اخذ پروانه طرح دامپروری صنعتی
با عنایت
به افزایش روز افزون درخواست احداث طرحهای صنعتی دام و طیور از طرف علاقه
مندان، سرمایه گذاران و فارغ التحصیلان بخش کشاورزی و عدم وجود منبع خاصی
جهت کسب اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری در نحوه و میزان سرمایه گذاری ،
و نوع طرح انتخاب شده بنظر می رسد ارائه مقاله ای که اطلاعات بیشتری از
مراحل اخذ یک مجوز و همچنین بیان پارامترهای که در انتخاب زمین مورد نیاز
بایستی مد نظر قرار گیرد ضروری باشد. لذا بر اساس تجارب شخصی و مستندات
قانونی موجود ، در این مقاله به تشریح مراحل تصمیم گیری و انتخاب زمین جهت
اجرای طرح صنعتی دام و طیور پرداخته شده است. امید است مطالعه این مقاله
دیدگاه کلی در خصوص شرایط احداث یک طرح صنعتی، نحوه انتخاب زمین و شناخت از
مراجعی که در اجرای این پروژه به نوعی دخیل هستند به خواننده کمک نماید .
بحث :
نگهداری و پرورش یکی از انواع دامهای اهلی را با استفاده از شیوه های
متداول و پیشرفته علم دامپروری ، دامداری صنعتی می گویند و شامل واحدهای
دامداری ، مرغداری ، کارخانه تهیه و تولید نهاده ها و کارخانه های تهیه و
تولید فرآورده ها می گردد .
انتخاب نوع طرح و ظرفیت آن :
برای تصمیم گیری در خصوص انتخاب نوع و ظرفیت طرح بر اساس یکسری عوامل
اقتصادی و اجتماعی که شرح مختصری از آنها در ذیل آمده است؛ بایستی اقدام
نمود .
1) امکان واگذاری طرح از طرف دولت
2) عوامل اقتصادی و اجتماعی
3) علاقه مندی
4) سرمایه
5) نحوه مالکیت یا درخواست مجوز
1) امکان واگذاری طرح از طرف دولت : برای شروع کار بایستی با مراجعه و
هماهنگی با سازمان متولی از امکان واگذاری طرح مورد نظر مطلع شده و سپس
کارهای مطالعاتی و بررسی شرایط و ضوابط مربوطه را آغاز نمود
2) عوامل اقتصادی و اجتماعی : در اجرای پروژه های دام و طیور بنظر می رسد
کسب اطلاعات اولیه از شرایط پرورش، نحوه تامین مواد اولیه ، نحوه فروش،
تعداد طرحهای موجود در منطقه و وضعیت طرحهای مشابه موجود بسیار مفید باشد .
چرا که بررسی عوامل تاثیرگذار در طرحهای فعال موجود و علل موفقیت یا شکست
آنها می تواند در تصمیم گیری برای انتخاب طرح و ظرفیت آن کمک شایانی به
متقاضی بنماید .
3) علاقه مندی : یکی از عوامل بسیار تاثیر گذار در انجام هر کاری میزان
اشتیاق و علاقه به آن می باشد . بویژه در پروژه های دام و طیور که هر کدام
شرایط کاری و روحی خاص خود را می طلبد. لذا در صورتیکه کاملاً علاقه مند
نبوده و آمادگی حضور فیزیکی در عملیات کاری و پرورشی طرح خود ، چه مرغداری و
یا دامداری را نداشته باشیم ؛ میزان موفقیت و سودآوری طرح پائین خواهد آمد
و عملاً مشکلات عدیده ای را در آن بوجود می آورد .
4) سرمایـــه :
الف- اجرای طرح بر اساس سرمایه شخصی :که در این صورت ضریب موفقیت طرح بسیار
بالا رفته و متقاضی بر اساس مبالغی که توسط کارشناس خبره و در قالب طرح
توجیهی برآورد میگردد میزان سرمایه مورد نیاز را تامین و تصمیم گیری می
نماید .
