احادیثی از معصومین درباره عشق و عاشق شدن انسان به انسان و احادیثی درباره ابراز علاقه قبل از ازدواج را بگویید.
الف. درباره عشق و محبت انسان به انسان «ساحت عاطفی انسان»، سؤال 31601 و «راه پیشگیری و خلاصی از عشق های غیر الهی»، سؤال 3061؛ را مطالعه کنید.
ب. درباره ابراز و اظهار علاقه و محبت زن و مرد به یکدیگر پیش از ازدواج باید به نکاتی توجه نمود:
1. در تاریخ آمده است؛ ازدواج پیامبر اکرم(ص) با حضرت خدیجه(س) با
پیشنهاد ابتدایى از جانب حضرت خدیجه(س) بوده است و ایشان خود علاقه به
پیامبر و ازدواج با ایشان را اظهار کرد.[1]
2. روایتی نداریم که در آن تصریح شده باشد که زن و مرد قبل از ازدواج
می‌توانند مانند زن و شوهر به یکدیگر ابراز علاقه نمایند، بلکه آنچه در
برخی روایات آمده،[2]
گفتن کلمات و جملاتی است برای خواستگاری؛ و در منابع فقهی -در ذیل این
روایات- بحث شده است که: خواستگارى و پیشنهاد ازدواج یا به صورت تصریح و
بی‌پرده صورت می‌گیرد و یا به صورت تعریض و کنایه.[3]
منظور از «تصریح»، کلامى است که به طور صریح بر علاقه به ازدواج دلالت
کرده و احتمال دیگرى برای آن کلام نباشد؛ مثل اینکه گفته شود: «من
می‌خواهم با تو ازدواج کنم».
و مقصود از «تعریض» آن است که لفظى به کار رود که اشاره به تمایل ازدواج
باشد؛ مانند اینکه بگوید: «افراد زیادی به تو رغبت دارند»؛ و یا «تو زیبا
هستى»؛ و امثال این کلمات.[4]
فقهای بزرگوار به تناسب بحث -از این دسته از روایات-؛[5] خواستگارى از زنى که شوهر ندارد و در عدّه نیست، چه به صورت تصریح و چه به صورت تعریض، جایز دانسته‌اند.[6] البته خود خواستگاری و ازدواج نیز دارای آداب عرفی و شرعی است که لازم است به آن پایبند بود.[7]
3. تحقیق کردن هر یک از زن و مرد درباره دیگری برای ازدواج، یا فکر کردن
هرکدام نسبت به یکدیگر، و یا عاشق همدیگر بودن، اگر آمیخته به گناه نشود، و
مقدّمه ازدواج باشد مانعى ندارد؛ ولى در جایى که انسان قصد ازدواج ندارد
نباید این کارها را انجام دهد.[8]
4. بنابراین باید گفت: در برخی مواقع؛ ابراز علاقه نماد انگیزه‌هاى
صادقانه دل است و منافاتى با حرمت و عفاف زن ندارد؛ زیرا این کار، تنها
اعلام یک توجّه است، و زن و مرد می‌خواهند صادقانه شوق و محبت خود را به
دیگری بازگویند، بى آن‌که مفسده و گناهی در میان باشد. در این صورت، اشکالى
ندارد که زن یا مردى خود را به محبوبى باز سپارد و صادقانه عشق خود را
اظهار کند!
اظهار علاقه و خواستن از سر صدق و صفا و به دور از طغیان و معصیت، گناه
نیست، آنچه اهمیت دارد این است که حرمت دل و حریم شریعت و مرز عفاف و پاکى
باید محفوظ ماند و به بهانه یکى، دیگرى نادیده گرفته نشود. پس اگر واقعاً
قصد ازدواج در میان باشد – نه آن‌که هر ماه و هر هفته و یا حتی هر روز فرد
مورد علاقه تغییر داده شود! – ابراز علاقه در حد متعارف و بدون در پی داشتن
روابط نامشروع ایرادی نخواهد داشت.
