ام دي اف چيست؟
ام دی اف (MDF) جزو فرآورده‌های چوبی محسوب میشود و نوعی تخته فیبر است که به روش خشک تولید می‌گردد.
ام دی اف را پس از تولید می‌توان روکش
نمود. روکش های تزئینی علاوه بر زیبایی، به دوام و کاربرد آن در محیط
هایی مانند آشپزخانه کمک می‌کند. روکش ملامینه، متداول ترین نوع روکش ام
دی اف است که در آن فرایند، کاغذ دکوراتیو آغشته به رزین تحت فشار و
حرارت بر روی تخته چسبانده میشود. ام دی اف به انواع مختلفی تقسیم می شود
که به شرح زیر است:
ام دی اف نازك:
این تخته‌ها به كلاسهای خیلی نازك از
5/2 تا 6 میلی متر و 4 تا 6 میلی متر تقسیم میشوند. از موارد كاربرد
عمومی ام دی اف نازك می توان به كف كشوها، پشت كابینت ها، رویه درها و…
اشاره کرد. تمام رو سازی قابل انجام روی ام دی اف معمولی روی MDF نازك
نیز اجرا میشود. سایر موارد كاربرد MDF نازك عبارت است از: دیوار كوب ها،
پوشش های سقف، غرفه های نمایشگاهی، صنایع اتومبیل سازی، رویه لاستیك زاپاس
(یدك)، پشت صندلی، رویه در، تولید تخته های انحناء دار و … می باشد.
ام دی اف ضخیم :
MDF ضخیم طبق استاندارد به كلاسهای
45-30 میلی متر و 60-45 میلی متر تقسیم می شود و جهت ساخت سازه های معماری،
ستونها، پایه های میز، طاقها، رویه كاری (كابینت)، كف نیمكت و كلا” در
مواردی استفاده می شود كه صفحات ضخیم و بزرگ با خواص ماشین كاری (خصوصا”
عمیق) مسطح و با سطوح صاف نیاز است.
ام دی اف با وزن مخصوص بالا:
MDF های استاندارد معمولی با ضخامتهای
19-12 میلی متر معمولاً دارای چگالی 650 تا 800 kg/m هستند. چگالی های
بالاتر ام دی اف یعنی بالای 800 نیز تولید و عرضه می شود. در واقع این
کار با اضافه كردن فیبر، چسب و فشار در حین پروسه تولید اوراق سنگین تر
انجام می شود که افزایش چگالی، باعث بالاتر رفتن قابلیت های ماشین كاری و
سطح سازی (رنگ، روكش و…) شده و نیز خصوصیات مكانیكی و فیزیكی ام دی اف را
نیز بهبود می بخشد. موارد استفاده این نوع MDF های سنگین (HDF) عبارتند
از: كف پوشها، پله ها، قفسه های صنعتی، میز كار و…
ام دی اف با وزن مخصوص پائین:
MDF با وزن مخصوص 550 تا 650 kg/m و
ULDF با وزن مخصوص زیر 55 kg/m ،جهت استفاده در مواردی كه وزن كمتر مورد
نیاز است و نیازی به استحكام بالا وجود ندارد یا در مواردی كه خواص عایق
صدا بودن مورد نیاز باشد تولید و عرضه می شود. این ام دی اف ها جهت ساخت
پروفیلهای تزئینی معماری، ساخت غرفه های نمایشگاهی و كلاً مواردی كه
جابجایی با دست مورد نیاز است و نیز حمل و نقل و ابزار خوری سریع مورد نیاز
است، استفاده می شود.
