آینده شغلی
هر کارخانه تولیدی اعم از کوچک یا بزرگ نیاز به یک مهندس شیمی
دارد. چرا که تقریبا در تمام فرآیندهای نوین از مواد شیمیایی استفاده می
کنند و در حقیقت رشد شگرف صنعت در قرن گذشته تا حدود زیادی مدیون مهندسی
شیمی بوده است. به همین دلیل در کشورهای صنعتی این رشته اهمیت ویژه ای
دارد.
رشته مهندسی شیمی در کشور ما نیز یکی از رشته های مهم و
پرکاربرد می باشد. چرا که ما به عنوان یک کشور نفت خیز برای استخراج،
پالایش ، انتقال نفت و همچنین برای تبدیل نفت به فرآورده های شیمیایی که
دارای ارزش افزوده بسیار زیادی هستند، نیاز به تخصص مهندسین شیمی داریم.
فعالیت در دو بخش مهم صنعت تنها منحصر به مهندسین شیمی می شود، که این دو بخش عبارتند از:
الف) طراحی راکتورها ؛ به عبارت دیگر دستگاههایی که در آنها واکنش های شیمیایی اتفاق می افتد.
ب) طراحی دستگاههایی که به جداسازی مواد می پردازند. برای
مثال نفت خام، که به صورت اولیه قابل استفاده نمی باشد. بلکه باید تجزیه
شده و از آن نفت سفید، گازوئیل، بنزین، مازوت و … به دست بیاید. کار فوق
توسط دستگاه تقطیر انجام می گیرد که طراحی آن بر عهده مهندسین شیمی است.
البته فرآیند جداسازی منحصر به تقطیر نیست بلکه انواع و اقسام تحولات را
داریم که در آن تحولات، جداسازی مواد انجام می گیرد مثل استخراج مایع از
مایع ، دستگاه جذب سطحی ، لیچینگ و موارد متعدد دیگر.
کارشناسی ارشد مهندسی شیمی
* مجموعه مهندسی شیمی
آیا
تصور می‌کنید که مهندس شیمی یعنی حفظ فرمول‌های ریز و درشت و کار در
آزمایشگاه‌های شیمی؟ هیچ فکر کرده‌اید که چرا فقط داوطلبان گروه ریاضی و
فنی می‌توانند وارد این رشته شوند؟ مهندسی شیمی در واقع زاییده نیاز مجموعه شیمی و مهندسی مکانیک است.
* گرایش‌ها و ابعاد مختلف این رشته در کارشناسی ارشد
* محیط زیست
مهندسی محیط زیست “مهندسی شیمی”
در ارتباط با عملکرد مواد شیمیایی و زیست‌شناسی و پروسه استفاده از مواد
شیمیایی در تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی و طراحی تصفیه‌خانه‌های آب است. به
طور کلی تشریح و طراحی هر فرآیندی که در آن از مواد شیمیایی برای پاک‌سازی
محیط در ” آب، هوا و خاک ” استفاده می‌شود.
* ترموسینتیک و کاتالیست
این گرایش عمدتاً به دو شاخه‌ی : ۱) ترمودینامیک ۲)سینتیک و کاتالیست، تقسیم می‌شود.
شاخه‌ی
اول بیشتر به مفاهیم ترمودینامیکی همچون روابط کار، انرژی، فشار حجم، گرا و
… خصوصاً در محلول‌ها به صورت کاربردی، که در حیطه مهندسی شیمی است
می‌پردازد.
شاخه‌ی دوم متمرکز به سه بحث عمده در زمینه‌ی کاتالیست‌هاست :
۱) سیتیک واکنش‌های کاتالیستی و طراحی راکتورهای مربوطه
۲) اصول و روش‌های ساخت کاتالیست‌ها
۳) تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی کاتالیست‌ها
* پلیمر
این
گرایش به طور کلی به بررسی تهیه‌ی پلیمر از مونومر و تولید قطعات پلیمری
از مواد اولیه و بهینه‌سازی این فرآیند می‌پردازد. پلیمرها موادی هستند که
بیشتر مردم آنها را با نام عمومی لاستیک‌ها و پلاستیک‌ها می‌شناسد. در
حالی‌که این‌ها تنها بخش کوچکی از طیف وسیع مواد پلیمری هستند. امروزه
پلیمرها در همه‌جا کاربرد پیدا کرده‌اند. صنایع نظامی، الکترونیک،
خوروسازی، پزشکی، ساختمان‌سازی و … تنها نمونه‌هایی از کاربرد در زندگی
روزمره‌ی بشر می‌باشند.
