نباید لوبیا بخورید اگر…
کاری به رژیم‌های چند روزه و عجیب و غریب نداریم ولی اگر یک متخصص علم
تغذیه برای چاقی یا لاغری رژیم تجویز کند، امکان ندارد حبوبات را از برنامه
غذایی قلم بگیرد. حبوبات یکی از گروه‌های غذایی اصلی هستند که بود و
نبودشان بر تندرستی تاثیر مستقیم می‌گذارد، شاید به همین دلیل است که تعداد
غذاهای ایرانی که حبوبات جزء مواد لازم‌شان باشد، کم نیست. از انواع آش و
آبگوشت گرفته تا خورش‌های رنگ و وارنگ و حتی سالادهای‌مان، بسیاری از غذاها
با میزان متفاوتی از حبوبات که لوبیا متنوع‌ترین آنهاست، تهیه می‌شوند.
اما
بیماری‌ها و مشکلات فراگیر روده و دستگاه گوارش و بسیاری دیگر از مشکلات
یا شرایط خاص جسمانی، خیلی‌ها را از خوردن این دانه پرخاصیت برحذر می‌کند،
به همین دلیل نظر دکتر تبسم ارشادی‌فر، متخصص طب سنتی را در مورد خواص
لوبیا و موارد منع مصرفش پرسیدیم. او به ما می‌گوید این دانه را چه زمانی و
با چه مصلحاتی باید خورد تا لذت مصرف کردنش با زجر نفخ و دل درد و مشکلات
دیگر سلامت همراه نشود.
بخورید و نفس بکشید
لوبیا
خوراک باارزشی است ولی از حیث رتبه‌بند‌ی بعد از نخود قرار می‌گیرد.
گرچه خواص این دانه از نخود که پاد‌شاه حبوبات است، کمتر است اما لوبیا
بهدلیل نفخ کمتری که نسبت به بسیاری از حبوبات مانند باقلا دارد،
طرفد‌اران بیشتری دارد. گرچه میان انواع لوبیا از نظر خاصیت و طبع
تفاوت‌هایی وجود دارد، اما به‌طور کلی برخی خواص برای همه انواع این
دانه مشترک هستند.
• لوبیا برای ریه مفید است.
• در اصطلاح طب سنتی معین قی است. یعنی عمل استفراغ را راحت‌تر می‌کند.
• برای کمر درد و د‌رد‌های کلیوی خوب است.
• شیرافزاست و در زنان شیرد‌ه باعث افزایش میزان شیر می‌شود.
•
در افرادی که میل جنسی ند‌ارند، باعث افزایش قوه باه یا میل جنسی
می‌شود (اما حواس‌تان باشد این ویژگی می‌تواند در افراد معمولی
کارکرد منفی پید‌ا کند).
• برای سرفه‌های خشک د‌رمان خوبی به‌حساب می‌آید.
نباید لوبیا بخورید اگر…
باتوجه
به خواص منفی که برشمرده شد، یکسری افراد باید به‌طور جدی از خوردن لوبیا
پرهیز کنند، البته برای بی‌بهره نماندن از خواص حبوبات، باید سراغ دانه‌های
دیگری که با شرایط بدنی‌شان سازگارتر است، بروند. اگر شما در گروه افراد
زیر قرار می‌گیرید، لوبیا می‌تواند برای‌تان مثل یک سم باشد:
• دچار بیماری‌های قلبی هستید؟
• فشار خون‌تان بالاست و نوسان فشارخون همیشه همراه‌تان است؟
• سابقه سکته قلبی دارید و قلب‌تان ضعیف است؟
• باردارید؟
• داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین مصرف می‌کنید؟
• بیماری قلبی کرونر دارید؟
• در طول شب زیاد کابوس می‌بینید و خواب‌تان همیشه آشفته است؟
•
لوبیا پروتئین زیادی دارد و به همین دلیل کسانی که به بیماری نقرس دچار
هستند و اسید اوریک خون‌شان بالاست، بهتر است از زیاد خوردنش پرهیز کنند.
گذشته از این همان‌طور که پیش از این گفتیم، کسانی که دستگاه گوارشی بیمار و
ناسازگاری دارند، باید مراقب مصرف زیاد این دانه باشند و در صورت تمایل به
مصرف، تدابیر گفته شده برای کم کردن نفخش را باید رعایت کنند.
رام کردن دانه سرکش!
درست
است که گاهی خوردن لوبیا می‌تواند د‌رد‌سرساز باشد، اما در طبیعت برای
این ماد‌ه مفید هم مصلحاتی وجود دارد که تاثیرات منفی‌اش را کم
می‌کند. برای اصلاح طبع لوبیا، خوراکی‌های متعد‌د‌ی وجود دارد که با
استفاده از آنها می‌توانید از شر خواص ناخوشایند آن در امان بمانید.
بعضی از مصلحات را می‌شود همراه با لوبیا پخت و بعضی دیگر را باید
به‌صورت شربت یا چاشنی به کار بست.
• زنجبیل، خرد‌ل، زیره، نمک،
آویشن، فلفل و دارچین اد‌ویه‌جاتی هستند که در زمان پخت لوبیا مورد
استفاده قرار می‌گیرند و باعث بهبود شرایط خوردن و هضم آن می‌شوند.