ب- استفاده از تسهیلات بانکی : با عنایت به اینکه اکثر متقاضیان از این
گروه می باشند؛ لازم است که برای اجرای موفق و خوب طرح حدود 50 الی 30 درصد
سرمایه مورد نیاز برای طرح را در اختیار داشته باشند . زیرا عملاً در زمان
اجرا و احداث در صورت کمبود نقدینگی مشکلات عدیده ای پیش خواهد آمد و روند
اجرای عملیات به کندی جلو خواهد رفت و در نهایت موجب افزایش هزینه ها و به
تاخیر افتادن زمان بهره برداری از طرح خواهد شد .
موضوع بسیار مهم دیگر تامین وثیقه مورد نیاز در صورت اخذ تسهیلات از بانکها
می باشد؛ لذا بایستی در این خصوص نیز اطلاعات کافی در مورد میزان و نوع
وثیقه درخواستی بانک عامل بدست آورد و در صورت توانائی اقدام به اخذ مجوز و
اجرای طرح نمود .
5) نحوه مالکیت یا درخواست مجوز : صدور مجوز یا پروانه دامداری بنام یک نفر
و یا یک شرکت به ثبت رسیده صورت میگیرد، بنابراین بایستی ابتدا در نحوه
مدیریت پروژه تحقیق و بررسی لازم را بعمل آورد زیر هر یک از حالتهای ذکر
شده دارای مزایا و معایبی میباشند که با کمی تلاش و پرس وجو میتوان اطلاعات
مورد نیاز را بدست آورد . در صورتیکه قرار بر اجرای طرح بصورت شرکتی باشد
بایستی از طریق اداره ثبت اسناد و یا اداره تعاون ، بعد از طی مراحل قانونی
شرکت مورد نظر را به ثبت رسانده و در قالب شرکت سهامی و یا شرکت تعاونی
پروانه طرح درخواستی را اخذ نمود.
انتخاب زمین یا محل اجرای طرح :
یکی از اساسی ترین مراحل در احداث یک طرح انتخاب محل احداث می باشد که بایستی از جهات مختلف شرایط لازم را داشته باشد .
امور اراضی : با عنایت به اینکه زمین انتخابی بایستی تغییر کاربری داده و
از زراعی به صنعتی تبدیل شود؛ لذا زمین مورد نظر بایستی کیفیت پایین داشته و
از لحاظ زراعی درجه 3 یا 4 باشد تا از نظر اداره امور اراضی مورد تایید
قرار گرفته و مجوز تغییر کاربری صادر شود .
محیط زیست: زمین مورد نظر بایستی فواصل لازم با مناطق مسکونی را داشته و
امکان ایجاد آلودگی برای اراضی اطراف را ایجاد ننماید ، و حتی الامکان طوری
انتخاب شود که جهت وزش باد از سوی محل اجرای طرح بطرف مناطق مسکونی نباشد .
مالکیت زمین : محل مورد نظر بایستی دارای اسناد معتبر بوده و امکان نقل و
انتقال به مجری طرح را داشته باشد و می تواند از نظر مالکیت یکی از حالتهای
زیر باشد :
1. زمینهای سند دار
2. زمینهای استیجاری ( اجاره نامه رسمی غیر قابل فسخ به مدت حداقل 20 سال که بدین منظور تنظیم شده است )
3. زمینهای فاقد سند ( به شرط احراز مالکیت )
4. زمینهای مشاع
5. زمینهای اصلاحات ارضی مفروز الرعیه ( که بایستی دارای گواهی لازم مبنی بر مالکیت یا تصرف زمین و بلامعارض بودن آن باشد )
6. زمینهای واگذاری از طریق منابع ملی و موات
راه : محل پیشنهادی بایستی امکان دسترسی جاده ای را بنحو مطلوب داشته و
در تمام فصول سال بتوان براحتی در آن تردد نمود. و همچنین فواصل قانونی از
راههای اصلی و فرعی ، راه آهن را داشته و خارج از حریم قانونی راهها باشد و
هر چه فاصله آن با راههای اصلی و فرعی کمتر باشد هزینه احداث راه به محل
طرح پائین خواهد آمد .
