چلغوز نام دانه‌های نوعی درخت کاج است و به دلیل دربرداشتن مواد غذایی مفید، برای بهبود تغذیه و سلامت انسان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. دانه‌های چلغوز دارای خواص آرام‌بخش هستند. درمان سردرد، کاهش کلسترول بد خون، افزایش عملکرد مغز، تنظیم فشار خون، سلامت قلب و تسکین دردهای عضلانی از خواص چلغوز است.
چلغوز از نظر ظاهری شبیه به هسته خرما است و مغز آن به تخمه آفتابگردان شباهت دارد. این دانه‌ها سرشار از روغن هستند و به صورت خام و بوداده همانند سایر دانه‌های آجیلی مصرف می‌شوند. چلغوز دارای طعمی لذیذ و خوشایند است و مزه‌ای شبیه به بادام و پسته داشته، اثری جزئی از حالت صمغی در آن احساس می‌شود. برای آشنایی بیشتر با خواص چلغوز و ارزش غذایی آن با ما همراه شوید.

 

چلغوز چیست؟
گیاه چلغوز (به انگلیسی: Chilgoza Pine) بومی کشور‌های پاکستان، افغانستان و هیمالیا است و استفاده از این گیاه همانند روغن زیتون برای سلامتی بدن انسان مؤثر است. برگ‌های درخت چلغوز به شکل سوزنی مانند هستند. چلغوز دانه‌ای پر چرب و سرشار از اسید‌های چرب غیر اشباع مفید و همچنین اسید‌های آمینه ضروری برای بدن است. این دانه خواص و فواید فراوانی دارد.

کاج چلغوزه (در فارسی چَلغوزه از چهل غوزه به معنای چهل دانه در مخروط کاج) گونه‌ای کاج است که در منطقه شمال غربی هیمالیا شامل شرق افغانستان و شمال پاکستان و شمال غربی هند می‌روید. نام این کاج فارسی است و از ترکیب چهل و غوزه ساخته شده است.

 

خواص چلغوز

چلغوز منبعی غنی از مواد مغذی، آنتی اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب غیر اشباع، اسید آمینه‌های ضروری و مواد معدنی از جمله منیزیم، منگنز، فسفر، مس، روی، آهن و پتاسیم فراوانی است. علاوه بر این چلغوز سرشار از ویتامین‌ها از جمله ویتامین A، ویتامین E، ویتامین C و ویتامین‌های گروه B به ویژه ویتامین B3 یا نیاسین است. وجود این مواد مغذی چلغوز را به یک دانه بسیار مفید تبدیل کرده است از جمله خواص چلغوز می‌توان به مواردی مانند تنظیم و تعادل فشار خون، دفع سنگ مثانه، کاهش کلسترول بد، درمان کم خونی، تقویت سیستم ایمنی، سلامت کبد، دفع مواد زائد بدن، کاهش دردهای عضلانی، تقویت استخوان‌ها، افزایش انرژی، کاهش خستگی جسمانی، آرام بخشی، رفع بی‌خوابی، تقویت مادر باردار و کمک به رسد جنین اشاره کرد. در ادامه به بررسی برخی از خواص چلغوز می‌پردازیم.

 

خواص چلغوز در طب سنتی

در طب سنتی از روغن چلغوز برای پوشاندن سطح زخم‌ها و جراحت‌ها استفاده می‌شود. همچنین خاصیت گندزدایی، ادرارآور، محرک و ضدانگل از خواص چلغوز است.
چلغوز سرشار از فیبر است و مصرف آن موجب کاهش اشتها و به تبع آن کمک به کاهش وزن می‌شود.
از دیگر خواص چلغوز که در طب سنتی از آن یاد شده است، کمک به رفع سنگ مثانه است.
پتاسیم و منگنز موجود در چلغوز، به تعادل و تنظیم فشار خون کمک می‌کند و منیزیم این دانه از بی‌خوابی‌های شبانه می‌کاهد.
چلغوز سرشار از آهن است و مصرف آن برای درمان کم‌خونی مفید است.

 

فواید چلغوز

 

جلوگیری از دیابت

شاخص قند چلغوز بسیار کم است که باعث افزایش عملکرد انسولین می شود. انسولین به پردازش بیشتر مقدار قندها کمک می کند و بنابراین این میوه ی از گونه کاج ها، خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد.

