توصيه هاي غذايي در بيماري ديابت
هدف
اصلي از رژيم درماني در بيماران ديابتي، استفاده از موادغذايي به صورت
متعادل است. اصولاً رژيم غذايي اي كه توسط كارشناسان و متخصصان تغذيه براي
افراد ديابتي تهيه مي شود داراي اهداف زير است:
– رساندن قند خون به سطح طبيعي
– حفظ سطح چربي هاي خون در حد طبيعي
– كاهش مشكلات خاص بيماران ديابتي
– به دست آوردن و حفظ وزن ايده آل
– رساندن مواد مغذي به بدن به ميزان لازم
– تأمين انرژي موردنياز بدن جهت انجام فعاليت هاي لازم
– جلوگيري از بروز عوارض و مشكلات ناشي از ديابت
توصيه هاي تغذيه اي براي بيماران مبتلا به ديابت نوع اول
1. سعي كنيد برنامه غذايي خود را به طور منظم تنظيم كنيد. به نحوي كه هر روز در ساعات معيني غذا بخوريد.
2. روزانه بين 4 تا 5 وعده غذا بخوريد.
3. در هر وعده مقادير متناسبي از كربوهيدرات ها را مصرف كنيد تا دچار عوارض ناشي از نوسانات قندخون نشويد.
4. چربي دريافتي از طريق موادغذايي را محدود كنيد.
5. مصرف قندهاي ساده مانند شكر، شكر قرمز، عسل و شربت ذرت را محدود كنيد.
6. مصرف
فيبر را تا ميزان 25 ميلي گرم به ازاي هر 1000 كيلوكالري دريافتي افزايش
دهيد. جهت اطلاع از ميزان كالري موردنياز روزانه خود، با متخصص تغذيه مشورت
نماييد. منابع غذايي فيبر عبارتند از : انواع ميوه و سبزي، حبوبات و غلات سبوس دار.
7. تلاش كنيد از محصولات بدون قند مانند نوشابه هاي بدون قند، ژله بدون قند و بيسكوئيت هاي بدون قند استفاده كنيد.
8. از ميوه هاي تازه و كلوچه هاي كم چربي و غلات به عنوان ميان وعده استفاده كنيد.
9. هر روز صبح، غلات پرفيبر را براي صبحانه انتخاب كرده و از مصرف غلات داراي مقادير زياد شكر خودداري كنيد.
10. به جاي آب ميوه از ميوه تازه استفاده كنيد.
11. از شيرهاي كم چربي استفاده كنيد.
12. روزانه حداقل 8 ليوان آب بنوشيد.
توصيه هاي تغذيه اي براي بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم
از
آنجايي كه بيماران ديابت نوع دوم در سنين بالاتري قرار دارند، مهم ترين
كار در اين بيماران، كنترل وزن مي باشد. بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم
بايد توصيه هاي ذيل را مدنظر قرار دهند:
1. مصرف
فيبرهاي محلول به ميزان 25 گرم به ازاي هر 1000 كيلوكالري ضمن ايجاد احساس
سيري ، مي تواند به كنترل قندخون كمك كند. يكي از انواع فيبرهاي محلول
پكتين مي باشد كه در سيب ، مركبات مثل پرتقال، ليمو و گريپ فروت ، توت
فرنگي ، هويج و غلات سبوس دار وجود دارد . غير از اين مواد غذايي، منابعي
فيبري كه در بالا ذكر شده اند را نيز مصرف كنيد.
2. تعداد وعده هاي غذايي خود را افزايش دهيد.
3. حتما قبل از صرف غذا از سالاد يا موادغذايي كم كالري مانند كاهو، كرفس، ژله بدون قند و سوپ هاي ساده و كم كالري استفاده كنيد.
4. از مصرف آب ميوه در صبح و به صورت ناشتا خودداري كرده و به جاي آن در طول روز از ميوه تازه استفاده كنيد.
5. از نوشيدني ها و دسرهاي بدون قند استفاده كنيد.
6. آرد گندم كامل را جانشين آرد سفيد كنيد.
7. از مصرف روغن ماهي و مكمل نياسين خودداري كنيد زيرا باعث افزايش قند خون مي شوند.
8. مصرف چربي ها را در برنامه روزانه غذايي خود طبق نظر متخصص تغذيه كاهش دهيد.
9. روزانه 8 ليوان آب بنوشيد.
نكات مهم و قابل توجه براي خانواده ها و بيماران
1. افراد
ديابتي مبتلا به بيماري كليوي نيز بايد به تغذيه خود توجه خاصي داشته
باشند، زيرا بيماري كليوي با عمل بسيار از مواد مغذي تداخل دارد. لذا مصرف
مكمل هاي تغذيه اي مگر با اجازه متخصص تغذيه توصيه نمي شود.
