تشخیص بیماری براساس رنگ مدفوع
تشخیص بیماری و اختلال های داخلی براساس رنگ مدفوع
این پالت رنگی را به خاطر بسپارید
لحظه نما:شاید برای
تان عجیب باشد اگر بدانید که تغییر رنگ و بافت مدفوع می تواند نشانه ای از بروز
بیماری، شروع یک اختلال جدید یا نامتناسب بودن سبک زندگی جدید با وضعیت جسمانی تان
باشد. این یک شوخی نیست شما به سادگی با بررسی رنگ و بافت مدفوع خود یا کودک تان
می توانید سرنخ هایی از وضعیت جسمانی به دست آورید و خیلی زود پیش از آنکه دیر شود
برای درمان بیماری و کنترل اختلال پیش آمده مجهز شوید. تنها کافی است با چارت رنگ
مدفوع که این روزها بسیاری از پزشکان طب رایج و طبیعی از آن به عنوان یکی از
فاکتورهای شناسایی بیماری ها و اختلال های جسمی استفاده می کنند آشنا شوید. وضعیت
های نرمال و غیرنرمال را بشناسید و به محض احساس خطر در این زمینه با پزشک
خانوادگی خود مشورت کنید.
وضعیت شما طبیعی است
قهوه ای
یکی از طبیعی ترین رنگ ها برای مدفوع است به شرطی که طیف رنگی آن خیلی به سمت تیره
میل نکند. بنابراین رنگ قهوه ای متوسط از جمله حالت هایی است که می توان نشان از
سلامت عملکرد دستگاه گوارش دهد. تنها باید مراقبت باشید که اگر رنگ مدفوع تان به
طیف رنگ مشکی یا قهوه یا روشن نزدیک شود احتمال بروز مشکل داخلی را بدهید. اما دقت
داشته باشید که به صرف داشتن مدفوعی با رنگ طبیعی نمی توان از سلامت صد در صدی بدن
مطمئن شد بنابراین بهتر است برای بررسی وضعیت سلامت خود به پزشک مراجعه کنید.
اثنی عشر و معده را کنترل کنید
یکی از
دلایل تیره شدن رنگ مدفوع می توان خونریزی یکی از اندام های دستگاه گوارش به ویژه
معده با اثنی عشر باشد البته در این زمینه استثناهایی وجود دارد به عنوان مثال
مصرف مکمل های آهن و برخی از گیاهان دارویی مانند داروی سموت که برای درمان مشکلات
میکروبی دستگاه گوارش تجویز می شود می تواند بر تغییر رنگ مدفوع و تیره شدن آن اثر
بگذارد بنابراین به محض دیدن رنگ مشکی مدفوع نگران نشوید با بررسی سبک زندگی و سبد
غذایی تان و مشاوره با پزشک می توانید به این نتیجه برسید که رنگ تیره مدفوع تان
نگران کننده است یا اینکه در خطر نیستید.
در این
شرایط می توانیم تصمیم بگیرید که سرای درمان اقدامات لازم را انجام دهید یا با
خیال راحت و آسوده از کنار این تغییر چربی بگذرید. اما حتما با مشاهده چنین وضعیتی
این موضوع را با پزشک تان در میان بگذارید.
در صورتی
که احتمال ابتلا به اختلال کبد را با مشورت پزشک منتفی دانستید می توانید سبزیجات
سرشار از فیبر تا حد زیادی بر تغییر رنگ مدفوع و نرمال شدن آن موثر باشید.
