آشنايي با رشته‌ي فيزيوتراپي
فيزيوتراپي
يکي از رشته هاي توانبخشي است و توانبخشي مجموعه اقداماتي است که براي يک
فرد معلول يا بيمار انجام مي دهد. تا تشخيص بتواند از نظر جسمي – رواني –
اجتماعي حداکثر توانائي و استقلال خويش را بدست آورد و زندگيش را به حد
طبيعي نزديک سازد کلمه فيزيوتراپي از دو بخش تشکيل شده است فيزيو به مفهوم
عوامل فيزيکي و تراپي به معناي درمان است فيزيوتراپي در واقع همان طب
فيزيکي است و بر خلاف رشته هاي ديگر طب که از داروها و مواد شيميائي براي
درمان بيمار استفاده مي کند از عوامل فيزيکي و مکانيکي جهت درمان نياز
نيازمندان بهره مي برند.
فيزيوتراپي
مي تواند جهت توانبخشي و نجات بيماران به عنوان يکي از بازوهاي توانمند
تيم پزشکي وارد عمل شود و جامعه ما را از زمين گير شدن و ناتوان شدن گروهي
از جوانان و سالمندان که به دليل تصادفات و حوادث ناگوار و کهولت سن مشکل
پيدا مي کنند رهايي بخشد.
تعريف فيزيوتراپي
فيزيوتراپي،
شاخه اي از پزشکي است که در آن براي توانبخشي بيماران از عوامل فيزيکي مثل
گرما، سرما، الکتريسيته، نور و عوامل مکانيکي و ورزش استفاده مي شود.
بسياري
از حوادث باعث مي شوند که اندام حرکتي انسان از حرکت بايستند گرچه اين
ايستايي موقت باشد اما آسيب هاي آن دراز مدت و در برخي اوقات بهبودي کامل
حاصل نمي شود نبايد از نظر دورداشت که حرکت براي بعضي از اندام ها مانند
دست و پا همانند اکسيژن ضروري و حياتي است کاري که فيزيوتراپ انجام مي دهد
به جريان انداختن حرکاتي است که بنابر اتفاق دچار آسيب شده اند فيزوتراپ با
انجام حرکاتي که مبناي علمي دارد و استفاده از ابزاري که جريان حرکت را
تسهيل مي نمايد به خدمت رساني مي پردازد در واقع فيزيوتراپ فردي است با
قابليت‌هاي فردي بالا چه از نظر جسمي، چه از نظر روحي. چرا؟ چون فيزيوتراپ
کسي است که توان دوباره‌اي را به شخص بيمار مي‌بخشد. داشتن حوصله و عشق و
علاقه به کار تنها راه ادامه تحصيل يا انتخاب اين رشته است.فيزيوتراپي
رشته‌اي است که با استفاده از عوامل فيزيکي (مثل گرما، سرما، نور،
اشعه ليزر، الکتريسيته و…) و عوامل مکانيکي جهت کمک به درمان
ناتواني فرد و بازگرداندن کار اعضاي بدن و هدايت بيمار براي استفاده
از توانايي باقيمانده به او کمک مي‌کند.
فيزيوتراپيست با
استفاده از يک سري وسايل مثل ابزارهاي الکترونيکي و حرکات ورزشي
در جهت رفع معلوليت و افزايش کارآيي عضلات و اعصاب تلاش مي‌کند.
رشته فيزيوتراپي داراي بخشهاي مختلفي است.
در
بخش الکتروتراپي فيزيوتراپيست با استفاده از عوامل فيزيکي مانند
اشعه مادون قرمز و درمان بيماران مي‌پردازند. در بخش مکانوتراپي با
استفاده از وسايل مکانيکي مانند قرقره و دستگاه هاي بدنسازي به
درمان بيماران مي‌پردازند، در بخش هيدروتراپي (آب درماني) با
استفاده از خواص آب به درمان بيماريها مي‌پردازد.
طول
دوره کارشناسي در اين رشته ۴ سال مي‌باشد. استفاده از کره، نور،
الکتريسيته، آب، ليزر و حرکات مکانيکي ابزار يک فيزيوتراپ است. اين رشته
نحوه استفاده از اين ابزار را براي بهبود بيمار آموزش مي‌دهد.
