اسراري براي ايجاد انگيزه در كودكان
چگونه كودكان خود را (بدون اينكه آنها را تحت فشار
قرار دهيد) تشويق به كاري مي كنيد؟ اين پرسش از معمول ترين و درد سر سازترين سؤالاتي
است كه هر پدر يا مادري ممكن است بپرسد. خوشبختانه يك راه حل ساده براي آن وجود دارد.
فقط تعداد محدودي مرحله وجود دارد كه با انجام
آن مي توانيد فرزند خود را چنان هيجان زده كنيد كه با انگيزه دروني كار خود
انجام دهند.
آنها چه مي خواهند؟
شايد پرسيدن از كودكان كاري بديهي به نظر برسد اما
اگر
صادقانه برخورد كنيم متوجه مي شويم فرزندان خود را در گروهها و فعاليت هاي
ورزشي، تقويتي و … بسياري وارد كرده ايم بدون اينكه از قبل موضوع را با آنها در ميان
بگذاريم. اين كار سبب مي شود كودكان احساس درماندگي و عدم كنترل داشته باشند و
اين همان فرايندي است كه انگيزه آنها را از بين خواهد برد.
براي گذشتن از اولين مرحله بايد وقت بيشتري با
كودكان بگذرانيد تا بفهميد آنها چه كارهايي را دوست دارند. درباره علايق و
تمايلاتشان از آنها بپرسيد بگذاريد صحبت كنند و از ميان صحبت هاي آنها مي
توانيد به آنچه آنها را هيجان زده مي كند پي ببريد.
به اين ترتيب نه تنها اولين قطعه پازل براي ايجاد
انگيزه در فرزند خود را در جاي مناسب قرار مي دهيد بلكه درباره فرزند خود بيشتر
خواهيد دانست به اين ترتيب هر دوي شما در موقعيت برد – برد قرار خواهيد گرفت.
چرا آن را مي خواهند؟
هميشه فعاليت هاي
ورزشي تفريحي يا كارهايي كه فرزندان شما هنگام اوقات فراغت انجام مي دهند
باعث ايجاد انگيزه نمي شود و به همين دليل است كه بايد مرحله بعد را انجام دهيد تا در فرزند خود
انگيزه دروني قوي ايجاد كنيد.
منشا انگيزه يك دليل است. وقتي كه كاري را انجام مي
دهيد براي آن دليلي داريد. و شدت اراده و ميزان پايداري شما در انجام هر كاري
به كيفيت آن دليل بستگي دارد. اگر كسي را تهديد به انجام كاري بكنيد دليل او
براي انجام كار جلوگيري از تنبيه شدن است و در حالي كه اين روش ممكن است جواب
بدهد اما دوام نخواهد داشت.
راز راهنمايي كودكان به كاري اين است كه دليل بهتري
براي انجامش به آنها نشان دهيد. به جاي اينكه دليل انجام وظايف كودك ترس باشد
بهتر است درباره آنچه مي خواهند با آنها صحبت كنيد و راه رسيدن به موفقيت را به
آنها نشان دهيد و به آنها بگوييد چه كارهايي بايد انجام دهند تا موفق باشند و
به خواسته هاي خود برسند. با قلب خود به حرف فرزندان خود گوش دهيد و مانند
مرشدي كه مي داند چگونه با جلب توجه آنها به دلايلي كه تا به حال به آن توجه
نكرده اند آتش درون آنها را روشن كنيد.
چرا آنها نمي خواهند كاري را انجام دهند؟ همانقدر كه
دليل انجام كار مهم است و بايد واضح و روشن شود به همان ميزان مشخص كردن موانع
موجود هم مهم است. هدف آنها تكاليف درسي، بردن در يك مسابقه ورزشي، آموختن
موسيقي يا هر چه كه باشد هميشه عواملي وجود دارند كه بين آنها و هدف قرار مي
گيرند و باعث ضعيف شدن شدت انگيزه آنها خواهد شد.
بيشتر والدين يا اين موانع را ناديده مي گيرند و به
آن اهميت نمي دهند يا آنكه به آن موانع به چشم بن بست مي نگرند و عملكرد درستي
ندارند. ولي هيچكدام از اين دو ديدگاه درست نيست و راه به جايي نمي برند. در
عوض بايد براي فرزندان وقت بيشتر بگذاريم و با آنها درباره مشكلاتي كه بايد شخصاً
با آن برخورد كنند صحبت كنيم طوري كه انگيزه و شور رسيدن به هدف در آنها فروكش
نكند. وقتي با آنها صحبت مي كنيد خواهيد فهميد در مغز آنها چه مي گذرد و با چه
مشكلاتي دست به گريبان هستند آنگاه مي توانيد راه حل هاي مناسب را در برابر
آنها قرار دهيد تا خود بهترين راه حل را انتخاب كنند.
انگيزه واقعي و بلند مدت برخواسته از درون
انسانهاست كاملاً واضح است كه نمي توانيد با اجبار و زور ايجاد انگيزه كنيد.
دفعه بعد كه خواستيد فرزندتان كاري انجام دهد اين را به خاطر داشته باشيد. و به
جاي استفاده از روش عامه براي واداركردن كودك به انجام كاري از روش خاص خود
استفاده كنيد روشي كه شور و شوق فرزند شما برانگيخته مي شود و وظايف خود را با
لذت بيشتري انجام مي دهد.
