آیا شما مبتلا به یبوست هستید. یا مدفوع شما سفت است و دفع آن در شما با مشکل انجام میشود؟
| برای بروز هر یک از این مشکلات علل متعددی وجود دارد. بیماری‌های مربوط به لوزالمعده و اشعه درمانی در ناحیه بالای شکم ممکن است بر روی قدرت جذب و دفع غذا در دستگاه گوارش و عمل طبیعی آن اثر بگذارد. بعضی از داروها از جمله داروهای مسکن داروهای آرام‌بخش غالباً موجب کند شدن حرکات روده می‌شوند و باعث بروز یبوست می‌گردند، برخی داروها و یا اشعه ممکن است موجب سوزش و تحریک روده و یا کاهش حرکات روده و باعث یبوست و یا برعکس افزایش حرکات روده و باعث اسهال شوند. موادی که برای درمان به‌کار می‌روند و کاهش فعالیت‌های بدن، موجب گاز و احساس نفخ می‌گردند اسهال و به هم خوردن وضعیت مزاجی نیز می‌تواند ناشی از درمان باشد. قسمتی از روده که موجب هضم لاکتوز (قند موجود در شیر) میشود ممکن است دچار عارضه باشد و در نتیجه در صورتی‌که چنین فردی شیر مصرف نماید مبتلا به اسهال میشود و مجبور میشود که شیر و غذاهای حاوی شیر را برای مدتی از رژیم غذائی خود حذف نماید تا درمان بیماری به پایان رشد. |
||
|
||
| در این صورت به توصیه‌های زیر توجه نمائید: | ||
| ـ از مواد غذائی حاوی الیاف گیاهی کمتر مصرف کنید. الیاف (مانند سلولز) ترکیباتی هستند که در سبزی‌ها و میوه‌های خام، پوسته غلات و حبوبات به وفور یافت می‌شوند این الیاف در دستگاه گوارشی انسان هضم نمی‌شوند و وجود آن در غذاها موجب میشود که غذاها از روزده ها به‌سرعت عبور نمایند. اگر روده‌های فردی تحت اشعه‌درمانی باشد حتی یک رژیم غذائی با فیبر متوسط می‌تواند برای او زیاد باشد. به همین علت توصیه میشود که این بیماران از خوردن میوه‌ها و سبزی‌های خام، سیر، پیاز، نان با سبوس، حبوبات و غلات موقتاً پرهیز نمایند. |
||
| ـ پتاسیم یکی از عناصر مهم می‌باشد که در بدن انسان وجود دارد. در اثر ابتلا به اسهال این عنصر بیش از حد طبیعی از بدن دفع میشود. بنا‌براین در مواقع ابتلا به اسهال لازم است از مواد غذائی که پتاسیم آنها زیادتر است استفاده کنید مانند موز، آب انواع میوه ها، سیب زمینی، ماهی و سایر انواع گوشت. در صورت عدم توانائی در استفاده از این مواد با پزشک خود صحبت کنید، در صورتی که لازم بداند برای شما داروهای حاوی پتاسیم تجویز خواهد کرد. |
||
| ـ در صورتی که دچار انقباضات شکم هستید از خوردن موادی که باعث ایجاد گاز و یا انقباض شکم می‌گردد مانند نوشابه‌های گاز دار، ماءالشعیر، حبوبات، کلم، سیر، غذاهای خیلی شیرین و پر ادویه در شما مشکل ایجاد می‌کند از خوردن آنها خودداری نمائید. |
||
| ـ به‌جای نوشیدن آب همراه غذا سعی کنید آب را در بین وعده‌های غذا بنوشید. در صورت ابتلا به اسهال مایعات بیشتری بیاشامید تا آب و املاح دفع شده از بدن شما جبران گردد. بیشتر از آب میوه‌های مناسب استفاده کنید و از مصرف شیر و لبنیات تا برطرف شده اسهال خودداری نمائید. |
||
| ـ اگر اسهال شما ادامه یافت و یا در مدفوع خود خون مشاهده نمودید حتماً با پزشک خود تماس بگیرید و او را در جریان مشکل خود قرار دهید. |
||
|
||
| ممکن است یبوست به‌علت ابتلا به بیماری‌های مختلف به‌وجود آید. ممکن است ناشی از مصرف بعضی از داروها باشد، ممکن است ناشی از خوردن غذاهای نرم و مایع باشد. در هر صورت برای درمان یبوست خود در صورتی که پزشک شما دستور خاصی نداده است به توصیه‌های زیر عمل نمائید: |
||
| ـ غذاهای شما باید شامل موادی که به حرکات روده کمک می‌کند مانند انواع مختلف سبزی و میوه‌های تازه و یا خشک و نان با سبوس باشد در این مواد مقادیر قابل توجهی مواد لیفی وجود دارد. سعی کنید حداقل روزی 2 بار میوه میل نمائید اگر از نظر جویدن و یا بلع دچار مشکل هستید، سعی کنید این مواد را له کنید و یا در مخلوط کن به شکل نرم درآورید. |