مقاطع تحصيلي و گرايش‌هاي رشته فيزيوتراپي :
داراي سه مقطع تحصيلي کارشناسي پيوسته، کارشناسي ارشد ناپيوسته و دکتري است.
در مقطع کارشناسي داراي گرايش نمي‌باشد. مدت تحصيل در دوره کارشناسي ۴ سال و دوره کارشناسي ارشد ۲ سال مي‌باشد.
امکان ادامه تحصيل در رشته‌هاي همجوار:
فارغ
التحصيلان اين رشته مي‌توانند در رشته‌هايي مانند فيزيوتراپي، علوم
تشريح، آناتومي، فيزيولوژي و … ادامه تحصيل دهند.
فرصت هاي شغلي فارغ التحصيلان رشته فيزيوتراپي :
فارغ
التحصيلان مي‌توانند در بيمارستانها، سازمان بهزيستي،هلال احمر،
کلينيک‌هاي توانبخشي و سازمانهاي مربوط به توانبخشي مشغول به کار
شوند. همچنين فارغ التحصيلان مي‌توانند مطب و مراکز توانبخشي خصوصي
تأسيس کنند.علاقه‌مندي شرط مهمي براي موفقيت و ادامه تحصيل در اين
رشته مي‌باشد.
به
دليل ارتباط نزديک و تنگاتنگ با بيماران و معلولان، داشتن صبر و
حوصله و همچنين عشق و علاقه به اين کار مهم مي‌باشد.
اهداف فيزيوتراپي
فيزيوتراپيست
با به حداقل رساندن عوارض بيماريها و درمان بيماريها و نيز از بين بردن
عوامل محدود کننده و ناتوان کننده در جهت مستقل نمودن بيمار در طول زندگي
تلاش و به طور خلاصه هدف فيزيوتراپي مستقل نمودن بيمار در طول زندگي مي
باشد.
مهمترين روشهاي درماني در فيزيوتراپي عبارتند از :
۱) الکتروتراپي
توسط دستگاههاي گوناگون الکتريکي درد بيمار کاهش يافته و پروسه ترميم
بافتها را سرعت مي بخشد در اين روش از موارد زير استفاده مي شود.
الف) امواج مادون قرمز و ماوراء بنفش
ب) تحريکات الکتريکي پوستي
ج) امواج مافوق صوت
د) ميدانهاي الکتريکي و مغناطيسي
ه) ليزر
۲) حرکت
درماني حرکت دادن قسمتهاي مختلف بدن بوسيله خود بيمار يا متخصص فيزيوتراپي
حرکت درماني ناميده مي شود اين روش درماني مورد استعمال وسيعي براي معالجه
ضايعاتي بدن دارد خصوصاْ مدت زماني که بيمار بستري است بايستي حرکت را
شروع نمود تا از خشک شدن مفصل و سفت شدن مفصلهاي جلوگيري نمود.
۳) ماساژ يکي از قديمي ترين روشهاي درماني است که توسط متخصص فيزيوتراپي به کمک دست يا از طريق دستگاه ماساژ الکتريکي صورت مي گيرد.
۴) آبدرماني يا هيدروتراپي در اين روش از آب به شکل استخر يا حوضچه هاي آب گرم يا آب معدني و …….. استفاده مي شود.
موارد کاربرد فيزيوتراپي :
۱) بيماري هاي استخوان – مفاصل – عضلات
۲) بيماري هاي روماتيسمي
۳) بيماري هاي اعصاب
۴) ضايعات ورزشي
۵) جراحي ها
۶) بيماري هاي قلب و عروق
۷) بيماري هاي تنفسي
۸) بيماري هاي زنان و زايمان
۹) بيماري هاي پوستي
۱۰) بيماري هاي کودکان
۱۱) سوختگي ها
۱۲) معلولان جسمي و حرکتي
هدف کلي :
براي
درمان بيماران با روشهاي فيزيکي يک متخصص فيزيوتراپي ابتدا با قسمتهاي
مختلف بدن آشنا شده سپس ساير موارد فيزيکي درمان و تک تک روشهاي آن را مثل
الکتروتراپي – ترموتراپي ورزش درماني و روشهاي درمانهاي دستي
(موبيليزاسيون) را فرا مي گيرد.
