چهل حدیث « درد و درمـان »
قرآن کريم :
وَ اِذا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفينِ؛ [سوره شعراء، آيه ۸۰]
هرگاه مريض شوم خداوند شفايم مى دهد.
۱امام على عليه السلام : اَلصِّحَّةُ اَفْضَلُ النِّعَمِ؛
سلامتى بهترين نعمت است. [غررالحكم، ح ۱۰۵۰]
۲امام صادق عليه السلام :
لا يَسْتَغْنى أَهْلُ كُلِّ بَلَدٍ عَنْ ثَلاثَةٍ يُفْزَعُ اِلَيْهِمْ فى
أَمْرِ دُنْياهُمْ وَ آخِرَتِهِمْفَاِنْ عَدِموا ذلِكَ كانوا هَمَجا:
فَقيهٌ عالِمٌ وَرِعٌ وَ اَميرٌ خَيِّرٌ مُطاعٌ وَ طَبيبٌ بَصيرٌ ثِقَةٌ؛
مردم
هر شهرى به سه چيز نيازمندند كه در امور دنيا و آخرت خود به آنها رجوعكنند
و اگر آن سه را نداشته باشند گرفتار سرگردانى مى شوند: دين شناسِ
داناىِپرهيزكار، حاكم نيكوكارى كه مردم از او اطاعت كنند و پزشك داناى مورد
اعتماد. [تحف العقول، ص ۳۲۱]
۳امام رضا عليه السلام :
أنَّ اللّه َ تَبارَكَ وَ تَعالى لَمْ يُبِحْ اَكْلاً وَلا شُرْبا اِلاّ
ما فيهِ الْمَنْفَعَةُوَالصَّلاحُ وَ لَمْ يُحَرِّمْ اِلاّ ما فيهِ
الضَّرَرُ وَالتَّلَفُ وَالْفَسادُ، فَكُلُّ نافِعٍ مُقَوٍّ لِلْجِسْمِ
فيهِقُوَّةٌ لِلْبَدَنِ فَهُوَ حَلالٌ وَ كُلُّ مُضِرٍّ يَذْهَبُ
بِالْقُوَّةِ أوْ قاتِلٍ فَحَرامٌ؛
خداوند
تبارك و تعالى هيچ خوردنى و نوشيدنى را حلال نكرده است مگر آن كه درآن سود و
صلاحى بوده و هيچ خوردنى و نوشيدنى را حرام ننموده، مگر آن كه در آ نزيان و
نابودى و فسادى بوده است، پس هر چيز سودمندى نيرو بخش جسم، كه باعثتقويت
بدن است حلال شده است و هر چيزى كه قواى جسمانى را از بين ببرد و ياموجب
مرگ شود حرام است. [مستدرك الوسائل، ج ۱۶، ص ۳۳۳، ح ۲]
۴امام صادق عليه السلام :
اِنَّ نَبيّا مِنَ الاَْنْبياءِ مَرِضَ، فَقالَ: لا اَتَداوى حَتّى
يَكونَالَّذى اَمْرَضَنى هُوَ الَّذى يَشْفينى. فَاَوحَى اللّه ُ
عَزَّوَجَلَّ لا اَشْفيكَ حَتّى تَتَداوى، فَاِنَّ الشِّفاءَ مِنّى ؛
پيامبرى
از پيامبران بيمار شد. گفت درمان نمى كنم تا همان كسى كه بيمارم كردهاست،
خود درمانم كند. خداوند عزوجل به او وحى فرستاد: «شفايت نمى دهم، مگر آن
كهدرمان كنى، كه شفا از من است». [مكارم الاخلاق، ص ۳۶۲]
۵پيامبر صلي الله عليه و آله : مَنْ تَداوى بِحَرامٍ، لم يَجْعَلِ اللّه ُ فيهِ شِفاءً؛
هر كس با حرام به مداوا بپردازد خداوند در آن شفا قرار نمى دهد. [كنزالعمال، ح ۲۸۳۱۸]
۶پيامبر صلي الله عليه و آله :
كُلُّ طَعامٍ لا يُذْكَرُ اِسْمُ اللّه ِ عَلَيْهِ، فَاِنَّما هُوَ داءٌ
وَ لا بَرَكَةَ فيهِ وَ كَفّارَةُذلِكَ إن كانَتِ المائِدَةُ مَوضوعَةً أن
تُسَمِّىَ و تُعيدَ يَدَكَ و اِن كانَت قَد رُفِعَت أن تُسَمِّىَاللّه َ و
تَلعَقَ أصابِعَكَ؛
هر غذايى كه بر آن نام
خدا برده نشود، درد است و هيچ بركتى در آن نيست و كفارهنبردن نام خدا اين
است كه چنانچه سفره پهن است، نام خدا را ببرى و به خوردن غذاادامه دهى و
اگر سفره جمع شده نام خدا را ببر و انگشتان خود را بليس. [تاريخ دمشق، ج ۶۰، ص ۳۲۵]