اهمیت کاربرد پلیمرها در صنایع گوناگون به حدی است که در حال حاضر علوم پلیمر، نه تنها به عنوان گرایشی از مهندسی شیمی، بلکه به عنوان شاخه‌ای مستقل از علوم فنی و مهندسی مطرح شده‌اند. پلیمرها کاربرد وسیعی از صنایع مختلف کشور دارند.
* صنایع‌غذایی
همان‌طوری
که از نام این صنایع بر‌می‌آید، صنایع‌غذایی به صنایعی اطلاق می‌شود که در
زمینه‌ی تولید انبوه مواد و محصولات غذایی مورد نیاز بشر فعالیت می‌کند.
از میان این صنایع، می‌توان به صنایع روغن‌نباتی، قندوشکر، شیر و لبنیات
پاستوریزه، کنسرو و خوشاب‌سازی و تولید چای، نوشابه‌سازی و تولید ماکارانی و
نیز صنایع تخمیری نظیر سرکه‌سازی اشاره کرد.
در کارخانه‌های صنایع‌غذایی بیشتر از همان عملیات و تجهیزات استفاده می‌شود که در دیگر صنایع شیمیایی به کار می‌روند.
* نانو
فناوری
نانو، پدیده هزاره سوم می‌باشد و ورود به این عرصه اجتناب‌ناپذیر است. در
واقع این زمینه را نمی‌توان به عنوان رشته‌ی جدیدی مطرح کرد بلکه رویکردی
جدید به کلیه‌ی علوم و فنون موجود در مقیاس نانو است. اگر از دیدگاه مهندسی شیمی
و شیمی به فناوری نانو نگریسته شود می‌توان گفت رشته نانوشیمی تقریباً در
تمامی علوم و فنون به کار می‌رود، به عبارت دیگر درزمینه‌های مختلفی از
جمله سوخت، پلیمر، رنگ، ساخت‌وساز، پوشاک، دارو، غذا و بهطورکلی هرآن‌چه
که به شیمی و مهندسی شیمی
مربوط می‌شود، می‌توان از مزایای این فناوری بهره جست. بهطورکلی توجه به
کلیه علوم و فناوری‌های موجود در مقیاس نانو و کار و تولید در این مقیاس
برای دست‌یابی به فرآورده‌های با کیفیت و کمیت بهتر به عبارتی ارزان‌تر،
محکم‌تر، سبک‌تر و کاراتر می‌باشد.
* طراحی فرآیند
این گرایش تقریباً کلیه گرایش‌های مهندسی شیمی
را پوشش می‌دهد. فرآیند یعنی عملکرد با روش و طریقی که بتوان به یاری آن
ماده‌ای را از حالتی به حالت دیگر تغییرشکل داد و منظور از مهندسی طراحی
فرآیند یعنی فردی که روش این تغییر و تحول را طراحی کند که لازم است
دستگاه‌های طراحی‌شده و محاسباتی انجام بگیرد تا بتوان به نتیجه مطلوب دست
یافت. طراحی فرآیندهای شیمیایی و طراحی تجهیزات فرآیندی و بررسی مسائل
ایمنی در فرآیندهای شیمیایی از کاربردهای این گرایش است. بهطورکلی همه‌ی
راه‌ها به طراحی فرآیند ختم می‌شود.
* شبیه‌سازی و کنترل
طراحی
و تنظیم سیستم‌های کنترلی ” فرآیند شیمیایی ” جهت رفع عیوب احتمالی هنگام
طراحی فرآیندها و دستگاه‌های مهندسی شیمی از جمله برج‌ها و راکتورها که
توسط مهندسی فرآیند انجام می‌شود و بهینه‌سازی فرآیندها می‌باشد. این گرایش
نیازمند پایه‌ی ریاضی قوی و برنامه‌نویسی کامپیوتر بسیار قوی دار
* زمینه‌های اشتغال
با
توجه به نفت‌خیز بودن کشورمان و گسترش روزافزون صنایع شیمیایی در کشور،
این رشته از بازار کار قابل قبولی برخوردار است. لازم به ذکر است که کاربرد
این رشته محدود به نفت و صنایع شیمیایی نبوده و در بیشتر صنایع از جمله
صنایع خودروسازی، نیروگاهی، طراحی تصفیه‌خانه‌ها، مسائل محیط زیستی و …
کاربرد دارد.
