مجتمع تجاریضوابط

ضوابط طراحی مجتمع تجاری

جلب عناصر تجارت:

قرارگیری هر فروشگاهی بطور مستقیم
، تحت تأثیر استعدادهای نهایی همان تجارت می باشد ، هر چه ترافیک پیاده
گذرا از مقابل یک مغازه بیشتر باشد کارآیی آن تجارت نیز بیشتر می شود .
پیاده روها از پارکینگ اتومبیل تا محل خرید باید طوری طرح شوند که از گذشتن
خریدار بطور سرسری از مقابل مغازه های اصلی جلوگیری کند .

یک فروشگاه حداکثر مقدار تماس را برای ویترینش لازم دارد و ویترین آن باید تا جای ممکن از هر زاویه ای قابل رؤیت .

– دسترسی مشتریان

ارتباط صحیح با پارکینگ اتومبیل
(و وسایل نقلیه عمومی ) از عوامل اساسی می باشد پارکینگ مغازه داران و
کارکنان با پارکینگ مشتریان نباید مشترک باشد .

استاندارد حداقلی برای پارکینگ
اتومبیل از طرف فدراسیون فروشگاههای چند شعبه ای برای برآوردن احتیاجات
حداکثر خرید بطور هفتگی پیشنهاد شده است (برای هر ۱۰۰ متر مربع از سطح خرده
فروشی بطور خالص CLA-)

– در مناطقی که مالکیت اتومبیل بطور محلی در سطح پایین باشد ۴ محل پارک اتومبیل .

– در مناطقی که مالکیت اتومبیل
بطور محلی در سطح متوسط باشد ۲۵/۵ محل پارک اتومبیل – در مناطقی که مالکیت
اتومبیل بطور محلی در سطح بالایی باشد ۵۰/۶ محل پارک اتومبیل

فاصله حداکثر بین اتومبیل
خریداران و یا ایستگاه اتوبوس با فروشگاههای عمده ومهم ۲۰۰ متر ، می باشد
ارتباط با فضای پارکینگ باید آسان بدوون تراکم و درنگ صورت گیرد .
پارکینگهای چند طبقه اگر فروشگاهها را در طبقات مختلف سرو می کنند باید تا
جای ممکن در سطح طبقات مختلف تخلیه شوند .

سرویس دهی:

سرویس دهی با کارایی ماکزیمم ، عامل اصلی در حمل کالاها می باشد که شامل :

الف: تحویل گرفتن

ب: ارسال(مواد استفاده نشده یا جعبه های خالی )

ویژگی های فضاها :

سیرکولاسیون داخلی:

سیرکولاسیون عمودی و افقی ، یک عامل حیاتی در طرح ریزی می باشد که هم مربوط به خریداران و هم کالاها می باشد.

سیرکولاسیون افقی از طریق راههای
عبوری خرید در داخل ، بطرف محلهای سیرکولاسیون عمودی می باشد محل پله های
برقی وآسانسورها در داخل فروشگاه ، باید آنقدر مناسب باشد که مشتری را به
گذشتن از بیشترین تعداد ممکنه فضاهای فروش جلب کند و رفتن به طبقات تا سر
حد امکان جذاب باشد .

محوطه های میانی

محوطه میانی اصلی یا محوطه ها
بایستی مرکز جاذبه مشتریان باشد خاطره ایکه آنها همیشه با خود داشته و
همیشه بیاد بیاورند اغلب مراکز خرید ، در محوطه میانی خود از یک طرح بسیار
عالی برخوردار هستند و مشخصات واقعاً هیجان انگیزی دارند ، مانند گنبدهای
شیشه ای، ترتیب مخصوص چراغها و فواره هایی که از مجسمه های آن بیرون می
زنند ، گلکاریهای مصنوعی ، راه پله با طرحهای مخصوص ، پله های برقی ،
آسانسورهایی با دیوارهای شیشه ای و کارهای هنری باارزش طرح گرافیک ها و
رنگها نیز عامل مهم و مؤثری در این زمینه است در مراکز خیلی بزرگ که دارای
چندین محوطه هستند ، هنگامی که هر یک از این محوطه ها دارای کاراکتر ، شکل ،
رنگ ودکور جداگانه ای باشند به مراتب جالبتر می شوند محوطه اصلی بعنوان یک
محل جالب برای نشستن ، استراحت و ملاقات دوستان می باشد.

بازارچه ها:

معمولاً بازارچه ها و طاق هایی که
بطرف محوطه اصلی راهنمایی می ند بایستی در جهت ایجاد یک حالت صمیمیت و
اتمسفر آرام کننده باشد. هدف اینست که خرید کننده به نمای فروشگاه جلب شود.
همچنین از نقطه نظر کل طرح بایستی تغییر محسوسی برای خریدکننده وجود داشته
باشد زیرا او از یک قسمتی که نسبتاً ساده تر است به یک محوطه ای که
هنرمندانه تر ساخته شده است قدم می گذارد که در اکثر موارد نقطه اوج زیبایی
یک بازارچه را تشکیل می دهد.

جریان عبور و مرور و سهولت رسیدن
افراد از یک فروشگاه به یک فروشگاه دیگر دارای اهمیت بسیار زیادی است. در
جاهایی که فاصله یک فروشگاه تا فروشگاه بعدی خیلی است (بیش از ۷۰۰ فوت) در
ذهن خریدار یک واکنش فیزیکی و روانی عبور از یک تونل بوجود می آید. یک راه
برای جلوگیری از ایجاد چنین احساس منفی در خریدار، ایجاد یک زاویه شکست در
تقریباً نیمه راه است. تهیه پلان به شکل که معمولاً در محل برخورد به
محوطه میانی می رسد. در این نقطه خریدار قبل از اینکه انتهای دیگر فروشگاه
را ببیند، یک چرخش کوتاهی می کند. پلانهای دیگری نیز می تواند وجود داشته
باشند که فاصله عبور خریدار را از فروشگاهی به فروشگاه دیگر کوتاهتر می
کند. مثلاً پلانی که به شکل علامت (+) است این امکان را برای چهار فروشگاه
در رأس آن بوجود می آورد که از نقطه مرکزی این واحد به یک فاصله باشند.
پلان دیگری که به شکل مثلث طرح ریزی شده باشد همین امکان برای سه رأس آن
بوجود می آورد. شک نیست که اشکال و طرحهای دیگی نیز وجود دارند که برای حل
این مشکل مؤثر هستند.

یک مرکز چند طبقه ای با منطقه
وسیع مخصوص خرید، نیز جواب دیگری به این مسئله است و راحتی و آسایش را از
نظر کمتر راه رفتن مشتریان تأمین می کند. در اینجا وسیله نقلیه اصلی در جهت
عمودی کار می کند (آسانسور، پله های برقی و راه پله ها). موقعیت این وسایل
نقلیه باید طوری تنظیم شود که حداکثر امتیاز را در خود داشته باشد. در
بسیاری از مراکز خرید با قراردادن دیوارهای شیشه ای برای آسانسورها این
وسایل نقلیه عمودی را جالب توجه تر کرده اند. سوار شدن در این آسانسورها
برای هر گروه سنی تفریح جالبی است و به خریدار کمک می کند که اطراف خود را
به خوبی ببیند. موقعیت قرارگیری وسیله نقلیه عمودی در یک مرکز خرید بسیار
مهم است.

مراکز خرید را همچنین می توان با
در نظر گرفتن عرض و موقعیت استراتژی آن برای دیگر مصارف مفید و جالب برنامه
ریزی کرد. نصب کیوسک های خوش نما، راه دیگری برای جالب سازی این مراکز
است. کیوسکها بایستی حالت فعالی به این مراکز خرید ببخشند. موارد استفاده
از این کیوسک ها روزبروز افزون تر می شود و طرح تهیه کیوسک ها نیز پیچیده
تر می شود. از کیوسک ها در موارد زیر استفاده می شود :

فروش کارتهای تبریک، شیرینی جات، اسباب بازی، عکس و وسایل عکاسی، گل فروشی و انواع و اقسام کالاهای مختلف.

برای نصب اینچنین کیوسکها، مراکز
خرید باید دارای عرض بیشتر از ۳۵ تا ۴۰ فوت باشد. طرح کیوسک ها باید طوری
باشد که هنگام انجام فعالیت قد افراد مشغول در آن، افق دید قسمتهای دیگر
فروشگاه را نبندد. قسمت بالای این کیوسک ها هنگام انجام فعالیت یا بایستی
کاملاً باز باشد و یا سقف شیشه ای داشته باشد تا بتوان از قسمتهای دیگر،
درون آنرا مشاهده کرد. گرچه در برخی موارد از طرف مستأجرین اعتراضاتی به
نصب این کیوسک ها می شود و دلایل شان نیز وجود رقابت، بسته شدن افق دید
فروشگاهشان و جلب شدن خریداران به چیزهای کناری است؛ ولی مشاهده شده است که
در اثر وجود ا ین کیوسک ها فعالیت خرید و فروش نیز افزایش یافته و در کل
تأثیر مثبتی روی فعالیت مغازه ها می گذارد.

سرویس ها:

دستشویی و سرویس های مشتریان
نباید از طرف خیابان دسترسی داشته باشد. آنها ممکن است در طبقات متناوب (یک
در میان) پراکنده و یا به طور مرکزی متصل به رستوران قرار گیرند اما به
صورت دلخواه ورود به آنها باید از بخش ها و نه دور از راه پله ها صورت
گیرد.

ضوابط طراحی مجتمع تجاری

استانداردهای طراحی مجتمع های تجاری:

ارتفاع طبقات:

ارتفاع طبقات در واحدهای بزرگ
۵-۴ متر و در مورد واحدهای کوچک ۳ متر و بستگی به نوع سرویس ها دارد.
ارتفاع طبقات برای مشتریان باز دارنده بوده و برای کارمندان خسته کننده است
. مغازه ها بر نور طبیعی متکی نیستند بلکه نور مصنوعی همراه با تهویه
مکانیکی در آنها تامین می شود.

ارتفاع طبقه از مبداء تراز زمین ۵-۵/۴ و در فوقانی ترین طبقه ۷۵/۴-۳ است.

واحدهای فروشگاههای بزرگ مساحت کف
را ممکن است برای کمد و پیشخوان به کاربرد و بقیه مساحت در ۱۰ متر مربع
برای هر ۱۵ نفر تخصیص داده شده است.

دربهای ورودی:

در ساختمانی که مساحت مفید کف آن
بیش از مترمربع ۱۵۰۰ است تمامی حیاط ها باید دارای ورودی خروجی باشند و
ورودی و خروجی باید حتی الا مکان از یکدیگر دور باشند . ورودیها و
گذرگاهها: حداقل ارتفاع و عرض ورودی در طبقه همکف mm ۳۷۰۰ است. دایره گردش
برای این لوازم m17 است . جاده ها باید ظرفیت بار ۱/۱۰ تن داشته باشند .
حداکثر فاصله هر نقطه از ورودی باید m ۲۵ باشد. در طبقه همکف عرض خروجی ها و
گذرگاههای اصلی مشتریان باید ۲۰۰ نفر اول mm ۱۰۷۰ و برای هر mm ۱۵ به عرض
قبلی اضافه می شود . هرگاه ۲ خروجی وجود داشته باشد عرض هر کدام از آنها
باید همه اعضای مشغول در فروشگاه کافی باشد . لازمست درب های خارجی به
بیرون باز شوند : نباید از دربهای کشویی استفاده شود.

ورودی پاساژ تقریباً ۵/۳ متر
ارتفاع و پهنا دارد . اگر خروجی پیاده به حیاط باز می شوند قسمت فروش
تقریباً ۸۰ سانتی متر پهنا لازم دارد. خروجی ها به حیاط هنگامی به حساب می
آیند که ورودی یا گذرگاه به پهنای تقریباً ۴ متر یا دو پاساژ هر کدام ۵/۳
متر پهنا داشته باشند . پهنای خروجی ۵/۱ متر و در زیر زمین ۱/۱ متر باشد.

دربهای خروج: پهنای مجموع تمام
دربها تخلیه هر ۱۰۰ متر مربع یا قسمتی از مساحت طبقه ، مساوی با ۳۰/۰ متر
پهنای خالص است ، در طبقه فوقانی پهنای حداقل در مساوی با پهنای پلکان است.

پهنای درها به قرار زیر است:

تا ۵۰۰ نفر معادل ۱ متر برای هر ۱۲۰ نفر

تا ۱۰۰۰ نفر معادل ۱ متر برای هر ۱۵۰ نفر

بالای ۱۰۰۰ نفر معادل ۱ متر برای هر ۲۰۰ نفر

پهنای کریدور و دربها تقریباً ۵/۱ متر است.