||
| ـ می‌توانید روزی یک یا دو قاشق سبوس به غذاهای خود اضافه کنید. سبوس را می‌توان در موقع پختن سوپ، تخم مرغ و یا سایر غذاها استفاده نمائید و یا به‌صورت خام مصرف کنید. |
||
| ـ سعی کنید روزی 8 تا 10 لیوان آب و مایعات بنوشید. مایعات گرم معمولاً بیشتر موجب تحریک روده‌ها می‌شوند. | ||
| ـ بعضی از افراد برای برطرف نمودن یبوست از آلوی خیسانده و آب آن و آب لیمو شیرین استفاده می‌کنند. شما هم می‌توانید این مواد را مصرف و اثر آنها را آزمایش نمائید. |
||
| ـ فعالیت بدنی سبک و پیاده‌روی در محیط باز و یا حداقل راه رفتن در اتاق می‌تواند در رفع یبوست مؤثر باشد، برعکس استراحت بیش از حد در بستر یا نشستن و بی‌حرکتی موجب تشدید حالت یبوست می‌گردد. |
||
| ـ در صورتی که بخواهید از داروهای نرم‌کننده و یا ملین استفاده کنید، بهتر است قبلاً با پزشک خود مشورت نمائید. | ||
|
||
| علل مختلفی ممکن است موجب نفخ شوند، گاهی علت آن بعضی از غذاها است که باعث ایجاد گاز در روده‌ها می‌شوند. ممکن است فعالیت بدنی کم و بی‌حرکتی علت ایجاد این مشکل باشد. |
||
| عصبانیت و یا تند خوردن غذا ممکن است موجب شود که هنگام غذا خوردن مقدار زیادی هوا نیز فرو ببرید که نهایتاً موجب نفخ می‌گردد. ممکن است نفخ در رابطه با مصرف برخی داروها در شیمی‌درمانی باشد. در صورتی که شما با این مشکل مواجه هستید به توصیه‌های زیر توجه فرمائید: |
||
| ـ غذاهائی را انتخاب و میل نمائید که هضم آنها آسان باشد مانند غذاهای نرم و کم‌چربی. | ||
| ـ از مواد خوراکی که تولید گاز می‌کنند مانند سیر، پیاز، کلمه و مشابه آنها پرهیز کنید. | ||
| ـ سعی کنید که غذا را به آرامی میل کنید و هر لقمه‌ای را که در دهان می‌گذارید تا 10 بشمارید. | ||
| ـ هر وقت احساس ناراحتی کردید دیگر غذا نخورید، کمی راه بروید و مختصری به فعالیت ملایم بپردازید. | ||
|
||
| اگر در ناحیه قلب و یا معده خود احساس سوزش می‌کنید به توصیه‌های زیر توجه فرمائید: | ||
| ـ از غذاهای کم‌ادویه و چاشنی استفاده نمائید. از غذاهای سرخ شده و چرب و غذاهای پر ادویه پرهیز نمائید. سعی کنید در هر وعده کم غذا بخورید. این حالت باعث میشود غذا سریع‌تر از معده خارج شود و از احساس سوزش در ناحیه قلب و معده جلوگیری می‌کند. |
||
| ـ بلافاصله بعد از خوردن غذا دراز نکشید و در صورتی که احتیاج به استراحت داشته باشید سر خود را حدود ده سانتی‌متر بالاتر از بدن خود قرار دهید. |
||
| ـ یک ساعت و سه ساعت بعد از هر وعده غذا خوردن یک تا دو قاشق بزرگ شربت ضد اسید (قلیایی) میل نمائید و اگر نصف شب از خواب بیدار می‌شوید می‌توانید از شربت ضد اسید استفاده نمائید. اگر این نوع شربت‌ها را در جای سرد نگهداری نمائید مناسب‌تر است زیرا مزه آنها بهتر خواهد بود. |
||
|
||
| مهم‌ترین موضوع در افرادی که مقعد روی شکم دارند (کلستمی شده‌اند) این است که خوب غذا بخورند و تغذیه متعادلی داشته باشند، این حالت بهترین راه برای جلوگیری از اسهال و یبوست می‌باشد، اگر شما در این رابطه مشکل دارید به توصیه‌های زیر توجه نمائید: |
||
| ـ اگر به یبوست مبتلا هستید آب، آب و خیسانده میوه‌های خشک بیشتر مصرف نمائید. | ||
| ـ برای جلوگیری از ایجاد گاز از موادی مانند پیاز، کلم، نوشابه گاز دار، ذرت و سایر غلات و حبوبات پرهیز نمائید. | ||
| ـ برای اطلاعات بیشتر می‌توانید از پزشک، مشاور تغذیه و یا پرستار خود کمک بگیرید. |
رفع یبوست مهم است
یبوست عبارت است از دفع مزاج کمتر از 3 بار در هفته به همراه درد که غالبا مدفوع سفت و کوچک می باشد.
