از آداب پیاده روی چه می دانیم؟!
در مجموع احادیث اهل بیت(علیهم
السلام)، از دو منظر متفاوت به موضوع پیادهروی پرداخته شده است. در برخی
احادیث، پیادهروی تنها به عنوان یک حرکت فیزیکی لحاظ شده و در مورد آداب و
شرایط آن در حالت سفر و غیر سفر توصیه‌‌هایی صورت گرفته است؛ و گاهی نیز
در حرکت به سمت اماکن مقدسه، به عنوان یک موضوع مستقل مطرح گردیده است.
البته با نگاهی دیگر در حرکت به سمت اماکن مقدسه، روایات متعددی توصیه به
سواره رفتن کرده‌‌اند، تا مبادا خستگی راه مانع از انجام مناسک عبادی گردد.
توجه
به این نکته ضروری است که کاربرد عباراتی؛ مانند «مشی» و «سیر» در روایات،
الزاماً به معنای پیادهروی نیست. گاهی از این کلمات فقط به منظور بیان
«اقدام و حرکت»، تعبیر شده است؛ مانند آنجا که امام صادق(علیه السلام)
فرمودند: «هر کس که به همراه برادر مسلمان خود، در رفع حاجت او قدمی
بردارد، خداوند برای او هزار هزار حسنه می‌نویسد و هزار هزار گناه را
می‌بخشاید و او را هزار هزار مرتبه منزلت می‌بخشد».[1] روشن است که در این
روایت مقصود از قدم برداشتن، مفهوم عام حرکت و اقدام جهت رفع حاجات مۆمنان
است.
آنچه در روایات مورد توجه قرار گرفته شده است آداب و نکات اخلاقی ای هست که برای همه ما لازم است به همه آن ها توجه کنیم.
پرهیز از راه رفتن متکبرانه
راه
رفتن نیز از جمله کارهایی است که دارای آداب و احکام مخصوص به خود است.
اولین آداب آن دوری از نمود هر گونه تکبر و غرور در ظاهر فرد است. در حقیقت
تکبر و غرور از صفات بسیار زشتی است که همواره در آیات و روایات مورد مذمت
بوده است؛ تا آنجا که در راه رفتن فرد نیز باید از نمود این صفات ناپسند
خودداری کرد. خداوند در خطاب مستقیم از راه رفتن با حالت غرور نهی کرده
است.[2] و در روایات نیز به اندازه‌‌ای مذموم شمرده است که زمین نیز این
فرد را لعن می‌‌کند،[3] و خداوند برای او عذابی سخت را وعده می‌‌دهد. از
امام صادق(علیه السلام) نقل است: «رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند:
هنگامى که امت من در مقابل گدایان خود را به ناشنوایی زده و متکبرانه راه
بروند، خدایم به عزتش سوگند یاد نموده و مىفرمایند که بعضى از آنها را به
وسیله بعضى دیگر عذاب مىنمایم».[4]
امام
صادق(علیه السلام) فرموده‌‌اند: «خداوند به چیزی سخت‌تر و بالاتر از
پیاده‌رفتن [در زیارات و انجام فرائض دینی] پرستیده نشده است» اهل‌بیت(علیهم
السلام) این نکات را با تمام ریزه‌کاری‌هایی که گاه بسیاری از ما از آنها
غافلیم رعایت می‌‌فرمودند. می‌گویند: «روزى امیر المۆمنین(علیه السلام) به
همراه اصحاب خود بیرون شدند، در حالى‌که بر مرکبى سوار بودند و اصحاب پیاده
با حضرت راه مىرفتند، حضرت متوجه آنان شده و فرمود: کارى داشتید؟ گفتند:
خیر اى امیر المۆمنین، ما دوست داریم همراه شما باشیم، فرمود: پس شما هم
سوار شوید؛ زیرا پیاده راه رفتن همراه سواره، موجب فساد سواره و خوارى
پیاده است.»[5]
وقار و متانت در راه رفتن
از طرفی دیگر باید
توجه داشت تواضع در راه رفتن، نباید موجب از بین رفتن وقار گردد؛ بلکه راه
رفتن با حالت متانت و وقار از صفات پسندیده مۆمن است. در توصیف راه رفتن
پیامبر اکرم آمده است: «پیغمبر(صلی الله علیه و آله) چنان [بانشاط] راه
می‌رفت که به خوبى پیدا بود که در راه رفتن عاجز و بی‌رمق نیست».[6] امام
صادق(علیه السلام) در توصیف راه رفتن جد پدری خود امام سجاد(علیه السلام)
می‌‌فرمایند: «چنان آرام و با وقار حرکت مىکرد که گویى بر سرش پرنده‌ای
نشسته است و سمت راستش به سمت چپش پیشى نمىگرفت. (گونهاى راه نمىرفت
که شانههایش را به شدت حرکت داده و تکبر و سبکى کند)».[7]
از
این‌رو، توصیه شده است در راه رفتن دست‌‌ها در اطراف بدن رها نباشند[8] و
پیادهروی نیز با سرعت متناسب باشد؛ از امام موسی کاظم(علیه السلام) نقل
است که ایشان فرمودند: «تند راه رفتن، متانت مۆمن را از بین می‌برد».[9]
این
متانت و وقار در راه رفتن زنان نیز مورد توجه خاص قرارگرفته و توصیه شده
است از کناره‌‌ها به مسیر خود بروند؛ و شاید این‌‌چنین از مصونیت بیشتری
نیز برخوردار باشند. امام هفتم(علیه السلام) فرمودند: «پسندیده نیست که زن
از میان مسیر عبور کند، و بهتر است از کنار جادّه حرکت کند».[10]
پیادهروی در مسیرهای طولانی
در
زمانهای گذشته که امکان دسترسی به وسایل نقلیه و چهارپایان برای همگان
میسر نبود، بسیاری از مردم مسیرهای طولانی را با پای پیاده می‌‌پیمودند.
