مخدر «گل» چیست؟ مواد روانگردان چه اثری بر بدن و روان دارند؟
علف، قارچ، اشک، تسبیح، کروکودیل، نورجزک، ماشروم و…
حالا هم «گل». اگر سری در دنیای روانگردان‌ها نداشته باشید و گوشتان با
اسامی مواد مخدر آشنا نباشد، ردیف شدن این نام‌ها کنار هم شاید برایتان
بی‌معنی باشد. برای معتادان اما این نام‌ها با نشئگی و سرخوشی یا خماری و
بدن درد و بیقراری تداعی می‌شود.
جام جم سرا: هر روز ۹نفر از ایرانی‌ها به خاطر
مصرف مواد مخدر می‌میرند. جماعتی که به گواه آمارهای جمعیت مبارزه با
دخانیات کشور، از ۱۰سالگی دست به سیگار می‌شوند و از ۱۷سالگی مواد مخدر را
تجربه می‌کنند.
در این میان، گروهی هم هستند که از ۱۲ سالگی به بعد پای مخدرهای صنعتی به
زندگیشان باز می‌شود و روزگارشان را با شیشه، حشیش، کروکودیل و ماریجوانا
سیاه می‌کنند؛ مخدرهایی که یک جمله مشترک درباره بیشتر آنها تکرار می‌شود:
«این اعتیاد آور نیست»! این جمله، امروز بیشتر از همه درباره «گل» به گوش
می‌رسد.
ماده مخدر گل، همان اندازه که اسم خوشایندی دارد، یکی از خطرناک‌ترین
مواد مخدری است که این روزها در دست جوان‌ها می‌چرخد و به اسم یک
روانگردان طبیعی خرید و فروش می‌شود. مخدری که ضربان قلب را بالا می‌برد،
احساس بیقراری می‌دهد، باعث توهم می‌شود و با یک بار مصرف، طوری عملکرد
مغز را مختل می‌کند که زندگی بدون آن غیر ممکن می‌شود.
روانگردان‌ها از کجا می‌آیند؟
اولین بار، در دهه ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ میلادی بود که امریکا، انگلیس و رژیم
صهیونیستی روی مواد شیمیایی‌ای کار کردند که عموما با هدف نظامی تولید
می‌شدند. این مواد، در واقع فرمول‌های جدیدی بودند که خواص روانگردان
داشتند و در آزمایش‌های کنترل فکر، با هدف حقیقت یابی از جاسوسان مورد
استفاده قرار می‌گرفتند. این ترکیبات خواصی شبیه حشیش و ماریجوانا داشتند
با این تفاوت که می‌توانستند چندین برابر آن تاثیرگذار باشند.
سال‌ها بعد، گیاه شاهدانه‌ای که به آن «کوش افغان» هم گفته می‌شد، از
افغانستان به امریکا برده شد و این شروع پیدایش «گل» بود. گیاهی که از
تولیدش زمان زیادی نمی‌گذرد اما به خاطر تاثیرات درمانی‌اش در پزشکی جای
خود را باز کرد.
دکتر محمدرضا یزدان نیاز، پژوهشگر و متخصص ترک اعتیاد می‌گوید: «با
استفاده از کوش افغان، ماریجوانای جدیدی کشت شد که خواصی متفاوت از
ماریجوانای سنتی داشت و به آن «مدیکال ماریجوانا» گفته می‌شد. ماری جوانا
گیاهی است که هم نوع نر آن وجود دارد و هم نوع ماده. نوع نر ۳درصد و نوع
ماده ۸درصد مخدر دارد. اتفاقا اعتیاد به ماریجوانا بسیار دیر ایجاد می‌شود و
خیلی راحت هم قابل ترک است؛ اما گیاه جدیدی که با تغییرات ژنتیکی تولید
شد، دو جنسیتی بود و برخلاف ماریجوانای طبیعی که گل‌های کمی دارد، بسیار پر
گل است. در این گل‌ها ۷ برابر بیشتر از ماریجوانا ماده مخدر وجود دارد.