حدیث های عاشقانه برای همسران
رسول خدا -ص- فرمود : هر چه ایمان انسان کامل تر باشد به همسرش بیشتر اظهار محبت می نماید .
حضرت محمد صلی الله علیه و آله فرمودند :
هر زنی که شوهرش را با زبان
اذیت کند از او هیچ توبه و فدیه و حسنه ای قبول نمی شود تا این که شوهر از
حق او راضی شود ، اگرچه روزها روزه بدارد و شب ها را در عبادت باشد بنده ها
آزاد کند و اسب های نیکو در راه خدا برای جهاد بدهد پس او اول کسی ست که
وارد آتش می شود و همچنین است مردی که نسبت به زنش ظالم و ناسازگار باشد.
مکارم الاخلاق فی حق الزوج و المراة به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام ، شرح نراقی
2. امام محمد باقر علیه السلام فرموده اند :
به راستی که خداوند عزوجل بر
زنان و مردان جهاد را واجب کرده است اما جهاد مردان آن است که (برای حفظ
دین و مملکت) مال و خون خود را بذل کنند تا در راه خدا کشته شوند و اما
جهاد زن آن است که در مقابل دشواری های زندگی همسرش صبر کند.مکارم الاخلاق
فی حق الزوج علی المراة (ط بیروت ص 215)
3. و نیز فرمودند :
جهاد زن مواظبت مراقبت و نگهداری شوهر است.
به نقل از رساله امام سجاد علیه
السلام ، شرح نراقی 4. از امام باقر علیه السلام روایت شده ، زنی نزد رسول
اکرم صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد :
ای رسول خدا! حق مرد بر زن چیست ؟
حضرت صلی الله علیه و آله فرمود
: این که او را اطاعت کند و سرپیچی نکند و از خانه چیزی را بدون اجازه او
تصدق ندهد و بی اجازه او روزه مستحبی نگیرد و در هر حال در امر زناشویی او
را ممانعت نکند و از منزل خارج نشود مگر به اذن و اجازه او و اگر بدون
اجازه او از خانه خارج شود ، ملائکه آسمان و زمین و فرشته های غضب و رحمت
او را لعنت می کنند تا وقتی که به منزل برگردد.
مکارم اخلاق فی حق الزوج علی المراة (ط بیروت ص 214) به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام ، شرح نراقی
5.حضرت محمد صلی الله علیه و اله فرموده اند :
از ما نیست کسی که وسعت زندگی بر او داده شود و او بر خانواده اش سخت بگیرد.
مستدرک ج 2 ص 643 به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام ، شرح نراقی
6. حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند :به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان بر شما نیکی کنند و از زنان مردم دیده بپوشانید تا زنانتان پاک دامن بمانند.
امالی صدوق ص 364 به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام ، شرح نراقی
7. حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند :
هر مردی زحمت بکشد و بر عیالش انفاق کند خداوند متعال به عوض هر درهم ، هفتصد برابر به او مرحمت فرماید.
مکارم اخلاق طبرسی به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام ، شرح نراقی
8. حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند :
جبرئیل به قدری در مورد زنان به
من سفارش کرد که گمان بردم که طلاق دادن آنان سزاوار نیست مگر این که عمل
زشتی (فاحشه بینه) از ایشان آشکار گردد.
مکارم الاخلاق طبرسی به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام ، شرح نراقی
9. امام سجاد علیه السلام فرموده اند :
دوست دارم پولی داشته ، وارد
بازار شوم و از قصابی گوشتی بخرم و برای همسر و عائله ام ببرم. من این کار
را از آزاد کردن بنده در راه خداوند تبارک و تعالی بیشتر دوست دارم.
