پوشک هایی که نم پس نمی دهند، خطر دارند
حساسیت زایی پوشک های امروزی در گفتگو با دکتر اکبر کوشانفر فوق تخصص نوزادان
«پوشک با جذب بالا، دوست سلامت، محیط زیست و اقتصاد خانواده و …»
حتما
این قبیل تبلیغات پوشک یکبار مصرف را شنیده یا دیده اید؛ تبلیغاتی که این
حس را به شما القا می کنند که فرزند شما با محصولات آنها همیشه خوشحال است و
هرگز دچار مشکل نخواهد شد اما آیا واقعا پونشک های امروزی با جذب فوق
العاده ای که دارند، همراه اسانس هایی که بوی نامطبوع را می گیرند و ژل های
نرم کننده و هزاران ماده و ترکیب شیمیایی دیگر، واقعا برای پوست فرزندمان
مناسبند؟
در زمان های نه چندان دور، مادرها و مادربزرگ ها از پارتچه
های کتان یا تنظیف برای پوشک کردن بچه ها استفاده می کردند؛ هوا به خوبی
داخل این پارچه ها جریان داشت و به محض مرطوب شدن آن را عوض می کردند اما
پوشک های یکبار مصرف امروزی به قدری جذب بالایی دارند که نمناکی را نشان
نمی دهند و به همین دلیل و همچنین برای کاهش هزینه، مادرها گاهی فقط یک بار
در روز پوشک فرزندشان را عوض می کنند.
با دکتر اکبر کوشانفر، متخصص
کودکان و فوق تخصص نوزادان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در
مورد پوشک های امروزی گفتگو کرده ایم.
پوشک های امروزی جذب فوق العاده ای دارند. این از ویژگی های مثبت یک پوشک است یا از ویژگی های منفی آن؟
–
پوشک ها نم را نشان نمی دهند و جذب فوق العاده ای دارند اما باعث ایجاد
نوعی حساسیت خاص در کودکان می شوند؛ دلیل آن هم وجود ماده ای شیمیایی به
نام پلی اکریلات سدیم است که ژلی با جذب بسیار بالاست و با گرفتن مایع به
خود، پوشک را کاملا خشک نشان می دهد. این ترکیب پیش از این در تامپون های
زنانه هم استفاده می شد اما در سال 1985 استفاده از آن ممنوع شد چون باعث
شوک سمی و کشنده می شد. ترکیب های این پودر جاذب اگر با چشم تماس پیدا کنند
یا استنشاق شوند، بسیار خطرناکند؛ به همین دلیل توصیه اکید می شود که هرگز
پوشک ها را پاره نکنید.
انعطاف پذیری پوشک چطور؟
–
آن هم مزیت فوق العاده ای نیست. پوشک های امروزی کش های قابل انعطافی
دارند که به راحتی کشیده و دور کمر سفت می شود. همین موضوع باعث می شود
بخار آمونیاک بعد از ادرار راهی برای خروج نداشته باشد و زمینه را برای رشد
و تکثیر باکتری ها فراهم کند که نه تنها زمینه ساز مشکلات پوستی است، بلکه
مهمتر از آن باعث عفونت ادراری مخصوصا در دختران می شود که مجاری ادراری
باریکی دارند. به همین دلیل قبل از 2 سالگی برای بچه هایی که پوشک می شوند
حتما باید یک بار کشت ادرار انجام داد. در کودکان زیر 2 سال عفونت ادراری
شایع و بدون علائم است؛ به همین دلیل بررسی لازم و درمان باید انجام شود.
حرف و حدیث هایی هم در مورد ناباروری که پوشک های امروزی باعث آن می شوند می شنویم، این موضوع چقدر صحت دارد؟
– گفته می شود گرمای داخل پوشک روی بیضه کودکان پسر اثر منفی می گذارد و باعث ناباروری می شود اما این موضوع به نظر صحیح نیست.
