آشنایی با ادویه های مفید برای دیابتی‌ها
بیماری دیابت
ناشی از وجود قند بیش از اندازه در جریان خون است. افراد مبتلا به دیابت
نوع 1 از نقص خودایمنی رنج می‌برند و بدنشان انسولین کافی نمی‌سازد تا قند
آزاد شده از غذا در جریان خون را بی‌اثر کنند. بیماران مبتلا به دیابت نوع 2
ممکن است انسولین کافی تولید نکنند و یا مقاومت به انسولین داشته باشند،
به این معنی که بدنشان انسولین تولید می‌کند اما نمی‌تواند به‌طور موثر از
آن استفاده کند. ثابت شده است که برخی ادویه‌جات می‌توانند در درمان و یا
کنترل قندخون در افراد دیابتی مفید واقع شوند که در ذیل به برخی از آن‌ها
اشاره شده است.
فلفل
کاپسایسین موجود در فلفل
به بهبود عملکرد عروق خونی کمک می‌کند و می‌تواند سطح فشارخون را طبیعی
کند. این ماده به حفظ جریان خون در سراسر بدن، به‌ویژه دست‌ها و پاها که
ممکن است به‌خاطر قندخون بالا دچار مشکل شده باشند، کمک می‌کند. کاپسایسین
یک مسکن موضعی نیز می‌باشد و کرم‌های حاوی کاپسایسین درد ناشی از نوروپاتی
دیابتی (علائم عصبی و گزگز) را تسکین می‌دهد. این ترکیب دارای خواص
ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است.
فلفل قرمز باعث
افزایش سوخت‌وساز می‌شود و سوزاندن انرژی را 2 ساعت پس از وعده غذایی سرعت
می‌دهد. این ادویه دارای خواص ضد سرطان نیز هست و برای درمان آن مفید است.
در مطالعه‌ای نشان داده شد، افراد دیابتی که غذای حاوی فلفل میل می‌کنند
پس از وعده غذایی به انسولین کمتری برای کاهش قندخون خود نیاز دارند.
دارچین
دارچین منجر به افزایش سوخت‌وساز قند در درون سلول شده و به کاهش سطوح قندخون
کمک می‌کند. به‌علاوه، دارچین برای کاهش سطوح کلسترول بالا که اصولاً مشکل
دیگر همراه با دیابت است، عالی می‌باشد. مصرف روزانه دارچین به تنظیم
قندخون و همچنین قند پلاسما کمک می‌کند و برای کسانی نظیر دیابتی‌ها که
بایستی شاخص گلایسمی خود را کنترل کنند مسرت‌بخش می‌باشد.
دارچین
دارای اثرات ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی نیز هست و با مقاومت انسولینی
مقابله می‌کند. مصرف نصف قاشق چای‌خوری دارچین در روز باعث کاهش قندخون و
بهبود کلسترول در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می‌شود. دارچین ادویه‌ای
مفید در درمان پرنوشی و پرادراری ناشی از افزایش قندخون در دیابت هم محسوب
می‌شود. همچنین این ادویه باعث کاهش مقاومت به انسولین می‌شود و بنابراین
به کنترل وزن و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. دارچین علاوه بر کاهش
قندخون باعث بهبود سطوح خونی تری‌گلیسرید، LDL- کلسترول و فشارخون نیز
می‌گردد.
زردچوبه
این ادویه حاوی کورکومین، یک ترکیب فعال با ویژگی‌های ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است و جریان خون را بهبود می‌بخشد.
زردچوبه
باعث بهبود عملکرد انسولین می‌شود و همچنین در سوخت‌وساز کربوهیدرات،
پروتئین و چربی دخیل است. کورکومین موجود در زردچوبه باعث کاهش رسوب
پلاک‌های چربی در دیواره داخلی عروق می‌شود و از گرفتگی آن جلوگیری کرده و
به جریان خون کمک می‌کند. کورکومین دارای خواص مفید برای عملکرد کبد نیز
می‌باشد و از پیشرفت دیابت جلوگیری می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند، افراد
دیابتی که از مکمل کورکومینوئید استفاده می‌کنند قندخون پایین‌تر و مقاومت
به انسولین کمتری دارند. کورکومینوئید یک ترکیب فعال در زردچوبه است که از
طریق کاهش اسیدهای چرب سرم و به‌عبارتی چربی خون با افزایش اکسیداسیون و
مصرف آن‌ها، اثرات ضد دیابتی دارد.