بحار ج 46 ص 66 به نقل از کافی ج 2 ص 12 به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام ، شرح نراقی
10. امام رضا علیه السلام فرموده اند :
بر شخص مالدار متمکن واجب است که بر عائه اش در مخارج وسعت بدهد. (تا آرزوی مرگش را ننمایند)
در حدیث دیگر وارد شده یکی از
جاهایی که دعا مستجاب می شود ، آن جایی است که مرد وضع مالی خوبی داشته
باشد ولی در مخارج اهل و عیال خود سخت گیری کند. در اینجا اگر اهل و عیال
او دست به دعا بلند کنند و مرگ پدر یا همسر خود را از خدا بخواهند دعای
آنها زود مستجاب می شود تا مال آنها به دست خود عیال و بچه ها آید و از آن
استفاده کنند.
به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام، شرح نراقی
11. امام صادق علیه السلام درمورد حقی که زن بر شوهرش دارد فرمود :
حق زن بر شوهر ، غذا دادن ،
لباس پوشاندن ، با او خوشرفتاری کردن و رو ترش نکردن است اگر مردی چنین
رفتاری نماید ، وظیفه شرعی خود را در ازای حقوق همسرش به انجام رسانیده
است.
بحار ج 104 ص 151 به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام ، شرح نراقی
12. حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند :
بهترین شما کسی است که در
برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر باشد و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که
با همسرانشان مهربان و بخشنده اند. دلال الامامه و کنزالعمال ، ج 7، ص
225
13. حضرت امام محمد باقر علیه السلام فرموده اند :
هرکه آزار و اذیت زنان را تحمل
کند و بردباری نماید اگرچه در برابر یک سخن ناروا باشد خداوند او را از آتش
جهنم آزاد کند بهشت را بر او واجب گرداند در نامه عمل او دویست هزار نیکی
بنویسد دویست هزار زشتی از آن محو کند مقام او را دویست هزار درجه بلند
نماید و به شماره موهای بدنش عبادت یک سال برای او بنویسد.
مکارم اخلاق طبرسی به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام، شرح نراقی
14. پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :
هر زنی که در مقابل بد اخلاقى هاى شوهرش بردبارى کند خدا ثواب آسیه دختر«مزاحم»را به وى عطا خواهد کرد.
بحار ج 103 ص 247
15. پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :
بعد از ایمان به خدا نعمتى بالاتر از همسرموافق و سازگار نیست.
مستدرک ج 2 ص 532
16. رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود :
بهترین شما مردى است که با همسرش به خوبى رفتار کند و من از همه شما نسبت به همسرم خوشرفتارتر هستم.
وسائل ج 14 ص 122
17. شخصى خدمت رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض کرد :
همسرى دارم که به هنگام ورود به
خانه به استقبالم مى آید و به هنگام خروج بدرقه ام می کند. هنگامى که
مرا اندوهناک یافت در تسلیت من می گوید : اگردرباره رزق و روزى مى اندیشى
غصه نخور که خدا ضامن روزى است و اگر در امور آخرت مى اندیشى خدا اندیشه و
اهتمام ترا زیاده گرداند. پس رسول خدا فرمود :
خداى را در این جهان عمال و کارگزارانى است و این زن از عمال خدا می باشد ، چنین همسرى نصف اجر یک شهید را خواهدداشت.
وسائل الشیعة ج 14 ص 17
18. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :
هر کس همسرش را (بى جهت) متهم
به زنا کند همانند مار که از پوستش خارج می شود از حسناتش خارج خواهدشد و
به تعداد موهاى بدنش هزار گناه در نامه اعمالش ثبت خواهد شد.
بحار جلد 103 ص 248
19. امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمود :
آنها (زنان) نزد شما امانت هاى خدا هستند ، آزارشان نرسانید و بر آنها سخت نگیرید.
مستدرک جلد 2 ص 551
20. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود :
هر مردى که به صورت همسرش سیلى
بزند. خدا به فرشته مامور دوزخ (مالک) دستور می دهد که در دوزخ هفتاد سیلى
بر صورتش بزند و هر مردى که دستش را بر موهاى زن مسلمانى بگذارد (براى
اذیت موى سرش را بگیرد) در دوزخ دستش با میخ هاى آتشین کوبیده می شود.