ظرفیت کریدور:

حد شرایط رفت و آمد عبارت از
P/m3/0 است. P/m به معنی نفر بر متر مربع می باشد. در شرایط تراکم بیشتر
جمعیت، افراد همیشه قادر نیستند با سرعت طبیعی خود راه بروند و حتی نمی
توانند از افرادی که آهسته تر راه می روند سبقت بگیرند. پیشینه تراکم جمعیت
قابل قبول برای طراحی محوطه های سیرکولاسیون مردم p/m 4/1 است.

تحت این تراکم جمعیت بیشتر افراد
آهسته تر از سرعت طبیعی خود راه می روند و این موضوع ممکن است، ایجاد
ناراحتی کنند. براس مسافت های کوتاه در طول مسیر، تا حدود m3000 تراکم
بیشتر برای جمعیت نیاز است.

اما به شرطی که در پیش و بعد از
این مسافت پر تراکم (مانع ) فضاهای بازتر با عرض بیشتر وجود داشته باشد. در
مورد کریدورهایی که عرضشان تقریباً از m ۱۲۰۰ است . ظرفیت رفت و آمد
متناسب با عرض کریدور است . در گذرگاههای باریکتر ۲ نفر نمی توانند از
یکدیگر سبقت بگیرند

حداقل عرض پیشنهادی برای گذرگاه
اصلی عبارت از ۹۸/۱ متر و برای گذرگاه فرعی ۹۹/۰ متر است . ارتفاع پیشخوان
عموماً ۹۲ سانتی متر است . مردن یا ضریب سیستم بر حسب نوع قفسه بندی
فروشگاه متغیر است.

ویترین ها :

ویترین قسمتی از مغازه جهت ارائه و
نمایش اجناس می باشد که یا به صورت شیشه ای برای مغازه ای لباس، کفش،
جواهر و … یا به صورت ویترین های باز برای مغازه های مویه فروشی، سبزی
فروشی، سوپر و غیره عمل می کند. مساحت این ویترین با توجه به نوع کاربری
مغازه ها متفاوت می باشد که از ۱۰% تا ۶۰% سطح مغازه متغیر می باشد.

ویترین ها ممکن است به داخل مغازه
باز شوند یا با دیوار عقبی شیشه ای با جنس محکم و تیره محصور باشند، که در
این صورت دسترسی برای دکور و تزئین ویترین ها لازم است و باید این دسترسی
سریع و آسان ویترین به مثابه یک نمایشگاه کوچک جهت ارائه اجناس به مشتریان
عمل می کند که باید از نظر شکل و فرم و دید و نور دارای شرایط جلب مشتری
باشد انواع الگوهای ویترین های باز و بسته در شکلهای زیر ارائه شده است.

دو نمونه از مقطع ویترین در شکل های روبرو نشان داده شده است.

مقطع ویترین در یک مغازه با زیر
زمین مقطع ویترین در یک مغازه طبقه همکف و اول الگوهای ویترینهای باز برای
قفسه بندی سوپر مارکتها ، میوه فروشی و …

پله برقی :

تصویر روبرو پله ای برقی با عرض
۹/۱۲۱ سانتی متر را نشان می دهد. این طرح نشان می دهد که فاصله ی ۹/۱۲۱
سانتی متر برای راحتی دو نفر با اندام درشت بر روی یک پله مناسب نیست.
علاوه بر این فاصله ۶/۱۰۱ سانتی متری در قسمت پایین پله حالت ایستادن فرد
را محدود کرده، در نتیجه از تعادل شخص می کاهد.

حرکت پله ها، تماس های بدنی و عدم
تعادل کافی همگی باعث به خطر افتادن ایمنی شخص می شود. شاید حقیقت این است
که به ندرت اتفاق می افتد که دو نفر با هم روی یک پله حرکت کنند. باید گفت
که عرض ۷/۱۱۷ سانتی ماری پله ها که برای هر یک از دو نفر معادل ۹/۵۵ سانتی
متر می باشد. هماهنگی های لازم با افراد درشت اندام را ندارد. نخستین
تصویر قسمت پایین صفحه این موضوع را که پهنای ۹/۵۵ سانتی متر برای هر نفر
کافی است یا نه مورد بررسی قرار می دهد. فاصله ی نرد تا دیوار یا اولین
مانع باید با ضخامت دست افراد درشت اندام و میزان قطر داخلی دست افراد ریز
اندام در حالت بسته یا نیمه بسته هماهنگی داشته باشد. با در نظر داشتن
ضخامت دستکش، فاصله ی بین نرده تا دیوار یا اولین مانع برابر با ۱/۵ سانتی
متر و قطر نرده برابر با ۸/۳ سانتی متر است که با ابعاد بیشتر افراد
هماهنگی دارد.

از لحاظ ساختمانی به صورت سازه
فولادی اجرا می شود، که تناسبات آن برای ارتفاع کمتر از ۶ زاویه حدود ۳۵
درجه و سرعت ۵/۰ متر بر ثانیه و در بقیه موارد زاویه کمتر از ۳۰ درجه می
باشد. ماکزیمم عرض mm1050 و می نیممم عرض mm600 که در این اندازه ها بهینه
سازی مسافت در نظر گرفته شده است.

پلکانها

تصویر روبرو ابعاد اساسی و محدوده
های دید ضروری برای هر فرد را نشان می دهد. گر چه قدمت طراحی پله هم زمان
با جنبه های دیگر معماری است؛ ولی با این حال تحقیقات بسیار اندکی درباره ی
آن صورت گرفته است و بیشتر ابعاد از راه تخمین و حساب های سرانگشتی به
ویژه از قرن هفدهم میلادی به بعد بدست آمده است. آنچه در این بخش مهم است
ارتفاع پله است.

تصویر و جدول مقابل نشان دهنده ی
ارتباط اندام سنجی لازم بین اندازه ی کفش و پهنای پله می باشد. کفش زمستانی
۹۵% از افراد دارای طولی معادل ۹/۲۲ سانتی متر یا کمتر است از سوی دیگر
پهنای ۱/۲۴ سانتی متر پله که در حال حاضر معمول است؛ تنها با ۵% افراد
هماهنگی لازم را دارد. این در حالی است که پای افراد درشت اندام بیش از
۷/۱۲ سانتی متر از پله بیرون می ماند. این مساله در خصوص افراد مسن و
معلولین جسمی مشکل ایجاد می کند.

در دیوارهای خارجی با خروجی به
بیرون، از هر قسمت طبقه بالا تقریباً دو رشته پله که یکی از آنها در فاصله
۲۵ متری است لازم می باشد اتاقهای مجاور نزدیک یک رشته پلکان به فاصله کمتر
از ۱۵ متر باید تعبیه گردد.

نقاله مسافرتی :

عرض مانند عرض پله برقی بوده و
تحت ضوابط زوایای شیب ۸-۵ درجه و حداکثر مجاز ۹/۰ متر بر ثانیه است و در
زاویه های ۱۲-۸ درجه سرعت مجاز ۷۵/۰ متر بر ثانیه است. ظرفیت رفت و آمد در
نقاله همانند پله برقی است.

آسانسور:

سیستم ها و دستگاه هایی که به صرت
عمودی حرکت می کنند باید نیازهای افراد معلول را به همان نسبت افراد سالم
پاسخگو باشند. ارتفاع نصب دکمه های مخصوص آسان بر که در راهرو نصب می شود؛
باید برابر با ۲/۱۳۴ سانتی متر باشد. دکمه های اضطراری باید در ارتفاعی نصب
شود که دکمه های پایین دارای ارتفاع معدل ۲/۷۶ سانتی متر از زمین و دکمه
های بالا دارای فاصله ای برابر ۹/۲۱۲ سانتی متر تا داخل اتاقک آسان بر باشد
و محل آنها در پایین صفحه ی دکمه ها باشد. خط مرکزی تلفن نیز باسید در
حداکثر ارتفاع ۹/۱۲۱ سانتی متری از کف اتاقک آسان بر نصب شود. ارتفاع
دستگیره ی ریل نیز نباید بین ۴/۸۶ -۳/۸۱ سانتی متر از بالای کف آن در نظر
گرفته شود.

انواع آن : ۱) رفت و آمد کم و نفر بر ۲) آسانسور براتکار / نفر بر

۲) آسانسوئر نفر بر چند منظوره ۴) آسانسور با رفت و آمد زیاد

۵) آسانسور چند منظوره برای کالا ۶) آسانسور برای حمل کالای سنگین

حداکثر مسافت پیموده شده توسط
آسانسور۲۵ متر و سرعت ماکزیمم ۱ متر بر ثانیه و در صورت شدید بودن رفت و
امد لازم است که ۲۱ تحلیل مفصل برای میزان و زمان رفت و آمد صورت گیرد.
حداقل فضای انتظار برای هر آسانسور ۱۵۰*۱۵۰می باشد.

سطح شیبدار :

از دیگر عوامل تامین میزان دسترسی
هر چه بهتر معلولین جسمی در ساختمان ها، شیب راهه هاست. طبق مقررات ،
حداکثر طول شیب راهه ۹ متر و حداکثر شیب یک دوازدهم متر برای پاگرد در نظر
گرفته نمی شود؛ چرا که پاگردها باید با توجه به ورود و خروج افراد یا
تغییرات دیگر در مسیر شیب راهه طراحی شود. فاصله ی سکو تا شیب راهه باید
بگونه ای باشد که نه تنها اندازه ی مناسب برای پاگرد فضای کافی جهت گردش در
به طرف شیب راهه را بدون ورود به فضای پاگرد تامین کند. روی همین اصل برای
پاگرد طول ۷/۱۰۶ سنتی متری برای سکو، حداقل اندازه ی ۶۱ سانتی متر از
مقابل قفل پیشنهاد می کند.

۱) حداقل عرض سطح شیبدار عرض شیبدار cm120

۲) برای سطوح شیبدار با طول ۳ متر
ماکزیمم شیب ۸/% و عرض مطلوب ۱۲۰ سانتی متر که هر چه به این طول اضافه شود
به ازای هر ۵ سانتی متر افزایش عرض مفید و ۵/۰% کاهش شیب خواهیم داشت.
برابر ۹ متر سطح شیبدار ۱ پاگرد با عمق حداقل عرض شیب لازم است.

– پارکینگ بر مبنای ۳۵% زیر بنا محاسبه می شود.

مشائل مورد توجه در طراحی مراکز خرید:

شکل پلان:

گردآوری خدمات و تسهیلات مختلف در
یک مکان ، به طراحی مرکز خرید دو یا سه طبقه منجر می شود. این گونه طراخی
معماران را بر آن داشته تا طرح های مختلفی به وجود آورند و همه آنها سعی
دارند که خریدار کوتاه ترین فاصله لازم را برای رفتن از یک بخش دیگر طی
کند.

عامل دیگری که در شکل گیری پلان مورد توجه است، توپوگرافی محل و خصوصیات زمین پروژه است.

طراحی نمای خارجی :

نمای خراجی باید به صورت
متحدالشکل و با استفاده از یک ا دو نوع مصالح عمده در تمام ترکیب ساختمان
طراحی شود. در ضمن در انتخاب و نحوة کاربرد مصالح در نمای خراجی باید دقت
نمود. عواملی که باید در انتخاب و نحوة کاربرد مصالح در نمای خارجی مورد
توجه قرار گیرند عبارتند از :

۱- نجوة محافظت در برابر آب و رطوبت

۲- سهولت نگهداری و تعمیر

۳- فراهم بودن مصالح انتخابی

۴- سرعت ساخت و نصب اجزا

اجزاء اصلی مجموعه :

در طراحی ، ورودی مجموعه خرید و
حیاط های مرکزی از اهمیت زیاد برخوردارند . این عناصر باید برای جلب توجه
خریداران از ابهت کافی برخوردار باشند. وجود سایبان ها ستون های دارای
علائم هدایت کننده یا یک طرح دیواری ویژه در ورودی ها و چشم اندازهایی که
دارای درخت، آب نما و عناصر هنری هستند در ارائه محیطی زنده و جذاب بسیار
موثر می باشند.

در ساعات شب لازم است عناصر مذکور با نورپردازی های ویژه و علائم جلب کننده دیگری همراه شوند.

نمای داخلی مرکز خرید :

بازارچه ها و حیاط های مرکزی باید
محیطی بسیار جذاب برای خریداران ایجاد کند. عناصر اصلی این محیط جدید باید
آنچنان مهیج و دلپذیر باشد که احساس رضایت در خریداران بوجود آورد.

حیاط های مرکزی : حیاط های مرکزی
اصلی باید کانون جذب خریدارات و دیدار کنندگان باشند. اغلب مراکز خرید موفق
بر طراحی خوب حیاط های مرکزی استوار شده اند.

عناصر مهیج از قبیل گنبدهای شیشه
ای، اشیاء نورانی مخصوص، فواره ها، چشم اندازهای مختلف پلکان هایی با طرح
های ویژه، پله برقی و آسانسورهای شیسه ای رمز موفقیت این مراکز هستند.
همچنین وجود طرح های گرافیکی ، علائم راهنما، پرچم ها، سمبل های مرکز خرید و
انتخاب رنگ از عناصر مهمی هستند که بر خریدار تأثیر می گذارد.