بعضی
اشخاص فکر می کنند که دچار یبوست شده اند، به خاطر اینکه هر روز دفع مزاج
ندارند. به هر حال کسانی دفع طبیعی دارند که 3 بار در روز و یا 3 بار در
هفته دفع مزاج دارند.
یبوست یک علامت است، نه بیماری. غالبا اکثر
افراد یک بار یبوست را تجربه کرده اند و این به علت رژیم غذایی فقیر از نظر
تغذیه ای می باشد. بیشتر یبوست ها موقتی و گذرا می باشند.
کاهش وزن نیز می تواند در اثر یبوست رخ دهد.
چه کسانی دچار یبوست می شوند؟
یبوست، یکی از مشکلات مجرای گوارشی می باشد. بیشتر زنان و افراد بالای 65 سال دچار یبوست می شوند. زنان باردار نیز ممکن است دچار این عارضه شوند و این یک مشکل عمومی در بین تمام زنان باردار می باشد.
میزان حرکات روده با افزایش سن کم می شود. 95 درصد بالغین، 2 تا 3 بار در هفته حرکات روده را دارند.
آیا یبوست می تواند مشکلی جدی باشد؟
در برخی از مواقع، یبوست می تواند مشکلات بغرنجی را پیش بیاورد. این مشکلات شامل: هموروئید(
فشار بیش از حد برای خارج شدن مدفوع)، شکافتن و پاره شدن پوست اطراف مقعد
که به دلیل فشار زیاد مدفوع سفت به وجود می آید، خون ریزی مقعد و راست روده
می باشد.
– برای درمان هموروئید می توان از حمام آب گرم، بسته یخ و مالیدن کرم مخصوص در محل آسیب دیده، استفاده کرد.
– برای درمان شکافتن و پاره شدن پوست اطراف مقعد، با کشاندن ماهیچه مقعد و یا با جراحی می توان پوست یا بافت آسیب دیده را خارج کرد.
–
یکی دیگر از مشکلات یبوست، مدفوع سنگین می باشد که نمی تواند با عملکرد
عادی روده بزرگ، خارج شود. برای درمان این مشکل، به افراد روغن مینرال می
دهند و یا تنقیه می کنند تا مدفوع سبک شود و راحت خارج شود.
علائم یبوست
دل درد ، کاهش اشتها ، نفس بدبو ، سردرد ، سرگیجه، حلقه سیاه دور چشم، افسردگی، تهوع، گرفتگی عضلانی، جوش، زخم در دهان ، پربودن شکم، واریس، پا درد، اسیدی شدن، سوزش قلب و بی خوابی.
دلایل یبوست
غذا
از دهان به ترتیب وارد مری، معده، روده کوچک و روده بزرگ(کولون) می شود.
روده بزرگ، آب به دست آمده از غذا را جذب می کند. عضلات کولون منقبض شده و
مدفوع(مواد خشک و غیر قابل مصرف) را به سمت رکتوم(مقعد) هدایت می کند.
یبوست در اثر جذب بیش از حد آب مدفوع توسط روده و یا انقباض کم عضلات روده بزرگ به وجود می آید.