می‌توانید یک یا ترکیبی از چند ادویه را استفاده کنید.
• خوردن لوبیا همراه روغن‌زیتون هم باعث اصلاح طبع آن می‌شود.
• می‌توانید در کنار لوبیا شربت سکنجبین تهیه کرده و همراه با آن میل کنید.
•
بهترین مصلح لوبیا آن است که همراه با گوشت طبخ شود بنابراین خورش‌هایی
مثل قورمه‌سبزی یا خورش لوبیای مراغه‌ای ازجمله غذاهایی هستند که لوبیا
دارند ولی آزار دهنده نیستند.
• افزودن مقد‌اری سرکه به لوبیا هم تا حدی رطوبتش را کاهش میدهد.
لوبیا سبز را چطور بخوریم؟
درست
است که از خوردن لوبیا سبز با غلاف آن باید جدا خودداری کنید اما همیشه
استثناهایی هم وجود دارد. اگر غلاف لوبیا سبز، نرم و نازک و خوب پخته شده
باشد ضرری به سلامت شما نمی‌رساند. گذشته از این برای پیروی از این توصیه
نباید قید غذای محبوب‌تان را بزنید و از خوردن لوبیاپلو صرف‌نظر کنید چون
این خطر متوجه لوبیاپلو نمی‌شود چراکه لوبیاپلو در مراحل مختلف آماده‌سازی
حرارت می‌بیند و حتما به‌صورت کامل پخته می‌شود، یعنی ابتدا تفت داده
می‌شود و بعد با برنج دم می‌کشد. در طب سنتی این خواص برای لوبیاسبز آورده
شده است:
• در مورد لوبیا سبز گفته می‌شود که جالی است یا دارای
قدرت جلاست. به عبارت دیگر این نوع لوبیا رسوب زداست و به‌نوعی کار پاکسازی
را در بدن شما انجام میدهد. پس تا فصلش نگذشته هر از گاهی آن را مصرف
کنید تا سموم از بدنتان بیرون بروند.
• مصرف لوبیای سبز برای چاقی
خوب است و به خاطر کالری پایینی که دارد، همراه خوبی برای کسانی است که از
رژیم‌های لاغری کمک می‌گیرند یا تمام تلاش‌شان را برای بالا نرفتن وزن‌شان
به خرج می‌دهند.
• اگر لوبیاسبز با دارچین و زعفران پخته شود، برای قلب مفید خواهد بود.
• لوبیاسبز هم مثل سایر انواع لوبیا بهتر است همراه گوشت طبخ شود.
نفخ لوبیا از بین می‌رود؟
برای
گرفتن نفخ حبوبات که لوبیا هم جزء آنهاست، راه‌های زیادی توصیه شده که
بعضی از آنها را با شما در میان می‌گذاریم. اما قبل از اجرای هر کدام از
این روش‌ها، بد‌انید که نفخ این حبوبات صد‌د‌رصد از بین نمی‌رود و اگر
دستگاه گوارش‌تان حساس است، باید انتظار کمی نفخ حتی پس از استفاده از
این روش‌ها را هم داشته باشید.
• پیش از پخت 24 ساعت حبوبات‌تان را در آب سرد خیس کنید و در یخچال بگذارید.
• آب لوبیایی که خیساند‌ه‌اید را سه بار عوض کنید.
• یک عد‌د لیمو عمانی را هنگام طبخ داخل لوبیا بیند‌ازید.
•
اگر وقت خیس کردن لوبیا قرمز و چیتی را ند‌اشته‌اید، بعد از یک ربع
جوشاند‌ن، آب آنها را خالی کنید و اجازه دهید با آب تازه بپزند.
چند کالری دارند؟
• 100 گرم لوبیا سبز 30 کالری دارد. از میان انواع مختلف لوبیا، نوع سبز آن کم کالری‌ترین نوع به حساب می‌آید.
•
100 گرم لوبیا قرمز 340 کالری. به همین دلیل می‌توانیم لوبیا قرمز را
پرکالری‌ترین نوع لوبیا بدانیم که زیاد خوردنش می‌تواند رژیم لاغری شما را
کم‌اثر کند.
• 100 گرم لوبیا سفید هم مانند نوع قرمز آن 340
کالری دارد. با این حساب تصور نکنید جایگزین کردن نوع سفید به جای قرمز
کمکی به لاغر شدن‌تان می‌کند.
• 100 گرم لوبیا چشم بلبلی خام 130
کالری دارد اما از آنجا که حبوبات پس از پخته شدن آب زیادی را جذب می‌کنند،
برای درست کردن 100 گرم لوبیا چشم‌بلبلی پخته باید میزان کمتری از این
دانه را بپزید و خوردن این میزان تنها 80 کالری به بدن شما می‌رساند.
وقتی نباید لب به لوبیا زد…
لوبیا
ادرار آور است و حجم مایعات دفعی را زیاد می‌کند و به همین دلیل از
کلیه‌ها محافظت می‌کند. این دانه پرطرفدار و پرتنوع به دلیل اینکه فیبر
زیادی در خود دارد، کلسترول خون را پایین می‌آورد و برای پیشگیری از
بیماری‌های قلب و عروق مفید است. پس اگر محدودیتی در استفاده از این دانه
برای‌تان در نظر گرفته نشده، لااقل هر هفته یک‌بار سراغ یکی از انواعش
بروید تا سالم بمانید. با این وجود گاهی چاره‌ای جز فاصله گرفتن از این
دانه مفید ندارید.
