حدیث درباره ی حرفه و فن

چهل حدیث درباره همّت، تلاش و نکوهش تنبلی

چهل حدیث درباره همّت، تلاش ،کار،کوشش و نکوهش تنبلی از حضرات معصومین (علیهم السلام)
 

چهل حدیث درباره همّت، تلاش ،کار،کوشش و نکوهش تنبلی

از حضرات معصومین علیهم السلام

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)
1. طَلَبُ الحَلالِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ
کار کردن برای کسب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.

جامع الاخبار، ص 389، حدیث 1079

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)
2.
امْنُنْ عَلَیْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْکَسَلِ
وَ الْعَجْزِ وَ الْعِلَلِ وَ الضَّرَرِ وَ الضَّجَرِ وَ الْمَلَلِ
(خدایا) نعمت سرزندگی و کوشایی را به ما ارزانی دار و از سستی، تنبلی، ناتوانی، بهانه آوری، زیان، دل مردگی و ملال، محفوظمان دار.

میزان الحکمه، ج11، ص5184

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)
3. إنَّ
مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لا یُكَفِّرُها صَلاهٌ وَ لا صَدَقَهٌ، قِیلَ یا
رسولَ اللهِ فَما یُكَفِّرُها قالَ الهُمُومُ فی طَلَبِ المَعِیشَهِ
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سؤال شد یا
رسول الله! پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود: جدیت و تلاش در طلب معیشت.

مستدرك الوسائل، ج 13، ص 13

رسول الله (صلی الله علیه و آله)
4. اَلْعِبادَﺓُ عَشَرَﺓَ اَجْزاءٍ تِسْعَـﺔٌ مِنْها فی طَلَبِ الْحَلالِ
عبادت ده جزء است که نه جزء آن در کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است.

مستدرک الوسائل، ج۱۳، ص۱۲

امام علی (علیه السلام)
5. العَمَل
العَمل، ثُمَّ النَّهایة النَّهایة، والاستِقامة الاستِقامَة، ثُمَّ
الصَّبر الصَّبر، والوَرَع، إِنَّ لَكُم نَهایَة فَانتهوا اِلی نَهایَتِكُم
كار كنید و آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری كنید؛‌ آن گاه شكیبایی
ورزید و پارسا باشید. همانا شما را پایانی است؛ پس، خود را به آن پایان
(بهشت) رسانید.

نهج‌البلاغه

امام علی (علیه السلام)
6. قَِلیل تَدُوم عَلیه، أرجَی مِن كَثِیر مَملُولٍ مِنه
كار (خیر) اندك، كه بر آن مداومت ورزی، از كار بسیار كه از آن خسته شوی، امیدوار كننده‌تر است.

نهج‌البلاغه

امام على (علیه السلام)
7. عَلَیكُم بالجِدّ والاجتِهاد والتَأهُّب والاستِعداد
بر شما باد به تلاش و سخت‌كوشی و مهیا شدن و آماده گشتن.

نهج‌البلاغه

امام على (علیه السلام)
8. إذا هبت أمراً فقع فیه، فإنّ شدّة توقّیه أعظم ممّا تخاف منه
هرگاه از كاری ترسیدی، خود را بـه كام آن بینداز، زیرا ترس شدید از آن كار، دشوارتر و زیان‌بارتر از اقدام به آن كار است.

غررالحكم، 8955

امام على (علیه السلام)
9. طَاعَة الله سُبحانَه لا یَحُوزها إلاّ مَن بَذل الجِدّ واستَفرَغ الجَهد
به طاعت خدای سبحان دست نیابد مگر كسی كه تلاش كند و نهایت كوشش خود را به كار گیرد.

غررالحكم،6009

امام علی(علیه السلام)
10. الشَّرفُ بِالهِمَم العَالِیه لابِالرمَمِ البَالِیه
شرافت به همت های بلند است نه به استخوان های پوسیده.