مرحله رشد جنسی کودکان از تولد تا بلوغ
یکی از مهمترین مسائل کودکان که از بدو
تولد تا بلوغ با آن مواجه هستند، بلوغ است. سیری آرام و مرحله به مرحله که
از نگرانی‌های بزرگ والدین است زیرا آنها هم باید مراقب کودک‌شان باشند که
این مراحل را با سلامت طی کنند و هم در مورد دخالت و نوع برخورد با این
مساله دچار سوالات و اما و اگرهای بیشماری هستند.
در مورد رشد روانی جنسی کودکان از
دکتر روانشناس کمک می‌خواهیم و او می‌گوید: نوزاد زمانی که چشم به دنیا باز
میکند با خود شور و شعف می‌آورد و برای اینکه این نشاط تداوم یابد والدین
باید به نکاتی توجه کنند، مواردی که جزیی از مراحل رشدی است و اگر به آنها
توجه دقیق و درستی شود بخشی از بحران‌ها را از بین می‌برد.
این روانشناس در ادامه توضیح می‌دهد:
روانشناسان برجسته برای نوزادی که به دنیا می‌آید از لحظه تولد تا زمان
بلوغ 5مرحله رشد روانی جنسی قائل شده‌اند که اطلاع از آنها کمک بزرگی به
والدین برای مواجهه درست با فرزندان‌شان است. این مراحل عبارتند از:
1.
اولین مرحله را دهانی نامیده‌اند که در واقع از بدو تولد تا 2سالگی است.
مرحله لذت، تجربه، زنده ماندن، کنجکاوی و.. است. محبت و توجه به کودک،
نوازش، تغذیه به موقع در آن بسیار مهم است. مکیدن سینه مادر و آرامش در
زمان شیرخوردن در احساس امنیت کودک بسیار موثر است و اگر نیاز به محبت
تامین نشود نوزاد در بزرگسالی آسیب دیده و شاید بیشتر به فکر خوردن یا
مکیدن انگشت باشد.
2.
مرحله دوم را مقعدی می‌نامند و کودک از نگه‌داشتن فضولات بدن خود لذت
می‌برد و در واقع کودک به دنبال کسب استقلال و خودمختارگری است و به زبان
بی‌زبانی می‌خواهد بگوید مال من است و به شما ربطی ندارد اما اصرارهای بیش
از حد بزرگ‌ترها برای استفاده کودک از سرویس بهداشتی منجر به مبارزه و
لجبازی کودک می‌شود و به مرور باعث پرخاشگری و حتی خست در کودک می‌شود که
گویی به زور می‌خواهند وسایل من را بگیرند. پس بهتر است با صبوری، دادن
جایزه‌های کوچک یا درست کردن کیسه جایزه در سرویس کودک را ترغیب کنیم که
خود را نگه ندارد. این مرحله تقریبا تا 3سالگی طول می‌کشد.
3.
مرحله سوم حدودا از 3سالگی شروع می‌شود که به آن مرحله تناسلی می‌گویند.
در این مرحله معمولا کودکان به دنبال کنجکاوی در مورد جنسیت خود هستند
بیشتر با خود بازی می‌کنند و این در واقع برای کسب ثبات جنسیت است اما
متاسفانه والدین به دلیل عدم آگاهی با کودک برخورد می‌کنند؛ مثلا تهدید یا
دعوا و در بسیاری از موارد حتی تنبیه بدنی.
گروهی فکر می‌کنند که کودک‌شان
خودارضایی میکند ولی باید بدانیم که این مرحله‌ای از رشد است و با توجه و
بازی با کودک و بی‌اعتنایی و حواس پرتی به رفتار کودک بعد از مدتی برطرف
می‌شود.
4.
مرحله چهارم مرحله نهفتگی است. در این مرحله به دلیل ورود کودک به مدرسه و
علاقه به بازی و همچنین سرگرم شدن با دوستان و توجه به معلم و کتاب و
یادگیری بحرانی از نوع جنسی به شرط مراقبت و کنترل کودک ایجاد نمی‌شود. به
کودک خود آموزش دهید که بدن تو خصوصی است و مراقب بدن خودت باش. کنترل
همبازی‌ها و دوستان و تا حد مقدور اجازه ندادن برای رفتن به منزل دوست چرا
که ما اطلاعات شاید کاملی نداریم وحتی اگر هم دوستان و خانواده را بشناسیم
باز هم احتیاط شرط عقل است.
5. مرحله
پنجم برای دختران حدود 10-11 سالگی و برای پسران از 12-13 سالگی شروع
می‌شود. وظیفه والدین آگاهی پیداکردن از این دوران است و نحوه برخورد،
تغییرات هورمونی و فیزیکی، حالات روانی و ویژگی‌های این سن. باید بدانیم
این مراحل با تامل وصبوری، آگاهی و تشویق و تنبیه به موقع و کمک گرفتن از
مشاوران به سادگی و سلامت سپری می‌شود و کسی که باید روی آن کار شود و نیاز
به آموزش و آگاهی دارد، ما والدین هستیم. چراکه بیشتر مواقع عامل و ریشه
مشکلات فرزندان‌مان در خود ما است.