ام دی اف با روكش های تزئینی:
مهمتـرین و غیـر قـابـل تفكیك ترین
كاربرد یا آماده سازی ام دی اف جهت كاربرد نهایی، روسازی آن و خصـوصـا”
روكش كردن آن می باشد. انجـام عملیـات روكـش كردن MDF امـروزه جـزء خدمات
ضروری تولیدكنندگان MDF به خریداران می باشد، بطوریكه معمولاً اكثر
كارخانجات بزرگ تولید ام دی اف دارای خطوط روكشی نیز هستند. انواع روكش ها
شامل روكش های چوبی (گونه های مختلف)، كاغذی، ملامینه، PVC و… می باشد.
ام دی اف های قالب گیری شده:
در این روش تخته MDF به شكل خاصی كه در
پرس به آن داده می شود تولید می شود، مانند رویه درهای طرح دار و حالت
دار، یك تكه یا ام دی افی که در كابینت و كشو و پنجره و… استفاده می شود.
این محصولات را می توان به راحتی روكش نمود (پرس ممبران) و به بازار عرضه
كرد. اخیراً واردات این گونه ام دی اف به ایران در حال رونق گرفتن است.
ام دی اف های قابل انعطاف:
بوسیله یك پیش تیمار شیمیایی روی MDF با تركیبات الكالین، می توان به آن خواص پلاستیك (موقتی) و قابلیت انعطاف و شكل پذیری داد.
ام دی اف مقاوم در برابر حشرات و قارچها:
این نوع MDF ها که بیشترین استفاده
آنها در تولید بعضی از کفپوش ها است، دارای مواد ضد حشرات (حشره کش و قارچ
کشی) می باشد که باعث می شود از حمله آفات در امان باشد و دوام بیشتری
داشته باشد.
ام دی اف با فرمالدئید کم:
مقدار انتشار فرمالدئید از MDF معمولی
بسته به نوع چسب و مقدار آن کمی متفاوت است. انتشار فرمالدئید MDF نباید
بیشتر ازgr100/mg30 باشد این نوع MDF بیشتر در وسایل داخل خانه مانند
مبلمان استفاده می شود، ولی تهویه مناسب در محل استقرار آنها نیز باید وجود
داشته باشد تا فرمالدئید را از محیط خارج سازد.
ام دی اف مقاوم در برابر رطوبت:
تولید MDF مقاوم در برابر رطوبت بیشتر
برای استفاده در محیط با رطوبت نسبی محیط حداکثر 80% بوده و با بهبود چسب
اوره فرمالدئید معمولی مورد استفاده در تولید MDF یا استفاده از یک چسب ضد
رطوبت جایگزین انجام می شود. تمام خصوصیات مثبت MDF معمولی در این نوع تخته
ها به اضافه استحکام طولانی تر و تغییر ابعاد کمتر در اثر رطوبت وجود
دارد. موارد استفاده MDF مقاوم در برابر رطوبت عبارتند از مبلمان، حمام و
دستشویی، کابینت دور ظرفشویی، کف پوشها، پنجره ها، پله ها، پروفیل های خاص
و…
ام دی اف مقاوم در برابر آتش:
برای این منظور می توان MDF را با پوشش
های ضد آتش پوشاند یا مواد و نمک های خاص ضد آتش تیمار کرد، ولی بهترین
راه اضافه کردن مواد ضد آتش در حین پروسه تولید است. موارد مصرف این نوع
تخته ها عبارتند از پوشش دیوارها، پارتیشن ها، قفسه فروشگاهها و…
MDF و خواص آن
ام‌دی‌اف (MDF) مخفف واژه
Medium Density Fiberboard است که جزو فرآورده‌های چوبی محسوب میشود. MDF
نوعی تخته فیبر است که به روش خشک تولید می‌گردد. چگالی آن بین ۶۵۰ تا ۸۰۰
کیلوگرم بر متر مکعب است.
ام دی
اف را پس از تولید می‌توان روکش نمود. روکش‌های تزیینی علاوه بر زیبایی به
دوام و کاربرد آن در محیط‌هایی مانند آشپزخانه کمک می‌کند. روکش ملامینه
متداول ترین نوع روکش برای MDF میباشد که در آن فرایند کاغذ دکوراتیو
آغشته به رزین تحت فشار و حرارت بر روی تخته چسبانده میشود.