با وجود این مسائل بعضی می گویند بهتر نیست از پوشک های قابل شستشو استفاده کنیم تا سالم باشد؟
–
پوشکی سالم است که عاری از ترکیب و اسانس های شیمیایی باشد و از جنس
پلاستیک هم نباشد تا باعث تعریف شود. هر ماده شیمیایی که در پوشک وجود
دارد، می تواند حساسیت های پوستی ایجاد کند. البته هنوز هیچ تحقیقی ثابت
نشده که پوشک های یکبار مصرف سرطان زاست اما تحقیقات گسترده در مورد ترکیب
ها و موادی که در آنها استفاده شده مثل پلی اکریلات ها یا فتالات ها یا
دیتیلبن چندان مثبت نبوده و همگی یا سرطان زا بوده اند یا در زنان باردار
باعث نقص های جنینی شده اند. استفاده از پارچه های قابل شستشو نه تنها به
نفع سلامت کودک، بلکه به نفع محیط زیست و اقتصاد خانواده است.
پوشک
های آلوده بعد از استفاده در محیط زیست پخش می شود؛ این موضوع نه تنها باعث
انتقال آلودگی می شود بلکه جنس پلاستیکی این پوشک ها تا سال ها در محیط
زیست باقی می ماند و تجزیه نمی شود.
اگر مادری اصرار دارد از این پوشک ها استفاده کند چند بار در روز باید پوشک را عوض کند؟
–
این موضوع از یک شیرخوار به شیرخوار دیگر متفاوت است ولی گرچه هزینه تهیه
پوشک یک بار مصرف بالاست اما بهتر است اجازه ندهیم طولانی مدت پوشاک آلوده
در تماس با بدن کودک بماند. پوست کودکان بسیار نازک و حساس است و مواجهه
طولانی با ادرار و مدفوع حتی در پوشک هایی با جذب بالا باعث بروز حساسیت
های پوستی و قرمزی و التهابی می شود که گاهی به سختی رفع می شود.
بهترین
راه این است که مادر چند ساعتی در روز کودک را آزاد بگذارد و به او شورت
نخی بپوشاند. نکته دیگر اینکه نباید اجازه داد کودک با پوشک تمیز بازی کند
یا آن را به دهان ببرد یا به چشم بزند. پوشک اسباب بازی و مایه سرگرمی
نیست. حتی قرار دادن بسته پوشک در اتاق کودک نیز درست نیست.
کم کاری تیروئید در بدو تولد
کم کاری تیروئید در بدو تولد؛ عامل عقب ماندگی ذهنی
کم‌کاری
مادرزادی تیروئید، بر اثر کمبود هورمون‌های تیروئید در بدو تولد یا پس از
آن دیده میشود. در این بیماری سطح هورمون تیروکسین کمتر از میزان طبیعی
است. این بیماری اغلب موارد در اثر اختلال غده تیروئید در دوران جنینی
اتفاق می‌افتد. هر نوزادی که متولد میشود، ممکن است به این بیماری مبتلا
باشد. با توجه به این که غده تیروئید بر همه جوانب سلامت تاثیر می‌گذارد،
در صورت کنترل و تشخیص کم‌کاری تیروئید، اقدامات درمانی برای آن باید
به‌سرعت شروع شود.
دکتر سهیلی پور، می‌گوید: کم‌کاری تیروئید بر اثر
کمبود ترشح هورمون‌های تیروئید، ممکن است از بدو تولد یا درهر زمانی پس از
تولد ایجاد شود. لزوم تشخیص به‌موقع این بیماری از آن روی اهمیت دارد که
سال‌های اول عمر، زمان تکامل مغز کودک بوده و تکامل طبیعی مغز وابسته به
هورمون‌های تیروئید است. این بیماری در بدو تولد به‌ندرت علائم دارد. در
صورت تشخیص می‌توان از عوارض برگشت‌ناپذیر و غیرقابل جبران آن جلوگیری کرد.
