7 بیماری رایج پاییزی
این روزها که به میانه فصل پاییز رسیده
ایم و هوا تمایل بیشتری به شرایط زمستانه یافته است بدن ما همگام با
تغییرات طبیعت، خود را با سرمای هوا و کاهش طول مدت روز تطابق می دهد.
خشکی هوا در این روزها، راه های تنفسی در
بینی را خشک می کند و ویروس ها و باکتری های بیشتری را به بدن ما راه می
دهد. به همین دلیل میزان ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا و احساس سردردهای
مداوم، گلودرد و خستگی بدن، آب ریزش بینی و سرفه های آزاردهنده بسیاری
افراد را راهی بیمارستان ها می کند.
تماس بیشتر با میکروب های بیماری زا در
محیط های بسته و کاهش رطوبت هوا به عنوان دلیل عمده شایع شدن سرماخوردگی و
آنفلوآنزا در این فصل مطرح است. این بیماری ها خطرناک نیستند اما مبتلایان
را آزار می دهند. سیستم ایمنی بدن همزمان با تغییرات ناگهانی دمای هوا،
متحمل فشار زیادی می شود و برای عادت کردن به آنها به مدت زمان نیاز دارد.
کدام بیماری ها شایع ترند؟
رطوبت و فشار هوا در کنار تغییرات ناگهانی دما، برخی از بیماری ها را بیشتر شایع می کند که به آنها می پردازیم.
آنفلوآنزا و سرماخوردگی
تضعیف
سیستم ایمنی بدن دلیل اصلی ابتلا به این بیماری هاست که بارش باران، وزش
بادهای تند و کاهش رطوبت هوا در آن دخیلند. سرماخوردگی پاییزه به شدت
سرماخوردگی زمستانه نیست اما عفونت های ویروسی و خطرات ناشی از آنها مراجعه
به پزشک را واجب می کند.
پزشکان برای جلوگیری از ابتلای به
سرماخوردگی شستن صورت و بینی با آب خنک را توصیه می کنند. افزایش مصرف آب و
میوه ها، پوشیدن لباس گرم و صرف زمان بیشتر برای ورزش در هوای آزاد هم به
شما کمک می کند از ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا در فصل سرد جلوگیری
کنید.
بیماری های آلرژیک و آسم
بیماری
های تنفسی مزمن در اواخر فصل پاییز شیوع بیشتری می یابند. در این میان آسم
آلرژیک و آسم خشک، افراد بیشتری را درگیر می کنند. به سختی نفس کشیدن،
مشهودترین علامت آسم آلرژیک است که احتمال ابتلا به آن با تقویت سیستم
ایمنی و مقاومت بدن کاهش می یابد.
زخم های گوارشی
زخم
معده و اثنی عشر با زخم پتپیکاز، از دیگر بیماری هایی هستند که در این
روزها شایع می شوند. پزشکان عادات غذایی غلط، بیماری های مزمن، مصرف
نوشیدنی های الکلی، استرس و فشار روحی، کشیدن سیگار، عوامل ژنتیکی وهمچنین
عفونت باکتریایی توسط هلیکوباکترپیلوری را جزو دلایل عمده بروز زخم های
گوارشی می دانند. تغییر اشتها، احساس درد در ناحیه معده یا شکم و استفراغ
کردن علائم شایع زخم های گوارشی هستند.
در صورت ابتلا به چنین زخم هایی باید
بدانیدکه بلافاصله بعد از خوردن غذا با درد ناشی از زخم معده مواجه می شوید
و چند ساعت بعد از خوردن غذا یعنی وقتی گرسنه شده اید هم درد ناشی از زخم
اثنی عشر بروز می کند. به همین دلیل اگر بعد از خوردن غذا به دل درد و حالت
تهوع دچار شدید، به پزشک مراجعه کنید.
نارسایی قلبی
نارسایی
قلبی، یکی از حالت های خطرناکی است که احتمال بروز آن در این فصل برای
بیماران قلبی وجود دارد. به این دلیل که بدن تلاش می کند با تغییرات فصلی
همگام شود که نتیجه این تلاش افزایش عملکرد سیستم تنفسی و قلبی است. شدت
یافتن این عملکرد، مشکلاتی جدی برای بیمار ایجاد می کند که برای پیشگیری از
آن، بیمار باید با پزشک خویش مشورت کند وداروهای تجویزی را به طور کامل و
به موقع مصرف کند.
پیاده روی روزانه و قدم زدن در هوای آزاد
نیز به جلوگیری از نارسایی قلبی در این بیماران کمک می کند. روماتیسم در
فصل پاییز به دلیل افزایش درد مفاصل و حساسیت به سرمای هوا، بیماری های
روماتیسمی مانند آرتریت شیوع بیشتری پیدا می کنند.
اگر به روماتیسم مبتلا هستید و در فصول
سرد سال بیشتر احساس درد می کنید، می توانید با مصرف کلسیم و ویتامین های
گروه B به بهبود تغذیه غضروف و ریشه اعصاب مفاصل کمک کنید.
