتیم فکر کردیم حتما چیزی
نیست.» این هم اشتباه است چون اغلب تودههای سرطانی درد ندارند و نباید فرد
منتظر بماند تا درد ایجاد شود، چون وقتی درد پیدا میکند که دیگر خیلی دیر
شده است. پس یک شرط اساسی برای درمان سرطان سینه وجود دارد و آن اینکه فرد
باید زود مراجعه کند، و هر چه بیمار زودتر مراجعه کند، هم درمان راحتتر
است و هم بهتر جواب میدهد اما در نتیجه مراجعه دیرهنگام و پیشرفت سرطان،
هم مجبور میشویم تمام سینه بیمار را برداریم و درمان سختتر میشود و
داروی بیشتری میخواهد و بالاخره نتیجه مطلوب حاصل نمیشود.
شاید به
همین دلیل است که در تمام دنیا برای اطلاعرسانی در مورد سرطان سینه خیلی
اهمیت قائلند و سعی دارند از طریق رسانهها، مجلات، کادر پزشکی و غیره
دائما در زمینه سرطان سینه به خانمها آگاهی بدهند تا اگر خانمی متوجه وجود
یک توده یا ضایعه کوچک در سینهاش شد، با توجه به دانستههای خود، هر چه
سریعتر به پزشک مراجعه کند.
خانم دکتر علوی لطفا بگویید چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند و باید بیشتر دقت داشته باشند؟
هر
خانمی احتمال ابتلا به این بیماری را دارد و گرچه گاهی آقایان نیز به
سرطان سینه مبتلا میشوند، اما تعداد آقایان مبتلا به این بیماری تقریبا یک
صدم خانمهاست. در بعضی از خانمها عوامل مستعدکنندهای وجود دارد که
احتمال ابتلا به این بیماری را در آنان افزایش میدهد که مهمترین آنها
عبارتند از:
1. وجود سابقه سرطان سینه در بستگان مخصوصا بستگان درجه
اول فرد (مادر، خواهر، دختر). اگر بستگان درجه اول خانمی در سنین پایینتر
از 45 سال و یا به صورت دو طرفه به این سرطان مبتلا شده باشند، افزایش ریسک
چشمگیرتر خواهد بود.
2. کم تحرکی و چاقی پس از سن یائسگی.
3. مصرف چربی به مقدار زیاد.
4. افزایش سن: هر چه سن فرد بالاتر میرود احتمال ابتلای فرد به سرطان
سینه
بالاتر میرود، البته باید توجه داشت که این بیماری مخصوص افراد مسن نیست و
بسیاری از خانمها در سنین جوانی به آن مبتلا میشوند.
5. سابقه
سرطان سینه در یک فرد احتمال ابتلای سینه مقابل او را افزایش میدهد لذا
خانمی که تحت درمان سرطان سینه قرار گرفته باید مراقب سینه سمت مقابل نیز
باشد.
6. سابقه تابش اشعه زیاد به قفسه سینه، این موارد شامل میزان
اشعهای که برای مقاصد تشخیصی مانند عکس ریه یا ماموگرافی به کار میرود
نیست و در موارد استفاده درمانی که مقدار اشعه بسیار زیاد میباشد، صادق
است.
7. عوامل دیگری مانند شروع قاعدگی زودرس (کمتر از 12 سالگی)،
یائسگی دیررس (بعد از 55 سالگی) بچهدار نشدن یا تولد اولین فرزند بعد از
سن 30 سالگی نیز با افزایش خفیف ریسک همراه هستند.
اما خانمهای عزیز
باید توجه داشته باشند که وجود عوامل مستعدکننده که ذکر شد، به معنی
ابتلای قطعی فرد نیست و عدم وجود این عوامل نیز به معنای مصون بودن شخص از
سرطان سینه نیست بلکه افراد مستعدتر باید بیشتر از
سایرین تحت نظر باشند و به فواصل کوتاهتری معاینه شوند.
آیا بیماری خاصی وجود دارد که زمینهساز ابتلا به سرطان سینه شود؟
نه، جز موارد ذکرشده هیچ بیماری خاصی منجر به سرطان سینه نمیشود.
