روش صحیح نقل و انتقال خودرو
مراحل نقل و انتقال خودرو زا می توان (به ترتیب) در سه بخش بیان کرد:
1) تنظیم قرارداد 2) مراجعه به مراکز تعویض پلاک خودرو 3) مراجعه به دفاتر اسناد رسمی
تنظیم قرارداد (مبایعه نامه)
همانند
سایر معاملات میان افراد، در نقل و انتقال خودرو نیز ابتدا فروشنده و
خریدار باید قراردادی میان خود داشته باشند که ضمن آن اصول انجام معامله با
توافق طرفین، به امضا می رسد. مواردی مانند مشخصات کامل و جامع خودرو
خریداری شده (مدل، رنگ، وسایل موجود خودرو، تک سوخت یا دوگانه سوز بودن آن و
…)، تعهدات طرفین نظیر قیمت تمام شده، نحوه و مراحل پرداخت آن از سوی
خریدار، زمان تحویل خودرو (به همراه بیمه شخص ثالث و کارت سوخت و ابزار آن و
…) از سوی فروشنده به خریدار، توافق بر زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو،
تکلیف فروشنده به پرداخت تمام بدهی های خودرو اعم از عوارض سالانه شهرداری
(مخصوص سواری و وانت دوکابین) و مالیات (مخصوص همه وانت ها و سواری های
کار)، زمان حضور در در دفترخانه و هر آنچه که عرف، جهت منافع هر دو نفر
ایجاب می کند.
مراجعه به مراکز تعویض پلاک
اصل،
قاعده و بهینه ترین روش آن است که فروشنده و خریدار (قبل از حضور در دفاتر
اسناد رسم)، با حضور در مراکز تعویض پلاک و ارائه مدارک و مستندات اقدام
به فک پلاک قبلی خودرو و نصب پلاک جدید برای خریدار، کنند. در این مراکز
ضمن ارائه خودرو به کارشناسان، باید مدارک لازم را ارائه کنند. مانند مدارک
شناسایی فروشنده و خریدار، برگ سبز خودرو، بنچاق به نام فروشنده (بنچاق
قطعی منقول) و برگ کمپانی، معاینه فنی، ارائه مدارک مربوط به احراز آدرس و
محل سکونت خریدار (نظیر سند منزل با اجاره نامه با کد رهگیری و قبوض برق و
تلفن).
چند نکته
در صورتی که به هر دلیل
فروشنده یا خریدار یا هر دو، نخواهند یا نتوانند به همراه یک دیگر، جهت
تعویض پلاک مراجعه کنند، می توانند با مراجعه به دفترخانه، اقدام به تنظیم
وکالت نامه جهت تعویض پلاک کنند.
وکالت تعویض پلاک، وکالتی است که
با امضای آن از سوی فروشنده، خریدار، به عنوان نماینده و وکیل وی (و بدون
نیاز به حضور فروشنده) به مراکز تعویض پلاک مراجعه و مراحل ذکر شده را طی
می کند و پس از تعویض پلاک خودرو؛ مجدداً به همراه فروشنده- جهت تنظیم سند
قطعی خودرو به دفترخانه مراجعه می کنند. (در این حالت فروشنده، دوبار در
دفترخانه حاضر می شود).
هزینه
های تنظیم سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی سراسر کشور یک سان و بر اساس
جداول مالیاتی است. این هزینه ها «حق الثبت و مالیات نقل و انتقال (ویژه
دولت) و حق التحریر (مخصوص دفترخانه)» است که برای هر خودرو و با هر مدل،
مبلغ متفاوتی است
وکالت فروش خودرو، وکالتی است که پس
از امضای آن در دفترخانه دیگر نیازی به حضور فروشنده در مراکز تعویض پلاک و
پس از آن، در دفترخانه نیست. هزینه تنظیم این نوع وکالت، از حالت قبل بیش
تر است.
با توجه به مسئولیت های صاحب پلاک خودرو و امتیازات منفی
در قوانین جدید، پیشنهاد می شود در صورت تنظیم هر گونه وکالت خودرو اولاً
فروشنده ضمن توافق با خریدار، درخواست درج «مهلت تعویض پلاک» در وکالت نامه
تنظیمی را کند و ثانیاً حتی الامکان، ضمن تقاضا از مسئولین دفترخانه از
اعطای حق توکیل به خریدار، خودداری کند و در هر صورت وکالت نامه از لحاظ
اعتبار، دارای محدودیت هایی است. بنابراین، توصیح می شود تا جایی که ممکن
است، از خرید و فروش وکالتی پرهیز شود و در صورت انجام وکالت، سریع تر نسبت
به قطعی کردن مورد وکالت اقدام شود.