بدين
منظور واحدهاي درسي دانشجويان به گونه اي تنظيم شده که ابتدا هر دانشجو با
ساختمان طبيعي بدن و نحو کار دستگاهي مختلف آشنا شود (واحد آناتومي و
فيزيولوژي ) سپس بيماريهاي مختلف ارتوپدي -اعصاب – تنفسي و روماتيسمي و
غيره را فرا ميگيرد همزمان با آنها واحدهاي در رابط با نحوه حرکت بخشهاي
مختلف بدن (کينزيولوژي – بيومکانيک ) و روشهاي الکتروتراپي و حرکت درماني و
تکنيکهاي خاص آن ارائه مي شود هدف از اين دوره تربيت افراد ايست متعهد و
متخصص که پس از طي يک دوره کارشناسي فيزيوتراپي بتواند بر اساس تشخيص پزشکي
درمان فيزيکي را بعهده بگيرند.
عرصه هاي آموزشي :
دوره
کارشناسي فيزيوتراپي ۴ سال و نظام آموزشي آن مطابق آئين نامه آموزشي
دانشگاهها و موسسه هاي آموزش عالي مصوب شوراي عالي برنامه ريزي است دروس به
صورت عملي -نظري – نظري عملي و کارآموزي عرضه مي شود .
دانشجو
براي فارغ التحصيلي لازم است در ترم آخر در يکي از زمينه هاي فيزيوتراپي
مطالبي را به صورت تحقيق و يا گردآوري با راهنمائي اساتيد اين رشته تهيه
نموده و آن را به عنوان رساله خويش جهت استفاده دانشجويان و ساير متخصصين
اين رشته ارائه نمايد و سپس در امتحان جامع فيزيوتراپي را با موفقيت
بگذراند.
تعداد کل واحدهاي درسي ۱۳۵ واحد :
▪ دروس عمومي : ۲۰ واحد
▪ دروس پايه : ۴۷ واحد
▪ دروس تخصصي : ۴۴ واحد
▪ کارآموزي درعرصه : ۲۴ واحد
معرفي رشته ژئومورفولوژی
معرفي رشته ژئومورفولوژی
جغرافیای
طبیعی علمی است که محیط طبیعی و تاثیر عوامل و عناصر محیطی بر زندگی و
فعالیت انسان را مطالعه می کند. این علم در مقطع کارشناسی دارای دو رشته
ژئومورفولوژی و آب و هواشناسی است.
ژئومورفولوژی:
ژئومورفولوژی
علم شناسایی اشکال ناهمواریهای زمین است، این واژه از زبان یونانی گرفته
شده و از سه جز Geo به معنی زمین، Morphe به معنی شکل و Logos به معنی
شناسایی ترکیب یافته است.
دید کلی :
ژئومورفولوژی
جدید بیشتر مبتنی بر مقایسه سیستماتیک اشکال ناهمواریها و نهشته‌هایی است
که موجب تعیین سن آنها می‌گردد و همچنین تعیین اشکال اولیه و اصلی
ناهمواریها و بالاخره شناسایی فرآیندها و محیط موورفوکلیماتیک هنگامی که
ناهمواریها را بوجود آورده‌اند، مورد توجه می‌باشد. همچنین ژئومورفولوژی از
مطالعات آماری برای بررسی اشکال ناهمواریها بهره می‌گیرد و سعی دارد در
تحول ناهمواریهای زمین علیرغم پیچیده بودن مساله دینامیک طبیعت، سهم
فرآیندهای مختلف ناشی از آب و هوا و پوشش گیاهی و ماهیت سنگها و ساخت زمین و
تغییر شکلهای تکتونیکی و میراث مراحل اولیه تکامل را از نظر دور ندارد.