علائم شناخت این بیماری چیست و در واقع به چه تغییراتی باید دقت داشته باشیم؟
ما
از خانمها میخواهیم که به سینهشان دقت کنند و هر یکی دو ماه یکبار با
قسمت صاف بند دوم چهار انگشت دست خود، سینههایشان را به دقت لمس کنند و
ببینند چیزی شبیه فندق یا گردو یا چیزی که از بافت سینه قابل تمایز باشد و
سفتتر از اطراف به نظر برسد، زیر انگشتشان حس میشود یا نه؛ و اگر به
وجود چنین چیزی شک کردند، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند. به طور کلی علائم
سرطان سینه را میتوان به صورت موارد زیر ذکر کرد:
1. وجود توده یا سفتشدگی: این تودهها معمولاً بدون درد هستند و به طور اتفاقی یا در معاینه چکآپ پیدا میشوند.
2.
تغییرات پوست سینه: مانند فرورفتگی قسمتی از پوست سینه به داخل، زخم مزمن
که به راحتی بهبود نمییابد تورم و قرمز شدن همراه با نقاط فرورفته روی
پوست که حالتی مثل پوست پرتغال به آن میدهد.
3. تغییرات نوک سینه: مانند فرورفتگی آن به داخل (که اخیرا ایجادشده)، زخم مزمن و پوسته پوسته شدن همراه با خارش.
4.
ترشح از نوک سینه: این ترشحات اگر از یک سینه (یک طرفه) و از یکی از منافذ
سر سینه باشد و رنگ آن خونی یا خونابهای یا بیرنگ باشد و خود به خود و
بدون فشار خارج شود، اهمیت بیشتری دارد.
5.
بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل: البته علل متعددی موجب بزرگ شدن این غدد
میشوند که یکی از آنها سرطان سینه است و باید بررسی کافی برای تشخیص صورت
گیرد.
هر یک از موارد بالا میتواند هشداری برای فرد باشد که حتما به
پزشک مراجعه کند و در صورت لزوم با پیگیریهای تشخیصی بعدی که شامل معاینه
توسط پزشک، ماموگرافی و سونوگرافی میباشد، وضعیت آن مشخص شود. اما در
تمام دنیا آمدهاند و یک گام جلوتر گذاشتهاند و میگویند: منتظر نشوید که
حتما علامت یا ضایعهای پیدا کنید، بلکه چکآپ یا کنترل داشته باشید. به
طوری که از 25 سالگی سالی یکبار توسط پزشک معاینه شوید و در ضمن خودتان هم
خودآزمایی سینه را داشته باشید.
از 35 سالگی به بعد، با توصیه پزشک
در 5 سال اول یک ماموگرافی و سپس هر دو سال یکبار ماموگرافی داشته باشید.
معمولاً بین 40 تا 50 سال هر دو سال یکبار و از سن 50 تا 70 سال سالی یکبار
ماموگرافی سینه انجام میدهیم، البته بانوانی که عوامل مستعدکننده مانند
سابقه فامیلی و سرطان سینه در سنین پایین در آنها وجود داشته باشد باید
ماموگرافی را تحت نظر پزشک از سنین پایینتری شروع کنند. همچنین باید گفته
شود که مقدار اشعه ماموگرافی بسیار کم است و نگرانی از اثرات اشعه، نباید
مانع برخورداری از منافع آن در تشخیص زودرس شود.
تعداد دفعات چکآپ
بسته به امکانات کشورها فرق میکند، ممکن است در کشور ما آنقدر دستگاه
ماموگرافی و سونوگرافی وجود نداشته باشد، که زنان بتوانند هر سال انجام
دهند و تعداد دفعات چکآپ را وزارت بهداشت تعیین میکند، اما بهتر است
خانمها حداقل سالی یکبار معاینه سینه را داشته باشند که در این صورت، خود
پزشک لزوم انجام ماموگرافی را تعیین میکند.
