وظیفه بنیاد ملی نخبگان چیست؟
تأثیر نیروی انسانی بر توسعه و پیشرفت
کشور‌ها از جوانب مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر کسی پوشیده
نیست. بنابراین بسیاری از کشور‌ها اقدامات بسیاری را به‌منظور تأمین
زیرساخت‌های لازم مانند آموزش و پژوهش جهت بهره‌گیری از نیرو‌ها انجام
می‌دهند. بر همین اساس دولت‌ها آموزش‌وپرورش انسان‌ها را به‌عنوان یکی از
وظایف اصلی خود تعیین می‌کنند و هزینه‌های بسیاری را در این راستا انجام
می‌دهند.
در کشور ما نیز از دیرباز
دانشمندان و اندیشمندان در حوزه‌های مختلف وجود داشته و دارند. عوامل
مختلفی در کشور جهت رشد و به‌کارگیری نیروی انسانی جهت خدمت در حوزه‌های
مختلف درگیر هستند. درواقع رشد، پرورش و
به‌کارگیری نیروی انسانی در یک نظام رخ می‌دهد و عوامل این نظام و ارتباطات
آن هستند که تعیین‌کننده موفقیت آن خواهند بود. دانش‌آموزان،
مدارس، والدین، وزارت آموزش‌وپرورش و ساختارهای ذیل آن، وزارت علوم، فناوری
و تحقیقات و ساختارهای ذیل آن، دانشگاه‌ها، شرکت‌های و مجموعه‌های تولیدی
دولتی و خصوصی، پژوهشگاه‌ها، بنیاد ملی نخبگان و بسیاری نهادهای دیگر،
بازیگران این نظام هستند.
علی‌رغم
تأثیر ارتباطات نهادهای مختلف در آموزش، پرورش و به‌کارگیری نیروی انسانی،
نگاه خطی و تک‌بعدی به مسئله مذکور را می‌توان عامل اصلی عدم عملکرد
نه‌چندان مطلوب این نظام دانست. از یک‌سو سیاست‌گذاران این عرصه در
کشور صرفاً به آموزش‌های تک‌بعدی دانش آموزان و دانشجویان پرداختند و از
ابعاد دیگر انسانی آن‌چنان‌که می‌بایست توجه نداشتند و از سوی دیگر همواره
در میان دست‌اندرکاران، این تفکر وجود داشته است که صرفاً با آموزش
دانش‌آموز و سپس حضور آن در دانشگاه نیرو رشد یافته و به‌صورت کارآمدی به
کار گرفته خواهد شد.
عواقب
این موضوع را می‌توان در عدم همخوانی کمی و کیفی نیروهای آموزش‌دیده در
رشته‌های مختلف با نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی
کشور و به دنبال آن اشتغال غیر کارآمد نیروهای انسانی پرورش‌یافته دانست.
این عدم همخوانی مشکلات بسیاری را برای بخش‌های مختلف به وجود آورده است.
به‌طوری‌که بسیاری از دانشجویان با توجه به ظرفیت‌های استعدادی خود، نقش
خود را در مجموعه خود ناکارآمد می‌دانند.
از طرفی هم صنعت از نبود نیروی انسانی کارآمد شکایت دارد و سطح آموزش دانشگاه‌ها را متناسب نیاز خود نمی‌داند.
علی‌رغم
اهمیت مسائل علوم انسانی در کشور نخبگان به رشته‌ها و حوزه‌های خاصی سوق
پیدا می‌کنند،کشور در بخش قابل‌توجهی از مدیران با عدم تخصص همه‌جانبه
مواجه است و در انتها تا هم‌افزا عمل کردن نظام به‌کارگیری نیروی انسانی
کارآمد در کشور فاصله وجود دارد. البته می‌بایست به ذکر این نکته پرداخت که
از اول انقلاب تاکنون پیشرفت‌های بسیاری را در حوزه هویت بخشی واقعی،
آموزش‌وپرورش و به‌کارگیری نیروی انسانی داشته‌ایم ولی هنوز می‌توان
امیدوار بود شیب هم‌افزا عمل کردن این نظام افزایش یابد.
بنیاد
ملی نخبگان با نگاهی درست و جامع در جایگاهی فرابخشی در سال ۱۳۸۷ شکل گرفت
ولی می‌توان گفت در این ساختار نیز دیدگاه خطی به‌نظام مذکور پیاده شده
است. حمایت‌های یک‌سویه از استعدادهای برتر(اعطای حقوق ماهانه بدون در نظر
گرفتن مطالبه‌ای از استعداد برتر، اعطای وام‌ها و حمایت‌های دیگری از همین
جنس) و عدم تأکید بر روی توانمندسازی به‌جای حمایت صرف دلیلی بر این
مدعاست.