۷امام على عليه السلام : اَلْمَعِدَةُ بَيْتُ الاَْدواءِ وَ الْحِميَةُ رَأسُ الدَّواءِ، وَ عَوِّدْ كُلَّ بَدَنٍ مَا اعْتادَ. لاصِحَّةَ مَعَ النَّهَمِ ؛
معده سراى دردهاست و پرهيز، بهترين درمان. هر بدنى را به همان كه خو مى گيرد،عادت دهيد. با پرخورى، تندرستى نخواهد بود. [بحارالأنوار، ج ۵۹، ص ۲۶۸، ح ۵۲]
۸پيامبر صلي الله عليه و آله : مَنِ اسْتَقَلَّ بِدائِهِ فَلا يَتَداوَيَنَّ فَاِنَّهُ رُبَّ دَواءٍ يورِثُ الدّاءَ؛
هر كس مى تواند با بيمارى خود، سر كند، از درمان بپرهيزد، زيرا بسا دارويى كهخود، بيمارى زاست. [نثر الدر، ج ۱، ص ۱۸۱]
۹امام حسين عليه السلام : فَبادِروا بِصِحَّةِ الاَْجْسامِ فى مُدَّةِ الاَْعْمارِ؛
در مدت عمر، در حفظ سلامت تن بكوشيد. [تحف العقول، ص ۲۳۹]
۱۰امام على عليه السلام : مَنْ تَطَبَّبَ فَلْيَتَّقِ اللّه َ وَ لْيَنْصَحْ وَ لْيَجْتَهِدْ؛
هر كس طبابت مى كند، بايد تقواى الهى پيشه كند، خيرخواه باشد و سعى خود رابه كار برد. [دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۴۴، ح ۵۰۳]
۱۱امام كاظم عليه السلام :
اِدْفَعوا مُعالَجَةَ الاَْطِبّاءِ مَا انْدَفَعَ الدّاءُ عَنْكُمْ
فَاِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ الْبِناءِ قَليلُهُيَجُرُّ اِلى كَثيرِهِ؛
تا
زمانى كه بيمارى، به جد با شما درگير نشده است، درگير معالجه طبيبان
نشويد،كه درمان به مانند ساختمان است كه اندك آن، شخص را به مقدار فراوانش
مى كشاند. [علل الشرايع، ص، ۴۶۵، ح ۱۷]
۱۲امام رضا عليه السلام : اِثْنانِ عَليلانِ اَبَدا: صَحيحٌ مُحْتَمٍ وَ عَليلٌ مُخَلِّطٌ ؛
دو گروه هميشه مريضند: سالمى كه پرهيز مى كند و مريضى كه پرهيز نمى كند. [فقه الرضا، ص ۳۴۰]
۱۳امام رضا عليه السلام :
اِذا جُعْتَ فَكُل وَاِذا عَطِشْتَ فَاشْرَبْ وَ اِذا هاجَ بِكَ البَولُ
فَبُلْ، وَ لاتُجامِعْ اِلاّ مِنْ حاجَةٍ، وَ اِذا نَعَسْتَ فَنَم، فَاِنَّ
ذلِكَ مَصَحَّةٌ لِلْبَدَنِ؛
چون گرسنه
شدى بخور، چون تشنه شدى بنوش، چون ادرار بر تو فشار آورد، ادراركن، جز از
سر نياز، با همسرت نزديكى مكن و چون احساس خواب آلودگى كردى،بخواب، كه
اينها مايه تن درستى است. [فقه الرضا، ص ۳۴۰]
۱۴امام صادق عليه السلام :
مَنْ مَرِضَ ثَلاثَةَ اَيـّامٍ فَكَتَمَهُ وَ لَمْ يُخْبِر بِهِ اَحَدا
اَبدَلَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُلَحْما خَيراً مِنْ لَحْمِهِ وَ دَماً
خَيْرا مِنْ دَمِهِ وَ بَشَرَةً خَيْراً مِنْ بَشَرَتِهِ وَ شَعْرا خَيْرا
مِنْشَعْرِهِ. قالَ: قُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِداكَ! وَ كَيْفَ يُبْدِلُهُ؟
قالَ: يُبْدِلُهُ لَحْما وَ دَما وَ شَعرا وَبَشَرَةً لَمْ يُذْنِبْ فيهَا؛
هر
كس سه روز بيمار باشد و آن را پنهان كند و هيچ كس را از آن آگاه نسازد،
خداوندبراى او گوشتى بهتر از آن گوشت (كه در بيمارى از دست رفته است)، خونى
بهتر ازخونش، پوستى بهتر از پوستش و مويى بهتر از مويش جايگزين مى كند.