درست است که خوردن لوبیا فواید زیادی را به مصرف
کنندگانش می‌رساند اما بهدلیل برخی ویژگی‌های غذایی لوبیا، طب سنتی توصیه
می‌کند که بیش از حد لازم آن را مصرف نکنید. البته بعضی ویژگی‌ها مثل
شمشیر دو لبه عمل می‌کنند؛ یعنی می‌توانند همزمان خوب یا بد باشند به همین
دلیل بستگی دارد که مصرف‌کننده لوبیا چه کسی و چه شرایط بدنی داشته باشد.
• معروف‌ترین ویژگی منفی لوبیا نفاخ بودن آن است.
• لوبیا دیرهضم است و افرادی را که معده حساسی دارند، آزار میدهد.
• لوبیا تولید خون را غلیظ می‌کند و میزان غلظت خون را بالا می‌برد.
• می‌تواند باعث چاقی شود و رژیم‌های لاغری را در صورت مصرف زیاد کم‌اثر کند.
• در زمان قاعدگی لوبیای قرمز حجم خون‌ریزی را بیشتر می‌کند.
• در زنان باردار می‌تواند باعث سقط جنین شود.
• لوبیای سفید به نسبت لوبیا قرمز که طبع گرم دارد، معتدل‌تر است اما غلظت خون بیشتری ایجاد می‌کند.
تجزیه و تحلیل آبگوشتی
به ظاهر ساده اش نگاه نکنید. درست است که تمامش تکه ای گوشت و دنبه، یک
پیاز چهار قاچ، مشتی نخود لوبیا و دوتا سیب زمینی و گوجه فرنگی است که داخل
یک قابلمه آب پخته می شود اما ماجرا به همین سادگی هم نیست.غذایی که به
اندازه تاریخ ایران قدمت دارد، پختنش قلق دارد و جا افتادنش خبرگی می
خواهد. علاوه بر این آبگوشت برای بسیاری نماد سنت و فرهنگ ماست؛ نماد خانه و
خانواده و یادآور گذشته های نه چندان دور که این خوراک پای ثابت عروسی و
عزا بود. آبگوشت بوی خاطرات پدربزرگ و مادربزرگ ها را می دهد؛ بوی خوش
زمانی که آدم ها خودشان را به میز و صندلی پیچ نکرده بودند و خبری از
کلسترول بالا و چربی خون نبود. آبگوشت بخشی از فرهنگ ماست؛ فرهنگی که هر
چند دستخوش تغییر شده اما چون در سنت پرمایه آشپزی ایرانی حل شده و طعم و
بوی خودمان را گرفته. هیچ وقت کاملا از یاد نخواهد رفت. در پرونده کوچک این
شماره آبگوشت را تجزیه و تحلیل می کنیم و اینکه چرا آبگوشت از یاد رفته را
یادآوری.
گوجه و سیب به آبگوشت آمد
تا
همین ۱۰۰سال پیش، آبگوشت رسمی، گوشت بود و پیاز و بنشن و لیمو امانی با
کمی دارچین و زردچوبه اما با ورود سیب زمینی و گوجه فرنگی، آبگوشت رنگ و
بوی دیگری به خود گرفت. گوجه فرنگی به عنوان طعم دهنده قوی با قابلیت رنگ
دهی بی نظیر، به اکثر غذاهایی ایرانی اضافه شد و با توجه به ته مزه ترشی که
دارد، با ذائقه ترش و شور ایرانی کاملا سازگار است. با اضافه شدن گوجه
فرنگی به آبگوشت، این غذا به نظر اکثر ایرانی ها خوش مزه تر شده است و رنگ
بهتری دارد؛ به طوری که آبگوشت امروزی بدون گوجه فرنگی غیرقابل تصور است.
از سوی دیگر اضافه کردن گوجه فرنگی به دلیل خواص بی شمارش، آبگوشت را به
غذای سلامت تری تبدیل کرده است.
علاوه بر
گوجه فرنگی، عصاره آن یعنی رب گوجه فرنگی هم در تهیه این غذا استفاده می
شود اما بهتر است مقدار آن کم باشد چون رب گوجه طعم غالب داشته و سایر مزه
ها را از بین می برد. سیب زمینی هم دقیقا داستان مشابهی دارد؛ با این تفاوت
که به جای طعم و رنگ، حجم غذا را افزایش داده و مصرف بنشن و نان را کمتر
می کند. از زمان اضافه شدن سیب زمینی به آبگوشت، بافت گوشت کوبیده هم بهتر و
نرم تر شده و آبگوشت را برای افرادی که معده حساسی دارند قابل خوردن کرده
است.
دیزی؛ آبگوشت انفرادی
قبل
از اینکه زودپز و قابلمه های عجیب و غریب سر از آشپزخانه های ایرانی
درآورند، دیزی بهترین وسیله برای پختن آبگوشت بود. مزیت دیزی در این بودکه
سهم هر کسی در ظرف خودش بود و برای خوردنش با کسی شریک نمی شد.