آیا منظورتان از پزشک، متخصص زنان و زایمان میباشد؟
ببینید،
پزشکان متخصص جراحی سینه، آنهایی هستند که ابتدا جراحی عمومی خواندهاند و
بعد در این زمینه کار کردهاند، یعنی ما توصیه میکنیم به جراحان عمومی که
کارشان سرطان سینه است مراجعه کنند، اما ممکن است در شهرستانی اصلاً چنین
جراحی نداشته باشند، اما مهم این است که اگر جراح در دسترسشان نبود،
برنامه کنترل را حذف نکنند، بلکه در این شرایط میتوانند به
پزشک زنان یا پزشک عمومی خانم، یا ماماها مراجعه کنند و بعد طبق نظر آن پزشک عمل کنند.
آیا بارداری و شیردهی کامل امکان ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهد یا اینکه تأثیری ندارد؟
یک
مقدار کمی اثر دارد، یعنی معتقدند خانمهایی که زیر سن 30 سالگی بچهدار
شده‌اند و شیردهی او را هم داشتهاند یک مقداری کمتر مبتلا به سرطان سینه
میشوند و هر چه مدت شیردهی بیشتر باشد بهتر است اما این مسئله بدین معنا
نیست که خانمی فکر کند چون به بچهاش شیر داده اصلاً این بیماری را
نمیگیرد، چون سرطان سینه، بیماری است که عوامل مختلفی در آن دخیل هستند که
هنوز بسیاری از آنها ناشناختهاند.
خیلی
وقتها ما خانمهایی را میبینیم که در سینهشان غدهای پیدا کردهاند اما
علت مراجعه دیر خود را این طور توجیه میکنند که: «ما دیدیم سابقه سرطان
سینه در خانواده و فامیل نداشتیم و چند تا بچه با شیردهی طولانی داشتیم، پس
گفتیم حتما این توده چیز مهمی نیست.»
در این زمینه توصیهای هم به
خانمهایی داریم که پس از ازدواج، دوست دارند اولین زایمان خود را به تأخیر
بیندازند، این خانمها باید توجه داشته باشند که تأخیر زایمان و بارداری
پس از سن 30 سالگی میتواند ریسک ابتلا به سرطان سینه را در آنها افزایش
دهد.
پس به این ترتیب در حال حاضر که سن ازدواج افزایش پیدا
کرده، لازم است که دختران هم پس از سن 25 سالگی برای معاینه سینه به پزشک
مراجعه کنند؟
مراجعه به پزشک ربطی به اینکه خانم متأهل یا مجرد است ندارد و گاهی تودهها در خانمهای مجرد هم دیده میشود.
خانم دکتر از علل ابتلا به سرطان سینه هم برایمان بگویید.
علت
بیماریهای سرطانی هنوز دقیقا مشخص نیست بلکه معتقدند که سرطانها از جمله
سرطان سینه یک بیماری چند فاکتوری یا علتی هستند، این طور نیست که بتوانیم
بگوییم این فرد دقیقا به این علت سرطان سینه گرفته ما عوامل مستعدکننده
یعنی عواملی که استعداد فرد را برای ابتلا به سرطان سینه بالا میبرد
میشناسیم، مثلاً همین سابقه خانوادگی سرطان سینه، یعنی کسی که یکی از
افراد درجه اول او دارای سرطان سینه بوده، یک مقداری احتمال ابتلایش به این
بیماری بالا میرود، اما این طور نیست که حتما مبتلا شود.
یا
خانمهایی که پس از سن یائسگی چاق هستند و روغن، چربی و غذاهای سرخ کردنی
به مقدار زیاد مصرف میکنند، باید مراقب باشند. ما به خانمها میگوییم که
وقتی به سن یائسگی میرسند خیلی مراقب تغذیهشان باشند چون با افزایش سن،
تحرکشان کم میشود و احتمال چاقیشان بیشتر میشود. یکی از چیزهای ثابت
شده در مورد ابتلا به سرطان سینه، همین مسئله عدم تحرک است، به طوری که اگر
خانمها هر روز تنها یک ربع یا بیشتر ورزش کنند، احتمال ابتلایشان
پایینتر میآید. بنابراین میبینید که تغییر شیوه زندگی از روش سنتی و پر
تحرک و پر جنبش قدیم به زندگی مرفه اما کم تحرک امروزی نقش زیادی در احتمال
ابتلا به سرطانها دارد.