پرسيدم:فدايت شوم! چگونه جايگزين مى سازد؟ فرمودند: «براى او گوشت، خون،
پوست و مويىرا جايگزين مى كند كه با آنها گناه نكرده است». [كافى، ج ۳، ص ۱۱۶، ح ۶]
۱۵امام على عليه السلام : شُرْبُ الدَّواءِ لِلْجَسَدِ كَالصّابونِ لِلثَّوبِ، يُنَقّيهِ وَ لكِنْ يُخْلِقُهُ؛
نوشيدن دارو براى بدن، همانند صابون (پودر شوينده) براى لباس است كه آن راتميز مى كند، امّا فرسوده اش هم مى كند. [شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج۲۰،ص ۳۰۰، ح ۴۲۲]
۱۶امام على عليه السلام : مَنْ غَرَسَ فى نَفْسِهِ مَحَبَّةَ اَنواعِ الطَّعامِ، اِجْتَنى ثِمارَ فُنونِ الاَْسْقامِ ؛
هر كس در دل خود، نهال علاقه به غذاهاى گوناگون را بكارد، محصول بيمارى هاىگوناگون از آن مى چيند. [غررالحكم، ح ۹۲۱۹]
۱۷امام صادق عليه السلام :
لَوْ يَعْلَمُ النّاسُ ما فِى التُّفّاحِ، ماداوَوْا مَرضاهُمْ اِلاّ
بِهِ، اَلا وَ اِنَّهُاَسْرَعُ شَىْ ءٍ مَنْفَعَةً لِلْفُؤادِ خاصَّةً وَ
اِنَّهُ نَضوحَةٌ؛
اگر مردم مى دانستند چه
خواصى در سيب وجود دارد، بيماران خود را تنها با آندرمان مى كردند. سيب
سريع تر از هر چيزى به قلب فايده مى رساند؛ به ويژه آن كهخوشبو كننده است. [طب الائمّة، ص ۱۳۵]
۱۸پيامبر صلي الله عليه و آله : سافِروا تَصِحُّوا وَ تُرْزَقوا؛
مسافرت برويد، تا سالم بمانيد و روزى كسب كنيد. [نهج الفصاحه، ح ۱۷۲۶]
۱۹پيامبر صلي الله عليه و آله : لا تُداوِ اَحَدا حَتّى تَعْرِفَ داءَهُ؛
هيچ كس را درمان مكن، مگر آن گاه كه بيمارى او را بشناسى. [الاصابة، ج ۳، ص ۲۸۹]
۲۰امام على عليه السلام :
فى وَصيَّتِهِ لاِبْنِهِ الْحَسَنِ عليه السلام يا بُنَىَّ أَلا
اُعَلِّمُكَ اَرْبَعَ خِصالٍ تَسْتَغْنىبِها عَنِ الطِّبِّ؟ فَقالَ: بَلى
يا اَميرَ الْمُؤْمِنينَ، قالَ: لاتَجْلِسْ عَلَى الطَّعامِ إِلاّ وَ
اَنـْتَ جائِعٌوَلا تَقُمْ عَنِ الطَّعامِ إِلاّ وَ اَنـْتَ تَشْتَهيهِ،
وَجَوِّدِ الْمَضْغَ، وَ إِذا نِمْتَ فَاعْرِضْ نَفْسَكَ عَلَىالْخِلاءِ
فَإِذَا اسْتَعْمَلْتَ هذَا اسْتَغْنَيْتَ عَنِ الطِّبِّ؛
در
سفارشى به فرزند خود امام مجتبى عليه السلام فرمودند: فرزندم! آيا چهار
نكته به تونياموزم كه با رعايت آنها از طبابت بى نياز شوى؟ عرض كرد: چرا،
اى امير مؤمنان.حضرت فرمودند: تا گرسنه نشده اى غذا نخور و تا اشتها دارى
از غذا دست بكش و غذا را خوب بجو و قبل از خوابيدن قضاى حاجت كن. اگر اين
نكات را رعايت كنى، از طبابتبى نياز مى شوى. [خصال، ص ۲۲۹]
۲۱امام رضا عليه السلام : مَنْ اَرادَ اَلاّ يَشْتَـكىَ مَثانَـتَهُ، فَلا يَحْبِسِ الْبَولَ وَ لَو عَلى ظَهْرِ دابَّتِهِ؛
هر كس مى خواهد مثانه اش به بيمارى اى مبتلا نشود، ادرار خود را نگه ندارد، حتىاگر بر پشت مَركب خود، نشسته باشد. [طب الرضا عليه السلام، ص ۳۵]
۲۲پيامبر صلي الله عليه و آله : صوموا تَصِحّوا؛
روزه بگيريد تا تن درست بمانيد. [دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۳۴۲]
۲۳امام صادق عليه السلام : يُسْتَحَبُّ لِلْمَريضِ اَنْ يُعطىَ السّائِلَ بِيَدِهِ وَ يَأمُرَ السّائِلَ اَنْ يَدْعُوَ لَهُ؛
شايسته است بيمار با دست خود، صدقه به سائل بدهد و از او بخواهد برايش، دعا كند. [كافى، ج ۴، ص ۴، ح ۹]
۲۴پيامبر صلي الله عليه و آله :
