تقویم مسواک زدن کودکان
نوزادان زیر 1 سال
در
این سن تمیزکردن دندان‌های کودک‌تان به طور کامل برعهده خود شما است.
کودکان اغلب در سن شش ماهگی اولین دندان‌هایشان می‌روید ولی این دندان‌ها و
دهان کودک آن‌قدر کوچک است که جایی برای مسواک‌زدن ندارد ولی این به هیچ
وجه به این معنی نیست که کودک‌تان را پس از شیردادن به رختخواب بسپارید. پس
از هر بار شیردادن به کودک‌تان یک پارچه و یا گاز تمیز و مرطوب بردارید و
کودک‌تان را در آغوش بگیرید و اطراف دندان‌ها و لثه‌هایش را از شیرپاک
کنید. یک بار در روز کافی است. در این سن از خمیردندان برای کودک‌تان
استفاده نکنید.
کودکان نوپای 1 تا 3 ساله
در
این سن می‌توانید اولین مسواک کودک‌تان را برایش بخرید ولی اگر سنش بالای
دو سال است، از خمیردندان‌های ویژه کودک استفاده کنید، اندازه یک نخود
خمیردندان روی مسواک بگذارید و اجازه دهید مسواک بزند ولی در نهایت،
مسواک‌زدن را کامل کنید.
کودکان پیش‌دبستانی 3 تا 6 ساله
در این سن هم شما باید بر مسواک‌زدن کودک‌تان نظارت داشته باشید چون
بچه‌ها در این سن عاشق قورت‌دادن خمیردندان هستند، باز هم اندازه یک نخود
خمیردندان روی مسواک کودک‌تان بگذارید و او را وادار کنید باقی‌مانده
خمیردندان را پس از مسواک‌زدن به خارج تف کند. اگر فاصله میان دندان‌های
شیری بسته شده است، وقت آن است که خودتان دندان‌های کودک‌تان را نخ بکشید.
کودکان دبستانی 6 تا 12 ساله
بچه‌ها
در سن مدرسه اغلب در برابر مسواک‌زدن دندان‌هایشان مسوولیت‌پذیرتر هستند
بنابراین می‌توانید فقط بر مسواک‌زدن دندان‌هایش نظارت فعالانه داشته
باشید. فراموش نکنید خمیردندان‌هایی را برای کودک دبستانی بخرید که حاوی
فلوراید باشند. این روزها در بسیاری از مدرسه‌ها، دهان‌شویه‌های فلوراید
میان بچه‌ها توزیع می‌شود که می‌توانید در تابستان نظارت استفاده از آنها
را در منزل برعهده بگیرید.
نوجوانان 12 تا 19 سال
کنارآمدن با نوجوانان برای مسواک‌زدن کار دشواری است چون نوجوانان اغلب
طغیانگر هستند. در این سن اگر نوجوانان شما دندان‌هایش را ارتودنسی کرده
است باید بیشتر مراقب مسواک‌زدن دندان‌هایش باشید، به خصوص می‌توانید برایش
مسواک مخصوص ارتودنسی بخرید.
يبوست و دردسرهاي آن(1)
علل يبوست
کم تحرکي، مصرف غذاهاي آماده و فست فودها، مصرف نکردن ميوه و سبزي به ميزان کافي و تغيير شيوه زندگي موجب شده است تا يبوست (Constipation) به
يکي از مشکلات شايع گوارشي تبديل شود. براي آشنايي با علل، عوارض و
راههاي پيشگيري و درمان اين مشکل شايع گوارشي با ما همراه شويد.
محدوده طبيعي عادات روده‌اي و تعداد دفعات اجابت مزاج در افراد مختلف متفاوت است. تعداد
دفعات اجابت مزاج از 3 بار در روز تا 3 بار در هفته طبيعي است و به طور کلي
کمتر بودن تعداد دفعات اجابت مزاج از وضعيت معمول هر فرد، سخت و طولاني
بودن عمل دفع، نياز به فشار بيش از حد هنگام دفع، سفت و خشک بودن مدفوع،
احساس درد و يا احساس تخليه ناکامل بعد از اجابت مزاج يبوست تلقي مي شود.