آنقدر که اگر از کنار آن عبور کنید یا شب بالای سرتان باشد، دچار توهم
می‌شوید.»
ماریجوانایی که این روزها در دست جوان‌ها می‌چرخد، گل همین ماریجوانای
تغییر ژنتیکی یافته است که حتی دست و دل پزشکان هم برای تجویز آن می‌لرزد و
فقط در شرایط خاصی، برای بیماران خاص آن را توصیه می‌کنند؛ به مدت محدود و
دوز بسیار پایین.
دکتر یزدان نیاز می‌گوید: «بیمار می‌تواند حداکثر یک ماه با دوز خیلی پایین
از ماریجوانای طبی استفاده کند. آن هم در بیماری‌های عصبی شدید، یا
بیمارانی که در مراحل پایانی عمرشان قرار دارند و پزشک می‌خواهد روزهای
پایانی زندگیشان بدون درد بگذرد.»
«گلی» که آرتا کاشت
به مخدر گل اگرچه در دنیا به چشم دارو نگاه می‌شود اما از ۸-۹ سال قبل
توسط فردی با نام مستعار آرتا به ایران آورده شد و حالا در شیراز کشت
می‌شود. گل که در باور عمومی حتی کم خطر‌تر از حشیش و ماریجوانا و علف
معرفی شده است، می‌تواند آنقدر خطرناک باشد که با یک بار مصرف، برای همیشه
باعث اعتیاد شود. چون به طور مستقیم بخش‌های مسئول آرامش بخشی را در مغز
فلج کرده و خودش جایگزین آن می‌شود. بنابراین با مصرف نکردن گل، فرد دچار
اظطراب شدید، بیقراری، وحشت زدگی، تپش قلب شدید و… می‌شود. اعتیادی که
دکتر یزدان نیاز آن را غیرقابل ترک می‌داند.
او می‌گوید: «متاسفانه گل در ایران آنقدر بازار پررونقی دارد که سال قبل در
یکی از روستاهای استان فارس دیدم خرید و فروش آن خیلی راحت و انبوه انجام
می‌شود. مردم سراغ قاچاقچی می‌رفتند، مخدرشان را می‌گرفتند و کارت
می‌کشیدند و بیرون می‌آمدند.»
از سال ۲۰۱۳ مصرف ماریجوانا در ۲۰ ایالت امریکا آزاد شد که البته اهداف
اقتصادی پشت آن بود. از آنجایی هم که تاثیر اعتیادآوری برگ ماریجوانا خیلی
کم است دولت امریکا حساسیت زیادی برای مقابله با آن نشان نداد. همین
آزادسازی ماریجوانا در امریکا و گیاهی بودن این مخدر باعث شد خیلی‌ها در
ایران تصور کنند که مخدر گل ضرری ندارد و خیلی راحت می‌توان آن را ترک کرد.
دکتر یزدان نیاز می‌گوید: «گل خطرناک‌ترین مخدر امروز است و با یک بار
استفاده، ممکن است فرد به مدت ۶ماه تا یک سال دچار توهم عصرگاهی شود. ما
هنوز اثرات این مخدر را به طور کامل نمی‌دانیم اما عوارض گسترده‌ای از آن
مشاهده شدهاست. جالب اینکه مخدر گل روی گروه‌های خونی +A و +O اثر توهم
زایی بیشتری دارد.»
درمان، بی‌درمان
ناشناخته بودن اثرات استفاده از گل در مدت طولانی و با دوز بالا، در
کنار کمبود تحقیقات جهانی باعث شده است که اعتیاد به گل جزو اعتیادهای بدون
درمان شناخته شود. بیشتر روش‌های ترک که در ایران به کار گرفته می‌شود،
متکی به تحقیقات و شیوه‌های درمانی در خارج از کشور است و این در حالی است
که در خارج از ایران، مخدر گل یا همان مدیکال ماریجوانا برای مصارف
دارویی بیماران خاص استفاده می‌شود و استفاده تفننی ندارد. بنابراین، روش
موثری هم برای ترک آن معرفی نشده است.