مَنْ سَعى لِمَريضٍ فى حاجَةٍ قَضاها اَو لَم يَقْضِها، خَرَجَ مِنْ
ذُنوبِهِكَـيَومِ وَلَدَتْهُ اُمُّهُ. فَقالَ رَجُلٌ مِنَ الاَْنصارِ:
بِاَبى اَنْتَ وَ اُمّى يا رَسولَ اللّه ِ، فَاِنْ كانَ الْمَريضُمِنْ
اَهلِ بَيْتِهِ، اَوَ لَيْسَ ذلِكَ اَعْظَمَ اَجْرا اِذا سَعى فى حاجَةِ
اَهْلِ بَيْتِهِ؟ قالَ: نَعَمْ؛
«هر كس در
برآوردن نياز بيمارى بكوشد، خواه موفق بشود يا نشود گناهانش پاكمى شود، به
سان آن روز كه از مادر متولد شده است». مردى از انصار گفت: اى پيامبر
خدا،پدر و مادرم به فدايت! اگر بيمار از خانواده شخص باشد، اين كار پاداش
بيشترى ندارد؟فرمودند: «چرا». [من لا يحضره الفقيه، ج ۴، ص ۱۶،ح ۴۹۶۸]
۲۵پيامبر صلي الله عليه و آله : عَلَيْكُمْ بِالاْءِهليلَجَ الاَْسْوَدَ فَاِنَّهُ مِنْ شَجَرَةِ الْجَنَّةَ وَ طَعْمُهُ مُرٌّ و فيهِ شِفاءٌمِنْ كُلِّ داءٍ؛
هليله سياه بخوريد، كه از درختان بهشت است. مزه آن تلخ است ولى شفاى هردردى است. [طب النبى، ص ۳۱]
۲۶امام على عليه السلام : اِنَّ الْحِجامَةَ تُصَحِّحُ الْبَدَنَ وَ تَشُدُّ الْعَقْلَ؛
حجامت، بدن را سالم و عقل را تقويت مى كند. [خصال، ص ۶۱۱، ح ۱۰]
۲۷امام صادق عليه السلام : لا تَدَعِ الْعَشاءَ وَ لَوْ بِثَلاثِ لُقَمٍ بِمِلْحٍ. مَنْ تَرَكَ العَشاءَ لَيْلَةً ماتَ عِرقٌفى جَسَدِهِ وَ لا يَحيا اَبَدا ؛
شام را ترك نكن، هر چند به سه لقمه نان و نمك باشد. هر كس يك شام را ترك كند،يك رگ در بدن وى مى ميرد و ديگر هرگز زنده نمى شود. [مكارم الاخلاق، ص ۱۹۵]
۲۸پيامبر صلي الله عليه و آله : مَنِ استَعمَلَ الْخَشَبَتَينِ اَمِنَ مِنْ عَذابِ الكَلْبَتَيْنِ؛
هر كس خلال و مسواك كند، از عذاب و درد انبر دندان كشى محفوظ مى ماند. [طب النبى، ص ۲۱]
۲۹امام رضا عليه السلام :
دُخولُ الحَمّامِ عَلَى البِطنَهَ يُوَلِّدُ القولنجَ. الاِغتِسالُ
بِالماءِ البارِدِ بَعدَاَكلِ السَّمَكِ يورِثُ الفالِجَ… و اِتيانُ
المَرأَةِ الحائِضِ يورِثُ الجُذامَ فِى الوَلدِ و الجِماعُمِن غَيرِ
اهراقِ الماءِ عَلى أَثَرِهِ يوجِبُ الحَصاةَ. الجِماعُ بَعدَ الجِماعِ مِن
غَيرِ فَصلٍ بَينَهُما بِغُسْلٍ يورِثُ لِلوَلَدِ الجُنونَ وَ كَثرَةُ
اَكلِ البَيضِ و اِدمانُهُ يُوَلِّدُ الطَّحالَ و رِياحافى رَأسِ
المَعِدَةِ. و الاِمْتِلاءُ مِنَ البَيضِ المَسلوقِ يورِثُ الرَّبوَ وَ
الاِنبِهارَ. اَكلُ اللَّحمِالنَّىِّ يُوَلِّدُ الدُّودَ فِى البَطنِ. و
اَكلُ التّينِ يَقْمَلُ مِنهُ الجَسَدُ اِذا اَدْمَنَ عَلَيهِ. و شُربُ
الماءِالبارِدِ عَقيبَ الشَّى ءِ الحارِّ وَ الحَلاوَةِ يَذهَبُ
بِالاَسنانِ. و الاِكثارُ مِن اَكلِ لُحومِالوَحشِ وَ البَقَرِ يورِثُ
تَغَيُّرَ العَقلِ وَ تَحَيُّرَ الفَهمِ وَ تَبَلُّدَ الذِّهنِ وَ كَثرَةَ
النِّسيانِ؛
حمام رفتن با شكم پُر باعث
قولنج مى گردد. شستشو با آب سرد بعد از خوردنماهى، باعث فلج مى شود.
همبسترى در حال حيض باعث جذام فرزند مى شود.همبسترى اى كه در پى آن دفع
مَنى و ادرار نباشد باعث سنگ كليه و مثانه مى شود.جماع پى درپى بدون غسل
باعث جنون فرزند مى شود. زياد خوردن تخم مرغ و استمراربر آن، باعث بيمارى
طحال و گاز معده مى شود. انباشته كردن شكم از تخم مرغ آب پز باعث گرفتگى
قلب و تنگى نفس مى شود.خوردن گوشت نپخته، باعث توليد كرم در معده مى شود.