همچنیناین حیاط ها، مکانهایی را برای نشستن ، استراحت و دیدار با دوستان برای خریداران فراهم می کند.

مصالح :

انتخاب مصالح باید با در نظر
گرفتن نکالت زیبایی شناسی صورت گیرد. مصالحی که برای کف و دیواره ها
استفاده می شود باید با دوام بوده و نیازمند حداقل حفاظت و تعمیر باشد.

کف : برای مصالح کف می توان از
کفپوشهای موزائیکی که روی کف ماسه پوش بتنی نصب می شوند استفاده کرد. ترکیب
موزائیک و آجرهای از سنگ معدنی و آجرهای کف پوش نقشهای جالبی در کف ایجاد
می کند، با پیشرفت های جدیدی که در فرش کردن کف حاصل شده، در مواردی که رفت
و آمد چه در درون سالن ها و چه در خارج آنها زیاد است، سنگ فرش یکی از
مصالح قابل قبول برای پوشش کف می باشد.

سقف : در انتخاب مصالح سقف، تنوع
زیادی وجود دارد که هر کدام تأکید بر مفاهیم معماری دارند و به کارگیری
مصالحی مانند تیرهای بتنی، آجرهای آکوستیکی فرم دار، پلی استر چوب و همچنین
کاربرد پنجره های سقفی به مرکز خرید روح جاذبه ای خاص می بخشد.

دیواره : در بازارچه ها که دیواره
ها بیش از ۵/۲ تا ۳ متر ارتفاع دارند، باید مصالح آن با توجه به سهولت
تعمیر و نگهداری و پایداری آنها انتخاب شوند. استفاده از یک نوع مصالح در
نمای خارجی مانند آجر و بتن های پیش ساخته باعث ایجاد تداوم در نما می شود.

نورپردازی مجموعه:

روشنایی مجموعه باید ملایم و کافی
باشد تا مردم را تحت تأثیر قرار داده و فضایی جذاب و آرام بخش ایجاد کند.
منبع روشنایی را می توان برای ایجاد زیبایی در طرح سقف ها به کار برد. می
توان با استفاده از آویز هایی تزیینی ، لوسترها، فرم های معماری و دیواره
های طراحی شده مخصوص و چراغ های ستونی، نورپردازی موثر را ایجاد کرد.

علاوه بر نورپردازی نمای درونی
مجموعه، نورپردازی نمای خارجی نیز باید مورد توجه قرار گیرد که این امر به
کمک نورافکن ها، نورپردازی حلقه ای، طرح های مجسمه ای و سایبان ها انجام می
شود. این روش نورپردازی اغلب جایگزین علائم بزرگ توجه به مرکز خرید می
باشد. نورپردازی فضای پارکینگ ها بسیار مهم است. بهتر است سطح فضای پارکینگ
کاملاً روشن باشد.

محیط اطراف ساختمان مراکز خرید در
اغلب موارد، پیاده روهایی دارد که روشنایی آنها باید از طریق دیوار کوبهای
چراغ دار و با تیرهای چراغ برق تامین شود. طول عمر لامپ، رنگ لامپ، تعمیر و
نگهداری، ضد آب بودن و دوام لامپ ها از مواردی است که باید مورد توجه قرار
گیرد.

موسیقی:

موسیقی یا سیستم صفحه گذاری در یک
مرکز خرید، نقش مهمی دارد. این سیستم در هماهنگی با مسیرهای پر نور و
طراحی اکوستیکی کامل می شود. معمولاً منبع موسیقی را صاحب مرکز خرید اجاره
می دهد و ممکن است یک بخش با ضبط صوت، بلندگو، ایستگاه رادیویی ویژه، با
سیستم پخش تلفنی سیم کشی شده و یا سیستم پخش زیر زمین خصوصی باشد. همه این
سیستم ها دارای کلید خاموش و روشن هستند و اغلب یک زمان تکرار در مسیر
جریان قرار می دهند که برنامه را قطع کرده و آگهی خاص را اعلام می کند. این
طرح مستلزم توجه به مسئله اکوستیک است که شامل زمان برگشت صوت، جذب صوت،
انعکاس صوت، توزیع سطح صوت، و محل قرارگیری بلند گوها می باشد. محل
قرارگیری بلندگوها بر اساس توزیع بازده بلندگوها، طرح پلان سقف و ارتفاع
محل نصب بلندگوها تعیین می گردد.

تهویه مطبوع:

مسئله مهم دیگری که باید در طراحی
مرکز خرید مورد توجه قرار گیرد، تأمین آسایش حرارتی خریداران است. درجه
حرارت مطلوب درونی عموماً در تابستان ۷۵ درجه فارنهایت با ۵۰% رطوبت نسبی و
در زمستان ۷۰ درجه فارنهایت می باشد.

کنترل بوی خوش نیز از اهمیت زیادی
برخوردار است. این امر با ایجاد جریان هوای ملایم به دست می آید و ایجاد
جریان هوا به کمک درزهای خروجی هوا به صورت مطلوبتری می یابد. اگر نواحی
تولید بوی مطبوع مرتبط به یک سیستم هواساز معمولی باشد باید مقدار هوای
خروجی با مقدار هوای تهیه شده جبران گردد.

کاربرد رنگ و کارهای هنری:

به منظور افزایش جاذبه مرکز خرید
لازم است که طرح های قسمت های مختلف مرکز با کارهای هنری نیز همراه شود. کی
از اهداف اولیه طراحی مرکز خرید، ایجاد محیطی رنگارنگ و نشاط انگیز است که
دیدار از آن همواره جالب باشد. برای ایجاد این محیط، معمار باید به
تناسبات، مقیاس و خصوصیات توجه ویژه ای داشته باشد.

استفاده از کارهای هنری جنبی یعنی
نقاشی دیواری، مجسمه، درخت کاری، فواره ها ، نوع فرش کردن، چراغانی و طرح
های گرافیکی ، جاذبه ای بسیار زیاد به مرکز می بخشد.

بسیاری از مردم، مراکز خرید را به
همان نسبت که برای خرید بازدید می کنند برای گردش نیز مورد استفاده قرار
می دهند. شکی نیست که یک مجموعه کامل هنری می تواند فضای ویژه ای ایجاد کند
که مرکز را به صورت یک موجودیت برجسته نشان دهد. بدیهی است که استفاده از
عناصر هنری باید با توجه کافی صورت گیرد.

علامت گذاری های و طرح های گرافیکی :

گرافیک یکی از ابزارهای مهم در
طراحی مرکز خرید محسوب می شود. محدودة کاربرد هنر گرافیک در طراحی مرکز
خرید شامل علائم خارجی ، سمبل ها و نشانه های گرافیکی، علائم ورودی ، علائم
ویژه مختلف در نماهای درونی فروشگاه ها می باشد. این طرح های گرافیکی و
علامت ها به خریدار امکان می دهد که سهولت به همه مکان ها راهنمایی شود.

تعیین روابط اجزاء تشکیل دهنده انواع واحدهای تجاری:

تعیین روابط اجزاء تشکیل دهنده انواع واحدهای تجاری، پلانهای شماتیک و حدود سطح مورد نیاز ان واحدها بشرح زیر می باشد.

قفسه های فروشگاه احتمالاً بیش از
سایر اجزای فضای خلی برای طبقه بندی یا در معرض دید گذاشتن اجناس مورد
استفاده قرار می گیرد. اجناس از نظر اصول اندام سنجی هم باید در دسترس
مشتری باشد و هم بطور کامل در دیدرس او قرار بگیرد. بر این ارتفاع های
موجود باید پاسخ گوی اندازه های مربوط به دسترس عمودی و برداشتن اجناس و
اندازه ی دید فرد باشد. تعیین میزان ارتفاع باید داده های مربوط به افراد
کوتاه قد را بکار برد. از آنجا که در یک خرده فروشی ممکن است اجناس بر اساس
مذکر یا مونث بودن افراد چیده شود گروه از داده ها ارایه می شود: گروهی بر
اساس اندازه ی بدن افراد مونث کوتاه قد تر و گروه دیگر بر اساس اندازه ی
بدن افراد مونث کوتاه قد تر و گروه دیگر بر اساس اندازه ی بدن افراد کوتاه
قدتر در ارتفاع پیشنهاد شده، بین ملاحظات مربوط به دسترسی و قابلیت دید
افراد هماهنگی وجود دارد.

محل امتحان کفش باید با اندازه ی
بدن مشتری در حالت نشسته و فروشنده هماهنگ باشد. حداقل فاصله ی در نظر
گرفته شده ۶/۱۷۶ -۴/۱۵۴ سانتی متر است. با توجه به این محدوده ی فعالیت
باید در تعیین میزان بلندی قفسه ی کفش ها، اندازه ی دسترسی عمودی افراد
مونث کوتاه قد را در نظر گرفت و در ایجاد فواصل حداکثر پهنای بدن افراد
درشت اندام را مد نظر قرار داد.

اندازه ی اتاق های رخت کن باید با
حالت های مختلف بدن انسان، هنگام پوشیدن یا درآوردن لباس هماهنگ باشد. در
تصویر بالای صفحه طول اتاق رخت کن ۴/۱۵۲-۲/۱۳۷ سانتی متر و حداقل عرض آن
۴/۹۱ سانتی متر است. در تعیین اندازه ی اتاق رخت کن باید اندازه قامت
حداکثر پهنای بدن، حداقل عمق بدن و دسترسی بازوها از پهلو در افراد بلند قد
را در نظر گرفت.

با توجه به نوع فعالیت مورد نظر،
پبشخانی با ارتفاع ۴/۹۱- ۹/۸۸ سانتی متر برای بیشتر افراد مناسب فواصل افقی
باید با حداکثر عمق بدن افراد بلند قد در محدوده ی فعالیت و حداکثر پهنای
بدن افراد بلند قد در محدوده حرکت هماهنگ باشد. با توجه به فشردگی محل کار و
تعدد فروشنده ها می توان محدوده ی کار و حرکت را در هم ادغام کرد؛ به نحوی
که فاصله ی بین پیشخان جلویی عقبی به ۲/۷۶ سانتی متر کاهش یابد.

واحد جواهر فروشی و ساعت فروشی و عینک فروشی و ….

جهت ارائه کالای خود از ویترین
های شیشه ای استفاده می نمایند لذا ویترین ها درصد مهمی از وسعت مغازه را
بخود اختصاص می دهند فضای متوسط این گونه مغازه ها ۲۰ متر مربع می باشد در
ضمن قسمتی از مغازه به محل تغییرات اختصاص داده می شود.

واحد عکاسی علاوه بر سالن اصلی
مراجعه مشتری و ارائه کالا به دو اطاق در همان فضا جهت گرفتن عکس از مشتری و
ظهور فیلم نیاز دارد و متوسط فضای لازم ۳۰ متر مربع می باشد.

واحدهای فروش تره بار:

اینگونه واحدها به لحاظ حجم زیاد
محصولات ، فروش و ضایعات آن از فضای بیشتری برخوردار هستند و به انبار سرد و
دسترسی دوم نیاز دارد. که متوسط سطح مورد نیاز این واحدها ۵۰ متر مربع می
باشد.

واحدهای لوازم التحریر و کتابفروشی و نوشت افزار :

این گونه واحدها لازم است که
کالای خود را در معرض دید مشتریها قرار دهند و به این لحاظ ویترین های باز و
قفسه بندی ها در این مکان ها از حساسیت خاصی برخوردارند و قفسه بندی ها در
این مکان ها از حساسیت خاصی برخوردارند و می بایست درصد مهمی از مغازه را
به آن اختصاص داد و وسعت متوسط این واحدها ۳۰ متر مربع و دارای یک انبار می
باشند. صرفاً روزنامه فروشی ها در مکان های کوچکتر مانند دکه نیز ارائه
خدمات می دهند واحدهایی مانند تایپ و چاپخانه که در این گروه قرار دارند
جهت نصب دستگاههای خود وسعت بیشتری لازم دارند که حد متوسط آن ۵۰ متر مربع
می باشد.

واحدهای فروش مواد غذایی :

سوپر مواد پروتئینی ، قصابی، مرغ و
ماهی و لبنیاتی، شیرینی فروشی به وسعتی بیش از ۵۰ متر مربع نیاز دارد. در
این گونه مغازه ها بیش از ۵۰% وسعت آن را یخچالهای ویترینی ویترینهای باز
مانند قفسه ها، بخود اختصاص می دهند.

واحدهای تجارتی مانند تاکسی
تلفنی، خشک شویی، آارایشگاه مردانه و آرایشگاه زنانه به وسعتی بیش از ۵۰
متر مربع نیاز دارد. معمولاً در آرایشگاه ها و تاکسی تلفنی به یک فضا جهت
آبدارخانه و محل استراحت موقت احتیاج دارد.