تاریخچه علم ژئومورفولوژی:
این
علم از دیرباز به وسیله جغرافی دانان یونانی بی‌آنکه عنوان مشخصی داشته
باشد شناخته شده بود و بعدها در دوره رنسانس، لئوناردو داوینچی و برنارد
پالیسی در گسترش آن پیش قدم شدند. لئورناردو واوینچی در یادداشت‌های خود از
روابط مهمی که بین ابعاد دره‌ها و رودخانه‌ها وجود دارد سخن می‌گوید و در
قرن نوزدهم ژئومورفولوژی یکی از شاخه‌های سیستماتیک علوم مربوط به زمین
می‌گردد.
سیر تحولی و رشد کاربرد ژئومورفولوژی در
اوایل قرن 19 بوسیله مهندسین هیدرولیک که مامور ایجاد کانالهای آبی و تنسیق
رودخانه‌ها بودند، مورد توجه قرار گرفت و ژئومورفولوژی دینامیکی نیز در
تنظیم طرحهای ایمنی و حفاظت راه‌ها مورد توجه مهندسین عمران ناحیه‌ای واقع
شد، از جمله مهندس سورل در سال 1872 تئوری جدیدی در مورد چگونگی تحول و
تکامل و دگرگونی رودخانه‌ها ارائه داد و مهندس دوس آب شناس معروف در سال
1841 مفهوم نیمرخ متعادل رودخانه‌ها را بیان داشت.
جنگل بانان نیز به نوبه خود دریافتند که
در جهت مبارزه علیه فرسایش خاک به وسیله سیلابها می‌توان از علم
ژئومورفولوژی کمک گرفت و به همین منظور در قرن نوزدهم درخت کاری حوضه‌های
سیلابی متداول گردید. پژوهش‌های علمی ژئومورفولوژی از اواخر قرن 18 آغاز
گردیده بود و سوسور اهل ژنو ضمن بررسی یخچالها و اشکال نهشته‌های یخچالی
دریافته بود که گسترش یخچالها در گذشته فوق العاده بیشتر از عصر حاضر بوده
است، مطالعات نامبرده درقرن 19 به وسیله یک سوئیسی دیگر به نام آگاسیز
دنبال شد.
در اواسط قرن 19 زمین شناسان انگلیسی
اولین کسانی بودن که مفهوم پیدایش دشتگون را بیان داشته‌اند. در کشور
فرانسه ژنرال دولانوئه و مارژری که اولی توپوگراف و دیگری زمین شناس بود،
اشکال کلاسیک ناهمواری ژورایی را با توجه به ساختهای چین خورده آن بررسی
کرده‌اند و در سال 1888 کتال جالبی تحت عنوان مقدمه‌ای بر ژئومورفولوژی به
چاپ رسانیده‌اند.
عمر پوستهٔ کف‌دریا. قرمز نشان‌دهندهٔ پوسته جوان‌تر است
قلمرو ژئومورفولوژی در مطالعه ناهمواریهای پوسته جامد زمین می‌توان سه ناحیه به شرح زیر تشخیص داد:
* زمین‌هایی که در آب فرو رفته‌اند (اعماق دریا‌ها و دریاچه‌ها)
* زمین هایی که خارج از آب هستند یعنی خشکیها.
* ناحیه تلاقی این دو یعنی ساحل که خود قلمرو ویژه‌ای است.
انواع ژئومورفولوژی:
ژئومورفولوژی ساختمانی :
ژئومورفولوژی
ساختمانی از ماهیت سنگها و طرز قرار گرفتن آنها و پدیده‌هایی که از عمل
تکتونیک (مانند خمیده گیهای طبقات ، شکستگیها ، چین‌ها و…) حاصل می‌شود ،
بحث می‌کند که می‌توان گفت قسمت عمده شکل گیریهای پوسته زمین به وسیله این
علم شناخته می‌شوند.
ژئومورفولوژی فرسایشی :
گروه دیگر مانند آبهای جاری، باد، یخچالها
که موجب کنده کاری ناهمواریها گشته و کم و بیش موجب تخریب و از بین رفتن
آنها می‌گردند، مطالعه این گونه عوامل، ژئومورفولوژی فرسایشی را تشکیل
می‌دهد که گاهی به آن با کمی تفاوت در معنی عبارت ژئومورفولوژی دوره‌ای
اطلاق می‌شود.