دکتر یزدان نیاز، صحبت‌هایش را با یک هشدار جدی پایان می‌دهد: «سن مصرف گل
به دبیرستان‌ها رسیده است. خانواده‌ها اطلاع دقیقی درباره این مخدر ندارند و
جوان‌ها تصور می‌کنند گیاهی طبیعی و بی‌ضرر است. در واقع ضعف اطلاع رسانی
درباره این مخدر باعث شده که خیلی از جوانان تصور کنند می‌توانند خیلی راحت
مصرف گل را کنار بگذارند. تصوری که به هیچ وجه درست نیست.»
در جدول زیر می‌توانید اطلاعاتی را درباره چند نمونه از معروف‌ترین روانگردان‌های جدید و نوظهور ببینید:
|
نام مخدر |
ترکیب |
شیوه مصرف |
تاثیر |
شکل ظاهری |
|
کروکودیل (نمک حمام) |
بنزین، تینر نقاشی، جوهر نمک، کدئین و فسفر قرمز |
تزریق، مصرف خوراکی |
سبزی رنگ کل بدن، تضعیف سیستم ایمنی، ایجاد زخم و قانقاریا در پوست، مرگ در کمتر از یک سال |
قرص بلور شکل |
|
ماشروم |
برگرفته از یک نوع قارچ سمی است. |
استعمال به صورت کشیدنی، مخلوط شده با توتون، دم کردنی و خشک شده |
توهم زایی بسیار شدید و طولانی، کاهش تنفس، |
برگه هایی شبیه کاغذ شامل قطعات کوچک مکعب که مواد مخدر روی آنها قرار داده شده. |
|
نورجیزک و تمجیزک |
نورفین (برگرفته از خشخاش) |
تزریق وریدی |
چاقی کاذب، تجمع چربی پشت گردن، فشار خون و تضعیف سیستم ایمنی بدن، اختلالات کبدی، عفونت شدید و آسیب بافتی |
قرص، پودر (عموما به عنوان یک داروی ترک اعتیاد معرفی می شود) |
|
گل (نام های دیگر: شهرزاد، AK47، AK48) |
ماری جوانا |
استعمال در کاغذ سیگار |
اضطراب، حملات همراه با وحشت‌زدگی، خنده‌های |
پودر سبز رنگ |
|
اسید |
دارویی است که از قارچی انگلیسی به نام ارگوت که بر روی گیاه چاودار زندگی می‌کند، به دست می‌آید. |
جاسازی روی ورقه هایی رنگی شبیه به عکس برگردان یا تمبر و قرار دادن آن در دهان. |
گشاد شدن مردمک چشم ها، بالا رفتن دمای بدن و |
قرص، کپسول، کاغذ |
|
اشک |
هروئین غلیظ و فشرده به همراه داروهای آرام بخش و کورتن |
استنشاق |
لذت و سرخوشی، کج خلقی و افسردگی، احساس بی |
پودر کرم مایل به قهوه ای. عرضه به صورت کپسول یا در ورق آلومینیومی |
|
تسبیح |
آمفتامین، آیس |
خوراکی، استنشاق |
سکته مغزی، از دست دادن حس بویایی و چشایی، فراموشی، ضعف بینایی |
دانه‌های گرد به صورت رشته‌هایی از جنس آمفتامین |
مخدری که از درون متلاشی تان می کند!