این محصول ضمن دارا
بودن خواص شبیه سایر اوراق فشرده چوبی دارای برخی خواص برتر نیز می باشد که
باعث ارتقاء بازار آن در بین سایر اوراق فشرده چوبی مانند تخته خرده چوب
(نئوپان)، تخته لایه، تخته فیبر سخت و … شده است . در واقع این محصول
(MDF) ابتدا بعنوان جایگزین اوراق فشرده چوبی مطرح بوده و سپس در کاربردهای
جایگزین چوب نیز بکار رفته است. در حال حاضر دامنه کاربردهای آن روز به
روز در حال افزایش است . از جمله خصوصیاتی که باعث ایجاد کاربردهای متنوع
(MDF) شده عبارتند از :
• خصوصیـات فیزیـکی و مکـانیکی بالا
• دامنه وسیع دانـسیـته (وزن مخـصوص) ، ضخامت و ابـعاد MDF قابل تولید
• قابلیت ابزار خوری ، ماشین کاری و سنباده زنی
• سطوح صاف و متراکم
• قابلیت شکل پذیری و لبه های صاف
• عدم وجود معایب چوب
• پروفیل دانسیته یکنواخت و همگن
• قابلیت انجام رو سازی های مختلف همچون انواع روکشی های چوبی و غیر چوبی، رنگ آمیزی و غیره
• پایداری ابعاد و مقاومت به فشرده شدن
• زیبایی ظاهری، طبیعت ملایم و ظریف و حالات شبیه به چوب
• قیمت مناسب
تـولیـد
انواع مختـلف این محصول در جـهان دامنـه کاربـرد آن را بـسیـار وسیـع کرده
است. امروزه می توان تخته فیبر های نیمه سنگین MDF بسیار متنوعی از جمله
تخته های سه لایه یا یکنواخت و همگن،تخته های نازک و ضخیم در ابعاد مختلف،
تخته هایی با فرم آلدئید، کم فرم آلدئید یا بدون فرم آلدئید، تخته های
تبدیل به سایز شده، روکش شده، لبه چسبانده، نقش برجسته، قالب گیری شده،
ابزار خورده، پروفیل شده، با دانسیته های بسیار متنوع (کم یا زیاد)، مقاوم
در برابر رطوبت، آب، آتش، قارچ، حشره و… را در بازارهای جهانی یافت.
فرآیند تولید
ابتدا
گرده بینه‌ها و یا مقطوعات چوبی در بخش چیپر به صورت چیپس درآمده و سپس
چیپس‌ها در ریفاینر دفیبره میشوند. الیاف جداشده با چسب مخلوط گردیده و به
رطوبت مناسب می‌رسند. مخلوط الیاف و چسب در فرمینگ بصورت کیک درآمده و در
پرس فشرده میشوند. تخته‌ها پس از سرد شدن اندازه‌بری شده و بسته‌بندی
می‌گردد.
روشهای استفاده از MDF در صنعت
تخته
فیبر نیمه سنگین فارغ از خصوصیات و ویژگیهای آن( MDF معمولی و یا خاص) در
صنعت به صورت های خام یا روکش شده استفاده می شود. موارد کاربرد MDF به
صورت خام اندک بوده و معمولاٌ در بازار نهایی مصرف کالای ساخته شده از تخته
فیبر نیمه سنگین ،ازMDF روکش شده و یا رنگ شده استفاده شده است. روش های
استفاده از تخته فیبر نیمه سنگین به طور خلاصه در ذیل آمده است:
– ورقهای خام ( بدون روکش)
– ورقهای روکش شده و لبه های ابزار خورده
– پروفیل های روکش شده
– چسباندن پروفیل های MDF روی صفحات
ابعاد MDF به طور معمول عبارتند از:
4100*1830 (ابعاد به میلیمترمی باشد)
3660*1830
2440*1830
2440*1220
البته اغلب سایزهای وارداتی از ایتالیا 4100*2100 و از کشور اتریش 2800*2070 و 2600*2070 می باشند.