2. از
آن جايي كه كمبود بعضي از ويتامين ها باعث تشديد بيماري ديابت مي گردد،
بايد سعي كرد تا مقادير متناسب ويتامين ها از طريق موادمغذي دريافت شوند.
به دليل افزايش نياز به ويتامين ها در اين بيماران بايد مكمل ويتاميني مصرف
شود، ولي براي جلوگيري از عوارض مصرف بيش از حد آنها با متخصص تغذيه مشورت
كنيد.
3. ويتامينC براي
ورود به داخل سلول، نياز به انسولين دارد. تحقيقات نشان مي دهد كه مقدار
اين ويتامين در افراد ديابتي پايين تر از حد طبيعي مي باشد؛ لذا مصرف ميوه و
سبزي فراوان و همچنين مكمل ويتامينC ضروري است.
4. بعضي از داروهاي خوراكي كاهش دهنده قند خون، باعث كمبود ويتامينB12 در
بدن مي شوند. بنابراين در اين مورد نيز بايد با يك متخصص تغذيه مشورت
كنيد، زيرا كمبود اين ويتامين مي تواند باعث تخريب بافت عصبي شود.
5. بيماري
ديابت مي تواند باعث كمبود بيوتين در بدن شود. از آن جايي كه كمبود اين
ماده مهم مي تواند باعث تخريب بافت عصبي در بازوها و ساق پا شود، مشورت با
متخصص جهت آشنايي با منابع مصرف و ميزان مورد نياز آن ضروري است.
متاسفانه
امروزه شاهد افزايش روزافزون مصرف قند و غذاهاي شيرين هستيم . به تدريج كه
ذائقه مردم به غذاهاي شيرين عادت مي كند، كارخانجات مواد غذايي نيز روز به
روز، محصولات شيرين تري به بازار روانه مي كنند و اين سيكل معيوب، پبوسته
در حال چرخش است. با يك محاسبه سرانگشتي و ساده به طور متوسط هر فرد بين
20-15 قاشق چاي خوري شكر ( مجموع قند مصرفي روزانه و قند به كار رفته در
محصولات غذايي ) در روز مصرف مي كند كه اين مقدار، بسيار بيشتر از نياز بدن
است.
عادت كردن به مصرف زياد مواد شيرين كه به طور معمول از همان كودكي رخ مي دهد، عوارض جسماني متعددي نظير اضافه وزن ، ديابت ، بيماري قلبي و آرتريت را در سنين بالاتر به دنبال خواهد داشت.
قند و تركيبات حاوي قند، انرژي زيادي به بدن مي رسانند، در حاليكه فاقد مواد مغذي لازم هستند.
در
اين مطلب سعي كرده ايم توصيه هاي كاربردي را جهت كاهش مصرف مواد قندي تا
حد ممكن بيان كنيم. اگرچه اين توصيه ها ساده به نظر مي آيند ، ولي با عمل
به آنها مي توانيد گام هاي موثري در جهت متعادل كردن دريافت مواد قندي
برداريد
میان‌وعده های کودکان و اصول تهیه آنها
بعضی‌وقت‌ها گفتن این خیلی راحت‌تر از انجام آن است. بعضی از
این کودکان در وعده‌های غذایی خوب غذا نمی‌خورند. بعضی‌های دیگر دوست دارند
فقط بعضی غذاهای خاص را بخورند. این باعث ایجاد شکاف غذایی در
برنامه‌غذایی کودک می‌شود. خوردن میان‌وعده‌های سالم و مغذی به پُر کردن
این شکاف ها کمک می‌کند. همچنین باعث می‌شود کودک بیش از حد گرسنه نشود.
هیچ‌سنی به اندازه بچه‌های زیر 7 سال فعال و خیال‌پرداز نیستند،
به‌همین‌خاطر بین وعده‌های غذایی خیلی گرسنه می‌شوند و لازم است از تنقلات و
میان‌وعده استفاده کنند.
گرچه رشد در این دوران درمقایسه با دو سال اول زندگی بسیار کندتر است اما
کودکان این سن به 1200 تا 1600 کالری در روز نیاز دارند—کالری‌هایی که باید
از یک برنامه‌غذایی متوازن که شامل غلات‌کامل، گوشت، حبوبات، شیرکم‌چرب،
میوه‌ها و سبزیجات می‌شود تامین گردد.
1. همیشه میان‌وعده‌های سالم در یخچال داشته باشید. اجازه بدهید کودکتان
خودش تنقلات موردنظرش را بین چند مورد که برایش آماده کرده‌اید، انتخاب
کند.