در دیدگاه‌های اقتصادی
دخالت دولت‌ها را در یک نظام، درزمانی صحیح می‌دانند که شکست سیستمی
رخ‌داده باشد. به این معنا که یا نهادی نباشد که سبب ایجاد شکست در آن باشد
و یا ارتباط مابین نهادها آن‌چنان‌که می‌بایست مبتنی بر اهداف و
اولویت‌های تعیین‌شده نیست. این نگرش را می‌توان در حوزه نظام نیروی انسانی
نیز کارا دانست. البته رشد یک سیستم به‌صورت تکاملی اتفاق می‌افتد. درواقع
بخش‌های مختلف یاد می‌گیرند که چگونه به اهداف خود در این نظام برسند که
این موضوع نیازمند گذر زمان است ولی این یادگیری متأثر از تأثیر نهادهای
مختلف بر یکدیگر و روابط آنان است. به همین دلیل لازم است تا بنیاد نخبگان
به یادگیری این روابط در وضعیت فعلی پرداخته و هر شکستی را که در سیستم
می‌بیند با هماهنگی‌های بخشی جهت عدم موازی کاری با بخش‌های مختلف و یا
ورود به عرصه‌ای که متولی برای آن در کشور وجود ندارد بپردازد.
برای مثال تجربه دنیا نشان می‌دهد، یکی از تکه‌های پازل نظام نیروی انسانی، ایجاد رابطی آگاه بین متقاضی نیروی انسانی و خود نیرو است.
این موضوع در کشور در وهله اول به دلیل عدم آگاهی این موضوع از سوی
نهادهای مرتبط با این حوزه (یادگیری تکاملی) و در وهله بعد، به دلیل نبود
متولی خاص متخصص برای این موضوع در کشور به‌صورت غیر کارآمدی آغازشده است و
می‌توان این را جزو یکی از شکست‌های سیستمی دانست که نیازمند دخالت
کوتاه‌مدت دولت جهت ایجاد و توسعه کارگزاری نیروی انسانی متخصص و واگذاری
آن در بلندمدت است.
رویداد
بسیار مهم حوزه نخبگان در کشور، تصویب سند ملی نخبگان بوده است که به‌صورت
اجمالی می‌توان گفت به برخی از شکست‌های این حوزه پرداخته است. ولی لازم
است روح سند در تمامی بخش‌های مختلف بنیاد دمیده شود و تمامی بخش‌های بنیاد
وظیفه خود را اجرایی سازی سند بدانند. در غیر این صورت این سند نیز
به‌مانند بسیاری اسناد دیگر در کشور در کتابخانه‌ها خاک خواهند خورد.
تعیین بخشی جدا از بنیاد جهت پی گیری اجرای سند شاید در کوتاه‌مدت به‌منظور
تبیین نقشه راه‌های اجرای سند با توجه به‌نظام توانمندسازی و به‌کارگیری
استعدادهای برتر در کشور مفید باشد ولی باید در نظر داشت تمامی بدنه باید
با راه‌حل‌ها و نقشه راه‌های تدوین‌شده همراه باشند تا فرآیند یادگیری در
بنیاد ایجاد و تکمیل شود، در غیر این صورت تصمیمات در فضایی ایزوله تولید و
گرفته خواهد شد و در آینده جهت اجرا با مشکل روبه‌رو خواهد شد.
آشنایی با بنیاد نخبگان استان تهران
معرفی بنیاد نخبگان استان تهران
استان
تهران با داشتن شرایط حساس سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و با دانشگاه‌های برتر
و مراکز نخبه پرور علمی، جایگاه ویژه‌ای ازنظر ملی و بین‌المللی دارد.
تمرکز بیش از پنجاه‌درصد از نخبگان، مخترعان و مبتکران کشور در مراکز علمی و
پژوهشی، مؤسسات تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان این استان، نمایانگر
بیشترین سهم آن در میان نخبگان کشور و فضای نخبگی است. به‌منظور استفاده
بهینه از ظرفیت‌های علمی و شناسایی و حمایت و سازمان‌دهی نخبگان استان
تهران از سال 1385 همزمان با تأسیس بنیاد ملی نخبگان، امور نخبگان و حمایت
از عزیزان نخبه توسط معاونت فرهنگی و امور نخبگان انجام می‌شد و معاونت
فرهنگی علاوه بر وظایف ملی، وظیفه شناسایی، حمایت و ارائه تسهیلات به
نخبگان استان تهران را بر عهده داشت.
با
استقرار دولت یازدهم و انتصاب جناب آقای دکتر ستاری به معاونت علمی فناوری
ریاست جمهوری و ریاست بنیاد ملی نخبگان، و نظر به ضرورت تمهید و تسهیل
شکوفایی و ثمره بخشی نخبگاناستان
تهران و تقویت همفکری و همکاری میان نخبگان و مسئولان استان تهران، جناب
آقای دکترسیدحسن حسینی با حفظ سمت معاون فرهنگی امور نخبگان، به عنوان
سرپرست بنیاد نخبگان استان تهران منصوب شد.