ضخامت
های تولیدی و معمول نیز به شرح زیر می باشند: 3 ، 4، 6 ،8 ،10 ،12، 16،
18، 20 ، 25 ، 32، 38 میلیمتر طبق اظهاردبیر انجمن چوب ایران تقاضا برای
MDF به طور تخمینی بالغ بر 140 هزار تن در سال میباشد. در بازار ایران در
حال حاضر ابعاد بزرگتر طرفدار بیشتری دارد . با توجه به اینکه ضخامتهای
مختلف هر کدام کاربرد خاص خود را دارند ولی ضخامتهای کمتر در حد 3 میلیمتر
که معمولا برای درب سازی استفاده می شوند و ضخامتهای بالاتر در حدود12، 16 و
18 میلیمتر ازخریدار بیشتری برخوردار است. البته در مورد خریدار جزئی MDF
روکش شده رنگ روکش نیز نقش زیادی دارد.
انواع MDF با خواص ویژه
به
طور کلی می توان تخته فیبرهای نیمه سنگین را از نظر خواص و ویژگی های آنها
در دو گروه ،تخته فیبر نیمه سنگین با خواص معمولی و یا خواص ویژه طبقه
بندی کرد: تخته های صنعتی خاص دارای ویژگی هایی علاوه بر مشخصات معمول MDF
هستند که با اعمال تغییرات در پروسه تولید، با استفاده از چسب های مختلف یا
مواد افزودنی گوناگون تولید می شوند. بعضی از انواع MDF های خاص و موارد
استفاده آنها به شرح زیر هستند.
MDF نازک (Thin MDF)
این
تخته‌ها به کلاسهای خیلی نازک mm8/1 تا mm 5/2 ، و از 5/2 تا 6 میلی مترو 4
تا 6 میلی متر تقسیم می شوند(استاندارد EN-622-5 ) که در کاربردهای مختلف
مورد استفاده قرار میگیرند. از موارد کاربرد عمومی MDF های نازک، کف کشوها،
پشت کابینت ها، رویه درها و … می باشد. تمام روسازی قابل انجام روی MDF
معمولی روی MDF نازک نیز اجرا میشود. از سایر موارد کاربرد MDFهای نازک
عبارتند از: دیوار کوب ها، پوشش های سقف، غرفه های نمایشگاهی، صنایع
اتومبیل سازی، رویه لاستیک زاپاس(یدک) پشت صندلی، رویه در، تولید تخته های
انحناءدار و … می باشد.
MDF ضخیم(Thick MDF)
MDF
های ضخیم طبق استاندارد EN-622-5 به کلاسهای 45-30 میلی متر و 60-45 میلی
متر تقسیم شده اند و جهت ساخت سازه های معماری، ستونها، پایه های میز ،
طاقها، رویه کاری(کابینت)، کف نیمکت و کلا” مواردی که صفحات ضخیم و بزرگ با
خواص ماشین کاری (خصوصا” عمیق) مسطح و با سطوح صاف نیاز است ، استفاده می
شوند.