برخی روایات حکایت از شکایت این مردمان نسبت به سختی این راهپیمایی‌‌‌ها
دارد. برای حل این مشکل، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) توصیه‌‌هایی را
به آنان نموده‌‌اند که شاید امروزه نیز در ورزش‌‌هایی چون کویر نوردی و
کوهنوردی به آنها نیاز داشته باشیم. استفاده از سرعت نسبتاً بالا در
حرکت[11] و همچنین بستن شکم و کمر[12] از جمله آن توصیه‌‌ها است.
پیادهروی به سمت اماکن مقدسه
در
حرکت به سمت اماکن مقدسه، روایات متعددی توصیه به سواره رفتن کرده‌‌اند،
تا مبادا خستگی راه مانع از انجام مناسک عبادی گردد؛ یعنی اصل در زیارات و
انجام فرایض دینی داشتن نشاط و سلامتی کافی است؛ از این‌رو چنین به نظر
می‌‌رسد که پیادهروی با توجه به تمام سختی‌‌های آن، تنها در مواردی به
عنوان یک «حرکت عبادی» مد نظر بوده است که افراد یا تمکن مالی برای سواره
رفتن را نداشته‌‌اند و یا این‌که با وجود تمکن مالی و امکان دسترسی به
وسایل نقلیه، از آن جهت که «أفضل الأعمال أحمزها»[13] بوده است، اقدام به
پیاده رفتن می‌‌نمودند. در غیر این صورت اگر کسی تمکن مالی دارد و از طرفی
طاقت این سختی را نداشته و با پیادهروی از باقی اعمال خود باز می‌ماند،
می‌بایست از وسایل نقلیه برای سفر خود بهره گیرد.
رسول
خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند: هنگامى که امت من در مقابل گدایان خود
را به ناشنوایی زده و متکبرانه راه بروند، خدایم به عزتش سوگند یاد نموده و
مىفرمایند که بعضى از آنها را به وسیله بعضى دیگر عذاب مىنمایم البته
تحمل این سختی به قدری ارزش‌مند است که امام صادق(علیه السلام)
فرموده‌‌اند: «خداوند به چیزی سخت‌تر و بالاتر از پیاده‌رفتن [در زیارات و
انجام فرائض دینی] پرستیده نشده است».[14]و همواره الگوی مردان خدا در
این‌‌گونه فرهنگ سازی‌‌ها وجود مبارک امام حسن(علیهم السلام) بوده است، که
20 بار با پای پیاده از مدینه تا مکه را برای انجام فریضه حج پیمودند. راوی
از امام صادق(علیهم السلام) در مورد فضیلت پیادهروی در حج می‌‌پرسند،
امام در پاسخ می‌‌فرمایند: «همانا حسن بن علی(علیهم السلام) سه مرتبه اموال
خود را با خدای خود قسمت کرد [و برای رضای خدا به فقرا بخشید] حتی کفش و
لباس و مخارج زندگیش را؛ و 20 مرتبه حج را پیاده به جا آورد».[15]
در اثبات این امر که ترجیح بر سواره رفتن است، می‌‌توان به
احادیثی استناد کرد که ائمه اطهار(علیهم السلام) در قبال سۆال مردم، آنان
را ترغیب به سواره رفتن می‌‌نمودند تا خستگی سفر، آنان را از دعا و عبادات
باز ندارد. در حدیثی با سند صحیح آمده است که راوی می‌‌گوید به امام
صادق(علیه السلام) عرضه داشتم: «پیش از این، ما پیاده به حج مىرفتیم، ولى
خبر آوردند که شما از حج پیاده منع کردهاید. نظر شما چیست؟ ابو عبد
اللّه گفت: مردمان که به حج مىروند، جمعى پیاده حرکت مىکنند و جمعى
سواره. من گفتم: از اصل موضوع سۆالى ندارم. ابو عبد اللّه گفت: پس سۆال تو
از چیست؟ من گفتم: کدام نوع آن نزد شما محبوب‌تر است که همان را انجام
دهیم؟ امام صادق(علیه السلام) فرمود: اگر سواره حرکت کنید، نزد من محبوب‌تر
است؛ چرا که بر دعا و عبادت تواناتر خواهید بود».[16]
سلامت‌ترین کشورهای دنیا
طبق این گزارش، سلامت‌ترین کشورهای جهان در منطقه اسكاندیناوی
قرار دارند که شامل ایسلند، سوئد و فنلاند هستند. دیگر كشورهایی كه شرایط
خوبی دارند شامل آلمان، سوئیس، استرالیا، دانمارک، کانادا، اتریش و هلند
هستند.