مستدرک جلد 2 ص 550
21.
وقتى سعد بن معاذ که یکى از
اصحاب بزرگ رسول خدا و مورد احترام آن جناب بود درگذشت ، رسول اکرم مانند
صاحبان عزا با پاى برهنه در تشییع جنازه اش شرکت نمود. بدست مبارک خویش
جنازه را در قبر نهاده روى آنرا پوشاند. در آن هنگام مادر سعد که آن همه
احترام را از رسول خدا مشاهده نمود فرزندش سعد را مخاطب قرار داده گفت :
اى سعد بهشت گوارایت باد.
پیغمبر اکرم فرمود : اى مادر سعد! این چنین مگو ، زیرا سعد را درقبر فشار سختى وارد شد.
بعدا علت فشار قبر سعد را از آن حضرت پرسیدند.
فرمود : علتش آن بود که با خانواده اش بد اخلاقى می کرد.
بحار ج 73 ص 298
22. حضرت صادق علیه السلام از پدرش نقل کرده که فرمود :
هر کس زن گرفت ، باید او را گرامى و محترم بشمارد.
بحار جلد 103 ص 224
23. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :
این سخن مرد که به همسرش می گوید : واقعا ترا دوست دارم ، هرگز از قلبش خارج نخواهد شد.
شافى جلد 2 ص 138
24. امام صادق علیه السلام فرمود :
یکى از اخلاق پیغمبران اینست که نسبت به همسرانشان محبت دارند.
بحار جلد 103 ص 236
25. رسول خدا (ص) فرمود :
هر چه ایمان انسان کامل تر باشد به همسرش بیشتر اظهار محبت می نماید.
بحار جلد 103 ص 228
26. حضرت صادق علیه السلام فرمود :
هر کس از دوستان ما باشد به همسرش بیشتر اظهار محبت می کند.
بحار جلد 103 ص 223
27. رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود :
مرد سرپرست خانواده است و هر سرپرستى نسبت به زیردستانش مسؤولیت دارد.
مستدرک جلد 2 ص 550
28. امام صادق علیه السلام فرمود :
هر زنى که به شوهرش احترام کند و آزارش نرساند خوشبخت و سعادتمند خواهد بود.
بحار ج 103 ص 253
29. پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود :
بهترین زنان شما ، زن هایى هستند که داراى محبت باشند.
بحار ج 103 ص 235
30. حضرت رضا علیه السلام فرمود :
بعضی زن ها براى شوهرشان بهترین غنیمت هستند ، زنانی که به شوهرشان اظهار محبت کنند.
مستدرک ج 2 ص 532
31. حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود :
روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله بر ما در منزل وارد شد.
فاطمه علیها السلام نزدیک دیگ
غذا نشسته بود و من هم برایش عدس تمیز می کردم. آن حضرت مرا با لقب ابالحسن
می خواندند ، عرض کردم : بفرمایید. اظهار داشتند :
بشنو از من آنچه را که به دستور
پروردگارم می گویم ! هیچ مردی نیست که در کارهای منزل به همسرش کمک کند ،
مگر اینکه پاداش او به هر تار مویی که بر بدنش روییده باشد ، ثواب یک سال
عبادتی است که تمام روزهایش را روزه گرفته و تمام شب هایش را به عبادت
ایستاده ، شب زنده داری کرده باشد و خداوند به او ثوابی می بخشد که به
انبیای صابر خود مثل حضرت داوود و یعقوب و عیسی علیهم السلام بخشیده باشد.
ای علی ! کسی که در کارهای خانه
به همسر خود بدون سرکشی و دلتنگی و تکبر خدمت نماید ، پروردگار اسمش را در
دفتر شهدا ثبت می کند و برایش به هر روز و شبی ثواب هزار شهید و به هر
قدمی که بر می دارد به آن مرد ثواب حج و عمره می دهد و به هر قطره ای که از
بدنش عرق بیاید یک خانه در بهشت برایش منظور می نماید.
