قانون شرکتهای تعاونی
فصل اول – تعاریف
ماده 1 – اصطلاحاتی که در این قانون به کار برده شده است از نظر اجرای این قانون به شرح زیر تعریف می‌شود:
1 – عضو: در شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی هر صاحب سهم اعم از اینکه شخص حقیقی یا حقوقی باشد عضو شرکت یا اتحادیه نامیده می‌شود.
2 – سهم: سهم واحدی از سرمایه یک شرکت یا اتحادیه تعاونی است که میزان آن در اساسنامه ذکر می‌شود.
3
– درآمد ویژه: مبلغی است که از عملیات و معاملات یک شرکت یا اتحادیه
تعاونی در یک دوره مالی پس از وضع هزینه‌ها و استهلاکات حاصل‌می‌شود.
4 – سود سهم: مبلغی از درآمد ویژه سالانه شرکت یا اتحادیه تعاونی است که در هر سال به هر سهم اختصاص داده می‌شود.
5
– مازاد برگشتی: مبلغی از درآمد ویژه شرکت یا اتحادیه تعاونی است که برای
تقسیم بین اعضاء به تناسب میزان معاملات آنها با شرکت یا اتحادیه تعاونی
در حدود مقررات این قانون اختصاص داده می‌شود.
6 – کشاورز: کسی که حرفه اصلی او تولید محصول به وسیله عملیات زراعی و یا باغداری باشد.
7 – دامدار: کسی که حرفه اصلی او تولید یا پرورش دام و یا طیور باشد.
8
– صاحب حرفه: کسی که با کمک نیروی کار شخصی و سرمایه و وسایل خود اقدام به
تولید کالا به منظور فروش یا عرضه خدمت معین برای‌کسب درآمد می‌کند.
9 – صاحب شغل آزاد: کسی که بدون وسائل و یا با وسائل لازم، خدمت یا خدماتی را عرضه و بدین وسیله کسب درآمد می‌کند.
10 – صنایع کوچک صنایعی است که به وسیله وزارت اقتصاد مشخص و اعلام می‌شود.[1]
فصل دوم – کلیات
ماده 2
– شرکت تعاونی شرکتی است از اشخاص حقیقی یا حقوقی که به منظور رفع
نیازمندیهای مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاء از‌طریق خودیاری و
کمک متقابل و همکاری آنان موافق اصولی که در این قانون مصرح است تشکیل
می‌شود.[2]
تبصره – تعداد اعضای شرکت تعاونی نباید از 7 عضو کمتر باشد.
ماده 3 – عضویت در شرکت تعاونی برای تمام اشخاصی که محل فعالیت[3] یا سکونت آنها در حوزه عمل شرکت باشد و به تمام یا قسمتی از خدمات‌شرکت احتیاج داشته باشند آزاد است.
ماده 4 – شرط عضویت در شرکت تعاونی خرید و پرداخت تمام بهای لااقل یک سهم می‌باشد.
ماده 5
– هیچگونه تبعیض یا محدودیتی برای عضویت در شرکت نباید وجود داشته باشد
مگر به سبب عدم کفایت ظرفیت فنی تأسیسات و وسائل‌و امکانات شرکت مشروط بر
اینکه در اساسنامه تصریح شده باشد.
تبصره –
می‌توان در اساسنامه شرکت شرط قبول اعضای جدید را علاوه بر خرید سهام
پرداخت مبلغی به عنوان حق عضویت متناسب با هزینه‌توسعه وسائل و یا امکانات
شرکت برای انجام خدمات اضافی موکول کرد.
ماده 6
– خروج هر عضو از شرکت اختیاری است و نمی‌توان آن را منع کرد و بهای سهم
یا سهام او حداکثر به ارزش اسمی باید ظرف یک سال از‌تاریخ خروج عضو از شرکت
نقداً پرداخت گردد. برای پذیرش مجدد عضو خارج شده از شرکت می‌توان در
اساسنامه شرایطی پیش‌بینی نمود. [4]
ماده 7 –
مجمع عمومی عالیترین مرجع اتخاذ تصمیم و ابراز اراده جمعی اعضا برای اداره
امور شرکت است که در آن تمام اعضاء حق دارند حضور‌به هم رسانند و رأی خود
را درباره موضوع دستور جلسه مجمع بدهند. در مجمع عمومی هر عضو قطع نظر از
تعداد سهام فقط دارای یک رأی است.
ماده 8
– هر یک از اعضای شرکت تعاونی می‌تواند استفاده از حق خود را برای حضور و
دادن رأی در مجمع عمومی به یک عضو دیگر با وکالت‌واگذار کند، لکن هیچ عضوی
نمی‌تواند علاوه بررأی خود بیش از سه رأی[5] با وکالت داشته باشد.
ماده 9
– در مجامع عمومی شرکتهای تعاونی با حوزه عمل وسیع و یا تعداد زیاد عضو
ممکن است اعمال حق رأی به وسیله نماینده یا نمایندگان‌منتخب اعضاء در
حوزه‌های مختلف فعالیت شرکت به نسبت تعداد عضو در هر حوزه و یا ترکیبی از
تعداد اعضا و مجموع معاملات همان حوزه به‌نحوی که در اساسنامه مقرر خواهد
شد انجام شود.
ماده 10
– سرمایه شرکت تعاونی نامحدود و سهام آن با نام و مسئولیت هر عضو محدود به
میزان سهمی است که از سرمایه شرکت خریداری و یا‌تعهد نموده است.[6]
تبصره1–
سود سالانه سهام شرکتهای تعاونی معادل حداکثر نرخ بهره اوراق قرضه دولتی
خواهد بود و در صورتی که اوراق قرضه دولتی در جریان‌نباشد سود سالانه سهام
به پیشنهاد وزارت تعاون و امور روستاها و تصویب هیأت وزیران تعیین و جهت
اجرا اعلام خواهد شد. در مواردی که میزان درآمد خالص شرکت تکافوی پرداخت
سود سهام را بر اساس مفاد این تبصره ننماید مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت
تعاونی‌مربوط نسبت به تعیین مقدار سود سهام آن اقدام خواهد نمود.
تبصره2 – افزایش سرمایه شرکت تعاونی از طریق خرید سهام به وسیله اعضای جدید و یا افزایش تعداد سهام اعضای قبلی شرکت صورت می‌گیرد.
ماده 11
– میزان سهام هر عضو را می‌توان در اساسنامه به نسبت امکان معاملات او با
شرکت تعیین نمود و در هر حال میزان سهام یک عضو نباید از‌یک هفتم کل سرمایه
تجاوز کند.