واحدهای بهداشتی:

این واحدها خدمات بهداشتی مورد
نیاز مورد را ارائه می دهند. مانند لوازم بهداشت و داروخانه و … متوسط این
قبیل واحدها ۳۰ متر مربع و دارای ویترین های شیشه ای و قفسه بندی می باشد.

واحدهای پوشاک :

این واحدها ارائه دهنده کلیه
البسه از لباس زیر تا کفش به مردم است. متوسط این قبیل واحدها ۳۰ متر مربع
است که شامل ویترین و اطاق پرو می باشد.

واحدهای تجارتی ، طبخ و ارائه غذای گرم :

این گونه واحدها مانند چلوکبابی،
کبابی، قهوه خانه، پیتزافروشی انواع غذاهای گرم طبخ و در همان مکان به
مشتریان ارائه می گردد. این کاربری ها باید دارای فضای مناسب جهت طبخ غذا
(آشپزخانه) فضا جهت انبار مواد غذایی و دسترسی دوم جهت سرویس دهی به این
فضاها باشد. سالن اصلی غذاخوری باید دارای محیط آرام و مناسب جهت جذب مشتری
باشد وسعت این فضا از ۲۰ متر مربع تا ۲۰۰ متر مربع متفاوت است.

فروشگاه های مواد غذایی

فاصله ی مورد نظر برای یک مرد و
زن که پهلو به پهلوم هم در حال حرکت هستند. ۴-۵۴ سانتی متر می باشد که در
صورت اضافه کردن اندازه ی یک کودک ۷/۴۵ سانتی متر به آن در نهایت اندازه ی
۱/۹۸ سانتی متر خواهیم داشت. از نظر اندام سنجی حداکثر پهنای بدن یک اندازه
ی اصلی به شمار می آید.

برای مشتریان سالم و افراد نشسته
روی صندلی چرخ دار، حداقل فاصله ۱۴/۹۱ سانتی متر کافی و مناسب خواهد بود.
شایان ذکر است که اندازه های نهایی برای یک صندلی چرخ دار ۷/۱۰۶×۵/۳ سانتی
متر است.

حداقل مورد ناز در جلوی قفسه ها
جهت رای زنی و داشتن اجناس ۴/۹۱ سانتی متر است. یک فاصله ی به اندازه ی
۴/۱۵۲ سانتی متر نیز برای حرکت دو به صورت پهلو کافی است.

در طرفین هر یک از ویترین ها باید
یک فضای فعالیت به اندازه ۲/۷۶ سانتی متر جهت برداشتن اجناس وجود داشته
باشد. در تعیین این اندازه حداکثر پهنای بدن یا پهنای چرخ دستی کافی بود.
البته این اندازه تنها مناسب محدوده ی فعالیت است؛ چرا که در این تصاویر
محدوده ی حرکت بیرون از این محدوده فرض شده است.

طرح پیچیده و گسترده ی این صفحه
در بردارنده ی شماری از اطلاعات ارائه شده از صفحات قبل می باشد. این طرح
حداقل فواصل لازم قفسه ها و ویترین های مبانی را نشان می دهد. حداقل فاصله
لازم بین ویترین های مواد غذایی ۹/۱۸۹ سانتی متر است. اگر چه چنین فاصله ی
برای عبور خریدار و یک فرد نشسته بر روی چرخدستی و بین هر یک از قفسه های
مواد غذایی مجاور نیز کافی می باشد. ولی عبور نفر سوم از این میان ممکن
نیست. چرا که در این صورت یکی از دو خریدار در طرفین مسیر ناچار است برای
عبور عموم راه را باز کند. روی همین اصل است برای ایجاد یک مسیر حرکت بدون
مانع از میان این میان دو نفر یک فاصله ی اضافی ۳/۷۶ متری باید به حداقل
اندازه ی ۹/۱۸۹ سانتی متری اضافه شود. در این صورت فاصله ی نهایی بین
ویترین های مواد غذایی حداقل ۲۵۹ سانتی متر خواهد شد.

نوشیدنی فروشی ها

فاصله ی بین پیشخان و قسمت عقب
نوشیدنی فروشی ها بگونه ای محاسبه شود که فضای لازم جهت کار فراهم شود. پله
ی ۹۰ سانتی متری کمترین اندازه ای است که فضای بهینه جهت کار کردن فروشنده
را ایجاد می کند. با چنین فاصله ی مشخص دیگری نیز در پست سر او فضای لازم
برای حرکت خواهد داشت. حداکثر عمق و حداکثر پهنای بدن دو اصل اساسی تعیین
میزان فاصله ی افراد از یکدیگر است. نوع فعالیت این فروشنده فاصله ۷۵ سانتی
متری را طلب می کند.

فاصله بین چهارپایه ها نسبت به
راستای دو صندلی با دیگر از حساسیت بیشتری برخوردار است، این فاصله باید
بگونه باشد که مشخص درشت اندام بتواند براحتی و بدون تماس با دیگران بر روی
صندلی نشسته و یا از روی آن دیده شود. فاصله های ۳۰ سانتی متری بین صندلی
هایی با پهنای ۶۱ سانتی متر که بسیار متداول است تنها با ۵ مذکر (به منظور
جلوگیری از مزاحمت برای دیگران) مطابقت دارد. در حالی که فاصله ی ۷۵ سانتی
متر فروشنده کمبود دو صندلی به ازای هر ۳۰۰ سانتی متر زیان محسوب می شود.
صندلی هایی با پهنای ۷۰ سانتی متر با فاصله ی ۳۰ سانتی متر در حد متعادلی
قرار دارد. در هر صورت تصمیم نهایی به عهده ی فروشنده است. تنها مسئله ای
که باید در نظر گرفته شود هماهنگی لازم بین عوامل انسانی و مسائل اقتصادی
است.

ارتباطات و میزان فاصله ی بهینه
بین افراد را در فاصله ی ۶۱-۷/۴۵ سانتی متری می تواند برای مشتری محدوده ای
ایجاد کند که به راحتی بنشیند، بایستد یا میدان دسترسی مناسبی برای او
فراهم گردد. فاصله ی مذکور میدان حرکتی به قطر ۲/۷۶ سانتی متر نیز برای شخص
فراهم خواهد کرد. اگر نصب یک پیشخان یا قفسه ی اضافی مد نظر باشد؛ یک فضای
حرکتی به قطر ۷/۴۵ سانتی متر در جلوی پیشخان کفایت می کند. پهنای یک
پیشخان می تواند برابر با ۵/۳۰ -۴/۲۵ سانتی متر باشد.

نشیمنگاه نوشیدنی فروشی نمونه
خوبی از ابعاد پنهانی است که باید در فاصله گذاری این نشیمنگاه ها مورد
توجه قرار گیرد. تفاوت های فرهنگی تعیین کننده ی این فاصله می باشد. برای
مثال در یک فرهنگ مجاورت و نزدیکی مشتری ها مد نظر است؛ در حالی که در
فرهنگ دیگر این مسأله چندان مورد پسند مردم واقع نمی شود. جمع افراد و
فاصله ی بین صندلی ها روی رفتارهای اجتماعی تأثیر می گذارد. ناگفته پیداست
که هر چه تراکم بیشتر باشد این تأثیر گذاری چشم گیرتر خواهد بود.

چنین تراکمی مانع ماس و برخورد
افراد با یکدیگر شده و در عین حال راحتی آنان را تامین می کند و آنها را
نسبت به روابط خصوصی با خود مطمئن می سازد. در اینجا فاصله ی بین صندلی ها
۶۱ سانتی متر در نظر گرفته شده است. در این فاصله احتمال تجاوز به حریم شخص
مقابل وجود دارد؛ به ویژه در مواردی که افراد به صورت دو نفره از این محل
ها استفاده می کنند. هر ۳۰ سانتی متر تراکمی برابر ۱/۵ نفر در طول پیشخان
در نظر گرفته شده است.

پیشخان های غذا:

که عبارتند از : ۴/۹۱ سانتی متر
برای فضای پشت پیشخان ۶۱-۷/۴۵ سانتی متر برای پهنای پیشخان، ۶/۱۶۷ ـ ۴/۱۵۲
سانتی متر برای جلوی پیشخان تا نزدیکترین مانع، تصویر پاین نمای جانبی
پیشخان اصلی و پیشخان عقبی را نشان می دهد. ارتفاع اغلب این پیشخان ها
۷/۱۰۶ سانتی متر است. از اندازه های بسیار مهم در این خصوص فاصله ای بین
رویه ی صندلی تا سطح زیرین پیشخان به سمت مشتری هاست. همچنین از اندازه های
موثر در راحتی شخص فاصله ی بین زانو تا کفل و فاصله ی ران تا پیشخان می
باشد. در محاسبه ارتفاع جای پا نیز باید ارتفاع هایی با ارتفاع ۷/۱۰۶ طراحی
می شود که بلندی جای پاهای صندلی آن را بر ۸/۱۷ سانتی متر است. جاپاهایی
که در ارتفاع ۲/۵۸ سانتی متری صندلی نصب می شوند عملاً کارایی دارند. مطابق
داده های نود و نهم ارتفاع پشت دارای فرد تا جایی با محدوده ۸/۵۰ سانتی
متر است، بنابراین پاها در فاصله ی چند سانتی متری بالای جای پاها رها شده و
بدن ثبات و تعادل خود را از دست می دهد. با وجودی که جای پای صندلی در
تصویر در ارتفاع بالاتری تعبیه شده است ولی تنها به قسمتی از کاربردها در
حالت نشسته کمک می کند کما اینکه به نظر می رسد برای افراد در حالت ایستاده
تعبیه شده است راه حل منطقی این است که یک جای پا بصورت جداگانه بر روی
صندلی نصب می شود.

غذاخوری ها :

بهای محل چیدن سرویس غذاخوری با
توجه به نوع چیدن آن و میزان دسترسی شخص محاسبه می شود. هنگام صرف غذا،
آشفتگی و بی نظمی محسوس روی میز به چشم می خورد که دارای حداقل پهنایی
برابر با ۶۱-۶/۳۵ سانتی متر است. سه تصویر بالا، اندازه های مذکور را با
توجه به کم و زیاد شدن طول میز نشان می دهد. در این حالت ها پهنای میز
حداقل ۶۱ سانتی متر در نظر گرفته شده است. فاصله ی میان این دو پهنا پاسخ
گوی چیدن وسایل دیگر مانند گلدان می باشد. اگر اندازه ی دو پهنا و فاصله ی
میان آن را مد نظر داشته باشیم ببینیم که اندازه ی ۶/۱۰۱ سانتی متر اندازه ی
بهینه ای برای طول میز خواهد بود. در تصاویر پایین بیشترین عرض میز ۲/۷۶
سانتی متر است که با توجه به اندازه های بدن شخص درشت اندام محاسبه شده
است. افراد هنگام صحبت کردم با توجه نوع فرهنگ و اخلاق خود دست ها را به
اطراف حرکت می دهند. بطوریکه یک میز با پهنای ۶۱ اینچ، پاسخ گوی این مساله
است. یک میز با طول ۶/۱۰۱-۲/۷۶ سانتی متری با پهنای بدن شخص و مطابقت دو
اندازه ی ۶/۱۰۱ آنتی متری، فضای لازم چیدن سرویس غذاخوری و دسترسی بهینه
روی میز را فراهم می کند.

افزایش ارتفاع صندلی باعث آویزان
شدن پاهای شخص می شود و از طرفی نصب جای پا نیز در فضاهای عمومی ممکن نیست.
از آن جا که ارتفاع بسیاری از دسته های صندلی چرخ دار از ۵/۷۲ سانتی متر
تجاوز نمی کند (اندازه ای که دو بیشتر صندلی های چرخ دار قابل تنظیم است).
لذا این فاصله را بجای فاصله ی ۲/۷۶ سانتی متری پیشنهاد می کنند. چنین
اندازه ی با هم با ابعاد بدن افراد سالم هماهنگی دارد و هم با ابعاد بدن
افراد معلول.

این تا اینجا هنگام غذا خوردن
ممکن است صندلی در چهار وضعیت قرار گیرد: در ابتدا غذا خوردن نزدیک میز
است، ولی هر چه شخص به انتهای غذا خوردن نزدیک ترکه می شود فاصله ی آن از
میز بیشتر می شود تا جایی که به فاصله ای ۶۱ سانتی متری از میز می رسد .
هنگام گفتگوهای دوستانه فاصله ی آنها تامین می شود و در پایان هنگام بر
خواستن فرد از روی صندلی (بی فاصله به ۴/۹۴ سانتی متر می رسد. اگر همه ی
موانع موجود در نظر گرفته شود می توان فاصله ی بین میزها را ۳/۲۴۷ سانتی
متر در نظر گرفت که البته مقرون به صرفه نیست. با توجه به این که نمی توان
موانع را نادیده انگاشت فاصله ۴/۲۱۳ پیشنهاد می شود.