گاز : زمین مورد نظر بایستی فاصله قانونی تا خطوط لوله انتقال گاز را بر
اساس دستورالعمل شرکت ملی گاز داشته باشد که در حال حاضر برابر 250 متر می
باشد .
برق : فاصله لازم با شبکه های برق فشار قوی را داشته و در محل مورد نظر
خطوط انتقال برق وجود داشته باشد بنحوی که هر چه فاصله خطوط برق رسانی از
زمین کمتر باشد هزینه انتقال برق به محل طرح کمتر خواهد بود .
آب : فاصله قانونی با حریم انواع چاه ، رودخانه ، دریا را داشته و امکان
حفر چاه در محل مهیا باشد تا بعد از اخذ پروانه چاه نسبت به حفر چاه و
تامین آب مورد نیاز اقدام نمود .
صنایع : فواصل لازم را بر اساس جداول فواصل استاندارد نظام دامپروری با
سایر طرحهای صنعتی، نیمه صنعتی ، کارخانه ها ، فرودگاهها ، طرحهای مشابه و
سایر عوارض طبیعی اطراف داشته باشد .
شهرداری : محل مورد نظر خارج از محدوده شهرداری بوده و ممانعتی از طرف ایشان نداشته باشد .
بخشداری : زمین مورد نظر از نظر بخشداری ممانعتی نداشته باشد .
میراث فرهنگی : محل پیشنهادی نبایستی از لحاظ تاریخی و میراث فرهنگی ممانعتی داشته باشد
دامپزشکی : با هماهنگی و بعد از طی مراحل اداری بایستی مجوز بهداشتی طرح مورد نظر از طریق اداره دامپزشکی محل اخذ گردد .
و در نهایت بعد از شناخت کامل از توانائیهای مادی و روحی خود و همچنین
بررسی پارامترهای ضروری و عوامل دخیل در انتخاب طرح می توان پروژه مورد نظر
را درخواست و با مراجعه به سازمان مربوطه ، تشکیل پرونده و طی مراحل
قانونی پروانه تاسیس اخذ نمود که در آن تمامی مشخصات مجری طرح و نوع ،
ظرفیت ، مقدار زمین و مساحت مسقف قید شده است .و بر اساس موافقت صادره ضمن
رعایت ضوابط و مقررات نظام دامپروری برابر نقشه ترسم و تائید شده ساختمانها
و تاسیسات پروژه را احداث و با دریافت پروانه بهره برداری فعالیت تولیدی
خود را شروع نمود.
کلمات کلیدی :
• جدول فواصل : جدولی است که فاصله مجاز محدوده تاسیساتی دامداری یا
کارخانه با محدوده تاسیساتی واحد های مشابه و غیر مشابه ، عوارض تاسیساتی ،
عوارض طبیعی و مناطق مسکونی در آن قید گردیده است
• مجوز بهداشتی : مجوزی است که به منظور رعایت مسائل بهداشتی و قرنطینه ای
قبل از صدور پروانه بهره برداری توسط اداره کل دامپزشکی برای کلیه واحد های
صنعتی صادر می گردد .
• ضوابط نظام دامپروری : به مجموعه اعمال و ضوابط اجتماعی ، فنی ، اقتصادی و
بهداشتی که در جهت نگهداری ، پرورش ، اصلاح نژاد و بهره وری انواع دام و
به کارگیری صنایع وابسته و در نهایت عرضه محصولات سالم و تامین نهاده ها و
ارتباط دامداران با یکدیگر و با سایر بخشهای اقتصادی ، اجتماعی و دستگاههای
ذیربط دولتی اعمال می شود ، نظام دامپروری می گویند .
•پروانه تاسیس : مجوزی است که برای احداث ساختمانها و تاسیسات هر نوع واحد
صنعتی دامداری و مرغداری و ترسیم نقشه ، به متقاضیان اعطا می گردد.
•پروانه بهره برداری : مجوزی است که پس از احداث ساختمانها و تاسیسات طرح ،جهت بهره برداری از واحد برای متقاضیان صادر می گردد.