مراجعه به دفاتر اسناد رسمی
مطابق
با قوانین و مقررات موجود کشور، پس از تعویض پلاک خودرو، فروشنده و خریدار
موظف به حضور در دفاتر اسناد رسمی و تنظیم سند قطعی خودرو، هستند. مدارکی
که جهت تنظیم سند قطعی مورد نیاز است عبارت است از: برگ سبز جدید (شناسنامه
خودرو) و تاییدیه نقل و انتقال خودرو (صادره در مراکز تعویض پلاک)، بنچاق
قبلی و یا برگ کمپانی (به نام فروشنده)، اصل مدارک شناسایی فروشنده و
خریدار، بیمه نامه شخص ثالت و کارت سوخت، برگ مفاصاحساب پرداختی عوارص
سالانه شهرداری (تا پایان سال قبل، برای سواری ها و وانت های دوکابین).
اما نکاتی که در این مرحله لازم به ذکر است:
1)
در حال حاضر، دفاتر اسناد رسمی تکلیفی در خصوص اخذ مالیات مشاغل (وانت ها و
سواری های کار) و عدم خلافی خودرو، ندارند. بنابراین شایسته است خریدار
این موارد را تا زمان تحویل خودرو به وی، از فروشنده مطالبه کند. فروشنده
نیز موظف به تسویه کامل آن است. (عدم خلافی از طریق مراکز پلیس + 10 و
مالیات از طریق دفاتر پیشخوان دولت قابل پرداخت و تسویه است).
2)
هزینه های تنظیم سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی سراسر کشور یک سان و بر
اساس جداول مالیاتی است. این هزینه ها «حق الثبت و مالیات نقل و انتقال
(ویژه دولت) و حق التحریر (مخصوص دفترخانه)» است که برای هر خودرو و با هر
مدل، مبلغ متفاوتی است.
بر اساس عرف موجود، پرداخت سهم دولت بر
عهده فروشنده و پرداخت حق دفترخانه بر عهده دو طرف معامله (بالمناصفه) است
مگر اینکه، فروشنده و خریدار برخلاف آن، توافق کرده باشند که در این صورت
عمل به توافق در اولویت بوده و محترم خواهد بود.
در خريد و فروش خودرو چه نکاتي را رعايت کنيم؟
امروزه،
خودرو به عنوان يک کالاي سرمايه‌اي بخش قابل توجهي از اموال و دارائي‌هاي
خانواده را تشکيل مي‌دهد و به تبع آن، نقل و انتقال خودرو نيز رايج‌ترين
معاملات افراد جامعه محسوب مي‌گردد. آنچه در پي مي‌آيد جهت آگاهي از مراحل
تنظيم سند و آشنائي با مقررات موجود در اين زمينه مي‌باشد که اميد است در
سلامت معاملات افراد و حفظ منافع آنها موثر باشد. مراحل نقل و انتقال خودرو
را مي‌توان به ترتيب در سه بخش ارائه نمود: الف) تنظيم قرارداد، ب) مراجعه
به مراکز تعويض پلاک خودرو، ج) مراجعه به دفاتر اسناد رسمي
الف) تنظيم قرارداد (مبايعه نامه):
مانند ساير معاملات ميان افراد، در نقل و انتقال خودرو نيز،ابتدا فروشنده و
خريدار بايد قراردادي ميان خود داشته باشند که ضمن آن اصول انجام معامله
با توافق طرفين، به امضاء مي‌رسد. مواردي مانند مشخصات کامل و جامع خودرو
خريداري شده (مدل، رنگ، وسايل موجود خودرو، تک سوخت يا دوگانه سوز بودن آن
و…)، تعهدات طرفين نظير قيمت تمام شده و نحوه و مراحل پرداخت آن از سوي
خريدار، زمان تحويل خودرو (به همراه بيمه شخص ثالث و کارت سوخت و ابزار آن و
…) از سوي فروشنده به خريدار، توافق بر زمان و نحوه تعويض پلاک خودرو،
تکليف فروشنده به پرداخت کليه بدهي‌هاي خودرو اعم از عوارض سالانه شهرداري
(مخصوص سواري و وانت دوکابين) و ماليات (مخصوص کليه وانت‌ها و سواري‌هاي
کار)، زمان حضور در دفترخانه و هر آنچه که عرف جهت منافع هر دونفر ايجاب
مي‌کند.
ب) مراجعه به مراکز تعويض پلاک خودرو:
اصل و قاعده – و بهينه ترين روش – آنست که فروشنده و خريدار ( قبل از حضور
در دفاتر اسناد رسمي)، با حضور در مراکز تعويض پلاک و ارائه مدارک و
مستندات، اقدام به فک پلاک قبلي خودرو و نصب پلاک جديد براي خريدار،
نمايند.