نهج‌البلاغه

امام علی(علیه السلام)
11. اقصِر هِمَّتَک عَلی مَا یلزمُک و لا تخُض فِیما لایعنِیک
همّت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه را به کار ت نمی آید پی گیری مکن.

نهج‌البلاغه

امام علی(علیه السلام)
12. إنَّ سَمتَ هِمَّتکَ لإصلاحِ النّاس فَابدَء بِنَفسِک، فَإن تُعاطِیک صلاح غَیرِک و أنتَ فاسِدٌ أکبَر العَیب
اگر همت والای اصلاح مردم را در سرداری، از خودت آغاز کن، زیرا پرداختن تو
به اصلاح دیگران، در حالی که خود فاسد باشی بزرگترین عیب است.

نهج‌البلاغه

امام علی (علیه السلام)
13. قَدرُ الرَّجُلِ على قَدرِهِمَّتِهِ
اندازه هر کس به اندازه همت او است

منتخب میزان الحكمة، 314

امام على (علیه‏السلام)
14. الكَرَمُ نَتیجَةُ عُلُوِّ الهِمَّه
كَرَم داشتن، زاییده بلندى همّت است.

غرر الحكم، 1477

حضرت علی (علیه السلام)
15. كَفى بِالمَرءِ غَفلَةً أن یَصرِفَ هِمَّتَهُ فیما لا یَعنیهِ
غفلت آدمى را همین بس كه همّتش را در آنچه به كارش نمى‏آید، صرف كند.

نهج‌البلاغه

حضرت علی (علیه السلام)
16. كُن بَعیدَالهِمَمِ إذا طَلَبتَ، كَریمَ الظَّفَرِ إذا غَلَبتَ
هرگاه در پى‏چیزى هستى، بلندْ همّت باش و آن‏گاه كه چیره شدى، در پیروزى كریم باش.

نهج‌البلاغه

امام علی (علیه السلام)
17. آفَةُ النُّجْحِ الْکَسَلُ
آفت موفقیت تنبلی است.

میزان الحکمه، ج 11،ص 5184

امام علی (علیه السلام)
18. مَنْ دَامَ کَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه
کسی که پیوسته تنبلی کند، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند.

میزان الحکمه، ج 11،ص 5184

امام علی (علیه السلام)
19. مِنْ سَبَبِ الْحِرْمَانِ التَّوَانِی
یکی از عوامل محرومیت سستی (در کار) است.

نهج‌البلاغه

امام علی (علیه السلام)
20. ضَادُّوا التَّوَانِیَ بِالْعَزْم
با عزم و اراده به جنگ سستی بروید.

میزان الحکمه، ج 11،ص 5184

امام حسن (علیه السلام)
21. لامُرُوَّة لِمَن لاهِمَّة لَه
كسی كه همت ندارد مروت ندارد.

بحار الانوار، ج 8 ، ص 111

امام حسن (علیه‏السلام)
22. اِتَّقُوا
اللّهَ عِبادَ اللّهِ وَ جِدُّوا فی الطَّلَبِ وَ تِجاهِ الْهَرَبِ وَ
بادِرُوا الْعَمَلَ قَبْلَ مُقَطِّعاتِ النَّقِماتِ وَ هادِمِ الَّذّاتِ
ای
بندگان خدا! تقوا پیشه کرده و برای رسیدن به خواسته‏ها تلاش كنید و از
كارهای ناروا بگریزید و قبل از آنكه ناگواری ها به شما روی آورند و نابود
كننده لذات [مرگ] فرا رسد، به كار[های نیك] مبادرت ورزید.

بحار الانوار، ج 1، ص 218

امام حسن (علیه‏السلام)
23. وَ اعْمَلْ لِدُنْیاكَ كَاَنَّكَ تَعیشُ اَبَدا وَ اعْمَلْ لآخِرَتِكَ كَاَنَّكَ تَمُوتُ غَداً
برای
دنیایت چنان كار كن كه گویا برای همیشه [در این دنیا] خواهی بود. و برای
آخرتت [نیز چنان] سعی و تلاش كن كه گویا فردا از دنیا خواهی رفت.