کیت شکتر، متصدی برنامه‌ای برای اتحادیه بهداشت
بین‌المللی آمریکا، درباره اینكه چرا نظام سلامت در این كشورها موفق‌تر
است، می گوید: به طور تاریخی، این کشورها دارای اصول و آیینی در مورد
سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی ملی هستند. وی می افزاید: این ذهنیت در مردم
این كشورها وجود دارد که خدمات بهداشتی حق مسلم شهروندان است.
با
وجود این حقیقت که 47 میلیون نفر از آمریکایی‌ها فاقد بیمه سلامت هستند،
ایالات متحده در رتبه 11 قرار گرفته است. جمهوری چک، اسپانیا و فرانسه در
این رتبه‌بندی بعد از آمریكا قرار دارند.
برای تعیین فهرستی از
سالم‌ترین مکان‌ها برای زندگی در دنیا، Forbes آخرین آمارهای موجود بهداشتی
و محیطی برای هر كشور را در منابعی همانند سازمان بهداشت جهانی، بانک
جهانی و سازمان ملل بررسی كرد.
عوامل بهداشتی كه بررسی گردید، شامل این موارد بود:
آلودگی
هوادر شهرها، درصد جمعیت کشور با دسترسی بهآب آشامیدنیسالم، دفع
بهداشتیفاضلاب، میزان مرگ و میر کودکان، میزان شیوعسل،تعداد پزشکان عمومی و
متخصص در منطقه برای هر 1000 نفر، میزان سوء تغذیه و امید به زندگی سالم
برای مردان.
فراتر
از امتیازهای بالا برای آب آشامیدنی سالم، فاضلاب و سوء تغذیه که بسیاری
از کشورها به آن دست یافتند، ایسلند و سوئد کمترین درجه از آلودگی هوا، مرگ
و میر کودکان و میزان شیوع بیماری سل را دارا بودند. همچنین این دو كشور
بالاترین امید به زندگی را در مردان داشتند.
تحقیقات نشان داده است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا می تواند برعملکرد ریهاثر بگذارد و منجر به مرگ زودهنگام شود.
کران
پاندی یکی از مؤلفین این تحقیق می گوید: موفقیت کشورها در مبارزه با
آلودگی به واسطه ترکیبی از سیاست‌های تشخیص مسائل، اجرای استانداردها و
استفاده از سوخت پاک محقق می شود. برخی كشورها همانند آنهایی که در امتداد
سواحل قرار گرفته اند، حقیقتاً خوش شانس‌تر از بقیه هستند، از آنجا که باد
مخالف می تواند آلودگی را کاهش دهد.
کینفو اضافه می كند: میزان کم
مرگ و میر کودکان حاکی از عوامل اجتماعی- اقتصادی مانند درآمد خانواده است
که می تواند بر نوع تغذیه و مراقبت بهداشتی که یک کودک دریافت می کند،
تأثیر بگذارد. طبق این بررسی، جمهوری چک کمترین میزان مرگ و میر کودکان را
در دنیا داراست.
به گفته كینفو، اینكه تعداد بسیار زیادی از پزشکان
در یک ناحیه سکونت داشته باشند، لزوماً بدین معنا نیست که ساکنان آن منطقه
سلامت و تندرست هستند، اما از نظر دسترسی، این یک امتیاز است.