تبصره
– به موجب اساسنامه می‌توان پرداخت بهای سهام خریداری شده هر عضو را به
استثنای نخستین سهم خریداری از شرکت که نقدی است به‌اقساط با مدت معین که
هر قسط از یک دهم مبلغ تعهدی کمتر نباشد مجاز دانست در این صورت پرداخت سود
سهام به نسبت مبلغ پرداختی و مازاد‌برگشتی از بابت معاملات عضو که موافق
مقررات این قانون از تاریخ عضویت تعلق می‌گیرد موکول است به تصفیه تمام
اقساط تعهدی او بابت سهام‌خریداری.
ماده 12 – انتقال سهام شرکت تعاونی به غیر عضو شرکت مجاز نیست.
ماده 13
– در صورتی که سهام هر یک از اعضای شرکت تعاونی به عنوان تضمین بدهی یا
تعهدات آن عضو در قبال بستانکاران از طریق مراجع‌قانونی بازداشت شود ترتیب
استیفای طلب بستانکاران مشمول مقررات بازپرداخت سهام مذکور در این قانون
خواهد بود. شرکت تعاونی می‌تواند طلب‌خود را از اعضایی که از شرکت خارج
شده‌اند با حق تقدم نسبت به سایر طلب‌کارها از کل مطالبات آنها بابت سهام و
یا سود آن، همچنین مازاد برگشتی مربوط و یا سپرده‌های آنها در شرکت
برداشت کند.
ماده 14
– درآمد ویژه شرکت در صورتی که موافق اساسنامه قابل تقسیم باشد به ترتیب
پس از وضع ذخیره‌ها و سود سهام مطابق مقررات این قانون‌به صورت مازاد
برگشتی به تناسب میزان معاملات هر عضو با شرکت قابل تقسیم است.
مازاد
برگشتی حاصل از معاملات با غیر اعضاء در صورتی که موافق اساسنامه این نوع
معاملات آزاد باشد قابل تقسیم به اعضاء نیست و به حساب ذخیره‌قانونی غیر
قابل تقسیم شرکت منتقل می‌شود.
ماده 15 – از محل درآمد ویژه سالانه شرکتهای تعاونی مبالغ زیر کسر و به حسابهای مربوط منظور می‌شود:
1 – حداقل 12 درصد به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم.
احتساب
مبالغ مربوط از محل درآمد حاصل از معاملات با اعضاء در حساب ذخیره مندرج
در این بند تا زمانی که مبلغ کل ذخیره حاصل از درآمدهای‌مذکور به میزان
معدل سرمایه سه سال اخیر شرکت نرسیده باشد الزامی خواهد بود ولی مبالغ حاصل
از معاملات با غیر اعضاء و سایر درآمدهای مجاز‌شرکت که خارج از حدود
عملیات جاری آن باشد بدون رعایت معدل مذکورهمه‌ساله به حساب ذخیره قانونی
غیر قابل تقسیم منتقل می‌شود.
2
– سه درصد از درآمد ویژه سالانه برای توسعه تعلیمات و آموزش تعاون در
منطقه تعاونی مربوط در سراسر کشور در اختیار اتحادیه تعاونی نظارت
و‌هماهنگی منطقه‌ای و مرکزی رشته مربوطه و تا زمانی که اتحادیه‌های مزبور
تشکیل نشده‌اند، [7]
در اختیار وزارت تعاون و‌امور روستاها گذاشته می‌شود تا به موجب
آیین‌نامه‌ای که به وسیله آن وزارت تنظیم می‌شود و به تصویب شورای عالی
همآهنگی تعاونیهای کشور‌می‌رسد به مصرف برسد. در مورد شرکتهای تعاونی
کارگری سه درصد مزبور را وزارت کار و امور اجتماعی دریافت و به مصرف آموزش و
تعلیمات تعاونی کارگران خواهد رسانید.
3 – ذخایر دیگری که در اساسنامه مقرر شده باشد.
ماده 16 –
با انحلال شرکت تعاونی مانده حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم شرکت پس از
تصفیه به پیشنهاد وزارت تعاون و امور روستاها و به‌موجب آیین‌نامه‌ای که
به وسیله آن وزارت تهیه و به تصویب شورای عالی هماهنگی تعاونیهای کشور
می‌رسد یا به وجوه ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم‌شرکت یا اتحادیه تعاونی که
با همان مقاصد در حوزه مربوط فعالیت می‌کنند انتقال داده می‌شود و یا به
مصرف امور اجتماعی و عام‌المنفعه همان حوزه‌خواهد رسید مگر در مورد شرکتهای
تعاونی کارگری موضوع تبصره ماده 18 که مصارف مربوط بنا به پیشنهاد وزارت
کار و امور اجتماعی و تصویب‌شورای عالی هماهنگی تعاونیهای کشور معین خواهد
شد.
ماده 17 – شرکت تعاونی دارای ارکان زیر است:
1 – مجمع عمومی.
2 – هیأت مدیره.
3 – بازرس یا بازرسان.
ماده 18 – انواع شرکتهای تعاونی در سه رشته تعاونی به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شود:
1 – رشته کشاورزی: شامل تعاونیهای کشاورزی و روستایی.
2 – رشته مصرف: شامل تعاونیهای مصرف‌کنندگان – مسکن – اعتبار و آموزشگاه‌ها.
3
– رشته کار و پیشه: شامل تعاونیهای کار، تعاونیهای حرف و صنایع دستی،
تعاونیهای صنایع کوچک، تعاونیهای تهیه و توزیع، تعاونیهای مشاغل‌آزاد و
تعاونیهای صیادان.[8]
تبصره 1 –
هر یک از شرکتهای تعاونی در رشته‌های “مصرف” یا “کار و پیشه” که با
عضویت کارگران و سایر کارکنان صنایع و خدمات و حرف تشکیل‌شود و حداقل سه
چهارم اعضای شرکت نزد سازمان بیمه‌های اجتماعی بیمه باشند شرکت تعاونی
کارگری خوانده می‌شود.[9]
تبصره 2
– جمع بین هدف‌ها و عملیات انواع شرکتهای تعاونی از یک رشته یا از
رشته‌های سه گانه فوق در صورتی ممکن خواهد بود که به سبب‌اوضاع و احوال و
شرایط خاص و مقتضیات محلی مجوز آن قبلاً از وزارت تعاون و امور روستاها
تحصیل شده باشد و این شرکتها می‌توانند عضویت‌اتحادیه‌های تعاونی رشته‌های
مربوط را نیز داشته باشند.[10]
فصل سوم – تشکیل و ثبت شرکتهای تعاونی
ماده 19 – شرکت تعاونی طبق تصمیم مجمع عمومی مؤسس تشکیل می‌گردد. در مجمع مذکور اساسنامه شرکت مطرح و با رای اکثریت [11]
اعضاء حاضر در جلسه به تصویب می‌رسد و همچنین اولین هیأت مدیره و بازرس‌یا
بازرسان شرکت با اکثریت نسبی اعضاء حاضر انتخاب و مأموریت ثبت شرکت به
هیأت مدیره‌ای که قبولی خود را کتباً اعلام کرده باشند داده می‌شود.