بین صندلی هایی که در کنار هم یا
پشت به پشت هم قرار می گیرند باید فاصله ی در نظر گرفته می شود. این فاصله
جهت فعالیت خدمت ها یا متری با در نظر گرفته نشده بلکه تنها برای دسترسی به
صندلی ها منظور شده است. حداقل فاصله بین دو صندلی ۴۵ سانتی متر و بین دو
میز ۲/۱۳۷ سانتی متر بهتر ات. همچنین جهت فعالیتهای پیش خدمت ها همانطور که
در تصاویر وسط و پایین صفحه نشان داده شده ۴/۹۱ سانتی متر پیشنهاد می شود.
اگر میزها به صورت مورب در کنار هم چیده شده باشد در تعیین فاصل

استانداردهای طراحی مجتمع مسکونی

استانداردهای طراحی مجتمع مسکونی

یک
مرکز شهری موفق باید کانون معاشرت و تعاملات اجتماعی، تجارت و همچنین
فعالیت*های فرهنگی باشد، نه صرفا ترکیب کاربری*های غیر مرتبط و گسسته. یک
راه برای ایجاد مرکز شهری زنده و پویا گره*زدن نهاد*هایی مانند کتابخانه و
موزه و… با فعالیت*های مدرن تجاری است و خرید به عنوان یک سیستم فعال
شهری در تلفیق با سایر کاربری*ها باعث ایجاد ارتباطات عملکردی قوی تری با
حضور مردم می*شود. به*عنوان مثال امروزه در دنیا کتابخانه*هایی طراحی
می*شوند که به صورت چند منظوره دارای محل خرید،* باشگاه ورزشی،* سالن
اجتماعات و… نیز هستند، یعنی علاوه بر این که مراکز شهری دارای
کاربری*های چند منظوره هستند، هر کدام از اجزاء آنها نیز به نوبه خود
می*توانند دارای فعالیت*های چند منظوره باشند.

برای ایجاد حس مکان در داخل مراکز شهری باید به نکات زیر توجه کرد:
• مشخص کردن ویژگی*های شاخص هر جامعه مانند تاریخ و ارزش*های موجود در آن.
• ایجاد ورودی*هایی برای مرکز شهری که به صورت سمبولیک نشان*دهنده ویژگی و کیفیت آن جامعه هستند.
•
انتخاب یک سایت مناسب برای ارائه خدمات به تمام جامعه. این مطلب زمانی که
قرار باشد ساختمان*های اداری و دولتی در آن قرار گیرند از اهمیت بیشتری
برخوردار است.
• استفاده از المان*های هنری و جذاب که قابل تغییر باشند مانند مجسمه و آب و….
• برگزاری مراسم مختلف اجتماعی و مذهبی در مرکز شهری.
• تلاش برای برقراری تعادل میان اصول زیبایی شناختی و عملکردی.
• تشویق مردم به مراقبت از مکان و اجازه به حضور آنها در خلق و مراقبت از آن.
دسترسی*ها،* ترافیک و محل پارک
اگر
بیشتر کالاها و خدمات، هم برای دسترسی با اتومبیل و هم برای افراد پیاده
سهل*الوصول هستند، تراکم زیاد زمین منجر به کاهش نیاز به حمل و نقل عمومی*
می*شود. با این وجود اگرچه توسعه مسیر*ها با در نظر گرفتن مقیاس پیاده، یک
هدف مهم به شمار می*رود، نیاز به مسیر سواره و مدیریت ترافیک و محل پارک
وجود خواهدداشت. چند روش برای برخورد با دسترسی*ها، ترافیک و محل پارک
عبارتند از:
• طراحی مرکز شهری به عنوان یک هدف چند منظوره با سیستم حمل و نقل چند وجهی.
• ایجاد سهولت در درک علائم مربوط به مسیرها و عدم پیچیدگی در دسترسی*ها.
• باریک کردن خیابان در محل عبور عابر پیاده.
• طراحی پارکینگ در پشت ساختمان*ها.
• تقسیم*کردن محدوده*های پارک خیلی بزرگ به محل*های پارک منفرد کوچک پراکنده در داخل مرکز شهری.
• اضافه*کردن نماهای متناسب با ساختارهای معماری همجوار به ساختار پارکینگ*ها.
• طراحی سرعت گیر بین خیابان و محدوده پارک.
طراحی فضا*هایی برای مردم
اگرچه
هدف جامعه پرورش دادن پتانسیل*های شهری، خلق حس مکان یا توسعه پیشرفت*های
اقتصادی است، ولی در این میان مردم عامل اصلی و مهم به شمار می*آیند.
همچنین انجام تدارکات لازم برای عابران پیاده عامل مهمی *در موفقیت تجاری
به حساب می*آید. در ایجاد شرایط مناسب برای عابران و تشویق آنها به حرکت در
فضا باید نکات زیر را در نظر گرفت:
• ایجاد خیابانهای باریک*تر.
• طراحی پیاده*رو*های فراخ*تر.
• استفاده از سرپناه*ها و طراحی پیاده*رو*های سرپوشیده.
• در نظرگرفتن مقیاس انسانی و رعایت ارتفاع متعادل برای ساختمان*ها.
• حذف کردن «فضا*های مرده». محدوده*های خالی و نماهای نامناسب، حرکت سیال عابران در مسیر را مختل می*کنند.
• ایجاد دسترسی به محدوده*های مجاور.
• ایجاد سیرکولاسیون ساده، منطقی و قابل فهم برای عابران و موتورسوارن.
• تدارک خدمات غذایی مانند رستوران یا کافه روباز با طراحی محل نشستن در هوای آزاد و محدوده*های خلوت و دنج.
• طراحی مبلمان مناسب برای فعالیت*های مورد نظر.
محل استقرار ساختمان در زمين
محل
استقرار ساختمان در شرايط متعارف بايد در قسمت شمالي زمين باشد ، در موارد
استثنائي مانند وجود درختان قطور و يا شرقي غربي بودن زمين و نظاير موضوع
با توجه به وضعيت استقرار ساختمان هاي مجاور در شوراي معماري مطرح و تصميم
لازم اتخاذ مي گردد .
نحوه احداث بنا در شرق ، غرب و يا جنوب ملک
چنانچه
تراکم مجاز در ساختماني به عللي به مقدار صد در صد پر نشود يا مالک نخواهد
تمام تراکم مجاز را در قسمت شمالي زمين بنا نمايد ، مي تواند مابقي تراکم
را در ضلع جنوبي ، شرقي يا غربي و بصورت يک يا چند واحد مستقل يک طبقه
احداث نمايد ، مشروط به اينکه :
1. فضاي حياط باقيمانده کمتر از 40 درصد کل زمين نباشد .
2.
ارتفاع واحد مذکور از پاي کار تا لبه دست انداز بام به هيچ وجه از 5/3 متر
تجاوز ننمايد ( ارتفاع از کف تا زير سقف بيشتر از 70/2نباشد )
3. چنانچه واحد مورد نظر در بر گذر قرار گيرد باعث جلوگيري از ورود ماشين به حياط يا پارکينگ مربوطه نگردد .
4.
از واحد مورد نظر هر گونه استفاده تجاري به استثناء مواردي نظير دفتر
مهندسي و مطب و … که قانون شهرداري صريحا ذکر نموده است ممنوع مي باشد .
پيش بيني سرويس هاي بهداشتي و آشپزخانه در زيرزمين املاک کمتر از 120متر مربع
پيش
بيني سرويس هاي بهداشتي و آشپزخانه در زيرزمين ، در زمين هاي کمتر از 120
متر مربع مساحت ، به شرطي که حالت تفکيکي نداشته باشد بلامانع است .
نحوه اقدام در خصوص باقيمانده املاک واقع در طرح هاي اجرائي شهرداري
چون
از باقيمانده بعضي از املاک واقع در طرح هاي اجرائي شهرداري که به اداره
کل املاک ابلاغ گرديده ، به علت کمي متراژ در صورت رعايت ضابطه 60% زيربنا
به منظور ايجاد واحد مسکوني ، مناسب نمي باشد ، لذا براي اينگونه املاک و
همچنين باقيمانده املاکي که مقدار جزء گذر را مجانا و بلا عوض بشهرداری
واگذار می نمایند ، در صورتیکه از 70 متر مربع بیشتر نباشد ، با توجه به
موقعیت محل و با رعایت کامل قاعده لا ضرر و مراعات حقوق مجاورین از 60% تا
100% پروانه ساختمانی صادر می گردد .
شرط افزایش سطح اشغال در املاک با مساحت کمتر از 120 متر مربع
سطح
زیربنای 60% در طبقه همکف ، برای کلیه پلاک های واقع در مناطق مسکونی که
مساحت شش دانگ آن ها حداکثر 120 متر مربع می باشد و در محدوده 5 ساله خدمات
شهری و مناطق آزاد شده قرار دارند ، در صورت عدم مزاحمت برای مجاورین ،
حداکثرتا 80% مساحت زمین افزایش داده شده است . ضمنا اراضی دارای مشخصات
بالا که قبلا در آن ها تا حد 60% احداث بنا شده نیز مشمول مفاد این مصوبه
خواهند بود .
موارد لزوم عدم رعایت بر اصلاحی
در
مواردیکه مالکین عمارات به منظور تعویض سقف یا تعمیرات ضروری مشابه و یا
اضافه اشکوب در حد فقط یک طبقه جهت ساختمان که مشرف بر کوچه ها یا خیابان
هایی است که حداکثر عرض اصلاحی از دوازده متر تجاوز ننماید و دارای بر
اصلاحی می باشد ، در خواست پروانه ساختمانی نمایند ، در صورتیکه این عملیات
ساختمانی منجر به نوسازی کلی نشود ، بدون رعایت بر اصلاحی بلامانع است .
مفاد فوق منحصرا مربوط به ابعادی که ساختمان مربوطه در بر تمام یا قسمتی از
آن قرار دارد بوده و در مورد سایر ابعاد زمین در صورت داشتن بر اصلاحی
باید عقب نشینی لازم رعایت گردد . مگر این که دیوار موجود اساسی باشد .
نحوه احداث بنا دراملاک دارای اصلاحی
احداث
ساختمان در املاکی که با طرح های تعریضی برخورد دارند با رعایت 60% طول و
مساحت سند قبل از اصلاحی درباقیمانده زمین و در حد تراکم مجاز بلامانع می
باشد و پیش آمدگی بیش از 60% طول تحت زاویه 45درجه ، با رعایت 60% مساحت
سند ( قبل از اصلاحی ) به شرط واگذاری رایگان مقدار جزء گذر بشهرداری
بلامانع است .
نحوه پیش آمدگی ارتفاع معابر
حداکثر پیش آمدگی مجاز در قسمت پخ ساختمان هایی که در تقاطع معابر قرار گرفته اند ، به میزان 150 سانتی متر عمود بر پخ می باشد .
احداث
بنا در حد 60 درصد به علاوه دو متر و چگونگی اجرای پخ 45 درجه ارائه نقشه
های معماری ساختمان که با پیش آمدگی 60% طول زمین به علاوه 2 متر و بدون
رعایت زاویه 45 درجه به شرط ارائه رضایت نامه محضری از مالکین پلاک های
مجاور نمی باشد .
نحوه احداث بنا در حد 60% به علاوه 2 متر و عدم رعایت پخ 45 درجه در مجاورت گذر

احداث
ساختمان در املاکی که با طرح های تعریضی و یا احداثی معابر شبکه برخورد
دارند ، با رعایت 60% طول و مساحت سند ، قبل از اصلاحی در باقیمانده زمین و
در حد تراکم مجاز بلامانع بوده و پیش آمدگی بیش از 60 % طول تحت زاویه
45درجه با رعایت 60% مساحت ( قبل از اصلاحی ) مجاز می باشد . بدیهی است
مالکین املاکی که بازاء مساحت اصلاحی از شهرداری غرامت دریافت نموده اند ،
می بایست پس از اصلاح سند ،با رعایت ابعاد سند جدید عمل نمایند .
رعایت پخ 45 درجه در املاکی که مجاوز گذر واقع می شوند الزامی نیست .
بدیهی
است محدوده تعریف شده فوق محدوده احداث بنا بوده و طراحی ساختمان ترجیحا
باید بدون پخ و یا ارائه راه حل های ابتکاری انجام گیرد .
نحوه کاهش سطح اشغال و استفاده از ارتفاع
به
منظور ایجاد تسهیلات بیشتر در طراحی ساختمان ها و همچنین ایجاد فضای باز
بیشتر و استفاده مطلوبتر از تراکم های ساختمانی مجاز در صورت کاهش سطح
اشغال ، استفاده از تراکم مجاز طرح های تفصیلی در ارتفاع ، بدون پرداخت
عوارض ناشی از ازدیاد ارتفاع بر خیابان های 12 متر و بیشتر بلامانع است .
ضمنا احداث زیر زمین با حداکثر سطح مجاز ( ملاک عمل فعلی ) به منظور تامین
پارکینگ تاسیسات انباری و فضاهای مشاع و عمومی بلامانع خواهد بود .
اعمال
تسهیلات فوق در مورد املاکی که در معرض تعریض معابر با عرض بیشتر از 12
متر قرار می گیرند ، چنانچه مساحت باقیمانده آن ها کمتر از 60% مساحت کل
ملک باشد نیز بلامانع است .
ارتفاع مجاز در تراکم 120 درصد
در
اراضی با تراکم 120% احداث سه طبقه بنای مسکونی روی زیرزمین و یا دو طبقه
روی پیلوت و زیر زمین ضمن رعایت سایر ضوابط و مقررات بلامانع می باشد .
ضوابط بالکن ها
1.
احداث پیش آمدگی در خیابان های 12 متر تا 20 متر به عمق 80 سانتی متر و
برای خیابان 20 متر به بالا به عرض 120سانتی متر مجاز می باشد .
2. ارتفاع پیش آمدگی نسبت به کف پیاده رو ، نباید از 5/3 متر کمتر باشد و سطح آن مطابق ضوابط مربوطه جزء تراکم محسوب خواهد شد .
3.پیش
آمدگی ساختمان در همکف و طبقات ، در خارج از 60% طول مجاز و در داخل زاویه
45درجه ، حداکثر به میزان 2 متر بلا مانع است ( رعایت 60% مساحت الزامی
است ).