این
روش علاوه بر رعایت عدالت، بهداشتی تر هم بود و از انتقال بیماری های
پوستی و گوارشی تا حدی جلوگیری می کرد. در ضمن این کار باعث بهتر و زودتر
پخته شدن غذا هم می شد. دیزی از قدیم سه نوع داشته است:
دیزی
سنگی: پخت غذا در دیزی سنگی بسیار آرام صورت می گیرد. بنابراین باید آب
کمتری برای پختن غذا استفاده شود. آبگوشتی که با دیزی سنگی پخته می شود از
همه انواع آنجا افتاده تر و خوشمزه تر است.
دیزی
گلی یا سفالی: دیزلی سفالی علاوه بر اینکه مدت پخت را کمتر کرد، طعم جدیدی
به آن بخشید. تفاوت دیزی سفالی و سنگی از نظر ظاهری در گردن آن است که در
نوع سفالی کمی باریک شده است تا غذا بهتر جا بیفتد.
دیزی
فلزی: دیزی فلزی که در گذشته مسی بود و حالا معمولا از روی ساخته می شود،
آخرین ابداع در پخت آبگوشت بود. با استفاده از فلز مدت زمان پخت پایین تر
آمده اما از کیف غذا تا حدی کاسته شده است. بیشترین مورد استفاده دیزی فلزی
در قهوه خانه هاست. دیزی فلزی نسبت به دیزلی گلی گردن باریکتری دارد چون
آب بیشتری از غذا تبخیر می شود.
دوستان گرمابه و گلستان
علاوه
بر گوجه فرهنگی و سیب زمینی، سایر اجزای آبگوشت برای قرن های متمادی در
کنار هم بوده و به شکلی یاران جدانشدنی این غذا محسوب می شوند. مواد اولیه
ای که در بسیاری از غذاهای ایرانی در کنار هم تکرار شده اند، اما در هر
کدام با تغییرات کوچکی، طعم و رنگ متفاوتی به خود می گیرند. اجزای اصلی و
باستانی آبگوشت موادی هستند که از دیرباز در همین سرزمین به عمل می آمدند و
تا امروز بدون تغییر باقی مانده اند.
آرام پزی؛ میراث آشپزی ایرانی
چند
سالی است که روش پخت آرام یا «Slow Cooking» به عنوان یکی از بهترین روش
های آماده سازی غذا در فرهنگ غرب وارد شده است و حتی برای آن دستگاهی به
نام آرام پز اختراع کرده اند که غذا را در مدتی طولانی و با دمای کم می پزد
تا مواد خواص خود را حفظ کنند.
این روش قرن
هاست که در آشپزی ایرانی رواج داشته و دارد. اگر غیر از این باشد، ذائقه
ایرانی آن را نمی پسندد و معتقد است به اصطلاح جا نیفتاده است.
حرفه ای ها می دانند
در
گذشته آبگوشت قوت غالب مردم ایران بوده است؛ غذایی که در خانه های دهقانی
با کمی حبوبات و نمکی و پیاز و اگر بود تکه ای دنبه به ساده ترین شکل پخته
می شد. این غذا سر سفره اعیاو اشراف هم با ادویه، گوشت فراوان و مخلفات
بسیار آماده بود. این غذا خوردنش آدابی دارد:
۱
مرحله اول، سرو آبگوشت: آب آن را از سایر مواد جدا کنید. دنبه را کوبیده و
آن را به آبگوشت اضافته کنید. سپس تکه نان های لقمه شده در آن خیسانده و
خورده شود. گاهی بخشی از مواد نکوبیده هم به آب گوشت اضافه می شود.
۲
مرحله دوم، مواد خشک آبگوشت: این مواد را همراه بخشی از پیاز و لیمو
امانی با هم کوبیده و با نان و مخلفات خورده می شود. البته همین کارهای به
ظاهر ساده قلق خودش را دارد. تفاوت یک آبگوشت خور حرفه ای با آبگوشت خور
آماتور در همین جزئیات معلوم می شود.
اجزای اصلی آبگوشت
گوشت:
جای توضیح ندارد که اصلی ترین بخش هر آبگوشت، گوشت است. گوشت آبگوشتی
عموما از قسمت های ارزان قیت و پرچربی گوسفند مانند قلوه گاه انتخاب می شود
اما برای تهیه آبگوشت خوب، گردن و ماهیچه گوسفند در کنار تکه ای دنبه
بهترین انتخاب هستند. بافت گوشت گردن لطیف، نرم و مناسب کوبیده شدن است و
ماهیچه هم علاتوه بر طعم عالی و نرم، لعاب زیادی به غذا می دهد.
حبوبات:
بنشن یا به طور مشخص نخود و لوبیا سفید و گاهی لوبیا چیتی پای ثابت آبگوشت
بوده و بدون آنها تهیه این غذا میسر نیست اما در عین حال این حبوبات مشکل
سازترین بخش آن هم محسوب می شود. نخود و لوبیا از حبوبات سنگین، نفاخ و
دیرهضمی هستند که لذت خوردن آبگوشت لذیذ را برای معده ضعیف به کابوس تبدیل
کنند.
بنابراین قبل از پختن آبگوشت برای این
مشکل باید تمهیدی اندیشید. بهترین کار برای پختن بهتر و جلوگیری از نفخ
حبوبات، خیساندن آنها از یک روز قبل است اما تنها خیس کردن چاره کار نیست.