تبصره – در جلسات مجمع مؤسس تعداد اعضاء موافق با اساسنامه نباید کمتر از 7 باشد.
ماده 20
– آن عده از داوطلبان تشکیل شرکت که با مصوبات مجمع عمومی مؤسس موافق
نباشند اعم از اینکه در مجمع عمومی مؤسس حضور یافته یا‌نیافته باشند در
صورتی که یک هفته پس از تشکیل مجمع مخالفت خود را کتباً اعلام نمایند، حق
استرداد تقاضای عضویت خود و مبالغی را که برای‌خرید سهم یا سهام
پرداخته‌اند دارند – در این صورت سرمایه شرکت تعاونی به مبلغی پس از کسر
وجوه سهام این گونه اشخاص به ثبت خواهد رسید.[12]
تبصره 1 – وجوه پرداختی بابت سهام داوطلبان مذکور در این ماده بلافاصله بعد از معرفی امضاهای مجاز شرکت باید مسترد گردد.
تبصره 2 –
در صورتی که تقاضای ثبت شرکتی طبق ماده 24 این قانون به طور قطعی رد شود
وزارت تعاون و امور روستاها (یا وزارت کار و امور‌اجتماعی در مورد شرکتهای
تعاونی کارگری) بلافاصله دستور استرداد وجوه پرداختی داوطلبان عضویت را
خواهد داد.
تبصره 3 –
در صورتی که ظرف شش ماه از تاریخ پرداخت بهای سهام به وسیله داوطلبان
عضویت نسبت به ثبت شرکت اقدام نشود هر صاحب سهمی‌می‌تواند برای استرداد
وجوه پرداختی خود به وزارت تعاون و امور روستاها و در مورد شرکتهای تعاونی
کارگری به وزارت کار و امور اجتماعی مراجعه‌نماید، در این صورت وزارت مربوط
بلافاصله دستور استرداد وجوه مذکور را خواهد داد.
ماده 21 –
اساسنامه و نام اعضای مؤسس و هیأت مدیره و بازرس یا بازرسان و مدیر عامل
همچنین هر گونه تغییرات بعدی در شرکتها و اتحادیه‌های‌تعاونی با رعایت
تشریفات مقرر در این قانون و تأیید وزارت تعاون و امور روستاها از نظر
تطبیق با مقررات قانون [13]در
اداره ثبت مرکز اصلی شرکت یا اتحادیه به ثبت می‌رسد. در مورد شرکتهای
تعاونی کارگری ثبت شرکت با تأیید وزارت کار و امور اجتماعی انجام خواهد شد و
آن وزارت باید مراتب را کتباً به اطلاع وزارت‌تعاون و امور روستاها
برساند.
ماده 22 – اساسنامه شرکت تعاونی با توجه به مقررات این قانون باید شامل نکات زیر باشد:
1 – نام (با قید کلمه تعاونی) – مرکز اصلی و نشانی شرکت – مدت و حوزه عملیات شرکت.
2 – موضوع و حدود عملیات شرکت.
3
– شرایط عضویت – مقررات مربوط به قبول یا عدم قبول عضویت – خروج از عضویت
(اخراج – استعفا – فوت و یا ترک عضویت) – حقوق و‌تعهدات اعضاء – مسئولیت
اعضاء.
4
– سرمایه و تعداد سهام اولیه – ارزش هر سهم – حداکثر تعداد و میزان سهامی
که یک عضو ممکن است داشته باشد – بازپرداخت یا انتقال سهام- مقررات مربوط
به وکالت یا نمایندگی از طرف عضو.
5
– مقررات مربوط به مجامع عمومی و ضرب‌الاجل مربوط به دعوت مجامع – مقررات
راجع به دستور جلسات مجامع عمومی و حد نصاب‌برای تشکیل آن و فاصله بین دو
جلسه.
6
– اعضای هیأت مدیره و بازرسان (تعداد، نحوه انتخاب، وظایف، عزل، استعفا و
فوت) و مقررات مربوط به جلسات آنان، تعیین صاحبان امضای و مجاز حدود
اختیارات و مسئولیتهای آنان و همچنین تعیین مرجع تصمیم‌گیرنده برای افتتاح
حساب بانکی و نحوه استفاده از وجوه زائد بر احتیاج شرکت.[14]
7
– سال مالی – مقررات تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت و گزارشهای
هیأت مدیره و بازرسان و طرحها و برنامه‌ها – بودجه مخارج و‌عملیات شرکت –
حسابرسی شرکت.
8 – طرز عمل شرکت درباره ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم و سایر ذخایر.
9 – سود سالانه سهام و مازاد برگشتی.
10 – طرز عمل شرکت درباره زیان احتمالی.
11- چگونگی اعلام و آگهی تصمیمات شرکت به اعضاء.
12- مقررات راجع به عضویت شرکت در سایر شرکتهای تعاونی و اتحادیه‌های تعاونی.
13- مقررات مربوط به تغییر اساسنامه.
14- موارد انحلال و طرز تصفیه شرکت.
15- امکان ادغام با شرکت تعاونی دیگر و ضوابط آن.
16- سرمایه‌گذاری در مؤسسات تولیدی به منظور رفع نیازمندیهای حرفه‌ای و شخصی اعضاء با موافقت وزارت تعاون و امور روستاها.[15]
ماده 23 –
وزارت تعاون و امور روستاها می‌تواند به دلائل زیر تقاضای ثبت شرکت تعاونی
را رد کند و نظر خود را مستدلاً به شرکت اعلام دارد. در‌مورد شرکتهای
تعاونی کارگری این وظیفه بر عهده وزارت کار و امور اجتماعی است.
1- عدم تطبیق اساسنامه شرکت با مقررات این قانون.
2- عدم تطبیق هدفهای شرکت با مقاصد و هدفهای انواع شرکتهای تعاونی مقرر در این قانون.
ماده 24
– هر گاه شرکت تعاونی که درخواست ثبت آن از طرف وزارت تعاون و امور
روستاها و یا وزارت کار و امور اجتماعی رد شده است به‌تصمیم مذکور اعتراض
داشته باشد می‌تواند ظرف ده روز از تاریخ وصول اعلام نظر وزارت مربوط
اعتراض خود را همراه با دلائل و مدارک مربوط به‌تقاضای ثبت و رونوشت اعلام
نظر دائر به رد تقاضای ثبت به شورای رسیدگی و داوری در اختلافات‌تعاونی‌های
مذکور در این قانون[16] ارسال دارد. نظر شورای مذکور قطعی و‌لازم‌الاجرا است.