با توجه به اینکه در صحبتهایتان
اشاره کردید که سینهها عضو فعال بدن زن هستند و از دوران بلوغ دائما در
حال تغییر میباشند، آیا برای پیشگیری از سرطان سینه توصیه خاصی میتوان
برای دختران کم سن و سال هم داشت یا نه؟
در ابتلا به بیماریها و
سرطانها، زندگی فرد در سنین خیلی پایین، حتی زمانی که در شکم مادرش هست هم
بسیار مهم است، اما چون از علل سرطان شناخت دقیقی نداریم، نمیتوانیم
توصیهای داشته باشیم که فرد دقیقا چه کارهایی را انجام ندهد، ولی برخی
موارد را میشناسیم و میدانیم که خوب نیستند، مثلاً مصرف چیپس و غذاهای
سرخ کردنی و غذاهای آماده زیاد به دلیل استفاده مکرر از روغن با حرارت بالا
برای دخترخانمها اصلاً خوب نیست. بنابراین توجه به تغذیه سالم و فعالیت
بدنی حتی از دوران بچگی نقش مهمی در سلامت فرد در بزرگسالی دارد.
این بیماری، یعنی سرطان سینه را چگونه میتوان در ایران و جهان مقایسه کرد؟
بیماری
سرطان سینه، در کشورهای غربی و پیشرفته، بیشتر از ایران است، یعنی تعداد
ابتلا بیشتر است؛ اما فرقی که با کشور ما دارد این است که مرگ و میر آنها
در اثر این بیماری کمتر است. این تفاوت تنها به این دلیل است که در آن
کشورها به دلیل اطلاعرسانی خیلی زیاد و کافی آگاهی زنانشان بالاتر است و
در صورت بروز مشکل در سینه،
خیلی
زودتر به پزشک مراجعه میکنند. اما در کشورهای جهان سوم مثل کشور ما، با
وجودی که تعداد ابتلا به سرطان سینه کمتر است اما مرگ و میر بیشتری داریم.
چرا؟ چون خانمها در زمینه این بیماری آگاهی لازم را ندارند. با وجودی که
زندگی شرقی به دلیل تحرک بیشتر و نوع تغذیه به گونهایست که فرد را کمتر
دچار سرطان میکند، اما به دلیل اینکه زندگی ما روز به روز بیشتر شبیه
غربیها میشود یعنی به سوی کم تحرکی، ازدواج و بچهدار شدن در سنین بالا و
غیره میرویم، ریسک ابتلا به سرطان هم در ما رو به افزایش است. از طرف
دیگر به دلیل عدم آگاهی کافی و دیر مراجعه کردن، بیماران مبتلا بیشتر
میمیرند. پس ما باید آگاهی بیشتری به مردم بدهیم و مرتبا به دور از
ترساندن بانوان در مجلات، رادیو تلویزیون و مراکز مختلف به بانوان آگاهی
بدهیم و از آنها بخواهیم که مراقب باشند و بدانند که سرطان سینه، بیماری
شایع زنان است. بنابراین اگر بتوانیم خانمها را قانع کنیم که اگر مشکلی
پیدا کردند، سریعا به پزشک مراجعه کنند و اینکه چکآپ لازم را داشته باشند،
آن وقت میتوانیم با اطمینان بگوییم که میتوانیم مرگ و میر ناشی از سرطان
سینه را کاهش دهیم. از لحاظ آماری هم در طول عمر یک خانم
از هر 8 زن در کشورهای غربی یک نفر احتمال ابتلا به سرطان سینه را دارد، اما در ایران از هر 11 نفر یک نفر ممکن است مبتلا شود.