– ارتباط ژئومورفولوژی با سایر علوم :
بین
ژئومورفولوژی و سایر علوم ازجمله خاک شناسی، هیدرولوژی و اکولوژی و آب و
هوا شناسایی روابط بسیار نزدیک وجود دارد. زیرا عوامل این قبیل علوم بیشتر
در سطح زمین موثرند. به علاوه مطالعات ژئومورفولوژی یک ناحیه با دانستن
اطلاعات حاصله از علوم ذکر شده آسانتر می‌گردد.
ژئومورفولوژی بیشتر به پدیده های سطح
زمین توجه دارد یعنی، ریخت یا چهره زمین را مطالعه می کند. به همین دلیل
این علم ارتباط نزدیکی با زمین شناسی دارد و تحت تاثیر یافته های علم زمین
شناسی است. چرا که ریخت یا شکل ظاهری زمین، تبلور اتفاقات درون زمین می
باشد. البته زمین شناسی بیشتر به اعماق و لایه های درونی زمین می پردازد
اما ژئومورفولوژی فرآیندهای بیرونی یا سطحی زمین را مطالعه می کند.
– دروس تخصصی گرایش ژئومورفولوژی:
ژئومورفولوژی
مناطق شهری،نقشه ها و نمودارهای ژئومورفولوژی، هیدرولوژی کاربردی، کاربرد
ژئومورفولوژی دربرنامه ریزی شهری و منطقه ای، تفسیر نقشه (توپوگرافی و زمین
شناسی)، پایاننامه.
– دروس مشترک بین شاخه های جغرافیا:
جغرافیای
آبها، جغرافیای خاکها، جغرافیای زیستی، آب و هوای ایران، ژئومورفولوژی
ایران، منابع و مسائل آب ایران، اصول و روشهای برنامه ریزی ناحیه ای، مبانی
جغرافیای جمعیت، مبانی جغرافیای روستایی، مبانی جغرافیای اقتصادی-
کشاورزی، مبانی جغرافیای اقتصادی- صنعت، حمل و نقل و انرژی، جغرافیای
سیاسی، مبانی جغرافیای شهری، جغرافیای کوچ نشینی، پژوهش میدانی در جغرافیا
(روش تحقیق عملی)، زمین در فضا، ریاضیات، آمار و احتمالات1، منابع و مآخذ
جغرافیای ایران، فلسفه جغرافیا و جغرافیای کاربردی، تاریخ علم جغرافیا،
کارتوگرافی(نقشه کشی)، نقشه برداری (نظری و عملی)، نقشه خوانی، روش تحقیق
نظری، اصول سنجش از دور،کاربرد عکسهای هوایی و ماهواره ای در جغرافیا، آمار
و احتمالات2 ، کاربرد آمار درجغرافیا، کامپیوتر در جغرافیا، مبانی علم
جغرافیا، زمین شناسی برای جغرافیا، مبانی اقلیم شناسی، آب و هوای کره زمین،
مبانی ژئومورفولوژی 1، ساختمانی، مبانی ژئومورفولوژی: 1 دینامیک.
– دروس اصلی مشترک بین شاخه های جغرافیای طبیعی:
جغرافیای
قاره ها، جغرافیای کوارترنر، زمین شناسی ایران، مسایل جغرافیایی مناطق خشک
ایران، حفاظت خاک، جنگل و مرتع و مسایل آن در ایران، جغرافیای ناحیه ای
ایران، متون جغرافیای طبیعی به زبان خارجی، جغرافیای انسانی ایران(1):
(جمعیت- اقتصادی)، جغرافیای انسانی ایران (2): ( شهری – روستایی)، نقشه
برداری تکمیلی، مبانی محیط زیست، ژئومورفولوژی اقلیمی، کاربرد جغرافیای
طبیعی در برنامه ریزی شهری و منطقه ای، ( با تاکید بر ایران)