زنجفیل
این
ادویه به خاطر تأثیر بر هضم و جذب، اثرات ضدالتهابی و ضدتهوعی معروف
می‌باشد. زنجبیل باعث بهبود حساسیت به انسولین، کاهش اکسیداسیون و بهبود
کلسترول نیز می‌گردد. زنجفیل در کنترل طولانی‌مدت قندخون در افراد مبتلا به
دیابت نوع 2 موثر است. جینجرول، یکی از فعال‌ترین ترکیبات موجود در
زنجفیل، می‌تواند برداشت گلوکز را توسط سلول‌های عضلانی بدون نیاز به
انسولین افزایش دهد و بنابراین در تنظیم و کنترل قندخون موثر است.
مطالعات
نشان می‌دهند درمان با عصاره‌های زنجفیل منجر به کاهش 35 درصدی در قندخون و
10 درصد افزایش در سطح انسولین پلاسما می‌شود. زنجفیل شروع و پیشرفت
آب‌مروارید در بیماران دیابتی را نیز به تعویق می‌اندازد. این ادویه شاخص
گلایسمی پایینی دارد به این معنی که در دستگاه گوارش به آهستگی شکسته
می‌شود و باعث افزایش ناگهانی قندخون پس از مصرف نمی‌گردد. در واقع زنجفیل
یک داروی مسکن اما بدون عوارض گوارشی است.
دانه گشنیز
دانه گشنیز حاوی 2 روغن فرار- لینالول و ژرانیل استات- است که آنتی‌اکسیدان‌های قوی در سطح سلول هستند.
مطالعات
نشان داده‌اند که عصاره این ادویه قادر به کاهش قند پلاسما، بهبود حساسیت
به انسولین و تنظیم سطوح چربی و افزایش فعالیت سلول‌های ترشح‌کننده انسولین
(سلول‌های بتای لوزالمعده) می‌گردد.
همچنین دانه گشنیز باعث کاهش علائم سندروم روده تحریک‌پذیر، کاهش نفخ، درد و یبوست نیز می‌گردد.
زیره سیاه
قرن‌هاست
که دانه زیره سیاه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شده است.
امروزه نیز قدرت درمانی زیره از لحاظ علمی اثبات گشته است. اثرات مفیدی
همچون جلوگیری از ایجاد آب‌مروارید و کاهش عوارض کلیوی و کبدی که در افراد
دیابتی معمول می‌باشد نیز از دیگر ویژگی‌های این ادویه محسوب می‌شود.
زیره
سیاه باعث افزایش حساسیت به انسولین و افزایش برداشت گلوکز از طریق سلول و
متعاقباً کاهش قندخون می‌شود. همچنین دانه زیره از تشکیل محصولات نهایی
گلیکاسیون که در دیابت معمول است- و اغلب منجر به عوارض دیابت می‌گردد-
جلوگیری می‌کند. زیره سیاه ترشح انسولین از لوزالمعده را افزایش داده و نیز
باعث افزایش حساسیت به انسولین در عضلات اسکلتی، سلول‌های کبدی و افزایش
برداشت قند توسط بافت عضلانی می‌شود. زیره سیاه حاوی بیش از صد ماده فعال و
مفید در یک دانه کوچک است و حاوی ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی نظیر
کلسیم، روی، مس و آهن است.
جینسینگ
صدها سال
است که اثر درمانی جینسینگ در دیابت ثابت شده است. مصرف جنسینگ 40 دقیقه
قبل از وعده غذایی باعث کاهش قندخون می‌شود. بعلاوه، این ادویه باعث افزایش
انرژی نیز می‌شود که برای همه افراد دیابتی و غیر دیابتی مفید است. جنسینگ
حاوی فیتوکمیکال‌ها و ترکیبات فعال متعدد، ازجمله چندین ماده منحصربه‌فرد
به نام جینسنوزید است. جینسنوزید موجود در جنسینگ به 2 روش به کاهش قندخون
کمک می‌کند: اول محافظت از سلول‌های بتا در لوزالمعده که باعث تولید و
آزادسازی انسولین می‌شوند و دوم مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهد. گفته
شده که ریشه جنسینگ مستقیماً بر لوزالمعده موثر است و تولید انسولین را
افزایش می‌دهد. مطالعات متعددی نشان داد که جنسینگ پاسخ گلایسمی را کاهش و
سطوح انسولین را پس از صرف وعده غذایی افزایش می‌دهد و در برداشت گلوکز
توسط غشای سلولی با واسطه انسولین کمک می‌کند لذا انرژی سلول را تأمین و
قندخون را کاهش می‌دهد.