در طول این مدت لازم است آب نخود و لوبیا چندین بار عوض شود تا از نفخ آن
جلوگیری شود. علاوه بر این در بعضی روش های پختن، حبوبات را قبل از افزودن
به غذا حدود نیم ساعت در آب می جوشانند، سپس آب آن را دور ریخته و بنشن را
به غذا اضافه می کنند. البته در آبگوشت های مختلف از حبوبات دیگری مانند
لوبیا قرمز، لپه و عدس هم استفاده می شود. در کنار اینها استفاده از مقدار
کمی برنج یا بلغور گندم برای لعاب دادن به آبگوشت رایج است.
پیاز:
کاربرد اصلی آن گرفتن بوی نامناسب گوشت است، پیاز نقش موثری در طعم دادن
به آبگوشت دارد. علاوه بر این شاخص ترین مواد مصرفی در آبگوشت مانند دنبه و
گوشت قرمز از نظر سلامتی خیلی خوشنام نیستند. اضافه کردن پیاز بافت آن را
نرم و هضم آن را آسانتر می کند.
اجزای فرعی آبگوشت
زردچوبه:
بی دلیل نیست که به آن زعفران هندی می گویند. اصلی ترین و پرمصرف ترین
ادویه در آشپزی ایرانی همین ادویه است. تا قبل از ورود گوجه فرنگی به آشپزی
ایرانی، مهمترین رنگ دهنده غذایی بود و هنوز هم کمتر غذای ایرانی یافت می
شود که از زردچوبه در آن استفاده نشود. زردچوبه در کنار رنگ، عطر ملایم و
خوشی به غذا می دهد که باعث باز شدن اشتها و رفع بوی نامطلوب گوشت می شود.
این ادویه ضد نفخ در کنار حبوبات، باعث تعادل طعم غذا می شود.
دارچین:
اگر آبگوشت را یک اثر هنری فرض کنیم، دارچین در حکم امضای پای کار است؛
یار همیشگی غذاهای جرب و سنگین مانند کله پاچه، حلیم و شله زرد. با آنکه
دارچین ادویه ایرانی نیست اما پای ثابت آشپزی و قنادی ایرانی است. دارچین
علاوه بر عطر خوشی که به غذا می دهد، به هضم غذاهای سنگین کمک کرده و چربی و
کلسترول خون را کنترل می کند و باید در آخرین مرحله، یعنی قبل از سرو به
غذا اضافه شود تا علاوه بر حفظ عطر و خواص، باعث بدرنگ شدن آبگوشت نشود.
لیمو
امانی: طعم ترشی، یکی از طعم های مورد علاقه ایرانی هاست. لیمو امانی طعم
دهنده بومی و بی نظیری است که طعم ترشی مورد علاقه ذائقه ایرانی را به
آبگوشت می دهد. لیمو امانی نوعی لیموی بسیار ترش است که تازه آن قابل
استفاده نیست و برای مصرف باید حتما خشک شود. حضور لیمو امانی در آبگوشت
علاوه بر طعم دهی باعث جذب چربی غذا و کنترل آن نیز می شود. بهتر است لیمو
امانی بعد از پخت گوش و یک ساعت آخر به غذا اضافه شود چون علاوه بر اینکه
له شده و دانه های تلخ آن وارد غذا می شود، از پخته شدن گوشت هم جلوگیری می
کند. یادتان باشد لیمو امانی را باید قبل از پخت، حداقل یک ساعت خیس کنید و
پیش از افزودن به غذا با چنگال سوراخ کنید.
نباید لوبیا بخورید اگر…
کاری به رژیم‌های چند روزه و عجیب و غریب نداریم ولی اگر یک متخصص علم
تغذیه برای چاقی یا لاغری رژیم تجویز کند، امکان ندارد حبوبات را از برنامه
غذایی قلم بگیرد. حبوبات یکی از گروه‌های غذایی اصلی هستند که بود و
نبودشان بر تندرستی تاثیر مستقیم می‌گذارد، شاید به همین دلیل است که تعداد
غذاهای ایرانی که حبوبات جزء مواد لازم‌شان باشد، کم نیست. از انواع آش و
آبگوشت گرفته تا خورش‌های رنگ و وارنگ و حتی سالادهای‌مان، بسیاری از غذاها
با میزان متفاوتی از حبوبات که لوبیا متنوع‌ترین آنهاست، تهیه می‌شوند.
اما
بیماری‌ها و مشکلات فراگیر روده و دستگاه گوارش و بسیاری دیگر از مشکلات
یا شرایط خاص جسمانی، خیلی‌ها را از خوردن این دانه پرخاصیت برحذر می‌کند،
به همین دلیل نظر دکتر تبسم ارشادی‌فر، متخصص طب سنتی را در مورد خواص
لوبیا و موارد منع مصرفش پرسیدیم. او به ما می‌گوید این دانه را چه زمانی و
با چه مصلحاتی باید خورد تا لذت مصرف کردنش با زجر نفخ و دل درد و مشکلات
دیگر سلامت همراه نشود.
بخورید و نفس بکشید
لوبیا
خوراک باارزشی است ولی از حیث رتبه‌بند‌ی بعد از نخود قرار می‌گیرد.