کیست که نداند مصرف مواد مخدر چه تاثیرات مخربی بر جسم و روان فرد می
گذارد؟ بدون شک با آگاه سازی های رسانه های مختلف دیگر همه تا حدود زیادی
می دانند نباید به سمت این قبیل مواد رفت اما چه می شود که برخی جوانان با
علم به این موضوع هنوز حاضرند خودشان را در مقابل یک ماده شیمیایی بازنده
کنند؟
حتما می دانید که اعتیاد نوعی بیماری است اما این بیماری
ذهنی که هم عملکرد مغز و هم رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می دهد، در حال
حاضر به قیمت جان افراد تمام می شود. درست است که هنوز نمی توان با قطعیت
گفت که چرا افراد معتاد می شوند اما می توان همچنان امیدوار بود که آگاهی
بخشی تا حدود زیادی می تواند تعداد بیشتری از جوانان را از افتادن در این
دام نجات دهد.
این روزها کلمه «کروکودیل» به جز آن حیوانی که در آب
ها زندگی می کند و دندان های تیزی دارد، به ماده مخدری هم گفته می شود که
حتی شاید بتوان گفت خطرناک ترین از این حیوان عمل می کند. این ماده مخدر
مصرف کننده را کم کم از درون متلاشی می کند و شاید بهترین تعبیر برای نام
نهادن این ماده مخدر همین حیوان عظیم الجثه و خطرناک باشد.
کروکودیل چیست؟
ماده
مخدر کروکودیل درواقع یکی از ترکیبات شیمیایی مورفین است که دزومورفین نام
دارد. دزومورفین Desomorphine، از مشتقات ماده مخدر هروئین است که تاثیر
آرام بخشی بسیار سریع و قدرتمندی دارد. این ماده مخدر در سال 1932 کشف شد و
قدرت آن 8 تا 10 برابر قدرت مورفین است. در آن سال ها این ماده مخدر در
اروپا به دلیل واکنش سریع در مواردی مثل تهوع با مقاصد درمانی مورد استفاده
قرار می گرفت.
دزومورفین نسبت به مورفین مسکن قوی تری است و خیلی
سریع جذب می شود و نیمه عمر کوتاه تری دارد و به عنوان یک مسکن داروی خوبی
محسوب می شود. به همین دلیل بود که به عنوان مسکن ساخته شد و در اروپا به
طور محدود مورد استفاده قرار گرفت. این دارو جزو داروهای توهم زا نیست و
بیشتر تشنگی ایجاد می کند و با شیشه و متامفتامین متفاوت است.
کار روس ها بود
این
ماده که از مشتقات مروفین است در دهه 90 میلادی در روسیه و اوکراین به طور
غیرقانونی ساخته شد و مورد مصرف قرار گرفت. واقعیت این است که دزومورفین
از نظر شیمایی بسیار ساده است. این ماده با ترکیب کدئین، ید و برخی داروها و
مواد شیمایی دیگر قابل تولید است و به همین دلیل افرادی که در کار قاچاق
مواد مخدر هستند این ماده را تهیه می کنند و در اختیار افراد معتاد قرار می
دهند.
نشئه کننده قوی
این
ماده از نظر خواص شیمیایی و اعتیادآوری شبیه هروئین است اما تفاوت مهم آن
با هروئین این است که از هروئین بسیار قوی تر است و خواص نشئه کنندگی و
ضددردی قوی تری دارد. هروئین به طور معمول هنگام استفاده 6 تا 8 ساعت فرد
را در حالت نشئه نگه می دارد اما نشئگی کروکودیل یا دزومورفین بسیار کوتاه و
در حد یک ساعت و نیم است. همین خاصیت نشئگی کوتاه تر و نیمه عمر کوتاهی که
این ماده دارد، درصد اعتیادآوری آن را بالاتر می برد و یکی از دلایلی که
بیشتر مورد سوءمصرف قرار می گیرد، همین است. به طور ساده می توان گفت
کروکودیل ماده مخدر سخت و اعتیادآورتری محسوب می شود.
مغز را تخریب می کند
تقریبا
هیچ ماده مخدری وجود ندارد که بر مغز تاثیر منفی و مخرب نگذارد. در مورد
کروکودیل هم همین اتفاق می افتد. کروکودیل از نظر تخریبی که در مغز ایجاد
می کند با توجه به قدرت و تاثیری که دارد بدتر از هروئین و مورفین است و به
همین دلیل آسیبی که وارد می کند بسیار بیشتر و خطرناک تر است.