تحف العقول، ص408،ح 20

امام سجاد(علیه السلام)
24. اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْهَمِّ وَ الْحَزَنِ وَ الْعَجْزِ وَ الْکَسَلِ
بار خدایا، من از غم و اندوه و ناتوانی و تنبلی به تو پناه می‏برم.

میزان الحکمه، ج11، ص5188

امام باقر (علیه السلام)
25. إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ شَرٍّ
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو کلید هر بدی می‏باشند.

میزان الحکمه، ج 11، ص5186

 امام باقر (علیه السلام)
26. إنِّى لأبغضُ الرَّجُل أن یَكُون كسلاناً عَن أمرِ دُنیَاه، و مَن كَسَل عَن أمرِ دُنیاه فَهُو عَن أمر آخِرتِه أكسلَ
من مردى را كه در كار دنیایش تنبل باشد مبغوض میدارم و كسى كه در كار دنیا تنبل باشد، در كار آخرتش تنبل تر است.

وسائل الشیعه، ج12، صفحه 37

امام باقر (علیه السلام)
27. إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ َإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ سُوء
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو کلید هر بدی می‏باشند.

وسائل الشیعه ، ج 12، ص 39

امام صادق (علیه السلام)
28. إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا یَمْنَعَانِکَ مِنْ حَظِّکَ مِنَ الدُّنْیَا وَ الاْآخِرَةِ
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو خصلت تو را از بهره دنیا و آخرت باز می دارند.

میزان الحکمه، ج 11، ص5186

امام صادق(علیه السلام)
29. تَرْکُ التِجارَﮤِ ینْقَصُ الْعَقْلَ
رها کردن کسب و کار، عقل را کم می‌کند.

وسائل‌الشیعه، ج۱۷، ص۱۴

امام صادق(علیه السلام)
30. مَن
طَلَبَ الدُّنیا اِستِعْفافاً عَنِ النّاسِ وَ سَعْیاً عَلی اَهْلِهِ وَ
تَعَطٌّفاً عَلی جارِهِ لَقَی اللهَ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیامَـﺔِ وَ
وَجْهُهُ مِثلُ القَمَرِ لَیْلَـﺔَ الْبَدْرِ
هرکس دنیا را طلب
کند به قصد این که آبروی خود را از مردم حفظ، رفاه خانواده‌اش را تأمین و
به همسایه‌اش کمک کند، وقتی با خدا دیدار کند، چهره‌اش همانند ماه شب بدر
می‌درخشد.

وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱

امام صادق(علیه السلام)
31. کُلُّ
ذی‌صَناعَةٍ مُضطَرًّ اِلی ثَلاثِ خِصالٍ یَحْتلِبُ بِها الْکَسْبَ: و
هُوَ اَن یَکُونَ حاذِقاً بِعِلْمٍ مُؤَدّیاً لِلْاَمانَةِ فیهِ،
مُسْتَمیلاً لِمَنِ اسْتَعْمَلَهُ
هر اهل فنی برای موفقیت در کسب و کار خود (که کارش بگیرد) به سه مطلب نیازمند است:
تخصص و باهوشی در فن و حرفه مورد نظر.
– امین باشد و در کار و مال مردم، امانت و درستی را حفظ کند.
– با کارفرما و صاحب کار، خوش‌برخورد و خوش‌قلب باشد.

بحارالانوار، ج۷۵، ح۲۳۵

امام صادق(علیه السلام)
32. مَنْ طَلَبَ التَّجارَﺓَ اِستَغْنَی عَنِ النّاسِ
هرکس دنبال تجارت رود از مردم بی‌نیاز می‌شود.

وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۱۲

امام صادق(علیه السلام)
33. یا هِشامُ! اِنْ رَأَیت الصِّفَّینِ قَدِ الْتَقَیا فَلا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزقِ فی ذلکَ الْیوْمِ
اگر در خط مقدم جبهه، درگیری شروع شد، باز هم کار کردن و طلب روزی را در آن روز ترک نکن.

کافی، ج۵، ص۷۸

امام صادق(علیه السلام)
34. اَلکادُّ عَلََی عِیالِهِ کَالْمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللهِ
کسی که خود را برای روزی خانواده‌اش به زحمت می‌اندازد و کار می‌‌کند مانند رزمنده‌است که در راه خدا می‌جنگد.

کافی، ج۵، ص۸۸

امام صادق (علیه السلام)
35. اوصِیكَ بتَقوی الله والوَرع والاِجتِهاد واعلَم أنّه لا یَنفَع اجتِهادٌ لا وَرع فیه
تو را به تقوای الهی و پارسایی و كوشش سفارش می‌كنم و بدان كه كوششی كه در آن پارسایی نباشد، سودی نمی‌دهد.

کافی، ج 2 ص 76

امام صادق (علیه السلام)
36. لا تَكسِلُوا فِى طَلبِ مَعایِشَكُم فَإنَّ آبائَنا كَانُوا یَركَضُون فِیها و یُطلِبونَها
در طلب روزى و نیازهاى زندگى تنبلى نكنید، چرا كه پدران و نیاكان ما به دنبال آن میدویدند و آنرا طلب مى كردند.

وسائل الشیعه، ج12، ص 38

امام صادق (علیه السلام)
37. لاتَكسل عَن مَعِیشَتك فَتَكون كَلّاً عَلى غَیرك
در معاش دنیوى خود تنبلى مكن كه سربار دیگران باشى.

فروع كافى، ج 5، ص 86

امام موسی کاظم (علیه السلام)
38. اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لَیبْغِضُ الْعَبْدَ النَوّامَ، اِنَّ اللهَ یبْغِضُ الْعَبْدَ الفارِغَ
خداوند دشمن بنده ای است که زیاد می خوابد و بیکار است.

وسائل الشیعه، ج 12، ص 38

 امام رضا(علیه السلام)
39. الَّذی یطْلُبُ مِنْ فَضْلٍ یکُفُّ بِهِ عِیالَهُ اَعْظُمُ اَجْراً مِنَ الْمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللهِ 
کسی
که دنبال روزی می‌رود تا آبروی خود و خانواده‌اش را حفظ کند، اجر و پاداشش
از رزمنده‌ای که در راه خدا جنگ می‌کند بیشتر است (عرق کارگر معادل خون
شهید است.)

وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۶۷

40. ابو عمرو الشیبانی:
رأیت أبا عبدالله وبیده مسحاة وعلیه إزار غلیظ یعمل فی حائط له والعرق
یتصابّ عن ظهره فقلت: جعلت فداك أعطنی أكفك فقال لی: إنّی احبّ أن یتأذّی
الرجل بحرّ الشمس فی طلب المعیشة
ابو عمرو شیبانی نقل می کند:
امام صادق (علیه السلام) را دیدم كه در دستش بیلی بود و ازاری ضخیم بر تن
داشت و در بوستان خود كار می كرد و عرق از پشت او سرازیر بود. عرض كردم:
فدایت شوم! اجازه بدهید من به جای شما كار كنم. فرمود: من دوست دارم كه مرد
برای تأمین معیشت خود در گرمای آفتاب اذیّت شود.