آیا در زمینه تجهیزات و جراح، در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته کمبود یا عدم توانانی وجود دارد؟
خوشبختانه
در کشور ما، تمامی روشهای نوین جراحی پستان که در کشورهای پیشرفته دنیا
وجود دارد در ایران نیز انجام میشود و به جرئت میتوان گفت در کشور ما، به
هیچ وجه وضعیت جراحی پستان و داروهایی که در این زمینه وجود دارد،
پایینتر از کشورهای دیگر نیست. تنها مشکلی که وجود دارد و قبلاً هم اشاره
کردم این است که خانمهای ما دیر مراجعه میکنند و دیگر اینکه چون از
روشهای نوین جراحی اطلاع ندارند ممکن است از پزشکشان نخواهند که شیوه
جدید جراحی را برایشان استفاده کند و پزشک هم به انجام این روش تشویق
نمیشود. من توصیه میکنم که بیماران، روشهای جدید را مطالعه کنند و
اطلاعات لازم را از طریق کتابها، مجلات، روزنامه سلامت و حتی جستجو در
اینترنت به دست آورند و وقتی مشکلی دارند از پزشک خود بخواهند که شیوه نوین
جراحی را بکار ببرد.
خانم دکتر، آیا در ایران بین
شهرستانها و تهران از لحاظ امکانات محدودیتهایی وجود دارد که بیماران
شهرستانی مجبور باشند به اینجا بیایند و عمل کنند؟
بله، مثلاً در
مورد روش «بیوپسی غده لنفاوی نگهبان (sentinel lymph node)» که من انجام
میدهم و به چند شهرستان برای آموزش رفتهام، از لحاظ امکانات چون ابزار
خاصی میخواهد، محدودیتهایی وجود دارد، اما همین روش را در صورتی که
پزشکان بیایند و آموزش ببینند در شهرستانها هم میتوان انجام داد، در حالی
که هنوز همه
پزشکان
به این روش علاقهمند نیستند و این مسئله به این دلیل است که بیماران از
آنها نخواستهاند، اگر بیماران بخواهند، پزشکان هم تشویق میشوند که
روشهای جدید را یاد بگیرند. از لحاظ دارویی خوشبختانه مشکلی نداریم و خیلی
از داروهایی که در درمان سرطان سینه استفاده میشوند تحت پوشش بیمه
میباشند.
آیا شما جراحیهای زیبایی مربوط به سینه را هم انجام میدهید و آیا این نوع جراحیها خطری برای فرد دارد؟
بله،
ما کلیه جراحیهای مربوط به سینه را انجام میدهیم و در مورد پاسخ این
سؤال که آیا انجام جراحیهای سینه منجر به ایجاد سرطان میشود یا نه باید
بگویم، خوشبختانه هیچ یک از این نوع جراحیها از جمله کوچک کردن سینه و یا
بزرگ کردن آن و استفاده از پروتز سینه باعث ابتلا به سرطان نمیشود و این
طور نیست که خانمی به دلیل عمل شدن، سرطان سینه بگیرد؛ اما مشکلی که وجود
دارد این است که در صورت ابتلا، یک مقدار تشخیص سرطان سینه را دچار اشکال
میکند، یعنی انجام عملهای زیبایی سینه، خطر ابتلا به سرطان را بالا
نمیبرد، اما اگر فرد به دلایل دیگر مبتلا شد ممکن است نتوانیم به سرعت
تشخیص
بدهیم زیرا اسکاری که به دلیل عمل جراحی ایجادشده، ممکن است در ماموگرافی
خودش را به صورت یک ضایعه نشان دهد و نمیتوانیم بین این دو در ماموگرافی
افتراق دهیم. یا در خانمی که از پروتز استفاده کرده دیگر نمیتوانیم از
ماموگرافی به عنوان یک روش مؤثر در تشخیص سرطان سینهاش استفاده کنیم و یک
روش تشخیصی خوب را از دست میدهیم. جراحی زیبایی عوارض خاص دیگری ندارد،
بلکه همان عوارض یک عمل جراحی معمول را به همراه دارد. همین جا لازم است به
یکسری داروهایی که بخصوص در ماهواره تبلیغ میشود یا استفاده از لباسهای
لرزاننده و ژلها اشاره کنم، که این مواد کاملاً جنبه تجاری دارند و فقط
برای سودجویی است و استفاده از ژلها و کرمهای حجمدهنده و لباسهای
لرزاننده به هیچ وجه نقشی در سایز سینه ندارد، گاهی با مصرف لرزانندهها
خانمها فکر میکنند که سینههایشان بزرگشده در صورتی که این بزرگی در
نتیجه تورم حاصل از لرزش است و به هیچ وجه تأثیری در سایز سینهها به صورت
دائم ندارد. خیلی از مواد تشکیلدهنده ژلها و کرمهای تحریککننده هم
کاملاً مشخص نیست و چه بسا ضررهایی هم داشته باشند. به نظر من آن شکل و
حالتی که خداوند بدن انسان را آفریده، طبیعیترین و بهترین فرم است، اما
اگر خانمی اصرار بر تغییر شکل سینهها داشت، ایمنترین روش میتواند جراحی
با تأیید پزشک متخصص این امر باشد و استفاده از کالاهای تبلیغاتی به هیچ
وجه توصیه نمیشود.