استفاده از پمادهای ضد التهاب و درد،
انجام طب سوزنی، حمام کردن با آب گرم و پرهیز از پیاده روی در هوای بارانی و
سرد از بروز یا شدت پیدا کردن این بیماری پیشگیری می کند.
ورزش کردن در
شرایط ایده آل نیز به پیشگیری از شدت یافتن بیماری کمک می کند.برای ورزش
کردن بهتر است یک اتاق گرم را انتخاب کنید، لباس گرم بپوشید و ورزش های
ساده ای را که به حفظ حرکت مفصل ها و کارآیی عضلات کمک می کند، انتخاب
کنید.
چاقی
بدن
افراد با سرد شدن هوا کم کم شروع به ذخیره کردن چربی می کند. بنابراین فصل
پاییز می تواند آغازگر دوره چاقی شما باشد. البته انباشته شدن چربی در
بدنتنها موجب تغییر شکل در اندام ظاهری نمی شود و ممکن است به بیماری های
مختلفی مانند تصلب شرائین و فشار خون بالا نیز منجر شود.
بنابراین باید در فصل پاییز، مراقب اضافه
وزن خود باشید. استراحت کافی داشته باشید و بیشتر از ماه های قبل سبزی و
میوه های تازه را مصرف کنید. علاوه بر آن به فکر تقویت سیستم ایمنیبدنتان
نیز باشید. استفاده از مکمل های ویتامینی مانند قرص ویتامین C و انجام منظم
ورزش و پیاده روی روزانه هم سیستم ایمنی بدنتان را تقویت می کند و هم از
چاق شدن شما جلوگیری می کند.
بیماری های مردانه
علاوه
بر همه این موارد که هم در مردان و هم در زنان مشترک است برخی بیماری های
خاص آقایان مانند پروستات نیز در این فصل شیوع بیشتری پیدا می کند. پیشگیری
از این بیماری ها تنها با مراقبت های بیشتر و انجام چکاپ های روتین میسر
می شود.
بیماری قاتل مردان را بیشتر بشناسیم
راساس آمار، 27درصد کل سرطان ها مربوط به سرطان پروستات است و دومین عامل مرگ و میر ناشی از تمام سرطان هاست.
همیشه
گفته می شود که مردان به سلامت خود کمتر توجه می کنند و بیماری های مختلف
از جمله سرطان در بین آنان شیوع دارد. دکترعلی اصغر یارمحمدی، استاد
اورولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، حرف های زیادی درباره خودمراقبتی مردان
دارد. این جراح و متخصص بیماری های کلیه و مجاری ادراری از سرطان پروستات
به عنوان «قاتل مردان» یاد می کند.
وی در ادامه می گوید: روزی نیست که در
محافل پزشکی، اعم از کنگره ها و نوشته ها (کتب، مجلات) به تفصیل از سرطان
سخن گفته نشود (که البته از مسئولیت های شغلی پزشکان و متخصصان است). از
طرفی روزی نیست که از وسایل ارتباط جمعی اعم از رادیو، تلویزیون، روزنامه و
اینترنت درباره سرطان مطلبی منتشر نشود، سازمان بهداشت جهانی W.H.O در
گذشته ای نزدیک با اشاره به بروز و شیوع بیماری سرطان آن را به یک سونامی
تشبیه کرده بود. چندی پیش نیز یک کانال تلویزیونی با اشاره به فراوانی این
بیماری گفت، تا سال 2025 از هر 4نفر، یک نفر به دلیل سرطان خواهد مرد.
به یاد دارم وقتی که به عنوان دانشجوی
پزشکی پذیرفته شدم، اهم آموزش دانشجویان به بیماری های عفونی و انگلی واگیر
مثل ذات الریه، مالاریا و … اختصاص داشت، چراکه علت اصلی مرگ و میر
بیماران بود و کمتر از اهمیت سرطان سخنی به میان می آمد ولی امروزه یکی از
اساسی ترین مباحث آموزش دانشجویان پزشکی، آموزش بیماری مهلک سرطان است.
سرطان، کلمه ای است که فرد مبتلا با شنیدن آن لرزه بر اندامش می افتد و
بدون این که اغلب کلمه ای به زبان آورد از درون با احساس نیستی خود رو در
رو می شود. .
گرچه در بسیاری از موارد نباید چنین
تعبیری برای بیان آن به کار برد، ولی از باب هزینه های کمرشکن که به اقتصاد
خانوار و به ویژه اقتصاد ملی تحمیل می کند و با تغییر روش های متنوع و
پرعارضه درمان آن، که چاره ای جز مقابله با آن نیست، تعبیر گفته شده با
واقعیت عینیت پیدا می کند.
به دلیل اهمیت بروز و شیوع بیماری در تمام
جهان و در کنار آن در کشور ما ، لازم است حداقل آگاهی های لازم به جامعه
منتقل شود که طبق شعار «با خودمراقبتی، یک عمر سلامتی» بتوان با تشخیص به
موقع و با درمان ریشه ای، بیماری را درمان و بیمار را از روش های پیچیده،
هزینه بر و زمین گیر کننده رادیوتراپی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، ژن
درمانی و … بی نیاز کرد.