براي آن که بگوييم شخصي مبتلا به يبوست مزمن است بايد 2 مورد و يا بيشتر از علايم زير را حداقل به مدت 3 ماه طي يک سال داشته باشد:
1-دفع کمتر از 3 بار در هفته
2-نياز به اعمال فشار بيش از حد هنگام اجابت مزاج
3- مدفوع سفت و خشک و ناپيوسته
4-احساس تخليه ناکامل بعد از اجابت مزاج
يبوست از کجا مي آيد؟
براي
آشنايي بهتر با اين مشکل و علل به وجود آمدن آن لازم است مختصري راجع به
چگونگي عملکرد دستگاه گوارش بدانيم. بخش فوقاني دستگاه گوارش که از دهان
آغاز مي شود متشکل از مري و معده بوده و مسئوليت فرو بردن و هضم غذا را بر
عهده دارد. بخش تحتاني دستگاه گوارش متشکل از روده کوچک، روده بزرگ (کولون)، راست روده و مقعد است و در جذب مواد غذايي، آب و
الکتروليت ها و در نهايت تشکيل مدفوع و دفع آن نقش دارد. بخش اعظم مواد
غذايي مصرف شده پس از طي مراحل هضم، در روده کوچک جذب مي شود و آنچه به
روده بزرگ مي رسد بخش ناچيزي است که قابليت جذب در روده کوچک را نداشته
است. اين بخش غيرقابل جذب شامل مواد فيبري (پلي ساکاريدهاي موجود در غشاي سلول هاي گياهي) است که منشا آنها دانه غلات، حبوبات، ميوه‌ها و سبزيجات است.
انقباضات
پيش برنده عضلات ديواره روده موسوم به حرکات دودي شکل محتويات درون روده
را به جلو مي رانند. روده بزرگ قابليت جذب آب و املاح معدني را دارد و
حدود 90 درصد از آب مواد غذايي هضم شده را که با حجم حدود 1000 تا 2000
ميلي ليتر در روز به اين بخش از دستگاه گوارش راه مي يابد جذب کرده و
مدفوع نيمه جامدي را با حجم حدود 200 تا 250 ميلي ليتر توليد مي کند.
ميزان
اين جذب آب بستگي به مدت ماندگاري مواد دفعي در روده بزرگ و وضعيت سلامت
روده بزرگ دارد. هرچه حرکات دودي روده بزرگ کمتر و به تبع آن مدت زماني که
مواد دفعي در اين بخش باقي مي مانند، بيشتر باشد آب بيشتري جذب شده و
مدفوع سخت تري تشکيل خواهد شد بنابراين سهولت اجابت مزاج در هر فرد علاوه
بر ميزان مصرف مواد فيبري و مايعات در رژيم غذايي روزانه به حرکات طبيعي روده بزرگ و فواصل ميان عمل دفع نيز بستگي دارد.
رژيم غذايي و شيوه زندگي
رژيم غذايي سرشار از چربي هاي حيواني گوشت، تخم مرغو شيريني،
مصرف ناکافي ميوه‌ها، سبزي ها و ساير مواد غذايي حاوي فيبر در رژيم
غذايي، عدم نوشيدن آب و مايعات به ميزان کافي، عدم فعاليت بدني مناسب و عدم
رعايت دقت در زمان احساس نياز به اجابت مزاج و ناديده انگاشتن يا به تعويق
انداختن آن از دلايل رايج يبوست مزمن و يا تشديد آن هستند. در اين گونه
موارد معمولا يبوست مشکل جدي تلقي نمي شود و با تصحيح عادات تغذيه اي و
شيوه زندگي قابل کنترل و درمان است.
مسافرت و تغيير در عادات روزانه نيز مي تواند به يبوست منجر شود.
بستري بودن طولاني مدت به دنبال تصادفات، اعمال جراحي يا به علت بيماري معمولا يبوست به همراه خواهد داشت.