پيوسته انجير خوردن باعثچاقى مى شود. نوشيدن آب سرد بعد از غذاى داغ و
شيرينى، باعث خرابى دندانمى گردد و زياد خوردن گوشت حيوانات وحشى (حلال
گوشت) و گاو باعث تغيير(به هم ريختگى) عقل و سرگردانى فهم و كندذهنى و
فراموشى مى شود. [طب الرضا، ص ۷۵]
۳۰امام على عليه السلام :
مَا اتَّخَمْتُ قَطُّ. فَقيلَ لَهُ: وَ لِمَ يا وَلىَّ اللّه ِ؟ قالَ: ما
رَفَعْتُ لُقْمَةً اِلى فَمىاِلاّ ذَكَرْتُ اِسْمَ اللّه ِ سُبحانَهُ
عَلَيْها؛
«هيچ گاه به سوء هاضمه مبتلا
نشدم». پرسيدند: چرا؟ فرمودند: «زيرا هيچ لقمه اى بهسوى دهان نبردم، مگر
اين كه نام خدا را بر آن، ياد كردم». [محاسن، ج ۲، ص ۴۳۸، ح ۲۸۸]
۳۱امام سجاد عليه السلام :
حُجّوا وَ اعْتَمِروا تَصِحَّ اَبْدانُـكُمْ وَ تَتَّسِعْ اَرْزاقُكُمْ وَ
تُـكْفَوْنَ مَؤوناتِ عِيالِكُمْ. وَ قالَ: الحاجُّ مَغفورٌ لَهُ و
مَوجوبٌ لَهُ الجَنَّةُ و مُستَأنَفٌ لَهُ العَمَلُ و مَحفوظٌ فىأهلِهِ و
مالِهِ؛
به حج و عمره برويد تا تندرست
بمانيد، روزيتان زياد شود و خرجى خانواده تانتأمين گردد. حاجى آمرزيده است و
بهشت بر او واجب است و اعمالش از نو آغاز مى گرددو خانواده و مالش محفوظ
مى ماند. [كافى، ج ۴، ص ۲۵۲، ح ۱]
۳۲معصوم عليه السلام : دُهْنُ الحاجِبَينِ بِالبَنَفْسَجِ يَذْهَبُ بِالصُّداعِ؛
ماليدن روغن بنفشه به ابروها، سردرد را از ميان مى بَرَد. [كافى، ج ۶ ، ص ۵۲۲، ح ۹]
۳۳امام صادق عليه السلام :
ثَلاثَةٌ يَهْدِمْنَ الْبَدَنَ وَ رُبَّما قَتَلْنَ: دُخولُ الْحَمّامِ
عَلَى الْبِطْنَةِ، وَالْغِشيانُ عَلَى الاِْمْتِلاءِ وَ نِكاحُ
العَجائِزِ؛
سه چيز بدن را فرسوده مى كند و شايد هم نابود كند: حمّام رفتن با شكم پُر، آميزشكردن با شكم پُر و همبسترى با پير زنان. [من لا يحضره الفقيه، ج ۳، ص ۵۵۵،ح ۴۹۰۴]
۳۴امام رضا عليه السلام :
وَ مَنْ اَرادَ اَلاّ تُؤذِيَهُ مَعِدَتُهُ فَلا يَشْرَبْ بَينَ طَعامِهِ
ماءً حَتّى يَفْرُغَ وَمَنْ فَعَلَ ذلِكَ رَطِبَ بَدَنُهُ، و ضَعُفَتْ
مَعِدَتُهُ وَ لَمْ تَأخُذِ العُروقُ قُوَّةَ الطَّعامِ فَإِنَّهُ
يَصيرُفِى الْمَعِدَةِ فِجّا اِذا صُبَّ الْماءُ عَلَى الطَّعامِ اَوَّلاً
فَاَوّلاً؛
هر كس مى خواهد معده اش او را
آزار نرساند، نبايد ميان غذا آب بنوشد تا غذاخوردن را به پايان رساند. هر
كس ميان غذا آب خورد بدنش به رطوبت گرايد، معده اشضعيف گردد و رگ هايش قوّت
غذا را به خود جذب نكند؛ زيرا هرگاه پى درپى روى غذاآب ريخته شود در معده
نارسايى پديد آيد. [طب الرضا، ص ۵۲]
۳۵امام صادق عليه السلام :
… اِعلَم أنَّ آلامَ البَدَنِ و اَدواءَهُ تَخرُجُ بِخُروجِ الشَّعرِ فى
مَسامِّهِو بِخُروجِ الأَظفارِ مِن اَنامِلِها و لِذلِكَ اُمِرَ الاِنسانُ
بِالنّورَةِ و حَلقِ الرَّأسِو قَصِّ الاَظفارِ فى كُلِّ اُسبوعٍ
لِيُسرِعَ الشَّعرُ وَ الاَظفارُ فِى النَّباتِ فَتَخرُجَ الآلامُوَ
الاَدواءُ بِخُروجِهِما؛
بدان كه دردها و
بيمارى هاى بدن، همراه با درآمدن موها از جايگاه خود و ناخن هااز انگشتان،
از بدن بيرون مى روند. از همين رو، انسان به نوره كشيدن، سرتراشيدن(كوتاه
كردن) و كوتاه كردن ناخن ها در هر هفته، موظف شده است، تا موها و ناخن
هارشد شتابان ترى يابند و با درآمدن آنها، دردها و بيمارى ها از تن بيرون
بروند. [توحيد مفضل، ص ۳۲]
۳۶پيامبر صلي الله عليه و آله :
اِذا دَخَلْتُمْ بَلَدا فَكُلوا مِنْ بَقلِهِ وَ بَصَلِهِ يَطْرُد
عَنْكُمْ داءَهُ وَ يَذْهَبُبِالنَّصَبِ وَ يَشُدُّ الْعَصَبَ وَ يَزيدُ
فِى الباهِ و يَذْهَبُ بِالْحُمّى؛
به هر
جايى (شهرى و روستايى) وارد شديد، از سبزى و پياز آنجا بخوريد كه مرضآنجا
را از شما دور مى كند و خستگى را مى برد، اعصاب را قوى مى كند، نيروى جنسى