مقاوم در برابر رطوبت
تولید
MDF با خاصیت مقاوم در برابر رطوبت بیشتر برای مصارف در رطوبت نسبی محیط
حداکثر 80% با بهبود چسب اوره فرمالدئید معمولی مورد استفاده در تولید MDF
یا استفاده از یک چسب ضد رطوبت جایگزین امکان پذیر است. تمام خصوصیات مثبت
MDF معمولی در این نوع تخته‌ها به اضافه استحکام طولانی تر و تغییر ابعاد
کمتر در اثر رطوبت موجود است. طبق استاندارد EN-622-5 دو نوع کلاس برای
اینگونه تخته‌ها وجود دارد. یکی MDF.H برای استفاده های عمومی در محیط
مرطوب و دیگری MDF.HLS که برای استفاده اوراق متحمل بار در محیط مرطوب می
باشد. موارد استفاده MDF مقاوم در برابر رطوبت عبارتند از: مبلمان حمام و
دستشویی، کابینت دور ظرفشویی، کف پوشها، پنجره ها، پله‌ها ، پروفیلهای خاص
و…
مقاوم در برابر حشرات و قارچ ها
برای
این منظور می توان MDF ها را با پوشش های ضد آتش پوشاند یا مواد و نمک های
خاص ضد آتش تیمار کرد. ولی بهترین راه اضافه کردن مواد ضد آتش در حین
پروسه تولید است. موارد مصرف این نوع تخته‌ها بعنوان مثال: پوشش دیوارها،
پارتیشن ها، قفسه فروشگاههاو… می باشد.
MDF با وزن مخصوص بالا(High Density Fiberboard)
MDF
های استاندارد معمولی با ضخامتهای 19-12 میلی متر معمولا” دارای دانسیته
kg/m 800-650 هستند. دانسیته های بالاتر یعنی بالای 800 نیز تولید و عرضه
می شود. در واقع با اضافه کردن فیبر، چسب و فشار در حین پروسه تولید اوراق
سنگین تر تولید می شود ، افزایش دانسیته قابلیت های ماشین کاری و سطح سازی
(رنگ، روکش و…) را افزایش میدهد و نیز خصوصیات مکانیکی و فیزیکی MDF نیز
بهبود می یابد. از موارد استفاده این نوع MDF های سنگین (HDF) عبارتند از:
کف پوشها، پله ها، قفسه های صنعتی، میز کار و…
MDF با وزن مخصوص پائین(Low Density Fiberboard)
LDF
با وزن مخصوص kg/m 650-550 و ULDF با وزن مخصوص زیر kg/m 550، جهت استفاده
در مواردی که وزن کمتر مورد نیاز است و نیازی به استحکام بالا وجود ندارد
یا در مواردی که خواص عایق صدا بودن مورد نیاز باشد تولید و عرضه می شود.
این MDF ها جهت ساخت پروفیلهای تزئینی معماری، ساخت غرفه های نمایشگاهی و
کلا” مواردی که جابجایی با دست مورد نیاز است و نیز حمل و نقل و ابزار خوری
سریع مورد نیاز است، کاربرد دارد.
MDF با روکش های تزئینی (Decorative surfaced MDF)
مهمتـرین
و غیـر قـابـل تفکیک ترین کاربرد یا آماده سازی MDF جهت کاربرد نهایی،
روسازی آن و خصـوصـا” روکش کردن آن می باشد. انجـام عملیـات روکـش کردن MDF
امـروزه جـزء خدمات ضروری تولیدکنندگان MDF به خریداران می باشد بطوریکه
معمولا” اکثر کارخانجات بزرگ تولید MDF دارای خطوط روکشی هم هستند. انواع
روکش ها شامل روکش های چوبی (گونه های مختلف)، کاغذی، ملامینه، PVC و…
میشوند.
MDFهای قالب گیری شده
در
این روش تخته MDF به شکل خاصی که در پرس به آن داده می شود تولید می شوند
مانند رویه درهای طرح دار و حالت دار، یک تکه MDF یا در کابینت و کشو و
پنجره و… . این محصولات را می توان به راحتی روکش نمود(پرس ممبران) و
عرضه بازار مصرف کرد. اخیراً واردات این رویه درها به ایران در حال رونق
گرفتن است
MDF های قابل انعطاف
بوسیله یک پیش تیمار شیمیایی روی MDF با ترکیبات الکالین، می توان به آن خواص پلاستیک (موقتی) و قابلیت انعطاف و شکل پذیری را داد.