2. برای آماده کردن میان‌وعده‌ها از خود بچه‌ها هم کمک بگیرید. بچه‌ها در
این سن اگر والدین اجازه کمک کردن به آنها بدهند، احساس مهم بودن خواهند
کرد. می‌توانید از آنها در پوست کندن میوه‌ه برای سالاد میوه یا قرار دادن
بشقاب و دستمال روی میز کمک بگیرید.
3. برای غذاها و میان‌وعده‌های او برنامه داشته باشید. اینکار باعث می‌شود
کودک گرسنگی خود را کنترل کند و بداند که اشکالی ندارد اگر یک وعده‌غذایی
یا میان‌وعده را نخورد چون سر فلان ساعت یک وعده‌غذایی دیگر دارد. از
ریزه‌خواری کودک در طول روز جلوگیری کنید چون موجب پرخوری و گرسنگی درونی
او می‌شود.
4. اجازه ندهید کودکتان جلوی تلویزیون غذا بخورد. همیشه غذا و میان‌وعده او را سر میز غذا سرو کنید.
از انواع مختلف تنقلات استفاده کنید، نه فقط آنهایی که کودکتان خودش دوست دارد.
5. بیشتر موادغذایی سالم را در خانه نگه دارید و تاجاییکه می‌توانید کمتر
از موادغذایی پرکالری، پرچرب، با قند بالا استفاده کنید. البته این به آن
معنا نیست که بچه‌ها هیچوقت نمی‌توانند از این توع تنقلات استفاده کنند،
بلکه مصرف آن باید بسیار کم باشد.
6. به‌جای نوشیدنی‌های قندی مثل نوشابه، همراه با میان‌وعده‌ها شیرکم‌چرب
یا آب به بچه‌ها بدهید. آبمیوه‌های 100% را به یک وعده در روز محدود کنید.
7. از انواع مختلف تنقلات استفاده کنید، نه فقط آنهایی که کودکتان خودش
دوست دارد. انتخاب‌های جدید پیش روی او قرار دهید اما چیزهایی که قبلاً از
خوردن آن امتناع می‌کرده را حذف نکنید. ممکن است مجبور باشید چند بار
امتحان کنید تا کودک آن غذا را بپذیرد.
8. به تاثیر روحیه بچه‌ها بر الگوی غذاخوردن آنها دقت کنید. خیلی وقت‌ها
بچه‌ها بی‌حوصلگی و خستگی را با گرسنگی اشتباه می‌گیرند. اگر فرزندتان تازه
غذا خورده است و دوباره از گرسنگی شکایت می‌کند، ببینید شاید عوض کردن
حال‌وهوایش با یک بازی جدید این مشکل را برطرف کند.
9. در خوردن میان‌وعده‌ها کودکتان را همراهی کنید تا بفهمند که چیز خوبی می‌خورند.
در خوردن میان‌وعده‌ها کودکتان را همراهی کنید تا بفهمند که چیز خوبی می‌خورند.
در آماده‌کردن میان‌وعده‌ها خلاق باشید
کودکان زیر 7 سال نه خسته‌کننده هستند نه چیزهای حوصله‌سربر را دوست
دارند، پس چرا باید میان‌‌وعده‌هایشان اینطور باشد؟ برای اینکه در آماده
کردن میان‌وعده‌ها و تنقلات آنها خلاق باشید، لازم نیست چیز پیچیده یا
وقت‌گیری برایشان درست کنید.
در زیر توصیه‌هایی برای شروع آورده‌ایم:
ببُرید! از کاترهای فانتزی مخصوص کیک برای بریدن پنیر، سبزیجات و ساندویچ استفاده کنید.
آغشته کنید! تکه‌های میوه، سبزیجات یا بیسکویت را به کره‌بادام‌زمینی،
خامه، مربا، سس، ماست و شکلات مایع آغشته کنید یا بگذارید کوچولویتان خودش
اینکار را بکند.
خلق کنید! از موادغذایی، هنر خلق کنید. با میوه‌های مختلف شکل بسازید. با
برش‌های سیب گل درست کنید. با آلبالو برای آدمکتان چشم بگذارید و با موز
دهان برایش درست کنید.
مخلوط کنید! می‌خواهید به کودکتان یک میان‌وعده سالم بدهید؟ اسموتی میوه
که با ماست کم‌چرب یا شیر و میوه‌های تازه درست می‌شود یک عالمه موادمغذی
به بدن فرزندتان می‌رساند.
بازی کنید! میان‌وعده سالم را به یک بازی تبدیل کنید. مثلاً سعی کنید روی
بشقاب با موادغذایی “رنگین کمان”درست کنید و اجازه بدهید کودکتان تصمیم
بگیرد، اول کدام رنگ را بخورد. دفعه بعد اینکار را می‌توانید با شکل‌های
مختلف انجام دهید.