گرچه خواص این دانه از نخود که پاد‌شاه حبوبات است، کمتر است اما لوبیا
بهدلیل نفخ کمتری که نسبت به بسیاری از حبوبات مانند باقلا دارد،
طرفد‌اران بیشتری دارد. گرچه میان انواع لوبیا از نظر خاصیت و طبع
تفاوت‌هایی وجود دارد، اما به‌طور کلی برخی خواص برای همه انواع این
دانه مشترک هستند.
• لوبیا برای ریه مفید است.
• در اصطلاح طب سنتی معین قی است. یعنی عمل استفراغ را راحت‌تر می‌کند.
• برای کمر درد و د‌رد‌های کلیوی خوب است.
• شیرافزاست و در زنان شیرد‌ه باعث افزایش میزان شیر می‌شود.
•
در افرادی که میل جنسی ند‌ارند، باعث افزایش قوه باه یا میل جنسی
می‌شود (اما حواس‌تان باشد این ویژگی می‌تواند در افراد معمولی
کارکرد منفی پید‌ا کند).
• برای سرفه‌های خشک د‌رمان خوبی به‌حساب می‌آید.
نباید لوبیا بخورید اگر…
باتوجه
به خواص منفی که برشمرده شد، یکسری افراد باید به‌طور جدی از خوردن لوبیا
پرهیز کنند، البته برای بی‌بهره نماندن از خواص حبوبات، باید سراغ دانه‌های
دیگری که با شرایط بدنی‌شان سازگارتر است، بروند. اگر شما در گروه افراد
زیر قرار می‌گیرید، لوبیا می‌تواند برای‌تان مثل یک سم باشد:
• دچار بیماری‌های قلبی هستید؟
• فشار خون‌تان بالاست و نوسان فشارخون همیشه همراه‌تان است؟
• سابقه سکته قلبی دارید و قلب‌تان ضعیف است؟
• باردارید؟
• داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین مصرف می‌کنید؟
• بیماری قلبی کرونر دارید؟
• در طول شب زیاد کابوس می‌بینید و خواب‌تان همیشه آشفته است؟
•
لوبیا پروتئین زیادی دارد و به همین دلیل کسانی که به بیماری نقرس دچار
هستند و اسید اوریک خون‌شان بالاست، بهتر است از زیاد خوردنش پرهیز کنند.
گذشته از این همان‌طور که پیش از این گفتیم، کسانی که دستگاه گوارشی بیمار و
ناسازگاری دارند، باید مراقب مصرف زیاد این دانه باشند و در صورت تمایل به
مصرف، تدابیر گفته شده برای کم کردن نفخش را باید رعایت کنند.
رام کردن دانه سرکش!
درست
است که گاهی خوردن لوبیا می‌تواند د‌رد‌سرساز باشد، اما در طبیعت برای
این ماد‌ه مفید هم مصلحاتی وجود دارد که تاثیرات منفی‌اش را کم
می‌کند. برای اصلاح طبع لوبیا، خوراکی‌های متعد‌د‌ی وجود دارد که با
استفاده از آنها می‌توانید از شر خواص ناخوشایند آن در امان بمانید.
بعضی از مصلحات را می‌شود همراه با لوبیا پخت و بعضی دیگر را باید
به‌صورت شربت یا چاشنی به کار بست.
• زنجبیل، خرد‌ل، زیره، نمک،
آویشن، فلفل و دارچین اد‌ویه‌جاتی هستند که در زمان پخت لوبیا مورد
استفاده قرار می‌گیرند و باعث بهبود شرایط خوردن و هضم آن می‌شوند.
می‌توانید یک یا ترکیبی از چند ادویه را استفاده کنید.
• خوردن لوبیا همراه روغن‌زیتون هم باعث اصلاح طبع آن می‌شود.
• می‌توانید در کنار لوبیا شربت سکنجبین تهیه کرده و همراه با آن میل کنید.
•
بهترین مصلح لوبیا آن است که همراه با گوشت طبخ شود بنابراین خورش‌هایی
مثل قورمه‌سبزی یا خورش لوبیای مراغه‌ای ازجمله غذاهایی هستند که لوبیا
دارند ولی آزار دهنده نیستند.
• افزودن مقد‌اری سرکه به لوبیا هم تا حدی رطوبتش را کاهش میدهد.
لوبیا سبز را چطور بخوریم؟
درست
است که از خوردن لوبیا سبز با غلاف آن باید جدا خودداری کنید اما همیشه
استثناهایی هم وجود دارد. اگر غلاف لوبیا سبز، نرم و نازک و خوب پخته شده
باشد ضرری به سلامت شما نمی‌رساند. گذشته از این برای پیروی از این توصیه
نباید قید غذای محبوب‌تان را بزنید و از خوردن لوبیاپلو صرف‌نظر کنید چون
این خطر متوجه لوبیاپلو نمی‌شود چراکه لوبیاپلو در مراحل مختلف آماده‌سازی
حرارت می‌بیند و حتما به‌صورت کامل پخته می‌شود، یعنی ابتدا تفت داده
می‌شود و بعد با برنج دم می‌کشد. در طب سنتی این خواص برای لوبیاسبز آورده
شده است:
• در مورد لوبیا سبز گفته می‌شود که جالی است یا دارای
قدرت جلاست. به عبارت دیگر این نوع لوبیا رسوب زداست و به‌نوعی کار پاکسازی
را در بدن شما انجام میدهد. پس تا فصلش نگذشته هر از گاهی آن را مصرف
کنید تا سموم از بدنتان بیرون بروند.