ماده 25
– ثبت شرکت و تغییرات اساسنامه به وسیله آگهی در روزنامه رسمی کشور
شاهنشاهی به اطلاع عموم می‌رسد. شرکت می‌تواند علاوه بر‌روزنامه رسمی کشور
شاهنشاهی در صورت لزوم در یکی از جراید محلی و یا نشریات تعاونی و یا با
الصاق آگهی در معابر عمومی مرکز شرکت، ثبت و‌یا تغییرات اساسنامه را اعلام
دارد.انتشار آگهی در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی برای اعلام تغییر هیأت
مدیره، بازرسان و مدیر عامل الزامی نیست.[17]
تبصره – در مورد شرکتهای تعاونی روستایی انتشار آگهی ثبت شرکت و تغییرات آن در روزنامه رسمی کشور و جرائد مورد لزوم نیست.
فصل چهارم – مجمع عمومی
ماده 26
– مجامع عمومی با تصمیم اکثریت اعضای هیأت مدیره، یا بر اساس درخواست
مقامات یا اشخاص زیر به وسیله هیأت مدیره دعوت به‌تشکیل می‌شود:
1 – بازرس یا اکثریت بازرسان.
2 – یک پنجم اعضای شرکت.
3 – وزارت تعاون و امور روستاها.
4 – وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکتهای تعاونی کارگری.
تبصره –
در صورتی که هیأت مدیره ظرف مدت 20 روز از تاریخ وصول درخواست نسبت به
دعوت مجمع عمومی اقدام نکند وزارت تعاون و امور‌روستاها (یا وزارت کار و
امور اجتماعی در مورد شرکتهای تعاونی کارگری) مستقیماً مجمع عمومی را برای
رسیدگی به موضوع یا موضوعاتی که مورد‌نظر است دعوت خواهد کرد.
ماده 27
– دعوت مجامع عمومی با قید دستور و روز و ساعت و محل تشکیل آن باید حداقل
پانزده روز قبل از تشکیل جلسه به وسیله انتشار آگهی‌در جراید محلی و یا
الصاق آگهی در مراکز و معابر حوزه عمل و محل کار شرکت و یا دعوتنامه کتبی
انجام گیرد.[18]
ماده 28
– جلسه مجمع عمومی را رییس هیأت مدیره و در غیاب او یکی از اعضای هیأت
مدیره افتتاح می‌کند. در جلسه مجمع ابتدا برای انتخاب‌یک رییس و یک نایب
رییس، یک منشی و سه نفر ناظر از میان اعضا اقدام خواهد شد.
تبصره – مجمع عمومی که طبق مفاد تبصره ماده 26 این قانون دعوت و تشکیل می‌شود به وسیله مسن‌ترین عضو حاضر در جلسه افتتاح خواهد‌شد.
ماده 29
– صورت جلسات مجامع عمومی و تصمیمات متخذه در آن توسط منشی مجمع در د
اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران
اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران
مصوب 1346.12.9 کمیسیون مشترک دارایی مجلسین
فصل اول – کلیات
ماده 1 – به استناد ماده 3 قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی
سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران که در این اساسنامه سازمان‌نامیده می‌شود به
صورت شرکت سهامی و به موجب این اساسنامه اداره می‌شود.
ماده 2 – سازمان برای مدت نامحدود تشکیل شده و مرکز اصلی آن در تهران است و هر جا
لازم بداند می‌تواند شعبه یا نمایندگی تأسیس نماید.
ماده 3 – هدفهای اصلی سازمان تأمین موجبات پیشرفت و توسعه و تقویت تعاون در
روستاها است و برای رسیدن به این مقاصد عملیات را انجام‌می‌دهد:
1 – آموزش اصول تعاون و روش اداره شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی.
2 – تربیت کارمند برای سرپرستی این شرکتها و اتحادیه‌ها.
3 – توسعه شبکه تعاونی در روستاها.
4 – کمک اعتباری به شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی به منظور افزایش محصول و درآمد
دهقانان.
5 – بازاریابی برای فروش محصول کشاورزان.
6 – توسعه و تقویت صنایع روستایی.
7 – ایجاد ارتباط با شرکتهای تعاونی مصرف و کارگری.
8 – ایجاد ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی تعاونی.
9 – حسابرسی شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی.
10 – تحصیل اعتبار از بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی و بازرگانی.
11 – تضمین اتحادیه‌ها و شرکتها در مقابل مؤسسات داخلی.
12 – باز کردن حساب جاری نزد بانک‌ها.
13 – انجام معاملات بازرگانی مورد لزوم.
14 – فراهم آوردن موجبات توسعه عملیات بازرگانی شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی.
15 – اقدام به تشکیل شرکت – مشارکت در سرمایه‌گذاری و هم چنین کمک اعتباری به
شرکت‌هایی که تمام یا قسمتی از عملیات آنها در بهبود‌وضع کشاورزان عضو شرکتهای
تعاونی مؤثر باشد.
16 – دفاع از منافع صنفی اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی.
17 – همکاری با انجمن‌های ده و مأموران وزارت آبادانی و مسکن به منظور آبادانی و
نوسازی روستاها.
18 – بررسی و فراهم کردن تسهیلات و یا عقد قرارداد با مؤسسات بیمه به منظور:
الف – بیمه نمودن دام و محصولات کشاورزی.
ب – بیمه نمودن کشاورزان در مقابل امراض و ازکارافتادگی و بازنشستگی.
19 – همکاری و تشریک مساعی با شرکتهای سهامی زراعی بر اساس برنامه‌هایی که از طرف
وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی تهیه‌خواهد شد.
ماده 4 – سرمایه اولیه سازمان یک میلیارد و هفتاد و سه میلیون و نهصد و نود هزار
ریال است که به یکصد و هفت هزار و سیصد و نود و نه سهم ده‌هزار ریالی تقسیم و تمام
پرداخت شده است و با تصویب مجمع عمومی عادی ممکن است میزان سرمایه اضافه گردد.
ماده 5 – وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی می‌تواند هر قدر از سهام متعلق به
خود را که مقتضی بداند در معرض فروش بگذارد و‌اتحادیه‌های تعاونی خواهند توانست به
ترتیبی که آن وزارت اعلام می‌نماید سهام مذکور را خریداری کنند.
در مورد ازدیاد میزان سرمایه پیش‌بینی شده در ماده 4 نیز سهام جدید توسط سازمان
به اتحادیه‌ها فروخته می‌شود.
ماده 6 – کلیه سهام سازمان بانام است و باید به امضای رییس هیأت مدیره و یکی از
اعضای هیأت مدیره برسد. وزارت اصلاحات ارضی و تعاون‌روستایی همواره دارای ده برگ
سهم غیر قابل انتقال خواهد بود.