یکی از شایع ترین سرطان های فعلی در جهان،
بیماری سرطان پروستات است . در ادامه، مختصر به معرفی این بیماری می
پردازیم. سرطان پروستات پس از سرطان پوست، شایع ترین سرطان انسانی است. در
آمریکا در میان سرطان ها دومین علت اصلی مرگ بیماران، محسوب می شود. اگر چه
در بعضی دیگر از کشورها این جایگاه قابل تغییر است.
از سال 1990 بروز بیماری به طور شتابزده
اوج گرفت که بعضی از آن به عنوان سونامی نام می بردند. امروزه براساس آخرین
مطالب کتب مرجع از هر صدهزار نفر جمعیت، 200نفر (البته در کشورهای مختلف
این آمار ثابت نیست) مبتلا به سرطان پروستات می شوند که این آمار متأسفانه
رو به افزایش است و طبق آمار از این تعداد 74نفر یعنی 37درصد در طول درمان
جان خود را از دست می دهند. در زیر 40 سالگی میزان ابتلا به ازای هر 10000
نفر، یک نفر گزارش شده است، ولی فقط در 15 درصد این رقم تشخیص داده می شود و
2.9درصد آن ها خواهند مرد.
مصرف زیاد ویتامین D و کلسیم یکی از دلایل بروز سرطان پروستات در مردان می باشد
درباره غده پروستات بیشتر بدانیم
غده
پروستات جزو غد درون ریز بدن است که در گردن مثانه واقع شده است . این غده
تحت تأثیر عوامل گوناگون به ویژه هورمون تستوسترون است که غالب آن از بیضه
ها ترشح می شود و باعث تغییرات حجمی و شکلی سلولی غده پروستات می شود؛ این
تغییرات باعث اختلالات در روند جریان ادرار (انسداد) و بروز بدخیمی
پروستات می شود.
روند تغییرات پروستات عبارت است از:
معمولا
تا پایان دهه سوم عمر تغییرات عمده ای در پروستات دیده نمی شود و از دهه
چهارم زندگی به ویژه بعد از 45 سالگی تغییرات شروع می شود و این تغییرات
شامل دو قسمت کاملا متفاوت است.
الف – بزرگی خوش خیم پروستات
آمارها
نشان می دهد اگر مردان به دهه هشتم زندگی برسند، 88درصد آن ها و اگر به
دهه نهم زندگی برسند، 100درصد آن ها دچار تغییرات حجمی خوش خیم پروستات می
شوند. اگرچه در مجموع از این میزان ابتلا، حدود 30درصد آن ها نیاز به دخالت
درمانی جراحی پیدا می کنند.
ب – سرطان پروستات
براساس
آمار، 27 درصد کل سرطان ها مربوط به سرطان پروستات است و دومین عامل مرگ و
میر ناشی از تمام سرطان هاست. براساس مطالعات عواملی که در بروز سرطان
پروستات دخیل است، عبارت است از:
– سابقه فامیلی: آن دسته افراد مذکر که
پدر (پدران) آن ها سابقه ابتلا به سرطان پروستات را داشته است، به مراتب
بسته به سن شروع با افزایش خطر ابتلا مواجهند. (بسته به سن از 3 تا 7
برابر)
– سن: با افزایش سن، میزان ابتلا افزایش می یابد، به طوری که اگر
همه مردان به دهه نهم زندگی برسند، از هر 8نفر یک نفر مبتلا به این بیماری
می شود.
– نژاد: معمولا سیاه پوستان بیش از سفیدپوستان به این بیماری مبتلا می شوند.
– هرچه از شرق به غرب دنیا برویم، احتمال ابتلا افزایش می یابد.
– تغییرات آب و هوایی
– رژیم های غذایی به ویژه رژیم پرچرب و اشباع شده
– چاقی
– مصرف زیاد ویتامین D و کلسیم
– مصرف الکل و موادمخدر
– بحث امواج و استرس گرچه به آن توجه شده، ولی اثبات شده نیست.
وازکتومی (بستن لوله های مرد)، به عنوان یک ریسک مورد ادعاست اگرچه اثبات آن نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
–
ارتباط تعداد دفعات مقاربت با سرطان پروستات: تا به حال در مطالعات به
نتیجه ای قطعی درباره ارتباط تعداد دفعات مقاربت با سرطان پروستات اشاره
نشده است.
عوامل کاهش دهنده بروز سرطان پروستات
از
لیکوپن (گوجه فرنگی)، سلنیم (آجیل جات)، ویتامین E و ماهی (اسیدهای چرب
امگا3) به عنوان عوامل کاهنده بروز سرطان پروستات نام برده می شود. با وجود
بیماری براساس مطالعات و اطلاعات پیگیرانه به ویژه در افراد مسن، مرگ
زودرس در قیاس با سایر سرطان ها بسیار کمتر اتفاق افتاده است و بیشتر
بیماران به دلیلی غیر از سرطان پروستات می میرند که علت غالب این مرگ ها،
بیماری قلبی عروقی است؛ یعنی می توان گفت افراد مسن مبتلا به سرطان پروستات
با بیماری سرطان می میرند ولی نه از سرطان پروستات.