• مصرف لوبیای سبز برای چاقی
خوب است و به خاطر کالری پایینی که دارد، همراه خوبی برای کسانی است که از
رژیم‌های لاغری کمک می‌گیرند یا تمام تلاش‌شان را برای بالا نرفتن وزن‌شان
به خرج می‌دهند.
• اگر لوبیاسبز با دارچین و زعفران پخته شود، برای قلب مفید خواهد بود.
• لوبیاسبز هم مثل سایر انواع لوبیا بهتر است همراه گوشت طبخ شود.
نفخ لوبیا از بین می‌رود؟
برای
گرفتن نفخ حبوبات که لوبیا هم جزء آنهاست، راه‌های زیادی توصیه شده که
بعضی از آنها را با شما در میان می‌گذاریم. اما قبل از اجرای هر کدام از
این روش‌ها، بد‌انید که نفخ این حبوبات صد‌د‌رصد از بین نمی‌رود و اگر
دستگاه گوارش‌تان حساس است، باید انتظار کمی نفخ حتی پس از استفاده از
این روش‌ها را هم داشته باشید.
• پیش از پخت 24 ساعت حبوبات‌تان را در آب سرد خیس کنید و در یخچال بگذارید.
• آب لوبیایی که خیساند‌ه‌اید را سه بار عوض کنید.
• یک عد‌د لیمو عمانی را هنگام طبخ داخل لوبیا بیند‌ازید.
•
اگر وقت خیس کردن لوبیا قرمز و چیتی را ند‌اشته‌اید، بعد از یک ربع
جوشاند‌ن، آب آنها را خالی کنید و اجازه دهید با آب تازه بپزند.
چند کالری دارند؟
• 100 گرم لوبیا سبز 30 کالری دارد. از میان انواع مختلف لوبیا، نوع سبز آن کم کالری‌ترین نوع به حساب می‌آید.
•
100 گرم لوبیا قرمز 340 کالری. به همین دلیل می‌توانیم لوبیا قرمز را
پرکالری‌ترین نوع لوبیا بدانیم که زیاد خوردنش می‌تواند رژیم لاغری شما را
کم‌اثر کند.
• 100 گرم لوبیا سفید هم مانند نوع قرمز آن 340
کالری دارد. با این حساب تصور نکنید جایگزین کردن نوع سفید به جای قرمز
کمکی به لاغر شدن‌تان می‌کند.
• 100 گرم لوبیا چشم بلبلی خام 130
کالری دارد اما از آنجا که حبوبات پس از پخته شدن آب زیادی را جذب می‌کنند،
برای درست کردن 100 گرم لوبیا چشم‌بلبلی پخته باید میزان کمتری از این
دانه را بپزید و خوردن این میزان تنها 80 کالری به بدن شما می‌رساند.
وقتی نباید لب به لوبیا زد…
لوبیا
ادرار آور است و حجم مایعات دفعی را زیاد می‌کند و به همین دلیل از
کلیه‌ها محافظت می‌کند. این دانه پرطرفدار و پرتنوع به دلیل اینکه فیبر
زیادی در خود دارد، کلسترول خون را پایین می‌آورد و برای پیشگیری از
بیماری‌های قلب و عروق مفید است. پس اگر محدودیتی در استفاده از این دانه
برای‌تان در نظر گرفته نشده، لااقل هر هفته یک‌بار سراغ یکی از انواعش
بروید تا سالم بمانید. با این وجود گاهی چاره‌ای جز فاصله گرفتن از این
دانه مفید ندارید.
درست است که خوردن لوبیا فواید زیادی را به مصرف
کنندگانش می‌رساند اما بهدلیل برخی ویژگی‌های غذایی لوبیا، طب سنتی توصیه
می‌کند که بیش از حد لازم آن را مصرف نکنید. البته بعضی ویژگی‌ها مثل
شمشیر دو لبه عمل می‌کنند؛ یعنی می‌توانند همزمان خوب یا بد باشند به همین
دلیل بستگی دارد که مصرف‌کننده لوبیا چه کسی و چه شرایط بدنی داشته باشد.
• معروف‌ترین ویژگی منفی لوبیا نفاخ بودن آن است.
• لوبیا دیرهضم است و افرادی را که معده حساسی دارند، آزار میدهد.
• لوبیا تولید خون را غلیظ می‌کند و میزان غلظت خون را بالا می‌برد.
• می‌تواند باعث چاقی شود و رژیم‌های لاغری را در صورت مصرف زیاد کم‌اثر کند.
• در زمان قاعدگی لوبیای قرمز حجم خون‌ریزی را بیشتر می‌کند.
• در زنان باردار می‌تواند باعث سقط جنین شود.
• لوبیای سفید به نسبت لوبیا قرمز که طبع گرم دارد، معتدل‌تر است اما غلظت خون بیشتری ایجاد می‌کند.
پوستی اتوکشیده با این مواد غذایی
خداوند نعمت هایی در اختیار ما قرار داده که با پیری و چین و چروک پوست
مقابله کرده و زیبایی و شادابی آن را حفظ می کند. لازمه داشتن بدنی سالم و
پوستی زیبا در تغذیه مناسب و سالم است. توصیه می کنیم از این پس بیشتر
مراقب بدن خود باشید زیرا پوست از درون تغذیه می شود. بشقاب هایتان را پر
از مواد غذایی مغذی کنید که پیدایش چین و چروک ها را به تأخیر می اندازد و
پوست شما را خوش آب و رنگ و شاداب می سازد.
