اندازه گیری کارایی فنی و بهره وری پالایشگاه های نفت ایران (1380 الی 1386)
چکیده:
ایران طی سال های اخیر با بهره گیری از توان کامل 9 پالایشگاه
خود، هم چنان وارد کننده برخی از فرآورده های نفتی بوده است. نقش بارز صنعت
نفت در اقتصاد کشور و ضرورت عملکرد کارآمد این صنعت، اهمیت محاسبه کارایی و
بهره وری پالایشگاه های نفت ایران را آشکار می کند. در این مقاله، با
استفاده از روش تحلیل پوششی (فراگیر) داده ها (DEA)، به محاسبه کارایی فنی و
بهره وری پالایشگاه های نفت کشور طی دوره زمانی 1380-1386، پرداخته شده
است. متوسط کارایی فنی پالایشگاه های کشور طی سال های مذکور، حداکثر 88
درصد در سال 1380 و حداقل 81 درصد در سال 1382 بوده است. پالایشگاه لاوان
در تمام سال ها به صورت کارا و پالایشگاه اصفهان نیز در بیش تر سال ها
کارایی واحد داشته است. پالایشگاه تهران در سال های 1380 و 1381 و
پالایشگاه بندرعباس در بیش تر سال ها کم ترین میزان کارایی را داشته اند.
هم چنین کارایی فنی پالایشگاه بندرعباس دارای روند کاهشی بوده است، به طوری
که از میزان 72 درصد در سال 1380، به 56 درصد در سال 1386 رسیده است.
نتایج حاصل از اندازه گیری بهره وری حاکی از آن است که تغییرات بهره وری کل
از سال 1380 الی 1386 روند ملایم افزایشی داشته است. هم چنین درسال 1386،
میزان افزایش بهره وری کل به طور قابل توجهی افزایش داشته، که ناشی از
تغییرات تکنولوژیکی بوده و بنابراین عامل اصلی بهبود بهره وری پیشرفت
تکنولوژیکی قلمداد شده است.
اندازه گیری کارایی فنی و بهره وری در نیروگاه های بخاری، گازی و سیکل ترکیبی
چکیده
صنعت
برق به دلیل نقش زیربنایی و ارتباط تنگاتنگ با عوامل مؤثر بر رشد
اقتصادی، صنعتی پویا و تأثیرگذار است و افزایش کارایی و بهره وری در آن از
اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. بخش تولید برق (نیروگاه ها)
مهمترین و در عین حال سرمایه برترین بخش در صنعت برق می باشد. بنابراین،
با توجه به اهمیت نیروگاه ها، هدف مقاله ی تجربی حاضر، اندازه گیری
کارایی فنی در سال 1386 و نیز بهره وری طی سال های 86- 1381 برای 26
نیروگاه حرارتی فعال در ایران با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها و
شاخص مالم کوییست است. نتایج نشان داد که متوسط کارایی فنی نیروگاه ها
تحت فرض بازدهی ثابت و متغیر در سال 1386، به ترتیب برابر با 4/76 و 8/92
درصد است و ناکارایی مقیاس بیشترین تأثیر را روی ناکارایی فنی دارد. رشد
بهره وری تمام نیروگاه های مورد نظر طی سال های مورد بررسی به طور متوسط
معادل 5/1 درصد بوده است و تأثیرگذارترین عامل در تغییرات بهره وری،
تغییرات تکنولوژیکی معرفی شده است.