دانه شنبلیله
دانه
شنبلیله سرشار از فیبر محلول است که به کاهش قندخون با آهسته کردن روند هضم
و جذب کربوهیدرات‌ها کمک می‌کند. این ویژگی ادویه در درمان افراد مبتلا به
دیابت موثر می‌باشد. مطالعات متعددی بر روی خواص ضد دیابتی دانه شنبلیله
صورت گرفته است.این تحقیقات نشان دادند که دانه شنبلیله می‌تواند بیشتر
علائم متابولیک مربوط به دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 را با کاهش سطوح قندخون
و بهبود تحمل گلوکز تخفیف دهد. این ادویه حاوی ترکیبات طبیعی بسیار زیادی
است.
میخک
میخک غنی از آنتی‌اکسیدان
آنتوسیانین و کوئرستین بعلاوه یک ترکیب فعال به نام اوژنول است و همچنین
منبع عالی از منیزیم و منبع خوب از اسید چرب امگا-3، ویتامین‌های C، K،
فیبر و کلسیم و منیزیم است. همچنین این ادویه یک ضدعفونی‌کننده طبیعی،
ضدالتهاب و مسکن نیز محسوب می‌گردد.محققان نشان داده‌اند که مصرف 1 تا 3
گرم میخک در روز برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 برای کنترل بهتر سطوح
قند، کلسترول بد و کلسترول کل و نیز کاهش تری‌گلیسیرید خون مفید است.
در
نهایت لازم به ذکر است که اگرچه اثرات درمانی مفید این ادویه‌ها در درمان و
یا کنترل دیابت و عوارض آن اثبات شده است ولیکن مصرف متعادل آن‌ها توصیه
شده و گنجاندن آن‌ها در برنامه غذایی روزانه بهتر است زیر نظر پزشک صورت
پذیرد.
دیابتی ها پیش از فعالیت ورزشی این موارد را بدانند
فعالیت ورزشی,حرکات فیزیکی,بیماران دیابتی,افزایش یا کاهش قند خون,تزریق انسولین,ورزش و دیابت,
افرادی که دیابت دارند و ورزش می کنند، باید بخاطر داشته باشند که
حرکات ورزشی سبب مصرف زیاد قند خون توسط سلول ها می شود. همه ورزشکاران
باید پیش از اقدام به ورزش، سطح قند خون را
با دستگاه های خانگی مثل گلوکومتر اندازه بگیرند. چون افزایش یا کاهش قند
خون موانع مهمی برای ورزش کردن هستند. قند خون بیشتر از ۲۵۰ -۳۰۰ یا کمتر
از ۸۰-۱۰۰ خطرناک است. از طرفی قبل از ورزش و موقع ورزش باید از یک ماده
خوراکی استفاده کنند تا از افت قند خون جلوگیری شود. مصرف مایعات فراوان
نیز قبل و حین ورزش توصیه می شود. گاهی هم لازم است دوز دارو موقع ورزش
کاهش پیدا کند به خصوص افرادی که تحت درمان با انسولین هستند لازم است دوز
انسولین شان ( انسولیت کوتاه اثر) قبل از ورزش کاهش پیدا کند که آن هم باید
با نظر پزشک باشد. اگر بیماران از انسولین تزریقی استفاده می کنند مکان
تزریق را با توجه به نوع ورزش باید انتخاب کنند مثلا اگر در ورزش از پاها
زیاد استفاده می کنند بهتر است همان روز انسولین را در دست تزریق کنند چون
عضو فعال باعث جذب سریع انسولین در بافت می شود. اگر هم در یک باشگاه ورزشی
برای ورزش ثبت نام کرده اید بهتر است مربی خود را از بیماری خود مطلع
کنید. ورزش برای بیماران مبتلا به دیابت مفید است چون باعث تعدیل در اشتها،
تعادل در وزن و حتی کاهش نیاز به داروهای ضد دیابت می شود اما باید با
رعایت برخی مسایل و با احتیاط انجام شود.