كافی: ج5،ص 77

 

امام حسن (علیه السلام)

یابن آدم انک لم تزل فی
هدم عمرک منذ سقطت من بطن امک ، فخذ مما فی یدک لمابین یدیک ، فان المؤمن
یتزود والکافر یتمتع ، وکان علیه السلام یتلو بعد هذه الموعظة : ” وتزودوا
فان خیر الزاد التقوی “

ای پسر آدم، از زمانی که از مادر زاییده شدی مشغول
نابود کردن عمر خود بوده ای ،پس از باقیمانده عمر خود برای آینده ( عالم
آخرت ) ذخیره کن ، به درستی که مؤمن از این دنیا زاد و توشه برمیگیرد و
کافر خوش گذارنی میکند . و بعد این آیه را تلاوت فرمودند : ” و زاد و توشه
برگیرید ، به درستی که بهترین توشه تقوی است “.

کشف الغمه، ج 1 ، ص 572

---

آثار و فایده های خواندن دعای فرج

آثار دعای فرج

روایات مختلفی به بیان آثار، فوائد و ویژگی هایی که بر دعا
کردن برای تعجیل فرج مترتب است، پرداخته است که به پاره ای از آنها اشاره
می کنیم.

1- فرمایش حضرت ولی عصر (علیه السّلام) : بسیار دعا کنید برای تعجیل فرج که فرج شما در آن است.

2- این دعا سبب زیاد شدن نعمت می شود.

3- اظهار محبت قلبی است.

4- نشانه ی انتظار است.

5- زنده کردن امر ائمه اطهار (علیه السّلام) است.

6- مایه ی ناراحتی شیطان لعین است.

7- نجات یافتن از فتنه های آخر الزمان است.

8- اداء قسمتی از حقوق آن حضرت است، که اداء حق هر صاحب حقی،واجب ترین امور است.

9- تعظیم خداوند و دین خداوند است.

10- حضرت صاحب الزمان (علیه السّلام) در حق او دعا می کند.

11- شفاعت آن حضرت در قیامت شامل حال او می شود.

12- شفاعت پیغمبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) ان شاءالله شامل حالش می شود.

13- این دعا امتثال امر الهی و طلب فضل و عنایت او است.

14- مایه ی استجابت دعا می شود.

15- اداء اجر رسالت است.

16- مایه ی دفع بلا است.

17- سبب وسعت روزی است ان شاءالله.

18- باعث آمرزش گناهان می شود.

19- سبب تشرف به دیدار آن حضرت در بیداری یا خواب می شود ؛ ان شاءالله.

20- سبب رجعت به دنیا در زمان ظهور آن حضرت می شود ؛ ان شاءالله.

21- از برادران پیغمبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) خواهد بود.

22- فرج مولای ما حضرت صاحب الزمان (علیه السّلام) زودتر واقع می شود.

23- پیروی از پیغمبر و امامان (علیه السّلام) خواهد بود.

24- وفای به عهد و پیمان خداوندی است.

25- آثار نیکی به والدین برای دعا کننده حاصل می شود.

26- فضیلت رعایت و اداء امانت برایش حاصل می شود.

27- زیاد شدن اشراف نور امام (علیه السّلام) در دل او است.

28- سبب طولانی شدن عمر است، ان شاءالله.

29- تعاون و همکاری در کارهای نیک و تقوی است.

30- رسیدن به نصرت و یاری خداوند و پیروزی بر دشمنان به کمک خداوند است.

31- سبب هدایت به نور قرآن مجید است.

32- نزد اصحاب اعراف معروف می گردد.

33- به ثواب طلب علم نائل می شود؛ ان شاءالله.

34- از عقوبت های اخروی ان شاءالله در امان می ماند.

35- هنگام مرگ به او مژده می رسد و با او به نرمی رفتار می شود.

36- این دعا اجابت دعوت خدا و رسول (صلّی الله علیه و آله و سلّم) است.

37- با امیرالمومنین (علیه السّلام) و در درجه آن حضرت خواهد بود.

38- محبوب ترین افراد نزد خداوند خواهد بود.

39- عزیزترین و گرامی ترین افراد نزد خداوند خواهد بود.

40- ان شاءالله از اهل بهشت خواهد شد.

41- دعای پیغمبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) شامل حالش می شود.