رامى افزايد و تب را مى برد. [طب النبى، ص ۱۱]
۳۷امام صادق عليه السلام : اَقلِل مِن شُربِ الماءِ فَاِنَّهُ يَمُدُّ كُلَّ داءٍ وَ اجْتَنِبِ الدَّواءَ مَا احتَمَلَبَدَنُكَ الدّاءَ؛
كم آب بياشاميد، كه زياد آن هر مرضى را تقويت مى كند و تا بدنتان تحمل دارد ازمصرف دارو بپرهيزيد. [كافى، ج ۶، ص ۳۸۲، ح ۲]
۳۸پيامبر صلي الله عليه و آله : عائِدُ الْمَريضِ فى مَخْرَفَةِ الْجَنَّةِ، فَاِذا جَلَسَ عِنْدَهُ غَمَرَتْهُ الرَّحْمَةَ؛
عيادت كننده بيمار، در نخلستان بهشت ميوه مى چيند و هرگاه نزد بيمار بنشيند،رحمت خدا او را فرا مى گيرد. [كنزالعمال، ح ۲۵۱۲۷]
۳۹امام صادق عليه السلام :
مَوْلى لِجَعْفَرِبْنِ مُحَمَّدٍ عليه السلام مَرِضَ بَعْضُ مَواليهِ
فَخَرَجْنا إِلَيْهِ نَعودُهُوَنَحْنُ عِدَّةٌ مِنْ مَوالى جَعْفَرٍ
فَاسْتَقْبَلَنا جَعْفَرٌ عليه السلام فى بَعْضِ الطَّريقِ فَقالَ لَنا
أَيْنَتُريدونَ؟ فَقُلْنا: نُريدُ فُلانا نَعودُهُ فَقالَ لَنا: قِفوا،
فَوَقَفْنا، فَقالَ: مَعَ أَحَدِكُمْ تُفّاحَةٌ أَوْسَفَرْجَلَةٌ أَوْ
اُتْرُجَّةٌ أَوْ لُعْقَهٌ مِنْ طيبٍ أَوْ قِطْعَةٌ مِنْ عودِ بُخورٍ؟
فَقُلْنا: ما مَعَنا شَىْ ءٌ مِنْهذا، فَقالَ: أَما تَعْلَمونَ أَنَّ
الْمَريضَ يَسْتَريحُ إِلى كُلِّ مااُدْخِلَ بِهِ عَلَيْهِ؛
يكى
از وابستگان امام صادق عليه السلام گويد: يك نفر از ياران حضرت بيمار شد و
ما عده اىاز ياران امام براى عيادت او بيرون رفتيم. در راه با حضرت صادق
عليه السلامروبرو شديم. از ماپرسيدند: كجا مى رويد؟ عرض كرديم به عيادت
فلانى مى رويم. فرمودند: بايستيد. ماايستاديم. حضرت فرمودند: آيا سيبى،
بهى، تُرنجى، كمى عطر يا قطعه اى عود با يكى ازشما هست؟ عرض كرديم: از اين
چيزها با خود نداريم. حضرت فرمودند: مگر نمى دانيدكه بيمار از اين كه چيزى
برايش ببرند، آرامش مى يابد. [كافى، ج ۳، ص ۱۱۸، ح ۳]
۴۰پيامبر صلي الله عليه و آله :
اِغْتَنِموا بَردَ الرَّبيعِ فَاِنَّهُ يَفعَلُ بِاَبدانِكُمْ ما يَفعَلُ
بِاَشجارِكُم وَ اجْتَنِبوابَردَ الخَريفِ فَاِنَّهُ يَفعَلُ بِاَبدانِكُم
ما يَفعَلُ بِاَشجارِكُم ؛
غنيمت بدانيد
هواى بهار را، زيرا كه با بدن هاى شما همان مى كند كه با درختان مى كند
وخودتان را از هواى پائيز بپوشانيد كه با شما همان مى كند كه با درختان مى
كند. [بحارالأنوار، ج ۵۹، ص ۲۷۱، ح ۶۹
احادیث درباره بیماری وشفا(4)
– امام علیعلیه السلام ازرسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم روایت کرده که فرمودند: یا علی! آیا به تو نیاموزم کلماتی که در ورطه ی [امری که خلاصی از آن دشوار باشد]
یا بلایی افتادی، پس بگو:« بسم الله الرحمن الرحیم ولاحول ولاقوّة الاّ
بالله العلی العظیم» زیرا خداوند عزّوجلّ به برکت این دعا آنچه خواهد از
اقسام بلا از تو دور کند.
5- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: تب گناهان را می ریزد چنانکه درخت برگهای خود را می ریزد.
6- رسولخــداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: تب قسمت مومن از آتش جهنّم است و تب یک شب گناهان یکسال را محو می کند.
7- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: تب پیشاهنگ مرگ و زندان خداونـــد در روی زمین است و حراتش از [آتش] جهنم است که قسمت و بهره ی مومنی از آتش دوزخ تواند بود.
8- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: وقتی دیدید خداوند فقر و مرض را بر بنده ای فرود آورد می خواهد او را تصفیه کند.
9- امام علی علیه السلام فرمودند: چه بسا
دارویی که درد زا است. و فرمود: چه بسا بیماریی که شفا و درمان است. و
فرمود: کسی که بیماریش زیاد شد بهبود او شناخته نشود.