در اين مراکز ضمن ارائه خودرو به کارشناسان،
بايد مدارک لازم را ارائه دهند. مانند مدارک شناسائي فروشنده و خريدار، برگ
سبز خودرو، بنچاق به نام فروشنده (بنچاق قطعي منقول) و برگ کمپاني، معاينه
فني، ارائه مدارک مربوط به احراز آدرس و محل سکونت خريدار (نظير سند منزل
يا اجاره نامه با کد رهگيري و قبوض برق و تلفن). اما چند نکته در اين خصوص:
1- در صورتي که به هردليلي فروشنده يا خريدار
يا هر دو، نخواهند و يا نتوانند به همراه يکديگر جهت تعويض پلاک مراجعه
نمايند مي‌توانند با مراجعه به دفترخانه، اقدام به تنظيم وکالت نامه جهت
تعويض پلاک نمايند.
2- وکالت تعويض پلاک، وکالتي است که با امضاي
آن از سوي فروشنده، خريدار به عنوان نماينده و وکيل وي (و بدون نياز به
حضور فروشنده) به مراکز تعويض پلاک مراجعه و مراحل ذکر شده را طي مي‌نمايد و
پس از تعويض پلاک خودرو، مجددا – به همراه فروشنده – جهت تنظيم سند قطعي
خودرو به دفترخانه مراجعه مي‌کنند. (در اين حالت فروشنده دوبار در دفترخانه
حاضر مي‌گردد)
3- وکالت فروش خودرو، وکالتي است که پس از
امضاي آن در دفترخانه، ديگر نيازي به حضور فروشنده در مراکز تعويض پلاک و
پس از آن، در دفترخانه، نيست. هزينه تنظيم اين نوع وکالت از حالت قبل بيشتر
است.
تذکر: نظر به مسووليت‌هاي
صاحب پلاک خودرو و امتيازات منفي در قوانين جديد، پيشنهاد مي‌شود در صورت
تنظيم هر گونه وکالت خودرو اولا فروشنده ضمن توافق با خريدار، درخواست درج
«مهلت تعويض پلاک» در وکالتنامه تنظيمي را بنمايد و ثانيا حتي الامکان –
ضمن تقاضا از مسئولين دفترخانه – از اعطاي حق توکيل به خريدار، خودداري
نمايد. و در هر صورت وکالتنامه از لحاظ اعتبار داراي محدوديت‌هايي است. پس
بهتر است حتي الامکان از خريد و فروش وکالتي پرهيز شود و در صورت انجام
وکالت سريعتر نسبت به قطعي کردن مورد وکالت اقدام گردد.
ج) مراجعه به دفاتر اسناد رسمي:
مطابق با قوانين و مقررات موجود کشور، پس از تعويض پلاک خودرو، فروشنده و
خريدار موظف به حضور در دفاتر اسناد رسمي و تنظيم سند قطعي خودرو،
مي‌باشند. مدارکي که جهت تنظيم سند قطعي مورد نياز است عبارت است از: برگ
سبز جديد (شناسنامه خودرو)و تائيديه نقل و انتقال خودرو (صادره در مراکز
تعويض پلاک)، بنچاق قبلي و يا برگ کمپاني (به نام فروشنده)، اصل مدارک
شناسائي فروشنده و خريدار، بيمه نامه شخص ثالث و کارت سوخت، برگ مفاصا حساب
پرداختي عوارض سالانه شهرداري (تا پايان سال قبل، براي سواري‌ها و
وانت‌هاي دوکابين). اما نکاتي که در اين مرحله لازم به ذکر است:
1-به جز دو مورد اول، مدارک لازم جهت وکالت نيز، مانند فوق مي‌باشد.
2-در حال حاضر دفاتر اسناد رسمي تکليفي در
خصوص اخذ ماليات مشاغل (وانت‌ها و سواري‌هاي کار) و عدم خلافي خودرو،
ندارند .لذا شايسته است خريدار اين موارد را تا زمان تحويل خودرو به وي، از
فروشنده مطالبه نمايد و فروشنده موظف به تسويه کامل آن مي‌باشد.( عدم
خلافي از طريق مراکز پليس + 10 و ماليات از طريق دفاتر پيشخوان دولت قابل
پرداخت و تسويه مي‌باشد)
3-هزينه‌هاي تنظيم سند خودرو در دفاتر اسناد
رسمي سراسر کشور يکسان و بر اساس جداول مالياتي مي‌باشد.اين هزينه‌ها «حق
الثبت و ماليات نقل و انتقال (ويژه دولت) و حق التحرير (مخصوص دفترخانه)»،
مي‌باشد. که براي هر خودرو و با هر مدل، مبلغ متفاوتي مي‌باشد. و بر اساس
عرف موجود پرداخت سهم دولت به عهده فروشنده و پرداخت حق دفترخانه بر عهده
دو طرف معامله (بالمناصفه) مي‌باشد. مگر فروشنده و خريدار توافقي به غير آن
کرده باشند که در اينصورت عمل به توافق در اولويت بوده و محترم خواهد بود.