4.
پیش آمدگی روی پخ دو گذر در محدوده سند مالکیت ، به میزان حداکثر 5/1 متر
عمود بر پخ و به شرط رعایت 5/3 متر ارتفاع از کف پیاده رو بلامانع است .
5. طریقه محاسبه زیربنا و تراکم پیش آمدگی ها در داخل فضای باز به قرار زیر است :
الف- پیش آمدگی آخرین سقف ساختمان ، به عنوان باران گیر ، جزء زیربنا محسوب نمی گردد .
ب-
بالکن ها و تراس های مسقف ، تا عمق 3 متر ، چنانچه سه طرف آن باز باشد ،
یک دوم مساحت آن جزء زیربنا محسوب می گردد ، بدیهی است مازاد بر عمق 3 متر
تماما زیربنا محسوب می گردد .
ج- در صورتیکه پیش آمدگی سه طرف بسته باشد ، دو سوم مساحت آن جزء زیر بنا محاسبه می گردد .
نصاب ارتفاع و طبقات جهت نصب آسانسور
مالکین
ساختمان های بیشتر از چهار طبقه و ساختمان هایی که ارتفاع آن ها بیشتر از
15 متر باشد ، ملزم به احداث آسانسور می باشند ، دراین زمینه کف ورودی
ساختمان ملاک عمل بوده و کف طبقه همکف می تواند با حفظ مشخصات طبقه زیرزمین
، حداکثر 20/1 متر بالاتر از کف ورودی منظور گردد .
لزوم پیش بینی پله فرار
در
کلیه ساختمان های شش طبقه و بیشتر علاوه بر پله های ورودی ، پیش بینی پله
فرار که مستقیما به فضای باز ساختمان ارتباط داشته باشد الزامی است.

3-11- مجتمعهاي مسكوني*
3-11-1- در ساختمانهاي مسكوني كه تعبيه آسانسور اجباري است*، بايد يك آسانسور مناسب براي معلولان نصب شده باشد.
3-11-2
كليه مجتمع*هاي مسكوني با بيش از 1000 متر مربع سطح و بيش از 10 واحد
مسكوني بايد ارتباطهاي*عمودي و افقي وفضاها عمومي قابل استفاده براي
معلولان جسمي*- حركتي باشند.
شايد
دليل عدم توجه كافي به موضوع مسكن در اين ضوابط و مقررات اين باشد كه*:
“نميتوان همه ساخت و سازهاي*مسكوني را به دليل نياز گروهي خاص تحت تأثير
قرار داد” و يا شايد اعتقاد شوراي عالي شهرسازي و معماري بر اين*باور بوده
كه*: “بهرحال هر كس بنا به نيازهاي خاص خود، خانه مسكوني خود را انتخاب و
يا با تغييرات لازم آنرا بانيازهاي خويش هماهنگ خواهد نمود”.
از
ديگر سو رفع بسياري از مشكلات موجود در ساختمانهاي فعلي براي استفاده
آسيبمندان*،بسيار دشوار يا ناممكن است و لذا هر كس به راحتي نميتواند خانه
مسكوني خود را در وضعيت آسيبمندان با توان*جسمي خود هماهنگ كند.
بنابراين ضرورت دارد كه در اين مجموعه ضوابط و مقررات توجه بيشتري به مسكن بعنوان يكي از نيازهاي اساسي*انسان بشود.
در
اين رهگذر ضوابط و مقررات شهرداريها در ساخت و ساز مسكن نيز بايد با
نيازهاي ذكر شده هماهنگ و سازگارگردد. اما آنچه در حال حاضر به عنوان ضوابط
مسكوني در شهرداريها در مورد ساختمانهاي مسكوني اعمال ميشود،پيش از آنكه
به رفع موانع كمك كند، يكي از عوامل مؤثر در ايجاد موانع فيزيكي براي
آسيبمندان است*. نمونه*هايي كه*از اين پس به آنها اشاره ميشود، گواهي است
بر اين مدعا.
…زيرزمين*! هر
طبقه كه حداكثر ارتفاع سقف آن از كف متوسط گذر 90 سانتي*متر باشد يا اينكه
50% (50 درصد ارتفاع*)آن پايين*تر از سطح تراز خيابان يا معبر مجاور باشد.
…ـ در صورتيكه پاركينگ در طبقات زيرزمين ساختمان پيش*ب*يني شود سطح اين قسمت جزء تراكم محاسبه نخواهدشد.
…ـحداكثر
ارتفاع پاركنيگ 2.20 متر و حداقل ورودي پاركينگ 1.80 متر ميباشد. چنانچه
مساحت پاركينگ بيش از1000 مترمربع باشد، ارتفاع پاركينگ ميتواند تا 2.5 متر
پيش*بيني شود.
…ـ حداكثر شيب رامپ 15% خواهد بود.
…ـ
فضاي پيش*بيني شده جهت پاركينگ بايد به نحوي باشد كه هر اتومبيل مستقلاً
به ابعاد 5×2.5 متر به انضمام*فاصله مناسب جهت مسير حركت داخل و يا خارج
شود و يا هر طرحي كه مطابق استانداردهاي بين*المللي بتواندعمل كند.
در
نتيجه اعمال اين ضوابط*، طبقه همكف حداقل 1.20 متر بالاتر و كف طبقه
زيرزمين نيز حداقل 1.30 متر پايين*تر ازسطح متوسط گذر قرار ميگيرد. در چنين
شرايطي براي دسترسي به طبقه همكف مي*بايست حداقل از شش پله 20سانتي*متري
عبور كرد. استفاده از رامپ پاركينگ نيز به دليل شيب پانزده درصدي آن با
مشكل توأم است*. ورودي باارتفاع 1.80 متري پاركينگ نيز اجازه ورود اتومبيل
تجهيز شده با بالابر و يا اتومبيل*هاي با سقف بلند را نميدهد.عرض 2.5 متري
هر واحد پاركينگ نيز سوار و پياده شدن آسيبمندان را دشوار ميسازد.
در مورد ارتباطات عمودي ضوابط شهرداري چنين ميگويد:
به
منظور حفظ شرايط ايمني ساكنان ساختمانها در مواقع اضطراري مانند آتش*سوزي و
غيره لازم است ساختمانهايي*كه ارتفاع آنها از كف زمين به شش طبقه و بالاتر
برسد، جدا از پله اصلي*، پله ديگري بصورت باز جهت خروج*اضطراري پيش*بيني
شود و يا پله اصلي به شكلي كه شرايط و ايمني پله فرار را دارا باشد طراحي
گردد. مساحت پله*فرار جزء تراكم محسوب نميشود.
آسانسور:
كليه
ساختمانهايي كه ارتفاع آنها از سطح گذر 15 متر به بالا و يا 5 اشكوب باشد
ميبايست محل آسانسور به تعداد لازمدر نقشه*ها پيش*بيني نمايند. چنانچه
ارتفاع ساختمان از كف ورودي اصلي كمتر از 15 متر و يا كمتر از 5 اشكوب
باشد،آسانسور الزامي نيست*.
بعلاوه
ضوابط شهرداري هيچ*گونه مقررات در مورد شكل پله*ها از حيث ايمني*- سهولت
استفاده براي كودكان*،آسيبمندان و سالمندان*- جنس مصالح بكار رفته در كف و
تيزي لبه پله*ها وضع ننموده*. در اين ضوابط اشاره*اي بهعرض درها- ارتفاع
دستگيره و كف پنجره*ها- ابعاد سرويسهاي بهداشتي و اختلاف سطوح بكار رفته در
كف طبقات وكنترلهاي برقي و تأسيساتي نيز نگرديده و مجموع اين نواقص باعث
گرديده اكثر ساختمانهاي مسكوني فعلي غير قابل*دسترس و حتي غيرقابل
مناسب*سازي باشند. اين وضعيت هم براي جويندگان مسكن مناسب و هم براي
ساكنان*ساختمانهاي
بحران فعلي در مورد مسكن آسيبمندان را ميتوان در چند مورد خاص ريشه*يابي كرد:
الف*) عدم توجه طراحان و سازندگان ساختمانها، مجموعه*ها و شهركهاي مسكوني به استانداردهاي طراحي معماري*براي آسيبمندان*
ب*)
بي*بهره بودن موضوع “تأمين دسترسي و رفع موانع معماري در محيطهاي مسكوني
براي آسيبمندان*” از تسهيلات*تشويقي نظير آنچه در مورد رعايت “الگوي مصرف
مسكن*” در مسكن اجتماعي و حمايت شده ارائه ميشود.
پ*)
در دست نبودن ضوابط و مقررات معماري به شكل قانوني*، محكم و جامع در مورد
رعايت استانداردهاي طراحي*معماري براي آسيبمندان در ساخت و سازهاي مسكوني*
ت*)
عدم رسيدگي به امر رعايت معيارهاي طراحي معماري براي آسيبمندان در نظام
كنترل ساختمان بطور متمركز و ياپراكنده در بخشهاي كنترل كننده نظير
شهرداريها
ث*) پراكندگي و
ناهماهنگي فعاليتهاي تحقيقاتي و اجرايي در زمينه تدوين معيارهاي طراحي براي
آسيبمندان و اعمال*آنها در فعاليتهاي عمراني*، در بين سازمانها و نهادهاي
مربوطه*.
براي رفع معضلات ذكر
شده و به منظور ايجاد شرايط مناسب براي دستيابي به الگوهاي مناسب براي
آسيبمندان به*ويژه در ساخت و سازهاي مسكوني*، پيشنهاد ميگردد:
1)
به منظور ايجاد آگاهي و حساسيت لازم در طراحان و سازندگان محيط*،
سمينارهايي بصورت علمي و آموزشي*بهمراه كارگاه*هاي عملي*، با مشاركت
وزارتخانه*ها- سازمانهاو نهادهاي مسئول در امور عمراني*-
دانشگاهها-سازمانهاي خوديار آسيبمندان*- جوامع*، اتحاديه*ها و سازمانهاي
مهندسين و … برگزار گردد. بدين منظور انتخاب روزهشتم خرداد ماه هر سال به
عنوان روز ملي “محيط براي همه*” مي*تواند فرصت مناسبي براي اين همايش
علميقلمداد گردد.
2) رعايت
معيارهاي طراحي محيط براي آسيبمندان و يا حداقل استفاده از الگوهايي كه با
كمترين تغييرات قابليت*مناسب*سازي براي افرا آسيبمند را داشته باشد جهت
ايجاد امكان بهره*برداري از محيط براي همه و نيز يكي از عوامل*افزايش ضريب
ايمني و پيشگيري از بروز آسيب*هاي جسمي*، جزء مشخصات الگوي مصرف مسكن محسوب
گشتهو با ملحوظ داشتن اين معيارها بتوان از تسهيلات تشويقي و كمكهاي
اعطايي استفاده نمود.
3) با
توجه به اينكه طبق مصوبه شوراي عالي شهرسازي و معماري*، ضوابط و مقررات
مصوب 68.3.8 آن شورا هرپنج سال بايد مورد بازنگري قرار گيرد، لذا به منظور
ايجاد و گسترش مسكن قابل استفاده براي آسيبمندان توجه*بيشتري به مباحث
مربوط به محيطهاي مسكوني در ضوابط بازنگري شده*، مبذول گردد.
4)
ضوابط معماري در شهرداريها مورد بازنگري قرار گرفته و ضمن اعمال تغيير در
ضوابطي كه براي آسيبمندان*،موانعي فيزيكي ايجاد مي*نمايد، با توان افراد
آسيبمند و ضوابط مصوب شوراي عالي شهرسازي و معماري هماهنگ ومنطبق گردد. در
اين راه استفاده از فرمهاي بازرسي (چك ليست*) ويژه معيارهاي طراحي محيط
براي آسيبمندان درنظام كنترل ساختمانها و تغيير كاربري اماكن كه در مراحل
صدور پروانه*- نظارت و پايان كار و امور كسب و كار توسط*شهرداريها انجام
ميشود، ميتواند بسيار مثمر ثمر واقع گردد.
5)
برقراري ارتباط و ايجاد همكاري مشترك در زمينه رفع موانع فيزيكي در
محيطهاي ساخته شده براي آسيبمندان*ميان وزارتخانه*ها و نهادهايي كه مطالعات
و تجربياتي در اين مورد انجام داده*اند بسيار ضروري و لازم است*.
چنانكه*فعاليتهاي تحقيقاتي و انتشاراتي و آموزشي قابل توجهي توسط مراكزي
نظير: وزارت مسكن و شهرسازي*- وزارت*كشور- شهرداري تهران*- مؤسسه استاندارد
و تحقيقات صنعتي*- سازمان برنامه و بودجه*- جامعه معلولين ايران*-سازمان
بهزيستي كشور- بنياد جانبازان*- جامعه مهندسين مشاور انجام شده و هم اكنون
ضرورت همكاري و مشاركت*ميان كليه مراكز مزبور به خوبي احساس ميشود.

