روش تهیه شیره خرما
شیره‌ی خرما به دو روش صنعتی و سنتی تهیه می‌شود:
در روش صنعتی به کمک آب و اعمال حرارت، مواد جامد محلول در آب میوه‌ی
کاملاً رسیده ارقام مختلف نخل خرما به نام علمی Phoenix dactylifera از
خانواده Palmacea به دست می‌آید. شیره خرمای صنعتی در زمره صنایع تبدیلی
خرما به شمار می‌رود.
شیره خرما همچنین به صورت سنتی از میوه خرما استحصال می‌گردد که از روی هم
انباشتن خرما در محل‌های خاص نگهداری خرما حاصل شده و پس از تصفیه‌ی جزئی،
بسته بندی می‌گردد.
شیره‌ی خرما همان خواص خرما را دارد. حاوی فسفر و آهن است که مصرف آن در
وعده‌ی صبحانه باعث فعال شدن سلول‌های عصبی و در ضمن مانع ایجاد کم خونی در
افراد می‌شود .
برای تولید شیره خرما به روش سنتی، سه شیوه وجود دارد:
1- شیوه جوشاندن (روش گرم): در این شیوه تولید، خرما در
دیگ‌های سر باز قرار داده شده و به اندازه وزن میوه به آن آب اضافه می‌شود.
مخلوط آب و خرما حرارت داده می‌شوند تا شیره در آب حل گردد . حرارت را تا
حدی که شیره به غلظت مورد نظر برسد ادامه می‌دهند و در نهایت با قطع حرارت
مخلوط را صاف نموده و شیره را در ظرف‌های پلاستیکی یا حلب‌های فلزی پر کرده
و تفاله باقی مانده را نیز به مصرف دام می‌رسانند.
2- تهیه شیره در حوضچه‌های سیمانی (روش سرد): خرما را در
حوضچه‌هایی که 1 الی 5/1 متر از سطح زمین بلندتر است و مخصوص عملیات شیره
گیری ساخته می‌شود، می‌ریزند. خرماها در اثر نیروی وزن به هم فشار می‌آورند
و شیره از سوراخی که در ته حوضچه تعبیه شده است خارج و جمع آوری می‌شود .
این نوع شیره طبیعی بوده و به آن شیره خرمای طبیعی می‌گویند. حوضچه‌های
سیمانی را نیز در زبان محلی مدبسه می‌نامند.
3 – تولید شیره خرما به طریقه حصیر: در برخی نواحی جنوب
کشور مانند میناب، به جای حوضچه‌های سیمانی، خرما را در محفظه‌ای که از برگ
خرما به صورت سبد حصیری درست شده است می‌ریزند و در اثر فشار خرماها بر
روی همدیگر شیره آن از منافذ حصیر خارج می‌شود.
شیره تولیدی به روش سنتی دارای معایبی است که عبارتند از:
– عدم رعایت اصول بهداشتی در تولید و بسته بندی
– نامناسب و تیره رنگ بودن محصول تولیدی
– پایین بودن راندمان تولید
– پایین بودن غلظت شیره خرما
– مناسب نبودن طعم شیره به علت وجود املاح معدنی ناخواسته در آن
– پایین بودن درصد قند شیره به علت تجزیه قندهای محتوی خرما در حین حرارت دادن شیره
خواص و فواید ارده و شیره
خواص ارده و شیره به عنوان یک ماده غذایی صددرصد طبیعی بسیار است. کنجد اصلی ترین ماده تشکیل دهنده ارده است که تقویت قوای جنسی و تسکین دردبخشی از خواص آن است.
ارده چیست؟
ارده
نام نوعی غذاست که از کنجد کوبیده شده به دست می آید. در حقیقت ارده خود
به تنهایی یک ماده غذایی کامل برای هر وعده غذایی بویژه صبحانه است. ارده
فاقد هر گونه افزودنی، اعم از شیمیایی و غیرشیمیایی است و به عبارتی صددرصد
طبیعی است. ماده اصلی و تنها ماده تشکیل دهنده آن کنجد است. در واقع مایعی
است که از کنجد نرم پوست کنده بریان و نرم کوبیده تهیه شده و روغن آن جدا نشده باشد.
خواص بیشمار ارده
برای اینکه به خواص ارده و شیره اشاره کنیم در ابتدا بهتر است خواص ماده اصلی تشکیل دهنده ارده یعنی همان کنجد به طور مختصر بگوییم.
کنجد تغذیه سالم زندگی سالم – غنی از پروتئین است و ارزش غذایی بالایی دارد. هر قاشق غذاخوری کنجد تأمین کننده 14 درصد از نیاز روزانه به کلسیم بدن است؛ مصرف 50 گرم از کنجد، 25 درصد از نیاز روزانه به اسید فولیک را بر طرف می کند.