اختلال در تکامل غده تیروئید و اختلال در سنتز هورمون‌های تیروئید، علل
این بیماری است. بروز کم‌کاری مادرزادی تیروئید، در دختران دو برابر پسران
است.
نشانه‌های متفاوت در بدو تولد
ایشان،
در این باره می‌گوید: کم‌کاری تیروئید در 95 درصد موارد در بدو تولد بدون
علامت است و بندرت با علائمی از قبیل، ورم اطراف چشم، خواب آلودگی، زبان
بزرگ و زردی طولانی خود را نشان می‌دهد. این متخصص تاکید می‌کند: با از بین
رفتن زمان طلایی و به تعویق افتادن درمان، این بیماری با اختلال در تکامل
مغز، سبب بروز اختلال توانایی‌های مغزی، بدنی و رشد قدی میشود. همچنین
بروز اختلال در ترشح هورمون‌های تیروئید در ماه‌های اول تولد، باعث عقب
ماندگی ذهنی کودک میشود.
اختلال تیروئیدی مادر، جدی گرفته شود
مصرف
مناسب ید، در مادران باردار در پیشگیری از ابتلا به این بیماری نقش موثری
دارد. در حال حاضر، مساله کمبود ید در ایران حل شده است. مصرف کافی ید از
اختلال در تکامل مغز جنین جلوگیری می‌کند. دکتر سهیلی پور معتقد است؛ بررسی
کم‌کاری تیروئید در مادر باردار ضرورت دارد، چراکه جنین در سه ماه اول
تولد قادر به ساختن هورمون تیروئید نیست و تکامل مغز جنین در این سه ماه
وابسته به هورمون‌های تیروئید مادر است. استفاده از برخی داروهای پرکاری
تیروئید و رادیواکتیو، طی حاملگی سبب بروز کم‌کاری مادرزادی تیروئید در
نوزاد میشود، البته این تاثیرات ممکن است گذرا یا دائم باشد. این متخصص
تاکید می‌کند: نکته حائز اهمیت این است که مادر، قبل از بارداری و در دوران
بارداری از نظر تیروئیدی تحت نظر پزشک باشد. فراموش نکنیم مشکلات تیروئیدی
در حاملگی، سبب بروز کم‌کاری مادرزادی تیروئید نمی‌شود.
در روز سوم تا پنجم تولد برای تشخیص کم‌کاری مادرزادی تیروئید، از نوزاد آزمایش گرفته میشود
درمان کم‌هزینه
در
طرح غربالگری کشور، با گرفتن چند قطره خون از پاشنه پای نوزادان، در روز
سوم تا پنجم تولد، برای تشخیص کم‌کاری مادرزادی تیروئید، بیماریابی انجام
میشود. عوارض این بیماری با تشخیص زودرس و درمان به موقع در کشور کاهش
یافته است.
ایشان با اشاره به این موارد می‌گوید:
بیماری کم‌کاری مادرزادی تیروئید در صورت تشخیص به‌موقع، درمانی کم‌هزینه
دارد و با شروع هر چه سریع‌تر درمان، از عوارض بیماری جلوگیری میشود. وی
در پاسخ به این سوال که بعد ازتشخیص کم‌کاری مادرزادی کودک چه اقداماتی
باید انجام شود، می‌گوید: در صورت غیرطبیعی بودن آزمایش پاشنه پا، نوزاد به
متخصصان اطفال یا به فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان ارجاع داده
میشود. چنانچه با آزمایش سرمی تشخیص این بیماری تائید شود، کودک در یک
روند سه ساله تحت درمان قرار می‌گیرد. بعد از این دوره درمان در بیشتر
موارد قرص تیروئید قطع شده و بیمار دوباره از نظر بالینی و آزمایشگاهی مورد
بررسی قرار می‌گیرد. اگر آزمایش، با وجود عدم مصرف یک ماهه دارو طبیعی
باشد، می‌توان دارو را قطع کرد.