چرا کروکودیل؟
نکته
مهم درباره این ماده مخدر اسمی است که برای آن انتخاب شده است. اینکه چرا
به این ماده کروکودیل گفته می شود به این موضوع مرتبط است که این ماده بعد
از تزریق به صورت ذرات نامحلول در می آید و در عروق پوست گیر می کند و
ضایعات پوستی ایجاد می کند که پوست را نکروز می کند و آن را از بین می برد.
این مخدر عفونت های پوستی ایجاد می کند که در نهایت به قانقاریا منجر می
شود. همین عامل باعث می شود پوست فرد مصرف کننده ماننده پوست کروکودیل زبر و
سبزرنگ شود. در اصل این وجه تسمیه به این دلیل است که پوست فرد مصرف کننده
شبیه کروکودیل می شود.
چه تفاوتی با کراک دارد؟
کراک
هم هروئینی است که بسیار خالص و قوی تر از هروئین معمولی است. کروکودیل
نسبت به کراکی که در ایران موجود است قوی تر است و نیمه عمر کوتاه تری دارد
و آسیب بیشتر هم می رساند. به دلیل عفونت هایی که این ماده ایجاد می کند
گفته می شود کروکودیل از درون بدن را می خورد. نکته مهم اینجاست که همراه
کراک مواد دیگری مانند کافئین هم موجود است اما کروکودیل به صورت خالص
دزومورفین است.
بازگشتی نیست
عفونت
ها معمولا ظرف یکی- دو سال مصرف کننده را از بین می برد. چون عفونت های
پوستی و خونی شدیدی ایجاد می کند. گفته می شود با هر دوز مصرف، یک سال از
عمر فرد مبتلا به کروکودیل کاسته می شود. از آنجا که درمان کروکودیل سخت و
کشنده است افراد نباید خطر و از این مواد استفاده کنند چون خودشان را به
دردسر بزرگی می اندازند. از سوی دیگر استفاده از این ماده بین افرادی که
فشار خون بالا دارند یا به بیماری های قلبی مبتلا هستند به طور حتم و در
فاصله ای نه چندان دور آنها را به مرگ نزدیک تر می کند. مسئله اصلی این است
که حتی افراد سالم هم با استفاده از این ماده خیلی زود دچار مشکل می شوند.
ترک ندارد
با
توجه به خواصی که این ماده دارد و شبیه مورفین است از نظر درمانی شبیه
هروئین است ولی جدیت بیشتر و اراده قوی تری در درمان نیاز دارد و همکاری
بیمار در درمان بسیار تعیین کننده است.
افراد معتاد به هروئین این
شانس را دارند که بتوانند اعتیاد خود را ترک کنند اما درباره کروکودیل
موضوع متفاوت است. کروکودیل تقریبا هیچ کس را زنده رها نمی کند اما به طور
کلی می توان از متادون و درمان های جایگزین استفاده کرد.
البته باید
توجه داشته باشید عوارض پوستی این بیماری قابل درمان نیست و درمان بسیار
سختی دارد چون اگر این عفونت ها رگ های پوست را از بین ببرد دارو به راحتی
به این ضایعات نمی رسد به این ترتیب فردی که آن را استفاده می کند با خودش
فکر می کند اگر عفونتی هم ایجاد شد می تواند درمانش کند غافل از اینکه
نابودی شریان ها مانع از رسیدن دارو به محل عفونت می شود.
چرا محبوب شد؟
یک
علت اینکه این ماده در روسیه و اوکراین خیلی زود پخش شد این بود که تولید
آن ارزان بود و قیمت پایینی نسبت به بسیاری از مواد مخدر داشت. به همین
دلیل بسیاری از افراد به جای اینکه به دنبال موادی مانند کراک یا شیشه
بروند دنبال کروکودیل رفتند چون حس نشئگی آن نسبت به سایر مواد زیاد است.