نگاهی به صنعت مرغداری کانادا
اردک ، غاز، پرندگان جهت برنامه های شکار برای شکارگاههای گوناگون مانند قرقاول ،
کبک ، مرغ شاخدار، بلدرچین از جمله پرندگانی هستند که در مجموعه صنعت مرغداری
کانادا پرورش داده می شوند. پروش این پرندگان در صنعت طیور کانادا آغاز شده و به یک
ثبات اقتصادی نیز رسیده است و سرمایه گذاران نیز تصمیم به توسعه آن دارند و با
حمایت شرکت های بازرگانی کانادا به تازگی صادرات اینگونه محصولات نیز آغاز شده
است.
بر اساس گزارش اداره آمار
کانادا فهرست کشورهایی که مرغ و محصولات تولیدی مرغداری و صنایع تولیدی وابسته به
صنعت مرغداری را از کانادا وارد می کنند به بیش از 86 کشور بالغ می گردند که این
امر نشان دهنده اهمیت این صنعت در اقتصاد کانادا را گوشزد می نماید.
کانادا اکنون قابلیت
تولید انواع گوشت و گوشت مرغ به روش حلال برای تمامی ادیان را دارد و مراکزی را جهت
نظارت بر سفارش کشورهایی که دارای قوانین خاص دینی برای کشتار مرغ هستند را ایجاد
نموده است تا رضایت این کشورها را در تأمین گوشت مرغ این کشورها تأمین
نماید.
بر اساس آمار تقریبی 5000
شرکت بازرگانی در تجارت محصولات صنعت مرغداری در کانادا مشغول به فعالیت می باشند.
اداره آمار کانادا گزارش داده است که بر اساس آمار، مؤسسات و شرکتهای تولیدی فعال
در صنعت مرغداری کانادا به شرح زیر مشغول به فعالیت می باشند: 121 شرکت در زمینه
مرغ تخم گذار ، 140 کارخانه تولید دان، 116 شرکت تولید کننده مکمل غذایی و 42 شرکت
تولید کننده دارو.
تولید و پرورش و آماده
سازی محصولات مرغداری در میان شاخه های گوناگون کشاورزی کانادا بزرگترین بخشی می
باشد که در آن از مدرن ترین ماشین آلات و اتوماسیون کشاورزی استفاده شده و در
سالهای آتی نیز نوید ادامه روند مدرنیزاسیون را می دهد. یک فرد حقیقی در کانادا می
تواند فعالیت مرغداری خود را با راه اندازی یک واحد مرغ گوشتی با حداقل تعداد
000/50 جوجه یکروزه آغاز نماید ( این مقدار جوجه ریزی نه آنکه باب میل تولید کننده
باشد، بلکه دولت کانادا صرفاً به این میزان حداقل قانع می شود و مجوز تولید را صادر
می نماید و با متقاضیانی که از این مقدار کمتر تقاضای تولید داشته باشند، پروانه
تولید صادر نمی نماید و از آغاز فعالیت آنها جلوگیری می نماید) که با این ظرفیت،
تولید کننده اجازه دارد 7 مرتبه در سال جوجه ریزی داشته باشد و درطول یک سال 640
تن گوشت مرغ تولید نماید. صنعت مرغداری کانادا بسیار به ماشین الات و تجهیزات نوین
وابسته است و کلیه کارخانه های زنجیره ای در این کشور بطور هماهنگ سعی در به روز
کردن و مدرن سازی خود دارند تا حلقه ای از زنجیره این صنعت از سایر حلقه ها عقب
نماند، بعنوان مثال می توان به روند مدرن سازی کشتارگاه های کانادا اشاره نمود که
در آخرین مدرن سازی سرتاسری در این کشتارگاهها ظرفیت کشتار و بسته بندی آنها به
میزان 25000 مرغ گوشتی در ساعت افزایش یافته است .
برای رسیدن مرغ آماده
ازتولید کننده به دست مشتری یا مغازه های عرضه کننده گوشت مرغ در کانادا روندی خاص
بایستی سپری شود. تولید کنندگان در هر ایالتی بایستی با تأیید دولت فدرال کانادا
کار خود را آغاز کنند که این تأییدیه شامل بازرسی قبل از جوجه ریزی و بازرسی فدرالی
در حین جوجه ریزی و بازرسی نهایی در پایان جوجه ریزی می باشد که پس از تأیید و
کشتار و بسته بندی، توزیع صورت می گیرد.این روند در سرتاسر ایالات کانادا با یک
مدیریت بسیار قوی صورت می پذیرد که این مدیریت قوی به دولت کمک می کند که نظارت
خوبی بر سالم بودن محصولات تولیدی و روند تولید داشته باشند.