مادام که سهام سازمان منتشر نشده به خریداران سهام گواهینامه موقت بانام داده
می‌شود.
ماده 7 – برگ‌های سهام سازمان به صورت برگ یک سهمی – پنج سهمی – ده سهمی – یکصد
سهمی – پانصد سهمی – یک هزار سهمی خواهند‌بود.
ماده 8 – سهام سازمان را فقط اتحادیه‌های تعاونی روستایی و هم چنین وزارت اصلاحات
ارضی و تعاون روستایی به ترتیب مذکور در ماده 5می‌توانند خریداری نمایند.
ماده 9 –
الف – وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی با رعایت ماده 5 این اساسنامه می‌تواند
سهام خود را به قیمت اسمی منحصراً به اتحادیه‌های‌تعاونی روستایی که از طرف سازمان
معرفی شوند انتقال دهد.
ب – اتحادیه‌های تعاونی روستایی که هیچگونه بدهی به سازمان نداشته باشند می‌توانند
با موافقت سازمان سهام خود را به قیمت اسمی به‌اتحادیه‌های تعاونی روستایی دیگر
واگذار نمایند.
ماده 10 – تملک هر یک از سهام سازمان متضمن قبول مقررات این اساسنامه و مصوبات
مجامع عمومی سازمان است.
ماده 11 – مسئولیت صاحبان سهام فقط محدود به مبلغ سهامی است که مالک آن هستند.
فصل دوم – ارکان سازمان
ماده 12 – ارکان سازمان عبارت است از:
مجمع عمومی، شوری، هیأت مدیره و بازرسان.
ماده 13 – مجمع عمومی از صاحبان سهام تشکیل می‌شود. نمایندگی سهام وزارت اصلاحات
ارضی و تعاون روستایی در مجمع به عهده وزیر‌اصلاحات ارضی و تعاون روستایی یا قائم
مقام او خواهد بود.
مجمع عمومی ممکن است عادی و یا فوق‌العاده باشد. مجمع عمومی عادی حداقل سالی یک
بار دعوت می‌شود.
ماده 14 – مجمع عمومی عادی را هیأت مدیره باید حداکثر تا پایان تیر ماه هر سال
دعوت نماید. به علاوه در هر موقع ضرورت داشته باشد هیأت‌مدیره و یا بازرسان
می‌توانند مجمع عمومی را دعوت نمایند.
صاحبان لااقل (5).(1) سهام می‌توانند با ذکر منظور از هیأت مدیره خواستار شوند.
مجمع عمومی عادی را دعوت نماید و هیأت مدیره مکلف است‌ظرف یک ماه این تقاضا را
انجام دهد.
ماده 15 – وظایف مجمع عمومی عادی به قرار زیر است:
1 – استماع گزارش سالانه هیأت مدیره و بازرسان راجع به امور سازمان و اظهار نظر
راجع به آن.
2 – تصویب یا رد یا تصحیح اقلام ترازنامه و حساب سود و زیان بر اساس گزارش بازرسان
و توضیحات هیأت مدیره.
3 – اتخاذ تصمیم نسبت به برنامه پیشنهادی هیأت مدیره برای دوره عملکرد سال بعد و
تعیین خط مشی مربوط.
4 – عزل و نصب و یا تجدید انتخاب اعضای هیأت مدیره و اعضای شوری و بازرسان.
5 – تعیین حقوق و مزایا و پاداش اعضاء هیأت مدیره و شوری و بازرسان.
6 – تصویب و یا اصلاح بودجه سالانه سازمان که از طرف هیأت مدیره پیشنهاد می‌شود.
7 – اخذ تصمیم نسبت به هر گونه پیشنهادی که در دستور جلسه بوده و در صلاحیت مجمع
عمومی فوق‌العاده نباشد.
ماده 16 – تغییر مواد اساسنامه از وظایف مجمع عمومی فوق‌العاده است و این مجمع
بنا به دعوت هیأت مدیره و یا بازرسان تشکیل می‌شود.صاحبان سهامی که مجموع بهای
سهام آنها لااقل معادل (5).(1) سرمایه سازمان باشد می‌توانند با ذکر منظور از هیأت
مدیره خواستار شوند مجمع‌عمومی فوق‌العاده را ظرف یک ماه از تاریخ دریافت
تقاضانامه دعوت نماید و هیأت مدیره نیز مکلف به انجام این دعوت می‌باشد. چنانچه
مواد‌تغییریافته اساسنامه طبق تبصره 30 قانون بودجه سال 1344 کشور به تصویب برسد
از تاریخ تصویب اجراء خواهد شد.
ماده 17 – دعوت مجامع عمومی اعم از عادی و فوق‌العاده به وسیله درج آگهی در
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران و در یک روزنامه‌کثیرالانتشار تهران در یک نوبت
به عمل می‌آید و علاوه بر این برای هر یک از دارندگان سهام نیز دعوتنامه جداگانه
به وسیله نامه سفارشی فرستاده‌خواهد شد.
در آگهی و دعوتنامه باید روز و ساعت و محل انعقاد مجمع ذکر گردد.
ماده 18 – دستور جلسه باید در آگهی دعوت به طور خلاصه ذکر شود و مطالبی که در
دستور جلسه پیش‌بینی نشده باشد می‌تواند با تصویب‌اکثریت (4).(3) آراء لازم در
مجامع عمومی مطرح شود.
ماده 19 – فاصله دعوت و انعقاد مجامع عمومی حداقل بیست روز خواهد بود.
ماده 20 – در مجمع عمومی هر سهم دارای یک رأی است.
ماده 21 – اتحادیه‌های تعاونی روستایی می‌توانند نمایندگی سهام خود را در مجمع
عمومی سازمان به اعضای هیأت مدیره یا به مدیر عامل و یا به‌یکی دیگر از نمایندگان
صاحبان سهام به موجب وکالت کتبی واگذار کنند.
تبصره – معرفینامه و وکالتنامه‌های نمایندگان اتحادیه‌های تعاونی که برای شرکت در
جلسه مجمع عمومی سازمان معرفی می‌شوند قبلاً به وسیله‌اداره مرکزی سازمان رسیدگی و
اعتبارنامه‌های مربوط صادر می‌گردد.
ماده 22 – رییس مجمع عمومی با اکثریت آراء از طرف عده حاضر در مجمع انتخاب
می‌شود.
ماده 23 – رییس مجمع، منشی را از بین صاحبان سهام و یا از خارج تعیین می‌نماید.
ماده 24 – مذاکرات و تصمیمات مجمع عمومی در دفتر صورتجلسه‌ها ثبت و به امضای رییس
و منشی مجمع می‌رسد.