شاید به سندرم گیلبرت مبتلا باشید
زرد رنگ
شدن مدفوع یکی از نشانه های سوء جذب چربی در بدن است. افرادی که دستگاه گوارش شان
دچار اختلال در جذب و دفع چربی است معمولا با این تغییر رنگ مواجه می شوند،
بنابراین اگر خیال تان از بابت خوردن غذاهایی با رنگ دانه های زرد راحت است باید
سوءجذب چربی را بررسی کنید. اگر این مورد نیز شامل حال تان نبود باید علت تغییر
رنگ مدفوع را بفهمید. پس به پزشکتان مراجعه کنید و از او در این باره مشورت
بگیرید. گاه با پرس و جو ساده و بررسی رژیم غذایی و داروهای مصرفی مشکل حل می شود
و گاه برای تشخیص دقیق تر نیاز به آزمایش است.
به پاک سازی کبد احتیاج دارید
اگر رنگ
مدفوع تان خاکستری رنگ است احتمال بروز اختلال هایی در میزان نمک صفرا یا انسداد
در مجاری ریزش صفرا به روده مطرح است. گزینه دیگر احتمال ابتلا به بیماری های کبد
یا کیسه صفرا است که باید با مشورت پزشک و انجام آزمایش مشخص شود اما در این شرایط
احتمال از بین رفتن اشتها و ضعف جسمانی نیز مطرح می شود. با این وجود ممکن است این
علائم در ابتدای بیماری خفیف باشد. به همین دلیل باید با مشاوره این وضعیت به پزشک
مراجعه کرد تا از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. در این شرایط با اصلاح شیوه زندگی و
تغییر سبد غذایی فرد و همین طور پاکسازی کنید با مشاوره پزشک می توان برای درمان
اقدام کرد.
کیسه صفرای شما باید بررسی شود
هر کسی
ممکن است یک بار در طول سال این تجربه را داشته باشد که مدفوعش نارنجی رنگ شود این
رنگ ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود مصرف برخی داروها، سبزیجات مثل هویج و
اسفناج و خوراکی هایی که در تهیه و طبخ آن ها از رنگ خوراکی استفاده شده خود می
تواند عاملی برای تغییر رنگ مدفوع باشد. اما علاوه بر این ها فاکتورهای دیگری نیز
وجود دارند که می توان به اختلال در عملکرد کیسه صفرا و میزان ترشح صفرا اشاره کرد
اگر مطمئن هستید که خوراکی هایی با رنگدانه نارنجی مصرف نکردید بهتر است برای
بررسی عملکرد کیسه صفرای خود با پزشک تان مشورت کنید که در شرایطی که کیسه صفرای
شما درگیر باشد احتمالا علائمی مثل نفخ، اسهال و دردهای شکمی را نیز تجربه می
کنید.
شاید اختلال کبد سراغ تان آمده
در شرایطی
که رنگ مدفوع در طیف قهوه ای می گنجد اما به سمت قهوه ای بسیار روشن میل می کند از
وضعیت نرمال خارج می شود.
در این
شرایط چند احتمال مطرح می شود که ممکن است یکی یا چند مورد از آن دلیل روشن شدن
رنگ مدفوع باشد افرادی که رژیم غذایی پرچرب دارند و به هنگام طبخ غذا روغن زیادی
مصرف می کنند و افرادی که میزان مصرف سبزیجات و فیبر در آن ها کم است با این تغییر
رنگ مواجه می شوند. از سوی دیگر اختلال هایی مانند اختلال در جذب موادغذایی و همین
طور اختلال در عملکرد کبد می تواند رنگ مدفوع را به سمت قهوه ای روشن ببرد.
این رنگ نشانه دردسر است
لحظه نما:هرگاه با
رنگ قرمز تیره یا خرمایی مدفوع مواجه شدید باید کمی تامل کنید. دست و پای تان را
گم نکنید. رنگ قرمز مدفوع همیشه خطرناک نیست. پیش از هر چیز خوراکی هایی که در
وعده غذایی دو روز گذشته خوردید را بررسی کنید. اگر در این وعده های غذایی از
حوبات قرمز رنگ، قره قروط، گوجه فرنگی یا آب گوجه فرنگی زیاد استفاده کردید، ممکن
است این رنگ قرمز ناشی از خوردن این خوراکی ها باشد و باید در یکی دو روز آینده
باز رنگ مدفوع را بررسی کنید در غیر این صورت احتمال ابتلا به انگل روده ای و
عفونت روده، سندرم روده تحریک پذیر، زخم معده یا زخم در ناحیه دستگاه گوارش، واسیر
داخلی یا شقاق برای شما مطرح باشد که برای شناسایی و تشخیص آن باید به پزشک مراجعه
کنید.