10- امام علی علیه السلام فرمودند: کسی که بیماری و دردی را که به او رسیده سه روز پنهان دارد و در آن [سهروز تنها] به درگاه خدای سبحان شکوه ی خویش برد خدای سبحان اورا عافیت خواهد داد.
11- از امام صادقعلیه السلام روایت شده که
فرمودند: هرکس دریک شب بیمار گردد و آن بیماری را بپذیرد خدا برایش عبادت
شصت سال بنویسد، راوی پرسید پذیرفتن بیماری یکشب به چه معناست؟ فرمود: در
آن شب از آنچه به او رسیده است پیش کسی شکایت نکند.
12- از امام باقرعلیه السلام روایت شده که فرمودند: تب یک شب با عبادت یک سال و تب و درد شب با عبادت شصت سال و در سه شب با عبادت هفتاد سال برابری می کند.
13- از رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم روایت
شده که فرمودند: هرگاه که مسلمانی بیمار گردد خداوند برایش بهتر از آنچه
در هنگام تندرستی انجام می داده است برایش بنویسد و گناهانش چون برگ درخت
می ریزد ریخته خواهد شد.
14- از امام سجادعلیه السلام روایت شده که
فرمودند: تب خوب دردی است که هر اندامی از انسان را به خود مبتلا می سازد و
هیچ خیری در آن کس که به تب مبتلا نگردد نخواهد بود.
15– از امام صادق یا امام باقرعلیهم السلام روایت شده که فرمودند:اجر بیداری یک شب به سبب بیماری یا درد بالاتر از پاداش یکسال پرستیدن خداست.
16- ازرسولخداصلی الله علیه وآله روایت شده که فرمودند: هر کس هفت روز سخت بیمار گردد خداوند گناهان هفتاد سالش را خواهد آمرزید.
17- از امام صادقعلیه السلام روایت شده که
فرمودند: خداوند هرگاه بنده ای را دوست دارد به او نظر می افکند وآن گاه که
به او نظر افکند به او سه چیز تحفه می دهد: یا تب یا چشم درد یا سردرد.
18- از امام صادقعلیه السلام روایت شده که
فرمودند: هیچ یک از پیروان ما دردی به او نمی رسد مگر آن که سبب گناهی است
که قبلاً مرتکب شده است وآن دردی که براو عارض شده باعث پاک شدنش از آن
گناه است.
19- از رسولخـداصلی الله علیه وآله وسلّم روایت
شده که فرمودند: هر کس بیماری را عیادت کند و ساعتی نزدش بنشیند خدا این
کارش را بمنزله ی عبادت هزار سال که چشم به هم زدنی در آن سالها خدا را
نافرمانی نکرده است قرار خواهد داد.
20- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند:
درد سه تا و دارو سه تا است، اما درد خون، بلغم، صفرا و سودا است واما
داروی خون حجامت کردن، داروی بلغم به حمام رفتن و داروی صفرا و سودا راه
رفتن است.
21- امام حسین علیه السلام فرمودند: رسولخــداصلی الله علیه وآله وسلّم بر پدرم وارد شد در حالی که پدرم تب دار بود رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم پدرم را امر فرمود به خوردن عبیرا یعنی سنجد.
22– رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: ساعتهای مرض ساعتهای گناه را نابود می کند.
23– از امام سجادعلیه السلام روایت شده که فرمودند: تب یک شب کفاره ی گناهان یک سال است بدین جهت که آثار ناشی از آن تا یکسال در بدن باقی می ماند.
24- از امام صادقعلیه السلام روایت شده که فرمودند: شبی سر درد کشیدن تمام گناهان آدمی را [جز گناهان کبیره] از بین می رود.
25- از امام صادقعلیه السلام روایت شده که فرمودند: تب یک شب کفاره ی گناهان گذشته وآینده ی [آدمی]است.
26- از امام رضاعلیه السلام روایت شده که
فرمودند: بیماری مایه ی پاکی و رحمت مومن است و موجب عذاب و لعنت کافر. و
همانا بیماری پیوسته با مومن خواهد بود تا گناهی براو باقی نگذارد.
27– از امام صادقعلیه السلام روایت شده که فرمودند: کسی که برای خدا به عیادت بیماری برود آنچه را که بیمار در حق او دعا کند خداوند آن را مستجاب می فرماید.
28- از امام علی علیه السلام روایت شده که فرمودند: بیماری کودک کفاره ی گناهان پدرومادر است.
29- امام علی علیه السلام فرمودند: سوزش تب را با بنفشه وآب سرد فرو نشانید که حرارت تب [گویی] از گرمای جهنم است.
30– امام علی علیه السلام فرمودند: تا مرض بر صحت غلبه نکند مسلمان نباید دوا بخورد.
31- امام علی علیه السلام فرمودند: ناخن گرفتن سبب جلوگیری بزرگترین دردها و جلب توسعه ی روزی است.
32- امام علی علیه السلام فرمودند: چون کسی مبتلا به چشم درد شود آیةالکرسی را به نیّت شفا بخواند انشاء الله شفا یابد.
33- ابوحمزه به امام باقرعلیه السلام شکایت از
درد زانو کرد؟ فرمودند: بعداز نماز این دعا بخوان «یا اجود من اعطی ویا خیر
من سئل ویا ارحم من استرحم ضعفی وقلة حیلتی واعفنی من وجعی».