سن و جنس
به
طور کلي يبوست در سالمندان شيوع بيشتري دارد. کمتر شدن حرکات طبيعي روده
يا افزايش سن، نداشتن رژيم غذايي مناسب، عدم مصرف مايعات به ميزان کافي،
نداشتن فعاليت فيزيکي کافي، ابتلا به بيماري ها و يا مصرف داروهايي که
احتمال يبوست را افزايش مي دهند از علل رايج يبوست در دوران سالمندي است.
يبوست در خانم‌ها شايع تر از آقايان است.
در دوران بارداريبه
خصوص در ماه هاي آخر به علت افزايش قابل توجه هورمون هاي جنسي، کم شدن
حرکات طبيعي روده و به تاخير افتادن تخليه روده و به علت فشار مکانيکي که
از رحم بر روده بزرگ وارد مي شود احتمال بروز يبوست زياد است.
داروها
گاهي
يبوست در اثر مصرف برخي داروها ايجاد مي شود. ضد دردهاي مخدر مانند مورفين
و کدئين، داروهاي آنتي کولينرژيک مانند هيوسين، داروهاي ضد افسردگي مانند
ايمي پرامين و فلوکستين، داروهاي ضد صرع مانند فني توئين و کاربامازپين،
داروهاي آنتي سايکوز مانند هالوپريدول و کلوزاپين، مکمل هاي غذايي حاوي آهن و کلسيم،
برخي داروهاي کاهش دهنده فشارخون مانند وراپاميل و ديلتيازم، داروهاي
کاهش دهنده چربي خون مانند کلستيرامين و آتورواستاتين، داروهاي شل کننده
عضلات مانند باکلوفن، داروهاي مورد استفاده براي درمان زخم معده مانند
امپرازول و سوکرالفيت، داروهاي آنتي هيستامين و آنتي اسيدهاي حاوي
آلومينيوم و کلسيم از جمله داروهايي هستند که معمولا عارضه يبوست را به
همراه دارند.
در
اين گونه موارد اغلب نيازي به قطع دارو نيست و افزايش مصرف ميوه ها و
سبزي ها در رژيم غذايي روزانه مي تواند راهکار مناسبي براي مقابله با
يبوست باشد. البته در برخي موارد ممکن است داروهاي مورد استفاده با صلاح
ديد پزشک معالج با داروهاي ديگري جايگزين شود.
اعتياد به مواد مخدر
مصرف مداوم ترکيبات مخدربه
يبوست منجر مي شود و ابتلا به يبوست مزمن در معتادان به اين مواد امري
رايج است. ترکيبات مخدر سبب تضعيف حرکات دودي دستگاه گوارش، افزايش تون
انقباضي دريچه ايلئوسکال و اسفنکتر مقعد و کاهش حساسيت به اتساع رکتوم براي
تحريک رفلکس اجابت مزاج مي شوند بنابراين مدت ماندگاري مواد دفعي در روده
طولاني شده و يبوست بروز مي کند.
بيماري ها
در
برخي موارد يبوست نشانه و علامت يک بيماري است. بروز يبوست حاد، به خصوص در
افراد بالاي 50 سال و يا همراه بودن يبوست با علايمي مانند کم خوني، دردهاي شکمي، کاهش وزنو
وجود مخاط با خون در مدفوع مي تواند نشانه هايي از بروز بدخيمي و يا
ديگر بيماري هاي روده اي بوده و نيازمند اقدامات پزشکي فوري باشد.
بيماري هاي غدد درون ريز مانند کم کاري غدد تيروئيد، پُرکاري غده پاراتيروئيد و ديابت، اختلالات الکتروليتي مانند هايپرکلسمي و هايپوکالمي، بيماري هاي نورولوژيک مانند بيماري پارکينسون، ام.اس، ضايعات نخاعي و سکته مغزي،افسردگی، سندرم روده تحريک پذيرو
بيماري هاي انسدادي يا حرکتي روده مي توانند از علل يبوست مزمن باشند که
مسلما در چنين مواردي توجه به علت زمينه اي در درمان اهميت زيادي دارد.
شقاق مقعد و هموروئيد نيز
از بيماري هاي دردناک مقعد هستند که به علت ايجاد درد در حين اجابت مزاج
از علل به تعويق انداختن مدفوع و تشديد يبوست مزمن به شمار مي آيند