دانه کنجد دارای 20 تا 25 درصد پروتئین، 50 درصد چربی و به نسبت مساوی اسیدلینولئیک و اولئیک است. کنجد یکی از منابع بسیار مفید برای جذب آهن، روی و کلسیم به شمار می آید.
این دانه تغذیه سالم زندگی سالم – آهن گیاهی است که برای رفع خستگی مفید است همچنین مصرف این دانه گیاهی برای افرادی که مبتلا به کم خونی فقر آهن هستند می تواند بسیار مۆثر باشد.
افرادی که شیر دوست ندارند و یا به هر دلیل مصرف شیر به مزاجشان سازگار نیست می توانند از کنجد برای تأمین کلسیم، روی و آهن خود که از مواد معدنی مهم به شمار می آید، استفاده کنند.
گفتنی
است خاصیت اصلی انواع شیره و ارده، انرژی زا بودن آنهاست و برای فصل
زمستان که بدن به انرژی بیشتری برای گرم کردن خود احتیاج دارد، بهترین غذا
محسوب می شوند.
دانه ی کنجد متفق القول اید که مغذی و نرم کننده است . برای نرم کردن سینه مفید است و ملین و مسهل است .
ارده
و شیره یک چاق کننده و تقویت کننده نیروی جنسی بوده و دیر هضم می باشد.
منضج دمل ها و زخم های چرکی و تسکین دهنده درد، گرمی و خشکی عضو می باشد. مزاج گرم و تر دارد و مصلح آن سرکه و عسل است.ارده و شیره هر دو گرمی هستند و آب روی آتش برای خلاص شدن از رطوبت سردی خوردن.
از کنجد و ارده در درمان اختلالات کبد و کلیه استفاده می شود و برای درمان استخوان درد و درد مفاصل هم مفید است.
به دلیل تحرک بالای کودکان، مصرف ارده و حلواارده در وعده صبحانه، علاوه بر رساندن انرژی لازم به آنها، باعث تقویت حافظه شان هم می شود.
شیره انگور هم درست مانند خود انگور مقدار قابل توجهی ویتامین «آ»، «ب»و «ث» دارد و در ضمن ضدنفخ هم هست.
مدر قاعده آور است .
دانه های سیاه
کنجد از نظر خواص ترجیح داده می شود و در کشورهای زیادی این دانه ها به
عنوان پاد زهر مورد توجه است و به علاوه برای معالجه ی بی حسی ، کرختی ،
فلج ، یبوست و کاهش فشار خون بالا تجویز می شود .
همچنین شیره در بدن باعث دفع اوره و مقداری از اسیدهای غیرمفید بدن می شود و کارشناسان تغذیه آن را پاک کننده بقایای غذاها در روده و معده می دانند. البته شیره انگور محرک اعمال کبدی هم هست و به خون سازی نیز کمک می کند.
شیره و ارده ، هر دو تسکین دهنده دردهای رماتیسم و امراض شریانی و وریدی هستند.
در ترکیب غذایی خرما، فسفر و آهن وجود دارد که مصرف شیره خرما در وعده صبحانه باعث فعال شدن سلول های عصبی و در ضمن مانع ایجاد کم خونی در افراد می شود.
شیره و ارده هر دو طبیعت گرم دارند و مصرف آن برای گرم مزاج
ها موجب غلیظ شدن صفرایشان می شود و نتیجه آن، جوش زدن در صورت و بدن شان
است که راه درمانش هم خوردن میوه های تازه با طبیعت سرد است.
باید گفت که ارده و روغن کنجد سرشار از اسیدهای چرب اشباع نشده اند که اگر در معرض هوای گرم و نور قرار بگیرند، چربی هایشان اکسید شده و روغن به اصطلاح فاسد می شود بنابراین کنجد و فرآورده های تهیه شده از آن باید در جای خشک، خنک و دور از نور آفتاب نگهداری شود.
ارده
نرم کننده ی سفتی ها و ورم ها ی سفت داخلی است و دمل ها زرا نیز نرم می
کند و مسکن درد ان است هم چنین ضماد و مالیدن ان نیز همین خواص را دارد .
هم چنین برای رفع بیماری ها ی رحم توصیه می شود .
همچنین برایرفع بیماری های رحم توصیه می شو . روغن دانه های کنجد جانشین برتری برای روغن زیتون است و به عنوان ظرف برای تهیه پمادها ، ماده مفیدی است و برای این کار باید سر را با آن مالش داد .
برگهای کنجد لعاب زا می باشد و نرم کننده و محلل است دم کرده ن برای ردشد موی سر نافع است دم کرده گیاه کامل مدر است.