 

چلغوز منبعی از انرژی فوری
چلغوز همچون بادام ، بادام هندی ، پسته و بادام زمینی منبع بسیار خوبی از انرژی است، دانه ای پر چرب چلغوز سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع مفید و همچنین اسید های آمینه ضروری برای بدن است.

بنابراین خوردن چلغوز منبعی از انرژی فوری را برای بدن فراهم می کند که شما را سیر کرده و گرسنگی را مهار می کند. این آجیل می تواند برای بیمارانی که به رژیم های غذایی پر انرژی نیاز دارند همچون کودکانی که سو تغذیه دارند و می خواهند وزن سالمی داشته باشند، یک ماده افزودنی ایده آل باشد.

نسبت متعادل اسیدهای آمینه ضروری در آجیل های چلغوز، آن را به منبع خوبی از پروتئین تبدیل کرده است. از این رو دانه های کاج چلغوزه می تواند یک انتخاب مناسب و منبع بسیار خوبی از پروتئین های گیاهی برای افرادی باشد که برنامه ی غذایی گیاهی دارند.

 

 

سرشار از منیزیم
چلغوز منبع غنی منیزیم است. دوز کافی منیزیم از نوسانات خلقی و افسردگی جلوگیری می کند. منیزیم هنگام شب در بدن مصرف می شود، به افراد برای آرامش حواس و ماهیچه ها کمک می کند و خواب خوب شبانه را تسهیل می کند. منیزیم در رشد ساختاری سالم استخوان ها کمک می کند، از این رو زنان باردار و مسن که نیاز به تراکم استخوان بالا دارند تا بدن آنها به خوبی کار کند، باید به طور مرتب از این عنصر جادویی استفاده کنند. منیزیم انتقال کلسیم در بدن را تسهیل می کند و این به نوبه خود مانع از دردهای مفاصل و سایر دردهای بدن مربوط به سالخوردگی می شود. دوز روزانه منیزیم باعث تقویت قلب سالم می شود.

 

چلغوز و کاهش وزن
اسیدهای چرب زنجیره بلند موجود در دانه های چلغوز باعث ترشح هورمون سیری شده و احساس گشنگی و سستی را مهار می کند. بنابراین، چلغوز یک میان وعده ایده آل برای همه ی افرادیست که می خواهند وزن کم کنند.

 

خواص دارویی چلغوز:

– طبع آن گرم است

– به دلیل داشتن منیزیم موجب از بین رفتن بی خوابی‌های شبانه می‌شود.

– پتاسیم و منگنز موجود در چلغوز موجب تعادل فشار خون می‌شود.

– درد‌های عضلانی، تنش و اضطراب و خستگی مفرط را از بین می‌برد.

– موجب رفع سنگ مثانه می‌شود.

– برای افرادی که سرد هستند و میلی به روابط جنسی ندارند، مصرف چلغوز توصیه می‌شود و موجب افزایش قوای جنسی در آن‌ها می‌شود.

– موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.

– موجب افزایش عملکرد مغز و تقویت حافظه می‌شود.

– افرادی که کمبود اسپرم دارند چلغوز را همراه با بادام هندی روزانه مصرف نمایند.

– از دیگر خواص چلغوز، درمان تیرگی پوست است. برای رفع تیرگی پوست، مغز چلغوز را نرم کنید و به صورت پماد روی پوست یا صورت بمالید و پس از یک ساعت با آب ولرم بشویید. (مغز چلغوز بسیار چرب است و به راحتی به شکل پماد یا خمیر در می‌آید.)

– چلغوز را در سرکه خیس کنید و سپس میل نمایید. درمان بسیار خوبی برای از بین رفتن مشکلات کبد می‌شود.

– چلغوز با چربی‌ها و فیبری که دارد موجب کاهش اشتها می‌شود در نتیجه کاهش وزن را به دنبال خواهد داشت.

– چلغوز سرشار از تک چربی اشباع نشده است. این نوع چربی علاوه بر کاهش کلسترول حون، موجب حفاظت از سرخرگ‌ها از هرگونه آسیب و در نتیجه خواص چلغوز باعث جلوگیری از حملات قلبی می‌شود.

– چلغوز منبع عالی از پتاسیم و منگنز است و همچنین سرشار از ویتامین E ,K، نیاسین و فیبر است. وجود این مواد مفید در این دانه موجب تعادل در سطح فشار خون و حفظ سلامت قلب می‌شود.

– چلغوز دارای میزان بالایی از آنتی اکسیدان‌ها است که این عامل موجب حافظت سلول‌های بدن از آسیب‌های رادیکال‌های آزاد می‌شود.