سپس با تصمیم ریاست محترم بنیاد، بنیاد نخبگان استان تهران از معاونت
فرهنگی متنزع و آقای دکتر شهرام یوسفی فر به عنوان رئیس بنیاد نخبگان استان
تهران منصوب شدند.(بهمن 1392)
وظایف بنیاد نخبگان استان تهران
بنیاد
نخبگان استان تهران علاوه بر برنامه‌ریزی و شناسایی و حمایت مادی و معنوی
نخبگان استان تهران وظایفی در جهت حمایت نخبگان در سطح ملی و استانی بر
عهده دارد. که در زیر برخی اهم از این وظایف آمده است:
1) وظائف سازمانی
الف) برنامه ریزی و
اقدام برای شناسایی و حمایت مکادی و معنوی نخبگان و بهره‌مندی از استعداد و
توانایی آنان در راستای ارتقاء تولید علم و فناوری و پیشرفت همه جانبه و
متوازن استان
ب) کمک به شناسایی نخبگان و استعدادهای برتر استان در چارچوب آیین‌نامه احراز نخبگی و استعداد برتر
ج)
تلاش برای شکوفایی استعدادهای برتر و نخبگان استان و تسهیل اشتغال آنان در
مراکز علمی، اجرایی، تولیدی، خدماتی دولتی و غیر دولتی استان
د) ایجاد و تقویت زمینه‌های همفکری میان نخبگان و استعدادهای برتر با یکدیگر
ه) همکاری و هماهنگی با خانه نخبگان
2) وظائف
الف: تسهیلات
انجام امور اجرائی اعطای کمک هزینه دانشجویان نخبه و استعدادهای برتر
انجام امور اجرائی اعطای تسهیلات و جایزه علمی حضرت علامه طباطبایی به استادان و پژوهشگران برجسته کشور
انجام
امور اجرائی اعطای وام مسکن به برگزیدگان کنکور سراسری، المپیادهای
دانش‌آموزی و دانشجویی- نخبگان و استعدادهای برتر هنری، نخبگان و
استعدادهای برتر قرآنی، نفرات برگزیده اول، دوم و سوم جشنواره‌های خوارزمی،
فارابی، رازی
انجام امور اجرائی اعطای اعتبار پژوهشی بنیاد ملی نخبگان ویژه استادیاران جوان (جایزه دکتر کاظمی آشتیانی)
انجام امور اجرائی حمایت مادی از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله دکترا
اعطای اعتبار پژوهشی و نوآوری بنیاد ملی نخبگان به مخترعان و نوآوران برگزیده جشنواره های استانی و ملی بنیاد
انجام امور اجرائی جایزه علمی شهید چمران به محققین دوره پسادکترا
انجام امور اجرائی اعطای ودیعه مسکن به استعدادهای برتر و نخبگان
انجام امور اجرائی حمایت مادی از شرکت‌های دانش‌بنیان در به‌کارگیری دانش‌آموختگان برتر
انجام امور اجرائی اعطای پژوهانه بنیاد ملی نخبگان به دانشجویان نخبه و استعداد برتر
انجام امور اجرائی اعطای هدیه ازدواج
ب: پاسخگویی
پاسخگویی تلفنی به نخبگان و استعدادهای برتر
پاسخگویی حضوری به نخبگان و استعدادهای برتر
دریافت مدارک و برابر اصل کردن
تشکیل پرونده استعدادهای برتر و نخبه در سامانه ثریا
بررسی پرونده های تشکیل شده در سامانه ثریا و اعلام نتیجه به مراجع ذیربط در سطح بالاتر بنیاد
پیگیری کلیه مکاتبات ارسالی به بخش‌های مختلف بنیاد ملی نخبگان و انجام اقدامات لازم در پاسخگویی و کلیه گزارش‌های مربوط
ج) دبیرخانه جشنواره اختراعات و نوآوری استانی و ملی
انجام کلیه امور مربوط به نام نویسی و داوری اولیه و اعلام اسامی مخترعین و نوآوران به استان‌های برگزار کننده جشنوراره‌ها
انجام کلیه امور مربوط به گردش‌های پرداخت اعتبارات برگزیدگان جشنواره‌های استانی و ملی بنیاد
ماهیت حقوقی بنیاد
بنیاد نخبگان استان وابسته به بنیاد ملی است و براساس سیاست‌ها و مقررات بنیاد و در چارچوب این آیین‌نامه اداره می‌شود.
ساختار و تشکیلات
تشکیلات
بنیاد نخبگان استان شامل رئیس، شورای علمی و کارگروه‌های تخصصی حسب موضوع و
ضرورت فعالیت می‌باشد و با صرف حداقل امکانات و بودجه در امور اداری و
بدون تشکیلات زاید و با حداکثر استفاده از امکانات موجود استان اداره
می‌شود.
شورای علمی
شورای علمی وظیفه بررسی، تدوین و پیشنهاد برنامه‌های بنیاد نخبگان استان در چارچوب سیاست‌ها، برنامه‌ها و مقررات بنیاد بر عهده دارد.
اعضای شورای علمی متشکل از افراد زیر است:
1- رئیس بنیاد نخبگان استان (رئیس شورا)
2- معاون ذیربط استاندار با معرفی وی
3- یک یا سه تن از روسای دانشگاه‌ها و مراکز علمی و تحقیاتی استان
4- پنج تن از ساکنان استان که واجد شرایط مندرج در آیین‌نامه احراز نخبگی و استعداد برتر، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی باشند.