42- کردارهای بد او به کردارهای نیک مبدل می شود.

43-خداوند متعال در عبادت ، او را تأیید می فرماید.

44- ان شاءالله با این دعا عقوبت از اهل زمین دور می شود.

45- ثواب کمک به مظلوم را دارد.

46- ثواب احترام به بزرگ تر و تواضع نسبت به او را دارد.

47- پاداش خونخواهی حضرت ابی عبدالله الحسین (علیه السّلام) را دارد.

48- شایستگی دریافت احادیث ائمه اطهار (علیه السّلام) را می یابد.

49- نور او برای دیگران نیز- روز قیامت – درخشان می گردد.

50- هفتاد هزار نفر از گنهکاران را شفاعت می کند.

51- دعای امیرالمومنین (علیه السّلام) در روز قیامت ، شاملش می گردد.

52- بی حساب داخل بهشت شود.

53- از تشنگی روز قیامت در امان می ماند.

54- در بهشت جاودان است.

55- مایه ی خراش روی ابلیس و مجروح شدن دل او است.

56- روز قیامت هدیه های ویژه ای دریافت می دارد.

57- خداوند عزوجل از خدمتگزاران بهشت نصیبش می فرماید.

58- در سایه ی گسترده ی خداوند قرار گرفته و رحمت بر او نازل می شود – مادامی که مشغول آن دعا باشد.

59- پاداش نصیحت مومن را دارد.

60- مجلسی که در آن برای حضرت قائم – عجل الله فرجه – دعا شود، محل حضور فرشتگان می گردد.

61- دعا کننده مورد مباهات خداوند می شود.

62- فرشتگان برای او طلب آمرزش می کنند.

63- از نیکان مردم – پس از ائمه اطهار (علیه السّلام) – می شود.

64- این دعا اطاعت از اولی الامر است که خداوند اطاعتشان را واجب ساخته است.

65- مایه ی خرسندی خداوند عزوجل می شود.

66- مایه ی خشنودی پیغمبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می گردد.

67- این دعا خوشایندترین اعمال نزد خداوند است.

68- از کسانی خواهد بود که خداوند در بهشت به او حکومت می دهد، ان شاءالله.

69- حساب او آسان می شود.

70- این دعا در عالم برزخ و قیامت مونس مهربانی خواهد بود.

71-این عمل بهترین اعمال است.

72- باعث دوری غصه ها می شود.

73- دعای هنگام غیبت بهترازدعای هنگام ظهور امام  (علیه السّلام) است.

74- فرشتگان درباره اش دعا می کنند.

75- دعای حضرت سید الساجدین (علیه السّلام) – که نکات و فوائد متعددی دارد- شامل حالش می شود.

76- این دعا تمسک به ثقلین (کتاب و عترت) است.

77- چنگ زدن به ریسمان الهی است.

78- سبب کامل شدن ایمان است.

79- مانند ثواب همه ی بندگان به او می رسد.

80- تعظیم شعائر خداوند است.

81- این دعا ثواب کسی که با پیغمبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) شهید شده را دارد.

82- ثواب کسی که زیر پرچم حضرت قائم (علیه السّلام) شهید شده را دارد.

83- ثواب احسان به مولای ما حضرت صاحب الزمان – عجل الله فرجه – را دارد.

84- در این دعا ، ثواب گرامی داشتن عالم هست.

85- پاداش گرامی داشتن شخص کریم را دارد.

86- در میان گروه ائمه اطهار (علیه السّلام) محشور می شود.

87- درجات او در بهشت بالا می رود.

88- از بدی حساب در روز قیامت در امان می ماند.

89- به بالاترین درجات شهدای روز قیامت نائل می شود.

90- و رستگاری به سبب شفاعت فاطمه زهرا (علیه السّلام) را در پی دارد.

منبع : مکیال المکارم، ج 1 ، ص 351 ( ترجمه سیّد مهدی حائری قزوینی )

 

---