ماده 25 – مجمع عمومی که طبق مقررات این اساسنامه تشکیل گردد نماینده عموم
سهامداران است و تصمیمات آنها برای کلیه صاحبان سهام‌الزام‌آور می‌باشد.
ماده 26 –
الف – مجمع عمومی عادی باید مرکب از صاحبان سهامی باشد که بیش از پنجاه درصد
سرمایه سازمان را به عنوان صاحب سهم و یا به نمایندگی‌و یا وکالت دارا باشند و اگر
در دفعه اول این نصاب حاصل نشد مجمع عمومی جدیدی تشکیل و تصمیمات این مجمع قطعی
خواهد بود. ولو این که‌حد نصاب فوق حاصل نشود.
ب – در مجمع عمومی فوق‌العاده باید عده‌ای از صاحبان سهام که لااقل سه ربع سرمایه
سازمان را دارا باشند حاضر گردند و اگر این عده حاضر‌نشدند باید مجمع عمومی جدیدی
دعوت شود و این مجمع در صورتی رسمیت خواهد داشت که نماینده بیش از نصف سرمایه
سازمان باشد و اگر این‌حد نصاب حاصل نشد مجمع عمومی دیگری با حضور صاحبان بیش از
ثلث سرمایه سازمان حق اتخاذ تصمیم خواهد داشت.
ماده 27 – تصمیمات مجمع عمومی عادی به اکثریت نصف به علاوه یک آراء حاضر خواهد
بود و تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده به اکثریت‌لااقل دو ثلث آراء حاضر گرفته
می‌شود.
ماده 28 – اعضای هیأت مدیره و شوری و بازرسان در مجمع عمومی سازمان حضور خواهند
یافت. ولی حق رأی نداشته و نظر آنها مشورتی است.
ماده 29 – شورای سازمان مرکب از پنج نفر است که دو نفر آنها از بین کارمندان عالی
رتبه وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی و یک نفر از‌کارمندان عالی رتبه وزارت
تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی و یک نفر از کارمندان عالی رتبه سازمان برنامه و یک
نفر از افراد بصیر و مطلع و مجرب‌در امور اصلاحات ارضی و تعاون روستایی و کشاورزی
برای مدت سه سال به وسیله مجمع عمومی با جلب موافقت سازمان‌های مربوط تعیین
و‌انتخاب می‌شوند و قبل از پایان مدت مأموریت قابل عزل و بعد از پایان آن تجدید
انتخاب آنها بلامانع است.
تبصره 1 – از میان دو نفر نمایندگان وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی در این
شورا یک نفر از طرف وزیر اصلاحات ارضی و تعاون‌روستایی با سمت معاون وزارت اصلاحات
ارضی و تعاون روستایی به ریاست شورا منسوب خواهد شد.
تبصره 2 – پس از خاتمه مدت مأموریت اعضای شورا مادام که مجمع عمومی جانشین آنها
را تعیین ننموده است مسئولیت ادامه وظایف مربوط را‌خواهند داشت.
تبصره 3 – اعضای شوری حق دریافت حقوق و مزایا از سازمان نداشته و برای شرکت در
جلسات فقط حق حضور که میزان آن از طرف مجمع‌عمومی تعیین می‌شود با رعایت مقررات
تبصره 29 قانون بودجه سال 1344 کل کشور از سازمان دریافت خواهند داشت.
تبصره 4 – هیأت مدیره به تقاضای شورا باید در جلسات شورا شرکت نمایند.
ماده 30 – جلسات شوری وقتی رسمیت خواهد داشت که لااقل سه نفر از اعضای شوری حضور
داشته باشند و تصمیمات شوری هنگامی معتبر‌خواهد بود که لااقل سه نفر از اعضای حاضر
به آن رأی موافق داده باشند.
ماده 31 – شوری بر حسب تقاضای وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی یا مدیر عامل
سازمان یا قائم مقام او توسط رییس شورا دعوت‌می‌شود.
وظایف شورا به قرار زیر است:
الف – تصویب و یا اصلاح آیین‌نامه مالی – معاملات – استخدام – امضاء‌های مجاز و
سایر آیین‌نامه‌های داخلی که از طرف هیأت مدیره پیشنهاد‌می‌شود.
ب – تصویب و یا اصلاح تعرفه معاملات سازمان که از طرف هیأت مدیره پیشنهاد می‌شود.
ج – اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهاد هیأت مدیره جهت تحصیل اعتبار از بانک‌ها و مؤسسات
مالی و بازرگانی.
د – اتخاذ تصمیم نسبت به مطالبات مشکوک‌الوصول و یا مطالباتی که وصول آنها به نظر
سازمان مقدور نمی‌باشد.
ه – اتخاذ تصمیم نسبت به ساختمان و یا خرید محل کار سازمان و شعب و نمایندگی‌های
آن.
و – اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهاد هیأت مدیره جهت تشکیل شرکتها و یا مشارکت در
شرکت‌هایی که موضوع آنها تأمین حوائج کشاورزی و یا‌تبدیل و یا بسته‌بندی محصولات
کشاورزی است.
ز – اتخاذ تصمیم نسبت به هر موضوعی که هیأت مدیره طرح آن را در شوری لازم تشخیص
دهد مگر در مواردی که اتخاذ تصمیم مربوط داخل در‌وظایف مجامع عمومی باشد.
ح – در مواردی که هیأت مدیره در استنباط مفهوم مواد این اساسنامه مواجه با ابهام
بشود نظر شوری معتبر خواهد بود.
ط – اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهادهایی که از طرف وزارت اصلاحات ارضی و تعاون
روستایی به شورا ارسال می‌گردد.
ماده 32 – هیأت مدیره سازمان مرکب از سه نفر عضو اصلی و یک عضو علی‌البدل است که
به وسیله مجمع عمومی معین شده و قابل عزل و‌تجدید انتخاب می‌باشند. رییس هیأت
مدیره عهده‌دار سمت مدیر عامل سازمان نیز می‌باشد.
تبصره – مجمع عمومی صاحبان سهام یکی از دو نفر اعضای هیأت مدیره را به سمت قائم
مقام رییس انتخاب می‌نماید تا در مواقع غیبت رییس به‌جای وی انجام وظیفه نماید.
ماده 33 – مدت مأموریت هیأت مدیره سه سال است و قبل از پایان مدت مأموریت قابل
عزل و بعد از پایان آن تجدید انتخاب آنها بلامانع است.
تبصره – مادام که مجمع عمومی پس از خاتمه مدت مأموریت جانشینی برای اعضای هیأت
مدیره تعیین ننموده است مسئولیت ادامه وظایف‌مربوطه را خواهند داشت.