هم اکنون سه سازمان بزرگ ( در کانادا سازمانها و
انجمن های زیادی وجود دارند اما این سه سازمان از بزرگترین های آنها هستند) که حامی
تولید کنندگان صنعت مرغداری کانادا می باشند به نامهای مزرعه داران مرغ ایالات
کانادا ، آژانس بازرگانی بوقلمون کانادا و آژانس تولید تخم مرغ نطفه دار مرغ گوشتی
کانادا شرایطی را برای تولید کنندگان فراهم نموده اند که تولید کنندگان به قیمت مرغ
موجود در بازار کاری ندارند و قیمت روز بازار هر گونه که باشد آنها مواد خوراکی
طیور خود را با قیمتی ثابت از این مراکز تأمین می کنند و پس از پرورش مرغ و آماده
شدن آن خود این سه سازمان خریداران اصلی محصولات پرورش یافته تولید کنندگان هستند و
با توجه به برآورد هزینه های تولید کننده و قیمت پرداختی نهاده های اولیه و دارو و
مکمل های غذایی و… به همراه درصدی سود (در هر سال درصدی مشخص و بدون تغییر) برای
تولید کننده، محصول نهایی را خریداری می کنند تا با نوسانات بازار نهاده ها یا کاهش
قیمت گوشت مرغ و سایر محصولات مرغداری در بازار کانادا تولید کننده متضرر نگردد.
پس از خرید محصول نهایی
تولید کنندگان، سه سازمان با مشورت دولت محصولات را وارد بازار کانادا می نمایند.
با این اوصاف دولت کانادا با همکاری این سه سازمان قیمت مرغ را در بازار کانادا
برای مصرف کنندگان ثابت نگه می دارد. در صورتیکه قیمت تمام شده تولید مرغ یا
محصولات مرغداری بیشتر از قیمت مصوب بازار باشد دولت کانادا مابه التفاوت این مقدار
را به شرکتهای خریدار محصولات مرغداری کانادا پرداخت می نماید تا آنها با قیمت مصوب
توافق شده، مرغ را در بازار در دسترس مشتری قرار دهند.
دولت کانادا با این سیاست
هم تولید کننده را در برابر نوسانات جهانی مصون می سازد و هم مشتریان داخل را بدون
آنکه خود مشتریان آگاهی یابند زیر پوشش امنیت قیمتی خود قرار می دهد و مانع نوسانات
شدید در بازار می گردد و نوسانات را در حد بسیار پایین نگه می دارد. نکته ای که سه
سازمان حمایت کننده تولید کنندگان و دولت کانادا را در روند حمایتی از دو گروه
تولید کننده و مشتریان موفق نموده است عدم توجه دولت کانادا به سود دهی برای دولت
می باشد. دولت کانادا سعی می نماید ضرر هایی را که بعلت نوسانات قیمت جهانی برای
دولت بروز می کند را با قیمت گذاری مرغ کانادا در بازارهای جهانی جبران می
نماید.
آژانس بازرسی مواد غذایی
کانادا (CFIA) مسئول بازرسی و مراقبت از سلامت بهداشتی مواد غذایی تولیدی از جمله
محصولات مرغداری و پیشگیری از آنفلوانزای مرغی و سایر بیماریهای طیور در کانادا می
باشد. آژانس بازرسی مواد غذایی کانادا برای کنترل بیشتر بر روی واردات طیور زنده به
کانادا و پیشگیری از بیماری آنفلوانزای مرغی در کانادا برنامه ای بنام کنترل و
آنالیز بیماریها در محصولات غذایی را اجرا می نماید که در پیشگیری از ورود بیماریها
به صنایع دام و طیور کانادا بسیار مؤثر بوده است.