خانم دکتر علوی با توجه به حرفهای که دارید آیا خاطره جالب یا تأثیرگذاری دارید تا برای خوانندگان مجله بازگو کنید؟
من
تقریبا حدود هشت سال پیش به عنوان جراح عمومی در شهرستان کار میکردم،
خانمی با سرطان پیشرفته سینه به من مراجعه کرد، متأسفانه درگیری خیلی شدید
بود، ما بیمار را عمل کردیم و متعاقبا شیمیدرمانی هم شد. در همین حین همسر
این خانم در اثر تصادف فوت کرد، این خانم یک پسر بچه شش ساله داشت که به
شدت به مادرش وابسته بود و حتی وقتی برای معاینه پیش من میآمد، این پسر
شروع به گریه میکرد و نگران از دست دادن مادرش بود. متأسفانه این خانم هم
بعد از مدتی به دلیل دیر مراجعه کردن و اینکه بیماری خیلی پیشرفت کرده بود،
فوت کرد. ما سعی کردیم با درمانهای شدید کاری کنیم که حتی یک روز بیشتر
بالای سر، پسرش باشد و این مدت یکسال طول کشید. هیچ وقت چهره معصوم آن پسر
بچه از یادم نمیرود که چقدر به مادرش وابسته بود. من بعد از فوت این
بیمارم، با خودم عهد کردم که تا میتوانم برای آشنا کردن پزشکان، بیماران و
چه خانمها با این بیماری تلاش کنم، چون واقعا به چشم خودم دیدم که این
بیماری چطور میتواند یک بچه را بیمادر کند و این
بچه خاص دیگر نه پدر داشت و نه مادر و هیچ کس دیگری را هم برای مراقبت نداشت و این خیلی ناراحتکننده بود.
از نقش روحیه بالای مریض مبتلا به سرطان برایمان بگویید.
ما
مریضهایی داریم که وقتی مبتلا میشوند خیلی خودشان را میبازند ولی بعضی
از مریضها، خیلی خوبند، یعنی خودشان را به خدا میسپارند و میگویند ما به
آنچه خدا برایمان خواسته راضی هستیم، این بیماران درمان را هم به خوبی
میپذیرند، اما بیمارانی که خیلی استرس دارند، داروها را هم به خوبی
نمیپذیرند و درمانشان هم دچار اختلال میشود و ما نتیجه خوبی نمیگیریم.
در مقابل بیمارانی که به خدا توکل میکنند و میگویند: «اگر خدا بخواهد من
خوب میشوم.» خیلی هم خوب به درمان پاسخ میدهند چون در مقابل درمان مقاومت
نمیکنند و آن اعتقادی که دارند به بهبودشان خیلی کمک میکند. ثابتشده
خانمهایی که روحیه بالایی دارند، پس از ابتلا به این بیماری، خیلی بهتر
زندگی میکنند.
