عوارض جانبی شیمی درمانی و نحوه برخورد با آنها
عوارض جانبی چیست؟
عوارض جانبی مشکلاتی هستند که در نتیجۀ
درمان سرطان ایجاد می شوند. بعضی از عوارض شایع ناشی از شیمی درمانی،
خستگی، حالت تهوع، استفراغ، کاهش سلول های خون، ریزش مو، زخم های دهانی و
درد می باشد.
چه عواملی باعث بروز عوارض جانبی می شوند ؟
شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های
سرطانی که رشد بالایی دارند طراحی شده است. ولی می توانند روی سلول های
سالم که رشد بالایی دارند هم تأثیر بگذارد. این سلول ها شامل سلول های
پوشاننده دهان و روده، سلول های مغز استخوان که سلول های خونی را می سازند و
سلول هایی که باعث رشد موها می شوند می باشد. شیمی درمانی وقتی بر روی
سلول های سالم هم اثر بگذارد باعث ایجاد عوارض می شود.
آیا حتماً همه دچار عوارض ناشی از شیمی درمانی می شوند؟
ممکن است بیماری دچار عوارض زیادی شود، یا
ممکن است دچار چند عارضه شود و حتی ممکن است دچار هیچ عارضه ای نشود. بروز
این عوارض به نوع و میزان دارویی که دریافت می شود و نحوۀ واکنش بدن بیمار
بستگی دارد. بهتر است بیمار قبل از شروع شیمی درمانی با پزشک یا پرستار خود
در مورد عوارضی که بیشتر باید در انتظارش باشد صحبت کند.
چه مدت عوارض طول می کشند؟
مدتی که عوارض طول می کشند به وضعیت
سلامتی بیمار و نوع دارویی که می گیرد بستگی دارد. بیشتر عوارض جانبی بعد
از اتمام شیمی درمانی برطرف می شوند. ولی ممکن است ماه ها و سال ها طول
بکشد تا اثرات آن برطرف شود.
گاهی، شیمی درمانی باعث عوارض جانبی طولانی مدت (که برطرف نمی شوند) می
شود. این عوارض شامل آسیب هایی به قلب، ریه ها، اعصاب، کلیه ها و اعضای
دستگاه تناسلی می شوند. بعضی از انواع داروهایی که در شیمی درمانی استفاده
می شوند ممکن است باعث سرطان ثانویه شوند. بهتر است بیمار از پزشک یا
پرستار در مورد احتمال داشتن عوارض طولانی مدت سؤال کند.
برای عوارض چه کارهایی می توان انجام داد؟
پزشکان از روش های زیادی برای جلوگیری یا
درمان عوارض ناشی از شیمی درمانی استفاده می کنند. بیمار بهتر است اطلاعات
لازم را از پزشک یا پرستار در مورد عوارضی که باید در انتظار بود و کارهایی
که باید انجام داد کسب کند. هم چنین اگر بیمار متوجۀ هر تغییری شد باید با
پزشک یا پرستار خود در میان بگذارد، شاید آن ها علامت های عوارض ناشی از
شیمی درمانی باشند.
عوارض جانبی در یک نگاه :
لیست زیر در بر گیرندۀ عوارضی است که شیمی درمانی می تواند منجر به بروز آنها شود.
همه بیماران دچار همۀ عوارض نمی شوند. نوع عارضه ای که فرد دچار می شود به
دوز و نوع دارو/هایی که در شیمی درمانی اش استفاده می شود و سایر بیماری
هایی که به آن مبتلاست مانند دیابت و ناراحتی قلبی بستگی دارد.
بیمار می تواند در مورد عوارضی که در لیست وجود دارد با پزشک یا پرستار
خود صحبت کند و از آنها در مورد عوارضی که احتمالاً دچار می شود بپرسد و
جلوی آن عوارض را در آن لیست علامت بزند.
نام داروهایی که دریافت می کند : ———– ، ————- ، ————- ، ————– .
عوارض جانبی | در قسمت |
آنمی (کم خونی) |
عوارض جانبی شیمی درمانی و نحوه برخورد با آنها 1 |
تغییر در اشتها |
|
خونریزی |
|
یبوست |
|
اسهال |
|
خستگی |
عوارض جانبی شیمی درمانی و نحوه برخورد با آنها 2 |
ریزش مو |
|
عفونت |
|
ناباروری |
عوارض جانبی شیمی درمانی و نحوه برخورد با آنها 3 |
مشکلات دهان و حلق |
|
تهوع و استفراغ |
|
تغییرات سیستم عصبی |
|
درد |
|
تغییر در مسائل جنسی |
عوارض جانبی شیمی درمانی و نحوه برخورد با آنها 4 |
مشکلات پوستی و ناخن |
|
اختلالات ادراری،کلیه و مثانه ای |
|
علائمی مشابه آنفولانزا |
|
احتباس مایعات بدن |
|
اختلالات چشمی |