ماده 34 – تصمیمات هیأت مدیره هنگامی معتبر و قابل اجراء است که لااقل دو نفر از
اعضای هیأت مدیره با آن موافق باشند.
ماده 35 – تصمیمات هیأت مدیره باید در دفتر مخصوص عیناً ثبت و به امضای مدیران
حاضر در جلسه برسد مدیری که نظر مخالف دارد نظریه او‌باید عیناً در دفتر مزبور
منعکس شود.
ماده 36 – وظایف هیأت مدیره به شرح زیر است:
1 – تهیه برنامه ارشاد و رهبری اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی.
2 – تهیه برنامه توسعه شبکه تعاونی در مناطق روستایی کشور در حدود بودجه و
اعتبارات مصوب.
3 – تهیه و تنظیم آیین‌نامه‌ها و طرح‌های مورد لزوم.
4 – بررسی و تهیه طرح‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و شرکت در هر گونه تأسیساتی که
نتیجه تمام یا قسمتی از عملیات آنها مستقیم یا غیر مستقیم‌در بهبود وضع کشاورزان
عضو شرکتهای تعاونی مؤثر باشد.
5 – تهیه و بررسی طرح‌های مربوط به تحصیل اعتبار و یا اخذ وام از بانک‌ها و مؤسسات
مالی و بازرگانی.
6 – اتخاذ تصمیم نسبت به اعتبارات درخواستی اتحادیه‌های تعاونی روستایی با رعایت
مقررات این اساسنامه و آیین‌نامه‌های مربوطه.
7 – اتخاذ تصمیم نسبت به صدور ضمانتنامه به نفع اتحادیه‌های تعاونی روستایی با
رعایت مقررات آیین‌نامه مربوط.
8 – تهیه و تنظیم تعرفه معاملات سازمان و تغییراتی که در آن ضرورت پیدا می‌کند.
9 – تهیه و تنظیم گزارش فعالیت‌های انجام شده سالانه سازمان برای طرح در مجمع
عمومی.
10 – تهیه و تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان سالانه سازمان برای تسلیم به
بازرسان و طرح در مجمع عمومی.
11 – تهیه و تنظیم خط مشی و برنامه‌های سال بعد سازمان جهت طرح در مجمع عمومی.
12 – حسابرسی سازمان به وسیله عقد قرارداد با حسابداران قسم‌خورده مشروط بر این که
سمتی در سازمان نداشته باشند یا مؤسسات حسابرسی‌واجد صلاحیت و گزارش نتیجه آن به
مجمع عمومی صاحبان سهام.
13 – اتخاذ تصمیم نسبت به تشکیلات اداری و فنی و احتیاجات استخدامی سازمان.
14 – اتخاذ تصمیم نسبت به بخشودن جریمه دیرکرد و یا بهره مطالبات معوق در موارد
استثنایی.
ماده 37 – وظایف و اختیارات مدیر عامل سازمان به شرح زیر می‌باشد:
1 – نمایندگی سازمان در برابر اشخاص ثالث و مراجع قضایی و کلیه ادارات دولتی و
مؤسسات خصوصی با حق توکیل غیر.
2 – تصمیم در مورد استخدام با رعایت بند 13 ماده 36 این اساسنامه و نصب و عزل و
مأموریت و انتقال و تعلیق کارکنان سازمان و تعیین شغل و‌حقوق و مزایا و ترفیع آنان
طبق آیین‌نامه استخدام و در حدود بودجه تصویبی.
3 – افتتاح حساب جاری به نام سازمان نزد شعب بانک‌ها.
4 – اتخاذ تصمیم نسبت به اعتبارات و وام‌های درخواستی شرکتهای تعاونی روستایی با
رعایت مقررات این اساسنامه و آیین‌نامه‌های مربوط.
5 – اجرای مصوبات مجامع عمومی و شوری و هیأت مدیره.
6 – نظارت بر اجرای اساسنامه و آیین‌نامه‌های سازمان.
7 – امضای قراردادهایی که به تصویب هیأت مدیره رسیده است.
8 – انجام کلیه اموری که برای اداره سازمان لازم است در حدود مقررات مربوط به
استثنای ساختمان و یا خرید محل کار سازمان که باید با تصویب‌شوری باشد.
9 – مراقبت کامل در این که واحد حسابرسی داخلی سازمان وظایف مرجوعه را به نحو اکمل
انجام دهد.
10 – مدیر عامل سازمان می‌تواند قسمتی از اختیارات خود را به هر یک از اعضای هیأت
مدیره و یا کارمندان سازمان تفویض نماید.
11 – حق امضاء کلیه اسناد و اوراق بهادار و نامه‌ها و مکاتبات سازمان با رییس هیأت
مدیره و مدیر عامل سازمان است که طبق اساسنامه آنچه که‌مربوط به وظایف و اختیارات
شخص او است امضاء و آنچه که اتخاذ تصمیم درباره آن در صلاحیت هیأت مدیره سازمان
باشد پس از تصویب هیأت‌مدیره مبادرت به امضاء می‌نماید.
تبصره 1 – مدیر عامل سازمان می‌تواند طبق آیین‌نامه مربوط به اعضاء هیأت مدیره و
کارکنان واجد صلاحیت سازمان حق امضاء مجاز اعطاء نماید.
تبصره 2 – در صورتی که افراد مذکور در بند 10 این ماده در انجام وظایف محوله
مرتکب قصور یا تخلف یا جرمی شوند برابر مقررات مملکتی‌مورد تعقیب قانونی قرار
می‌گیرند.
ماده 38 – حقوق و مزایای هیأت مدیره از طرف مجمع عمومی تعیین می‌شود.
تبصره – رییس هیأت مدیره و مدیر عامل سازمان از حقوق و مزایای معاونین
وزارتخانه‌ها استفاده خواهد کرد.
ماده 39 – هیأت مدیره در حفظ اموال و دارایی سازمان و هم چنین حسن اداره امور آن
در مقابل صاحبان سهام مسئولیت مشترک داشته و نیز‌مسئولیت فردی آنان همان مسئولیت
وکیل در مقابل موکل است.
ماده 40 – مجمع عمومی عادی سالانه برای هر دوره عملکرد چهار نفر بازرس که به امور
حسابداری و یا فنی آشنایی کامل داشته باشند تعیین‌می‌نماید. مسئولیت و وظایف
بازرسان قبلی تا تجدید انتخاب و یا تعیین بازرسان جدید ادامه خواهد داشت.
ماده 41 – میزان حقوق و مزایا با رعایت تبصره 29 قانون بودجه سال 1344 کل کشور یا
حق حضور پاداش بازرسان از طرف مجمع عمومی‌صاحبان سهام تعیین و از محل بودجه سازمان
پرداخت می‌شود.