نقش حمایتی همسر را در درمان بیماری سرطان سینه خانم چگونه میبینید؟
مطمئنا
خیلی مهم است و باید این را بگویم که خوشبختانه آقایان ایرانی خیلی در این
زمینه خوبند، شاید خیلی مواقع بوده که خانم به اصرار همسرش به من مراجعه
کرده است. بنابراین اطلاعرسانی در زمینه این بیماری حتی برای آقایان هم
بسیار مفید و مؤثر است و آقایان میتوانند در صورت بروز مشکل در همسرشان در
زمینه این بیماری، خیلی خوب آنها را راهنمایی کنند. وقتی درمان به خانم
پیشنهاد میشود هم اگر او بداند که حمایت همسر از سرش برداشته نمیشود خیلی
بهتر و راحتتر به درمان جواب میدهد. برای مثال وقتی به برخی بیماران
میگوییم که تو شیمیدرمانی میخواهی، اولین چیزی که فکر میکند این است که
«من موهایم میریزد و جلوی شوهرم خجالت میکشم.» در عوض ما بیمارانی را
داریم که شوهرشان در این موقع با محبت خود، همسرش را به ادامه درمان تشویق
میکند و میگوید: «نه تو همین الان هم خیلی خوشگلی و سلامتی تو برایم
اهمیت دارد.» حتی برخی از آقایان خودشان برای خانمشان در این مدت کلاه گیس
میخرند و او را به زندگی دلگرم میکنند.
با
تشکر از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید، به عنوان آخرین سؤال
بفرمایید، آیا درمان سرطان سینه در ایران و جهان جای پیشرفت دارد؟
مسلما،
در گذشته و شاید تا بیست سال پیش هر کسی سرطان سینه میگرفت باید حتما
سینهاش را برمیداشتند و آن خانم تا آخر عمرش مجبور بود با یک نقص عضو
بسازد. اما الان دیگر این طور نیست اگر خانمها زود مراجعه کنند در 80 درصد
موارد نیازی به برداشتن سینهشان نیست و این برای روحیه مریض خیلی مهم است
و حتما در
معنی چک آپ : معنی چک آپ چيست؟
بسياری از بيماريها قبل از اينکه علائم خود را در بدن به صورت واضح نشان
بدهند تا بيمار از وجود آنها آکاه شود، مدتی در بدن به صورت نهفته و بدون
علامت فعاليت ميکنند و پس از اينکه در بدن مستقر شدند علائم واضح را بروز
ميدهند که در اين زمان درمان کامل بيماری مشکل است. انسان از مدتها پيش به
نقش پيشگيری در مبارزه با بيماريها پی برد و با استفاده از واکسن جلوی بروز
بسياری از بيماريهای خطرناک را گرفت.
در اين ميان بعضی از بيماريها
هستند که به دليل ناشناخته بودن علتشان ، قابل پيشگيری نيستند اما ميتوان
با تشخيص به موقع آنها قبل از استقرار کامل بيماری و بروز عوارض جدی آنرا
درمان کرد
مثلاً افزايش قند و چربی خون در بسياری از موارد
در ابتدا بدون علامت است و اين دو دشمن ديرينه بشر يعنی چربی و قند خون ،
بی سر و صدا به تخريب عروق قلبی و ارگانهای بدن مشغولند و تنها وقتی فرد
متوجه بالا بودن چربی يا قند در بدن خود ميشود که علائم قلبی، عروقی يا
مغزی آن بارز شوند و در آن موقع برای درمان خيلی دير است ، به همين دليل
بسياری از افراد در حال حاضر به منظور کنترل قند و چربی خون هر سال يکبا ر
آزمايش خون ميدهند تا در صورت افزايش آن به موقع متوجه شوند و درمان را
شروع کنند.
در بسياری از بيماريهای ديگر از جمله بعضی از سرطانهای شايع
روشهايی برای تشخيص زودرس وجود دارد که استفاده از آنها موفقيت بزرگی را در
درمان اين سرطانها نصيب بشر کرده است از جمله تستهای تشخيص زودرس که برای
اغلب بانوان شناخته شده است ميتوان به پاپ اسمير يا تست سرطان دهانه رحم
اشاره کرد، انجام اين تست باعث ميشود که سرطان گردن رحم در مراحل اوليه و
قابل درمان تشخيص داده شودو حتی بدون عمل جراحی نيز قابل درمان باشد.
در اين جا به مواردی که انجام چک آپ به خانمها توصيه ميشود اشاره ميکنيم :
1- کنترل قند و چربی خون
2- تست پاپ اسمير و معاينه رحمی
3- تست سرطان پستان
4- تست سرطان کولون( روده بزرگ)