ارزیابی ساختمان در برابر زلزله

چگونه مقاومت ساختمان مسکونی خود را در مقابل زلزله های احتمالی ارزیابی کنیم؟
ارزیابی
آسیب پذیری لرزه ای ساختمان های موجود، عملکرد آنها را در مقابل زلزله های
احتمالی آتی پیش بینی می کند. شما می توانید با یک بررسی ساده و بر اساس
مراحل ذکر شده در ذیل، ساختمان خود را ارزیابی و در صورت نیاز، با مراجعه
به متخصصان مهندسی زلزله، تدابیری برای مقاوم سازی آن اتخاذ کنید.
در
مناطق زلزله خیز، ساختمان باید به گونه ای طراحی و اجرا گردد که در مقابل
زلزله های متوسط (مثلاً تا شدت VII مرکالی اصلاح شده) به اسکلت ساختمان
آسیبی نرسد. البته همان طور که قبلاً نیز گفته شد آسیب های جزئی به اثاثیه ی
منزل، شیشه ها، قاب عکس ها، … قابل قبول است، اما در مقابل زلزله های
شدید (مثلاً تا درجه XI مرکالی اصلاح شده) نباید ساختمان فرو بریزد، اگر چه
احتمال وارد آمدن آسیب های قابل ملاحظه به اسکلت ساختمان وجود دارد.
* توجه
از احداث ساختمان در مناطق زیر پرهیز شود:
● در نزدیکی و روی گسل ها
● در زمین های سست و خاک های رسی و نخاله های ساختمانی
● در لبه ی شیب ها یا پرتگاه ها
● در زمین هایی با شیب تند و ناپایدار

معیارها و سئوال های شش گانه عبارتند از:
● شیب زمین
● نوع زمین
● نوع سیستم ساختمان
● نوع سقف طبقات
● پلان ساختمان
● کیفیت ساختمان
در
جدول 1 برای هر کدام از موارد فوق نمراتی تعیین شده است که هر چه نمرات
پایین تر باشد، بیانگر وضعیت بهتر موارد قید شده است. در صورتی که پاسخ به
هر کدام از موارد فوق برای شما میسر نمی باشد، با یک مهندس عمران مشورت
نموده و از ایشان کمک بگیرید.

جدول 1
با کمی دقت در جدول 1 پی می بریم که:
می بایست ساختمان در حداقل شیب احداث شود.
ساختمان در زمین های سخت بنا شود.
ساختمان
می بایست دارای سیستم سازه ای مناسب باشد که این سیستم می تواند از نوع
فلزی، بتونی یا در ساختمان های آجری حتماً با کلاف قائم و افقی باشد.
سقف ساختمان از نوع دال بتونی باشد.
پلان ساختمان متقارن و دارای حداقل بیرون آمدگی و تو رفتگی باشد.
نهایتاً اینکه ساختمان به نحو مطلوب و مهندسی ساز اجرا شده باشد.

جدول 2
ساختمان های مقاوم در مقابل زلزله
اگر
اصول کلی و معیارهای ذیل در یک ساختمان به اجرا در آید، این ساختمان می
تواند در برابر زلزله های شدید، مقاومت مناسبی را داشته باشد:
● تهیه ی نقشه های معماری و سازه ای همراه با دفترچه ی محاسباتی که به تأیید مهندسان سازمان نظام مهندسی کشور رسیده باشد.
●
استفاده از مصالح استاندارد: مصالح استاندارد دارای کیفیت مطلوب بوده و
باید به تأیید مؤسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران یا مرکز تحقیقات
ساختمان و مسکن، رسیده باشد.
●
اجرای صحیح کلیه ی مراحل ساخت ساختمان: اجرای ساختمان می بایست توسط
مهندسین صاحب صلاحیت به انجام رسیده و در تمام مراحل تحت نظارت مهندس ناظر
به انجام رسد.

حداقل ضوابط همسان سازی نقشه های سازه
الف ) مواردی که ارائه آنها الزامی است
۱ -پلان فونداسیون بطور کامل با ارائه کد ارتفاعی.
۲-مقاطع و جزئیات کامل شناژها و فونداسیون ها و شمع های احتمالی
۳-مقاطع و جزئیات کامل دیوار حائل احتمالی.
۴- پلان آکس بندی و محور بندی ستونها همراه نامگذاری صفحه زیر ستون و ستوها و تیپ بندی مربوطه وتعیین جهت ستونها
۵-پلان آکس بندی تیرریزی و بادبندی هابا مقیاس و محور گذاری
۶-نقشه شمای ستونهای تیپ همراه کد ارتفاعی با مقاطع و جزئیات کامل.
۷-نقشه شمای بادبندی ها همراه مقاطع و جزئیات صفحات اتصالات و مشخصات جوشها بطورکامل.
۸-ارائه جزئیات کامل سقف ها و پوشش ها و دیوارهای سازه ای و غیر سازه ای.
۹-نقشه کامل راه پله شامل پلان و مقاطع و اتصالات رامپ ها و خستگی ها
۱۰-رعایت کامل تطبیق نقشه های سازه با نقشه های تشریحی معماری.
۱۱-ارائه جزئیات نازک کاری مربوط به سقفها و دیوارها.
۱۲- در تمام موارد فوق استفاده از آخرین ویرایش آیین نامه ها ۲۸۰۰و مقررات ملی ساختمان الزامی است.
ب ) مواردی که میبایستدر ارائه آنهاتوصیه می شود ( توصیه های پیشنهادی )
۱-ارائه درزهای انبساط و انقطاع و جزئیات آنها.
۲-ارائه نقشه های بناهای مجاور درسایت معماری.
۳-
ارائه کامل جزئیات صفحات اتصال بادبندها در همسایگی ها، در تقاطع با صفحه
زیر ستون، درپل های خورجینی و ارائه راه حل مناسب در نقشه ها.

۴- در طاق های ضربی ضوابط آئین نامه ۲۸۰۰ و مبحث هشتم مقررات ملی رعایت گردد.
معماری و پایداری ….قسمت اول
اصل اول : حفاظت از انرژی
هر ساختمان باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که نیاز آن به سوخت فسیلی به حداقل ممکن برسد .

ساختمان
هایی که در تعامل با اقلیم محلی و در تلاش برای کاهش وابستگی به سوخت
فسیلی ساخته می شوند ، نسبت به آپارتمانهای عادی امروزی ، حامل تجربیاتی
منفرد و مجزا بوده و در نتیجه ، به عنوان تلاشهای نیمه کاره برای خلـق
مــعـــماری سبــز مطــرح می شوند. بسیاری از این تجربیات نیز بیشتر حاصل
کار و تلاش انفرادی بوده؛ و بنابراین روشن است به عنوان اصلی پایدار در
طراحی ها و ساخت و سازهای جامعه امروز لحاظ نمی گردد.
اصل دوم : کار با اقلیم
ساختمان ها باید به گونه ای طراحی شوند که قادر به استفاده از اقلیم و منابع انرژی محلی باشند .
شکل
و نحوه استقرار ساختمان و محل قرار گیری فضاهای داخلی آن می توانند به
گــونــه ای باشد که موجب ارتقاع سطح آسایش درون ساختمان گردد و در عین حال
از طریق عایق بندی صحیح سازه ، موجبات کاهش مصرف سوخت فسیلی پدید آید. این
دو فرآیند مذکور ناگزیر دارای هم پوشانی و نقاط مشترک فراوان می باشند
پیش
از گسترش همه جانبه مصرف سوخت فسیلی ، چوب منبع اصلی انرژی به حساب می آمد
که هنوز هم حدود 15 درصد از انرژی امروز را نیز تأمین می کند. هنگامی که
چوب کمیاب و نایاب شد برای بسیاری از مردم امری طبیعی بود که در راستای
کاهش نیاز به چوب ، برای تولید گرما از گرمای خورشید کمک بگیرند . شهرهای
یونانی همچون «پیرنه» مکان شهر را به گونه ای تغییر دادند که از ورود سیل
به شهر جلوگیری شود ، و شبکه ای مستطیل شکل با خیابانهای شرقی ـ غربی را
احداث نمودند که به ساختمان ها اجازه جهت گیری به سمت جنوب و استفاده از
نور مطلوب خورشید را می داد.
رومی
ها نیز پیروی از اصول طراحی خورشیدی را با آموختن از تجربیات یونان ادامه
دادند ؛ اما آنها پنجره های شفاف که اختراع قرن اول پس از میلاد بود را نیز
برای افزایش گرمای بدست آمده بکار گرفتند، با افزایش کمبود چوب به عنوان
سوخت ، استفاده از نمای رو به جنوب در ساخت منازل ثروتــمـنـدان و هـمـچنین
حمامهای عـمومی شهـر نیز مـتـداول شــد .

.
اصول سوم : کاهش استفاده از منابع جدید
هر
ساختمان باید به گونهای طراحی شود که استفاده از منابع جدید را به حداقل
برساند و در پایان عمر مفید خود ، منبعی برای ایجاد سازه های دیگر بوجود
بیاورد .
معماری و پایداری … قسمت دوم
اصل پنجم : احترام به سایت
هر ساختمان باید زمین را به گونه ای آرام و سبک لمس کند.
معمار
استرالیایی گلن مورکات این جمله عجیب را بیان می کند که: ساختمان باید
زمین را به گونه ای آرام و سبک لمس کند. این گفته یک ویژگی از تعامل میان
ساختمان و سایت آن را در خود دارد که برای فرآیند سبز امری ضروری است و
البته دارای ویژگی های گسترده تری نیز می باشد. ساختمانی که انرژی را
حریصانه مصرف می کند آلودگی تولید می کند و با مصرف کنندگان و کاربران خویش
بیگانه است در نتیجه هرگز زمین را به گونه ای آرام و سبک لمس نمی کند.
تفسیری
صریح تر از این گفته چنین است که نـمی توان هر ساختمان را از درون سایت
ساخته شده در آن خارج نمود و شرایط قبل از ایجاد ساختمان را دوباره در سایت
احیا کرد.
.
تعاریف ساخت و ساز پایدار
ساخت
و ساز پایدار این چنین تعریف شده است: «مدیریت یك محیط پاك و سالم براساس
بهره*برداری مؤثر از منابع طبیعی و اصول اكولوژیكی» که هدف از طراحی
ساختمانهای پایدار کاهش آسیب آن بر روی محیط و منابع انرژی و طبیعت است، كه
شامل قوانین زیر می*باشد:
1 – كاهش مصرف منابع غیر قابل تجدید
2 – توسعه محیط طبیعی
3- حذف یا كاهش مصرف مواد سمی و یا آسیب رسان بر طبیعت در صنعت ساختمان *سازی
بنابراین
بطور خلاصه ساختمان پایدار را می*توان این چنین تعریف نمودد: ساختمانی كه
كمترین ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامون خود و در پهنه وسیع*تر
با منطقه و جهان دارد.
تكنیك*های
ساختمان*سازی در یك پهنه وسیع در جهت تأمین كیفیت یكپارچه از نظر اقتصادی،
اجتماعی و محیطی می كوشند. بنابراین استفاده معقول از منابع طبیعی و
مدیریت مناسب ساختمان سازی به حفظ منابع طبیعی محدود و كاهش مصرف انرژی كمك
نموده (محافظت انرژی) و باعث بهبود كیفیت محیطی می*شود.
اهدف کلی ساختمان*های پایدار
• بهره*برداری مناسب از منابع و انرژی
• جلوگیری از آلودگی هوا
• مطابقت با محیط
اصول توسعه ساخت و ساز پایدار
برای
ایجاد تعادل میان سطوح تنوع زیستی، سه اصل توسعه صنعت ساخت وساز پایدار كه
در جهت و حفظ تنوع زیستی در شهر باید رعایت شوند، به شرح زیر است:
•
استفاده پایدار از منابع زیستی: بدین معنا كه باید دقت شود كه منابع زیستی
بهره*برداری شده در سامانه*های توسعه در كجا استفاده می*شوند، و چگونه
می*توان آنها را پایدار نگهداشت، و از منابعی كه سریعتر جایگزین می*شوند
استفاده شود.