ای علی ! یک ساعت خدمت کردن به
همسر در کارهای خانه بهتر از عبادت هزار سال و هزار حج و هزار عمره و بهتر
از آزادی هزار بنده در راه خدا و هزار جنگ در راه دین و عیادت از هزار مریض
و هزار نماز جمعه و هزار تشییع جنازه و هزار گرسنه ای که برای رضای خداوند
رحمان سیر گردد و هزار برهنه را پوشاند و هزار اسب در راه پروردگار دادن و
برایش بهتر از هزار دینار به مستمندان صدقه دادن و بهتر از تلاوت تورات و
انجیل و زبور و قرآن است و بهتر از آزاد کردن هزار اسیر و بخشیدن هزار شتر
به فقراست و چنین مرد خدمتکار به همسر ، از دنیا بیرون نمی رود مگر این که
جایگاه خوب خود را در بهشت ببیند.
ای علی! کسی که روگردانی و تکبر نکند در خدمت به همسرش بدون حساب وارد بهشت می شود.
ای علی ! خدمت به همسر کفاره
(پاک کننده) گناهان کبیره است و خاموش کننده آتش خشم پروردگار جبار و صداق
ازدواج با حورالعین و این خدمت موجب زیادی خوبی ها و علو مقام است.
ای علی! خدمتکار همسر نمی شود
مگر شخص صدیق و درستکار و یا شهید و یا مردی که خداوند متعال خیر دنیا و
آخرت را برایش خواسته باشد. بحار ج 13 ص 133 چاپ ایران و جامع الاخبار ص
102
32. پیغمبر اسلام صلى الله علیه و آله فرمود :
زن نگهبان و امانتدار اموال شوهرش می باشد و در این باره مسؤولیت دارد.
مستدرک ج 2 ص 550
33. حضرت علی بن الحسین امام سجاد علیه السلام در مورد حقوق همسر فرموده اند :
و اما حق همسرت آن است که بدانی خداوند متعال با آفرینش او وسیله ارامش و رفاه و انس و نگهداری تو را فراهم نموده است.
هر کدام از شما زن و مرد بر نعمت وجود دیگری خدا را سپاس گوید و بداند که این نعمت الهی است.
بر او و بر تو واجب است که نعمت
الهی را گرامی داشته و در معاشرت با او خوشرفتاری و رفق پیشه کنی اگرچه حق
تو بر زن سخت تر و رعایت محبوب و مکروه تو (اگر زیاده خواهی نباشد) بر او
لازم تر است ، ولی زن حق مهربانی و انس بر تو دارد و جایگاه آرامش و آسایش
غریزه ای ست که گریزی از آن نیست و این حق بزرگی است.
رساله حقوق امام سجاد علیه السلام
34. حضرت محمد (ص) :
هر که زنی گیرد و در خاطر داشته باشد که مهر او را نپردازد هنگام مرگ چون زتاکاران بمیرد …
نهج الفصاحه ، حدیث 1031
35. حضرت محمد (ص) :
زن بگیرید و طلاق مدهید ، زیرا عرش از وقوع طلاق می لرزد.
نهج الفصاحه ، حدیث 1147
36. حضرت محمد (ص) :
خداوند شما را درباره زنان به نیکی سفارش می کند ، زیرا زنها ، مادران ، دختران و خاله های شما هستند.
نهج الفصاحه ، حدیث 779
37. حضرت محمد (ص) :
بهترین زنان شما ، زن عفیف راغب است که در ناموس خود عفت و به شوهر خود رغبت داشته باشد.
نهج الفصاحه ، حدیث 1534
38. حضرت محمد (ص) :
عفت ، زینت زنان است. نهج الفصاحه ، حدیث 2008