مواد غذایی سرشار از پروتئین
سینه
مرغ بدون پوست، ماهی، انواع لوبیا، آجیل و مواد غذایی حاوی پروتئین دارای
موادی هستند که با اثرات مخرب رادیکال های آزاد مقابله می کنند. زمانی که
پروتئین هضم می شود اسید آمینه هایی آزاد می کند که نقش موثری در ساخت سلول
ها دارند. اگر ذخیره این اسید آمینه ها بالا باشد احیا و بازسازی سلول های
پوستی و کلاژن به خوبی انجام می گیرد. توصیه می کنیم پروتئین های کم چرب
مصرف کنید.
روغن زیتون
روغن
زیتون حاوی اسید اولئیک است که غشای سلول ها را چرب کرده و پوست را نرم و
لطیف می کند. روغن زیتون همچنین حاوی میزان اندکی از اسیدهای چرب ضروری
دیگری نیز هست که خواص ضدالتهابی دارند. از این گذشته این روغن سرشار از
ویتامین E و پولیفنول است. این دو آنتی اکسیدان جلوی تکثیر رادیکال های
آزاد آسیب رسان به پوست را می گیرند. توصیه می کنیم در تهیه غذاهای روزانه
تان از روغن زیتون استفاده کنید.
خواص سیر
سیر
حاوی پولیفنول هایی است که از پوست حفاظت می کنند. یک سیر کوب دم دستتان
باشد و به غذاهایتان سیر له شده اضافه کنید. توصیه می کنیم روزی یک حبه سیر
میل کنید.
میوه های ریز
از
قدیم گفته اند «فلفل نبین چه ریزه، بشکن ببین چه تیزه». در بین میوه ها و
سبزیجات، میوه های ریز برخلاف کوچکی شان حاوی بیشترین میزان آنتی اکسیدان
ها هستند. هر زمان که توانستید توت فرنگی، تمشک، بلوبری و غیره میل کنید
زیرا این میوه ها پیدایش چین و چروک ها را به تأخیر می اندازد. توجه داشته
باشید که مرکبات و پوست سیب قرمز نیز سرشار از آنتی اکسیدان هاست.
چای سبز همیشه و همه جا
چای
سبز حاوی میزان زیادی پولیفنول است که خواص فوق العاده ای برای پوست
دارند. توصیه می کنیم هر روز ۴ فنجان چای سبز میل کنید. اگر نسبت به کافئین
حساس هستید از ساعت ۳ به بعد از نوشیدن این چای خودداری کنید.
ماهی بخورید
ماهی
آزاد، ماکرو و ماهی های چرب دیگر منبع اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که تأثیر
فوق العاده ای روی پوست دارند. علاوه بر این امگا ۳ ها وظیفه حفاظت و
آبرسانی به غشای سلولی را نیز بر عهده دارند. توصیه می کنیم هر هفته حداقل
دو مرتبه ماهی میل کنید.
سبزیجات و لوبیا
مصرف
ماهی، روغن زیتون، سبزیجات و لوبیا معجونی است که پوستتان را زیبا، جوان و
باطراوت می کند. نتایج پژوهش های محققان استرالیایی نشان می دهد مصرف زیاد
سبزیجات، لوبیاها، ماهی و روغن زیتون باعث می شود پوست کمتر چروک شود.
محققان این تأثیر را به ترکیب چربی های اشباع نشده مونو، آنتی اکسیدان ها و
پروتئین های کم چرب نسبت می دهند. توصیه می کنیم هر روز سبزیجات متنوعی
میل کنید. به سوپ ها و سالادهایتان لوبیا اضافه کنید.
آب بنوشید
سلول
های پوستی به میزان زیادی مایعات نیاز دارد تا غشای نرمی داشته و مواد
مغذی مورد نیاز خود را جذب کنند. توصیه می کنیم برای داشتن پوستی نرم و
مرطوب، ۶ تا ۸ فنجان آب بنوشید. البته توجه داشته باشید زمانی که هوا گرم
است، ورزش می کنید یا فعالیت بدنی زیادی دارید باید بیش از این میزان
مایعات دریافت کنید. به خاطر این که عرق می کنید و بدنتان نیاز به آب
بیشتری دارد.متخصصان به خانم ها و آقایان توصیه می کنند که به ترتیب روزانه
۱۱ و ۱۵ فنجان مایعات (آب، آبمیوه، قهوه، چای و غیره) بنوشند.در نهایت
توصیه می کنیم برای داشتن پوستی سالم، زیبا و باطراوت مصرف کافئین و قند را
کاهش دهید. کافئین با تحریک هورمون های استرس به ویژه آدرنالین و
نورآدرنالین، روند پیدایش چین و چروک را سرعت می دهد. از این گذشته تا می
توانید به مواد غذایی شیرین و کلاً شیرینی جات نه بگویید. مصرف مواد غذایی
شیرین و نوشیدنی های گازدار به کلاژن آسیب می رساند و به همین دلیل خاصیت
ارتجاعی پوست به خطر می افتد.
