جل اسب ، دست بافته عشایر ایران
یکی از دست بافته های زیبا و عشایری ایران “جــُل اسب” نام دارد. جــُل، دستبافته ای است که به منظور تزیینات اسب و شتر تهیه می شود. جُـــل اسب هم نقشِ گرم نگاهداشتن و عرق گیر اسب را دارد و هم جنبه تزیینی و تشریفاتی که در مورد شتر، مورد تزیینی دارد.
بدنه اصلی جُـــل، یک مستطیل است که دو دستک به آن وصل شده که این دستک ها، پشت اسب را می پوشاند. تفاوت جُــــل اسب با جُـــل شتر درآن است که جُل شتر بزرگتر از جُــل اسب می باشد و توسط دو قطعه پارچه به یکدیگر دوخته شده تا کوهان شتر از آن بیرون بماند. به طور کلی در بیشتر مناطق ایران جُل اسب و شتر با اشکال و تزیینـات گوناگون تولید می شود و به صورت گلیم، قالی، جاجیم، و سوزنی تهیه می گردد.
عشایر آذربایجان، دشت مُغان، کُردهای خراسان، ترکمن ها، عشایر فارس، ورامین و ایل افشار هر کدام به گونه ای جُل را بافته و تزیین می کنند. بطور مثال در ترکمن صحرا، جُل از جنس پارچه و تکه دوزی ماهوتی و پنبــــه ای، با سوزندوزی های زیبایی تهیه می گردد. در ایلات کرمان، به صورت گلیم، نقوش سوزنی، شیریکی پیچ با تار و پود پشم و عشایر آذربایجان با تکنیک بافت جاجیم برای تولید جُل، استفاده می کنند.
هنر شیر دنگ بافی
یکی از صنایع‌دستی تزیینی_کاربردی استان چهارمحال و بختیاری شیر دنگ بافی است
دست زنان روستایی و عشایری، گنج این مردمان است. اینان زندگی را در تار و پود گلیم ها و شیردِنگها می بافند و به نمایش می گذارند، زندگی ای شاده، روحیه ای لطیف و عاطفه ای سرشار از نقش و نگارها و رنگهای شاد و سرزنده بافته هایشان پیداشت، نوارهای رنگارنگ و نقش دار شیردنگ نمایانگر مراسم شادی و سرور قوم بختیاری است. این مردم در جشن ها و عروسی ها بر سر سیاه چادرها و در خانه ها این نوارهای تزیینی را آویزان می کنند و به این ترتیب پیغام شادی خود را به میهمانان و آشنایان می رسانند.
“شیردنگ” در اندازه های متفاوت و رنگهای زیا و جذاب بافته می شود. زن هنرمند، این نوارها را با بسم ا… شروع به بافتن می کند و امیدوار است که رشته ی شادی های هیچ کس گسسته و پاره نشود.
شیر دنگ در مراسم جشن و شادی برای تزیین سیاه چادر استفاده می شود
یکی از صنایع‌دستی تزیینی_کاربردی استان چهارمحال و بختیاری شیر دنگ بافی است. شیر دنگ بافی جنبه‌ی خودمصرفی دارد. ازنظر بافت همانند وریس است، تفاوت عمده‌ی آن با وریس در عرض کم و طول زیاد و همچنین تعبیه‌ی منگوله ها (آویز های پشمی الوان) به‌منظور زیبایی است.
مواد اولیه عمده در تولید و بافت شیر دنگ از بهترین نوع پشم‌های بهاره است که زنان عشایر با ظرافت خاصی به‌وسیله‌ی ابزار ساده‌ای به نام پیلی به‌صورت رشته‌ی نازکی می‌ریسند و پس‌ازآن به روش رنگرزی گیاهی (سنتی) به رنگ های شاد و با طراوت رنگ‌آمیزی کرده و بعدازآن بر اساس طرح های ذهنی شروع به بافت می‌کنند.
مواد اولیه عمده در تولید و بافت شیر دنگ از بهترین نوع پشم‌های بهاره است
کاربرد شیردنگ اکثراً در جلوی سیاه‌چادر (بهون) جهت تزیین سیاه‌چادر است. شیر دنگ در مراسم جشن و شادی استفاده گسترده‌تری دارد. به صورتی که برپایی هر مراسم جشن بدون انجام تزیینات با شیر دنگ امکان‌پذیر نیست.
اکثر نقوش بافته‌شده در شیر دنگ نقوش هندسی شکسته و نیز نقش حیوانات درزمینه‌ی آن است. حفظ و نگهداری آن دوری از آتش، عدم صدمه به تاروپود و شستشوی آن در آب روان است.