تغییر رنگ و شکل مدفوع نشانه چیست؟
خصوصیات مدفوع طبیعی
– رنگ آن قهوه‌ای کمرنگ تا پررنگ است.
– غلظت آن باید معمولی باشد.
– باید بدون فشار و درد از بدن خارج شود.
علت رنگی بودن مدفوع
رنگ مدفوع معمولاً به‌خاطر وجود صفرا و مخصوصاً بیلی‌روبین موجود در آن است.
بیلی‌روبین از تخریب هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون حاصل می‌شود.
در کبد، بیلی‌روبین به موادشیمیایی دیگر می‌چسبد و از سلول‌های کبدی به صفرا ترشح می‌شود.
بیلی‌روبین و تغییر رنگ مدفوع
صفرا
از مجراهای صفراوی به درون روده‌ها حرکت می‌کند. با حرکت آن در روده‌ها،
قسمتی از آن تحت تغییرات شیمیایی دیگر قرار گرفته و این تغییرات بر رنگ
مدفوع تاثیر می‌گذارند.
این تغییرات به سرعت گذشتن محتویات روده از روده‌ها بستگی دارد.
اگر محتویات روده با سرعت طبیعی حرکت کنند، رنگ مدفوع قهوه‌ای کمرنگ تا پررنگ می‌شود
اگر محتویات روده سرعت بالاتری داشته باشد، تغییرات شیمیایی بیلی‌روبین یا فقدان آنها موجب سبز شدن مدفوع می‌شود.
اگر در مدفوع بیلی‌روبین وجود نداشته باشد، رنگ آن خاکستری می‌شود و نشان می‌دهد جریان صفرا به روده قطع شده است.
علل مدفوع سیاه رنگ
مدفوعی که به خاطر خونریزی گوارشی، رنگ آن سیاه شده باشد، بسیار چسبناک بوده و بوی بدی هم دارد.
این وجه تمایز مدفوع سیاهی که در نتیجه خونریزی روده ایجاد شده باشد و مدفوع سیاهی که به خاطر مصرف آهن یا داروهای حاوی بیسموت ایجاد می‌شود است.
علل مدفوع زرد
– فرایند داخلی که موجب رنگ زرد مدفوع می شود، بیماری لوزالمعده
است. لوزالمعده، آنزیم‌هایی را به درون روده‌ها ترشح می‌کند که به هضم
چربی، پروتئین و کربوهیدرات کمک می‌کند. وقتی آنزیم‌های لوزالمعده در روده
وجود نداشته باشد، چربی به‌طور کامل هضم نمی‌شود. اگر محتوی چربی هضم‌نشده
زیاد باشد، مدفوع زردرنگ می‌شود. این مدفوع چرب و بدبو می باشد.
– تومورهای لوزالمعده نیز موجب این مشکل می‌شوند.این تومورها، مجرای لوزالمعده را که آنزیم‌ها از آن به روده می‌رسند، مسدود می‌کند.
– پانکراتیت مزمن که به خاطر مصرف زیاد از حد الکل ایجاد می‌شود، توانایی لوزالمعده برای ساخت آنزیم را مختل می‌کند.
علل مدفوع کمرنگ
–
خوردن مقدار زیاد برنج یا غذاهای کمرنگ، 1 تا 2 روز مدفوع را کمرنگ می
کند. اگر این کم‌رنگی مدفوع بیش از یک هفته طول بکشد، علت چیز دیگری است.