34- سالم بن محمد به امام صادق علیه السلام
شکایت از درد ساق کرد؟ فرمودند: این آیه را هفت مرتبه بر آن موضع بخوان
«واتل ما اوحی الیک من کتاب ربک لا مبدل کلماته ولن تجد من دونه ملتحدا».
35– شخصی از امام حسینعلیه السلام ازدرد
پا شکایت کرد؟ فرمودند: دست بر آن موضع بگذار و بگو «بسم الله وبالله
اسلام علی رسول الله صلی الله علیه وآله و ما قـدرالله حق قدره والارض
جمیـعاً قبضته یوم القیـامه والسموات مطویات بیمینه سبحانه وتعالی عما
یشرکون».
36- شخصی به امام صادق علیه السلام شکایت از قراقر شکم کرد؟ فرمودند: سیاه دانه با عسل بخور.
37- امام صادق علیه السلام فرمودند: برای رفع
اسهال که قدری از برنج بگیرند و بشویند و در سایه بخشکانند و بر روی آتش بو
بدهند و نرم بکوبند و هر بامداد یک کف از آن بخورند.
38- امام صادق علیه السلام فرمودند: برای رفع تنگی نفس از بول شتر بخور تا آرام شوید.
39- امام موسی کاظمعلیه السلام در مورد
رفع پیچش شکم فرمودند:آبی بگیر واین آیات را بر آن بخوان «یریدالله بکم
الیسر ولا یرید بکم العسر» سه مرتبه ، پس بگو«اولم یرالذین کفرواان السموات
ولارض کانتا رتقاً ففتقناهما و جعلنا من الماءکل شی ء حیّ افلا یومنون».
40- رسولخــداصلی الله علیه وآله وسلّم در مورد درد شکم فرمودند : اندکی عسل با آب گرم بخورد و هفت مرتبه سوره ی «حمد» بخواند.
41- امام علی علیه السلام فرمودند: تا درد چشم دارید بر پهلوی چپ مخوابید و خرما نخورید.
42- امام صادق علیه السلام فرمودند: ماهی
خوردن برای درد چشم زیان دارد و دست مالیدن بعد از شستن دست بعداز غذا
خوردن امان می دهد از درد چشم و در روز پنج شنبه و جمعه شارب وناخن گرفتن
از درد چشم امان می بخشد.
43– امام صادق علیه السلام فرمودند: برای درد گلو چیزی نافع تر از خوردن شیر نیست.
44- امام باقــر علیه السلام برای رفع درد
دندان فرمودنــد: هنگام درد دست بر جای درد بگذار و سوره ی «حمدوتوحید» را
بخوان واین آیه را بخوان «وتری الجبال تحسبها جامدة وهی تمرّ مرّالسحاب
صنع الله الذی اتقن کل شی انه خبیر بما تعملون».
45- امام علی علیه السلام فرمودند: برای رفع
درد دندان دست بر موضع سجود بمالد و بر جایی که درد می کند بمالد و
بگوید«بسم الله والشافی ولاحول ولا قوةالابالله العلی العظیم».
46- امام علی علیه السلام فرمودند: هرگاه چشم کسی آزرده باشد باید با اعتقاد کامل آیةالکرسی را بخواند تا شفا یابد.
47-امام صادق علیه السلام برای رفع درد سر فرمودند:به حمام برو وپیش ازآب زدن هفت جام آب گرم برسربریز ودرهرمرتبه«بسم الله »بگو.
48– امام موسی کاظم علیه السلام برای
رفع صدای شکم فرمودند : چون از نماز فارغ شدی این دعا را بخوان « اللهم
ماعملت من خیر فهو منک لا حمد لی فیه وما عملت من سوء فقد حذر تنیه فلا
عــــذرلی فیه اللهم انی اعوذبک ان اتکل علی مالا حمد لی فیه اوامن
مالاعذرلی فیه».
49- امام موسی کاظم علیه السلام برای رفع گنــد
دهان فرمودند: درسجده این دعا را بخوان « یاالله یاالله یاالله یارحمن یا
رب الارباب یا سیدالسادات یا اله الالهه یا مالک الملک یا ملک الملوک اشفنی
بشفائک من هذا الداء واصرفه عنی فانی عبدک وابن عبدک وانقلب فی قبضتک».
50– رسولخـــداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: چون یکی از شما را تب عارض گشت باید سه شب سحرگاهان بر خودآب سرد بپاشد.
51- امام صادقعلیه السلام فرمودند: خاک قبر مطهر امام حسینعلیه السلام شفای هر دردی است.
52- رسولخـداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: بهترین دارو قرآن کریم است .و نیز فرمود:از عسل و قرآن کریم درمان بجویید.
53- رسولخــــداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند:
به آن ستایش درمان بجویید که خدا پیش از ستایش خلقش خودرا ستوده و
بدانگونه که خویشتن را ثنا گفته:« سوره ی الحمد وسوره ی قل هوالله احد»
یعنی با این دو سوره خود را درمان کنید واگر قرآن کسی را درمان نکند خدا
شفایش نخواهد بخشید.
54-رسولخداصلی الله علیه وآله فرمودند:بیماران شمارا به خوردن غذا مجبور نکنیدزیرا خداوند به آنها غذا میدهد و سیرابشان می کند.