ماده 42 – وظایف بازرسان به شرح زیر می‌باشد:
1 – حسابرسی حسابهای سازمان اعم از حسابهای ماهانه و ترازنامه سالانه.
2 – تنظیم گزارش سالانه حسابرسی سازمان و ارسال یک نسخه از آن جهت صاحبان سهام
حداقل ده روز قبل از تاریخ انعقاد مجمع عمومی عادی‌سالانه.
3 – در هر مورد که وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی رسیدگی به امور مربوط به
سازمان را لازم بداند می‌تواند موضوع را به یک یا چند نفر‌از بازرسان ارجاع نماید.
بازرس یا بازرسان موظفند در مدت تعیین شده اقدام لازم معمول داشته و نتیجه رسیدگی
یا اطلاعات خواسته شده و نظر خود‌را به وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی گزارش
دهند.
تبصره 1 – بازرسان می‌توانند اطلاعات لازم را برای انجام وظایف خود از مدیر عامل
سازمان بخواهند و مدیر عامل مکلف است اطلاعات خواسته‌شده را با اسناد و مدارک
مربوط در اختیار آنان قرار دهد.
تبصره 2 – بازرسان حق دخالت در امور جاری سازمان را ندارند.
ماده 43 – چنانچه بازرسان در انجام وظایف محوله مرتکب قصور یا تخلف یا جرمی شوند
بر حسب مورد برابر مقررات و قوانین موضوعه مملکتی‌تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
ماده 44 – تا زمانی که سهام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی بیش از 80%
سرمایه ثبت شده سازمان باشد در موارد ضروری از نظر تسریع‌در انجام امور مربوط وزیر
اصلاحات ارضی و تعاون روستایی به عنوان نماینده اکثریت صاحبان سهام سازمان بدون
رعایت تشریفات مندرج در مواد14 – 15 و 17 الی 24 این اساسنامه می‌تواند وظایف مجمع
عمومی را ایفا و تصمیم متخذه را برای اجرای سازمان ابلاغ نماید.
فصل سوم – مقررات مالی و متفرقه
ماده 45 – سال مالی سازمان روز اول فروردین هر سال آغاز و در روز آخر اسفند ماه
همان سال به پایان رسید.
ماده 46 – مدیر عامل سازمان باید هر ماه یک نسخه از خلاصه حسابهای دفتر کل و 20
روز قبل از انعقاد مجمع عمومی عادی سالانه یک نسخه‌از ترازنامه سالانه با کلیه
ضمائم مربوط را جهت حسابرسی به بازرسان تسلیم نماید.
ماده 47 – ارزیابی اقلام ترازنامه به طریق ذیل خواهد بود:
1 – اموال منقول و غیر منقول به قیمت خرید یا قیمت تمام شده پس از وضع استهلاک.
2 – مدت استهلاک در صورتی که در قوانین مربوط پیش‌بینی نشده باشد در مورد اموال
منقول از – یک تا سه سال بر حسب نوع مال و مدت‌استهلاک ساختمان‌ها بر حسب دوام و
استحکام آنها تعیین و در هر حال نباید از بیست سال تجاوز نماید.
3 – برای مطالبات مشکوک‌الوصول باید اندوخته کافی از محل سود ویژه تأمین گردد و
هرگاه مطالبات مذکور غیر قابل وصول تشخیص شود از‌اندوخته مزبور باید برداشت و
واریز شود.
ماده 48 –
الف – در حساب سود و زیان سازمان بهره وام‌ها متناسب با مدت محسوب و بهره متعلق
سال مالی مربوط به درآمد همان سال احتساب و منظور‌خواهد شد.
ب – سود ویژه سازمان عبارت است از جمع درآمدها پس از کسر کلیه هزینه‌ها و
استهلاک‌ها.
ماده 49 – سود ویژه با تصویب مجمع عمومی به طریق زیر تقسیم می‌شود:
الف – پانزده درصد آن به حساب سرمایه احتیاطی منتقل می‌گردد. مشروط بر این که این
مبلغ کمتر از یک درصد سرمایه پرداخت شده نباشد.منظور کردن این قسمت از سود ویژه
به سرمایه احتیاطی تا زمانی که سرمایه مزبور معادل سرمایه پرداخت شده سازمان بشود
اجباری است.
ب – به پیشنهاد هیأت مدیره قسمتی از سود ویژه برای تشکیل اندوخته مطالبات
مشکوک‌الوصول تخصیص می‌یابد.
ج – به پیشنهاد هیأت مدیره ممکن است قسمتی از سود ویژه برای نقل به سال بعد تخصیص
یابد.
د – ممکن است مبلغی از سود ویژه برای پاداش هیأت مدیره و بازرسان و کارکنان
سازمان اختصاص داده شود.
ه – بقیه سود ویژه بین صاحبان سهام تقسیم خواهد شد.
تبصره – مادام که کمک دولت برای جبران هزینه‌های سازمان ادامه داشته و دارد و به
نظر هیأت مدیره تشخیص سود ویژه عملیات اعتباری و‌بازرگانی از خدمات ارشادی سازمان
مقدور نباشد اقلام مذکور در بندهای (الف – ب – ج – د – ه) ماده 49 از محل مازاد
کل درآمد سازمان (اعم از درآمد‌اختصاصی و منابع عمومی) برداشت می‌شود.
ماده 50 – هیچ یک از اعضای شوری و هیأت مدیره و بازرسان نمی‌توانند در معاملاتی
که با سازمان و یا به حساب سازمان می‌شود به طور مستقیم‌و یا غیر مستقیم سهیم شوند
مگر با تصویب مجمع عمومی.
ماده 51 – اعضای شوری و هیأت مدیره و بازرسان باید قبل از شروع به کار در اولین
جلسه شورای سازمان حاضر شده سوگند یاد نمایند که ضمن‌حفظ سرمایه و منافع و اسرار
سازمان حداکثر کوشش و فعالیت را برای پیشرفت نهضت تعاونی و به ثمر رساندن برنامه
اصلاحات ارضی و افزایش‌تولیدات کشاورزی به کار برند.
ماده 52 – مواردی که در اساسنامه حاضر صراحتاً پیش‌بینی نشده است بر اساس مقررات
قانون تجارت خواهد بود.
اساسنامه فوق مشتمل بر پنجاه و دو ماده و سیزده تبصره به استناد ماده 3 قانون
تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تبصره 30 قانون بودجه سال 1344کل کشور در تاریخ روز
چهارشنبه نهم اسفند ماه یک هزار و سیصد و چهل و شش شمسی به تصویب کمیسیون مشترک
دارایی مجلسین رسیده و‌صحیح است.
نایب رییس مجلس شورای ملی رییس مجلس سنا
دکتر حسین خطیبی مهندس شریف امامی