–
در یک روده سالم صفرای تیره رنگ از کبد به داخل روده می‌ریزد. صفرا به هضم
چربی کمک زیادی می‌کند و رنگ مدفوع را تیره می‌سازد. اگر مدفوع تیره
نباشد، پس مقدار کافی صفرا به روده نمی‌ریزد. ممکن است یک سنگ یا تومور سر راه آن را گرفته باشد و رنگدانه‌های صفراوی را به‌درون خون پس بزند.
– بیماری‌های کبدی، اغلب در اثر التهاب کبد، همراه با درد زیاد مدفوع را هم کم رنگ کند.
– بدکار کردن لوزالمعده هم بی‌ارتباط با کم‌رنگی مدفوع نیست.
زمان
متوسط عبور موادغذایی از دستگاه گوارش و سپس عمل دفع حدود 40 تا 45 دقیقه
است. اگر مواد بیش از این زمان در دستگاه گوارش باقی بمانند مایعات آن باز
جذب شده و مدفوع خشک می گردد علل مدفوع خشک و سخت
–
زمان متوسط عبور موادغذایی از دستگاه گوارش و سپس عمل دفع حدود 40 تا 45
دقیقه است. اگر مواد بیش از این زمان در دستگاه گوارش باقی بمانند مایعات
آن باز جذب شده و مدفوع خشک می گردد.
– بعضی داروها مانند داروهای فشارخون، آنتی هیستامین و داروهای ضد افسردگی موجب این حالت می شوند.
– مصرف زیاد لبنیات باعث ایجاد یبوست می شود.
– کمبود آب بدن موجب بروز این مشکل می شود.
علل مدفوع تکه تکه
– اگر زمان عبور مدفوع از دستگاه گوارش زیاد طول بکشد، باعث بروز این حالت می شود.
– کمبود فیبر در رژیم غذایی یکی دیگر از دلایل آن است.
– بعضی از رژیم های غذایی که بر روی مصرف پروتئین و کاهش مصرف کربوهیدرات تمرکز دارند، باعث بروز این حالت می شوند.
علل مدفوع آبکی
–
بدن انسان از معده، غدد بزاقی و پانکراس روزانه 8 لیتر مایع تولید می کند.
در شرایط طبیعی مقدار زیادی از این مایعات در طول مسیر جذب شده و باعث
ایجاد مدفوع نرم می شود.
اما اگر موادغذایی خیلی سریع عبور کنند فرصتی برای جذب مایعات آن نبوده و در نتیجه مدفوع آبکی دفع می شود.
– افزایش یکباره مصرف فیبر غذایی یا عفونت باکتریایی یا ویروسی می تواند دلیل این حالت باشد.
وقتی عفونت اتفاق بیافتد، بدن شروع به تولید سم می کند و در نتیجه آب آزاد می شود.
در نتیجه مواد خیلی سریع از سیستم گوارش عبور می کنند تا بدن از شر آنها خلاص شود.
مدفوع باریک
این وضعیت می تواند نشانه ای از سرطان روده یا وجود پولیپ روده باشد.
هر گونه توده ای که در مسیر روده ایجاد انسداد کند، باعث عبور مواد به صورت باریک تر می شود.
مدفوع شناور و بدبو
–
اگر بدن در جذب چربی از غذای مصرفی دچار مشکل شود، چربی در مدفوع ظاهر می
گردد. در نتیجه مدفوع زرد رنگ، به صورت چرب و بسیار متعفن و به صورت شناور
دفع می شود.
– بیماری های شکمی باعث بروز اختلال در جذب می شود.
– غذاهای حاوی اولسترا (نوعی چربی موجود در چیپس یا سایر غذاهای سرخ کرده) یا بعضی از داروهای کاهش وزن مثل زنیکال Xnical یا داروی غیر تجویزی منسوب به زنیکال با نام Alli موجب این حالت می شوند.