•
استفاده از منابع تجدید ناپذیر: استفاده عاقلانه از منابع غیر قابل تجدید
باید به طور گسترده اعمال شود. به عنوان مثال؛ استفاده از منابع فسیلی برای
سوخت غیر عاقلانه است. و یا در ساختن صندلی از چوبی استفاده شود كه در
طبیعت از سرعت تجدید*پذیری و جایگزینی بالاتری برخوردار است.
•
كاربرد معقول از چوب (به عنوان یک منبع تجدید ناپذیر) باعث می*شود كه به
اصل منبع لطمه*ای نخورده و امكان جایگزینی آن در طبیعت وجود داشته باشد، و
حتی در نوع رنگی كه در آن بكار برده می*شود از موادی كه كمتر كه برای محیط
زیست ضرر دارد استفاده شود.

•
حفاظت از تنوع زیستی: از منابع زیستی به خوبی نگهداری شود،*و مشاركت افراد
جامعه در جهت بقاء و تنوع زیستی موجود الزامی باشد. طراحی پایدار و اصول
اولیه آن
طراحی پایدار همكاری
متفكرانه معماری با مهندسی مكانیك، برق و سازه است. علاوه بر فاكتور*های
متداول طراحی مانند زیبایی، تناسب و بافت و سایه و نور و امكاناتی كه باید
مد نظر قرار گیرند، گروه طراحی باید به عوامل طولانی مدت محیطی، اقتصادی و
انسانی توجه نموده و اصول اولیه آنرا که به قرار زیر است، مد نظر قرار دهد:

• درك محیط:
طراحی
پایدار با درك از محیط آغاز می*شود. اگر ما به امكانات محیطی كه در آن
هستیم آگاه باشیم می*توانیم از صدمه زدن به آنها جلوگیری كنیم. درك محیط
باعث مشخص شدن مراحل طراحی از جمله جهت قرارگیری نسبت به خورشید و چگونگی
قرارگیری ساختمان در سایت و حفظ محیط پیرامون و دسترسی سیستم نقلیه و پیاده
می*گردد.

• ارتباط با طبیعت:
چه ساختمان در داخل محیط شهری باشد و چه در یك محیط* طبیعی*تر، ارتباط دادن طبیعی به محیط طراحی شده روح و جان می*بخشد
•
درك روندهای موجود در طبیعت: در سیستم موجود در طبیعت زباله موجود نیست.
لاشه یك موجود، غذای یك موجود دیگر می*شود. به بیان دیگر موجب احترام بشر
به نیازهای انواع گونه*های طبیعــــی می گردد. رونــــــدهایی كه باعث
احیـــا می*شوند تا ضایع كردن، به بیشتر زنده مــاندن ما می انجامند.
• درك تأثیرات محیطی:
طراحی پایدار سعی در درك تأثیرات محیط از طریق ارزیابی و تحلیل سایت دارد:
ارزیابی انرژی مصرفی، سمیت مصالح و تكنیك*های ساختمان سازی
بطوریکه
تأثیر منفی محیطی را می*توان از طریق استفاده مصالح ساختمان سازی پایدار،
مصالح با سمیت كمتر و مصالح ساختمانی قابل بازیافت کاهش داد.
• روند مشاركتی طراحی:
طراحان
پایدار، اهمیت توجه به هر نظری را می*دانند. همكاری با مهندسین مشاور و
متخصصین دیگر در مراحل اولیه طراحی صورت می*پذیرد. طراحان همچنین به نظرات
ساكنین محلی و همسایگان محلی نیز توجه می*كنند.
• درك مردم:
طراحان پایدار باید به فرهنگ و دین و نژاد مردمی كه قرار است برای آنها طراحی كنند، توجه كنند.

بنابراین معماری پایدار تركیبی چند ارزشی در بر دارد:
زیبایی شناسی، محیط، اجتماع، سیاست و بعبارتی طراحی و ساختمان سازی هماهنگ با محیط.
یك معمار باید زیركانه چند فاكتور را در نظر بگیرد: مقاومت و پایداری و طول عمر بنا، مصالح مناسب، و مفهوم و كانسپت. )
.
معماران انگلیسی، برندا و روبرت ویل در کتاب خویش با عنوان «معماری سبز:
طراحی برای آینده ای آگاه از انرژی» یکی از ساده ترین و صریح ترین چارچوب
ها را برای معماری سبز مطرح نموده اند. آنها این اصول را با استفاده از
مثال های مختلف از طراحی ساختمان در اروپا انگلستان و امریکا نشان داده
اند. ایشان بر فراگیری از معماری بومی تأکید زیادی داشتند، معماری که در
تجربه نسل های متمادی ساکن یک منطقه و اقلیم ویژه در آن نهفته است
فرآیند
سبز در معماری فرآیندی کهن می باشد، برای مثال از هنگامی که انسان های غار
نشین برای اولین بار پی به این مسئله بردند که انتخاب غاری رو به جنوب از
لحاظ دمای محیط بسیار مناسب تر از غاری می باشد که دهانه آن به سمت شمال
است. موضوع جدید درک این مهم است که معماری سبز برای محیط های مصنوع و
انسان آفرینش بهترین فرآیند برای طراحی ساختمان هاست؛ به گونه ای که تمام
منابع وارده به ساختمان، مصالح آن، سوخت یا اشیا مورد استفاده ساکنان،
نیازمند پدید آوردن یک معماری پایدار هستند.
ساختمان
گلن هاوس در سانتامونیکا کالیفرنیا بهترین نمونه از سازه های سازگار با
محیط زیست است . اینساختمان برق و آب مصرفی خود را خودش تولید می کندو در
آن برمصرف بهینه انرژی تأکید شده است.

چند آرشیتکت در پاسخ به سئوال «معماری سبز چیست؟»، در تربیون آزاد معماری اینترنت این گونه اظهار داشته*اند:
مهمتر و قبل از هر چیز یک ساختمان سبز:

-احتیاجات ساکنین آن را برآورده می*کند.
-سلامتی، رضایت و خشنودی، بهره*وری و نشاط ساکنین خود را تأمین می*کند.
-بهره*گیری
سنجیده از راهکارهای تأئید شده معماری پایدار، ساخت و ساز با مواد غیر
مسموم*کننده، استفاده مؤثر از مصالح به دست آمده از مواد طبیعی پایدار،
اتکا و وابستگی به خورشید برای نور روز، انرژی گرمائی و الکتریکی و بازیافت
مواد را ملزم می*کند.
-یک تلفیق معمارانه از این راهکارها در یک ساختمان که مایه افتخار استفاده*کنندگان آن و در خدمت جهان طبیعی است.
* توجه به موارد ذیل:
-استقرار ساختمان*های روی سایت شامل دسترسی*ها و مسیرهای تدارک دیده شده سودمند.
-جهت*یابی ساختمان*ها با توجه به خورشید و محیط اطراف.
-چیدمان اتاق*های داخلی و درها و پنجره*ها.
-ابعاد و وجوه ساختمان*ها و اجزاء تشکیل*دهنده محیطی.
-رنگ، نما، تزئینات ساختمان و محیط.
* ساختن خانه*ها و اماکن تجاری با انرژی مؤثر بیشتر
بعضی از جنبه*های معماری سبز عبارتند از:
-افزایش آسایش، قابلیت زندگی و بهره*وری.
-بهبود دوام، کیفیت و قابلیت نگهداری.
-ثبات وضعیت محیط داخلی.
-پس*انداز پول به وسیله کم کردن هزینه زندگی.
-پی*بردن به گزینه*های ساختمان*های با عملکرد بالای خورشیدی.
-انتخاب زمینه مصالح ساختمانی سبز جهت ایفای نقش شما برای کمک به حفاظت محیط*زیست.
دستـورالعمـل* اجـرائـی معمـاری سـبـز برای سـاختمـان*های مسکونـی ـ نحـوه استقـرار و کاربری اراضی سبز
–
در مناطق توسعه یافته ساخت*وساز کنید: برخلاف پاشیدگی شهری، در توسعه
فشرده، اراضی بایر و کشاورزی حفظ و تراکم مرتفع می*شود و به موجب آن مجاورت
مغازه*ها و خدمات عمومی و حمل و نقل متناوب فراهم می*شود.
–
پروژه ها* و نقشه*های چند منظوره طراحی کنید،* که در آن پروژه*ها،
کاربری*های مسکونی و تجاری به منظور کمک به ایجاد اجتماعات زنده و با روح و
همچنین کاهش بزرگترین منبع آلودگی یعنی استفاده از اتومبیل با هم تلفیق
شده*اند.<

ضوابط طراحی مجتمع تجاری

جلب عناصر تجارت:

یک فروشگاه حداکثر مقدار تماس را برای ویترینش لازم دارد و ویترین آن باید تا جای ممکن از هر زاویه ای قابل رؤیت .

– دسترسی مشتریان

– در مناطقی که مالکیت اتومبیل بطور محلی در سطح پایین باشد ۴ محل پارک اتومبیل .

سرویس دهی:

سرویس دهی با کارایی ماکزیمم ، عامل اصلی در حمل کالاها می باشد که شامل :

الف: تحویل گرفتن

ب: ارسال(مواد استفاده نشده یا جعبه های خالی )

ویژگی های فضاها :

سیرکولاسیون داخلی:

سیرکولاسیون عمودی و افقی ، یک عامل حیاتی در طرح ریزی می باشد که هم مربوط به خریداران و هم کالاها می باشد.

محوطه های میانی

بازارچه ها:

فروش کارتهای تبریک، شیرینی جات، اسباب بازی، عکس و وسایل عکاسی، گل فروشی و انواع و اقسام کالاهای مختلف.

سرویس ها:

ضوابط طراحی مجتمع تجاری

استانداردهای طراحی مجتمع های تجاری:

ارتفاع طبقات:

ارتفاع طبقه از مبداء تراز زمین ۵-۵/۴ و در فوقانی ترین طبقه ۷۵/۴-۳ است.

دربهای ورودی:

پهنای درها به قرار زیر است:

تا ۵۰۰ نفر معادل ۱ متر برای هر ۱۲۰ نفر

تا ۱۰۰۰ نفر معادل ۱ متر برای هر ۱۵۰ نفر

بالای ۱۰۰۰ نفر معادل ۱ متر برای هر ۲۰۰ نفر

پهنای کریدور و دربها تقریباً ۵/۱ متر است.

ظرفیت کریدور:

ویترین ها :

دو نمونه از مقطع ویترین در شکل های روبرو نشان داده شده است.

پله برقی :

پلکانها

نقاله مسافرتی :

آسانسور:

انواع آن : ۱) رفت و آمد کم و نفر بر ۲) آسانسور براتکار / نفر بر

۲) آسانسوئر نفر بر چند منظوره ۴) آسانسور با رفت و آمد زیاد

۵) آسانسور چند منظوره برای کالا ۶) آسانسور برای حمل کالای سنگین

سطح شیبدار :

۱) حداقل عرض سطح شیبدار عرض شیبدار cm120

– پارکینگ بر مبنای ۳۵% زیر بنا محاسبه می شود.

مشائل مورد توجه در طراحی مراکز خرید:

شکل پلان:

عامل دیگری که در شکل گیری پلان مورد توجه است، توپوگرافی محل و خصوصیات زمین پروژه است.

طراحی نمای خارجی :

۱- نجوة محافظت در برابر آب و رطوبت

۲- سهولت نگهداری و تعمیر

۳- فراهم بودن مصالح انتخابی

۴- سرعت ساخت و نصب اجزا

اجزاء اصلی مجموعه :

در ساعات شب لازم است عناصر مذکور با نورپردازی های ویژه و علائم جلب کننده دیگری همراه شوند.

نمای داخلی مرکز خرید :

همچنیناین حیاط ها، مکانهایی را برای نشستن ، استراحت و دیدار با دوستان برای خریداران فراهم می کند.

مصالح :

نورپردازی مجموعه:

موسیقی:

تهویه مطبوع:

کاربرد رنگ و کارهای هنری:

علامت گذاری های و طرح های گرافیکی :

تعیین روابط اجزاء تشکیل دهنده انواع واحدهای تجاری:

واحد جواهر فروشی و ساعت فروشی و عینک فروشی و ….

واحدهای فروش تره بار:

واحدهای لوازم التحریر و کتابفروشی و نوشت افزار :

واحدهای فروش مواد غذایی :

واحدهای بهداشتی:

واحدهای پوشاک :

واحدهای تجارتی ، طبخ و ارائه غذای گرم :

فروشگاه های مواد غذایی

نوشیدنی فروشی ها

پیشخان های غذا:

غذاخوری ها :

مجتمع تجاریضوابط