سوالهای شایع و نهایی
–
چرا بايد خون
اهداكنم ؟
خون
سالم، نجات دهنده زندگي است. همه روزه درسراسرجهان بسياري از افراد به خون وفرآورده
هاي خوني نياز پيدا مي كنند، بطوريكه از هرسه نفرمردم دنيا يك نفردرطول زندگي
احتياج به تزريق خون و فرآورده هاي خوني دارند. بارز ترين مثال براي موقعيتهايي كه
در آن نياز مبرم به خون وفرآورده هاي خوني مي باشد، عبارتست از زمان بروز حوادث
وسوانح گوناگون نظير تصادفات رانندگي، سوختگي ها واعمال جراحي مانند جراحي قلب
وپيوند، همچنين خانم هاي بارداردرحين زايمان، نوزادان و بخصوص نوزدان نارسي كه به
زردي دچارمي شوند ازجمله ديگرنيازمندان به خون مي باشند. ازطرفي بيماران سرطاني كه
تحت شيمي درماني يا اشعه درماني قراردارندنیز، ازجمله مصرف كنندگان خون وفرآورده
هاي آن هستند واین در حالیست که بسياري ازديگربيماران، ناگزيرند براي بهرمندي ازيك
زندگي نسبتاً طبيعي براي تمامي عمر، به شكل منظم خون دريافت نمايند، مانند بيماران
تالاسمي.
درحال حاضر، با وجود پيشرفتهاي چشمگیر درزمينه علم پزشكي هنوز هيچگونه جايگزين
مصنوعي براي خون ساخته نشده است و فقط خوني كه توسط انسانهاي نيكوكاراهدا مي شود،
مي تواند جان انسانهاي ديگر را از مرگ نجات بخشد.
2-
چه كساني بايد خون اهدا كنند ؟
واقعيت اين است كه اهداي خون يك امر كاملاٌ داوطلبانه است و« اجبار واكراه و بايد»
در آن جائي ندارد. اهداي داوطلبانه خون يكي از بزرگترين دستاوردهاي سازمان انتقال
خون در ايران است و هر كسي كه
از نعمت سلامتي برخوردار است مي تواند خون اهدا نمايد و از اين نظر بين فقير و غني،
زن ، مرد و طبقات اجتماعي مختلف، تفاوتي
وجود ندارد. این در حالیست که، مصرف كننده
هاي خون و فرآورده هاي خوني نیز متعلق به تمام گروههاي اجتماعي هستند نه يك فرد و
گروه خاص.
پس آن چه مهم است داشتن انگيزه اي انساني و
معنوي، اطمينان از سلامتي خون خود و ارائه
اطلاعات درست و دقيق در هنگام معاينه و مصاحبه پزشكي است .
3-
بهترين اهداکننده
خون
چه
کسي
است
؟
تحقيقات
نشان
داده
که
بهترين
و
سالمترين
اهداکننده،
اهداکننده ی مستمر خون است. اهداکننده مستمر یعنی اهداکننده
اي
که
حداقل
سالي
دو
بار با انگيزه كمك به بيماران نيازمند به خون، اقدام به
اهداي
خون
کند
و
به
سوالات
پزشک
اهداکنندگان صادقانه
پاسخ
بگويد
.
4-
اهداي مستمر خون چه فوايدي دارد ؟
بررسيهاي علمي همه
جانبه، نشان داده، سالم ترين و قابل اعتمادترين منابع خوني، اهداكننده هاي داوطلب
مي باشند، كه به طور مستمرخون اهدا مي كنند.
اهداي مستمر خون موجب دسترسي دائم به خون
كافي، درتمام طول سال خواهد شد، زيرا اهداكنندگان مستمر مي دانند درفصل هاي سرد سال
ميزان اهداي خون كمتر از فصل هاي گرم است ودر كشور ما به دليل اعتقادات مذهبي و
باورهاي بومي خاص ميانگين تعداد اهداكنندگان در بعضي شرايط زماني مانند دهه نخست
ماه محرم، بسيار بالا و در بعضي شرايط
مانند دهه يكم و دوم ماه رمضان، پائينمی باشد. واین در حالیست که، ميزان نياز به
خون، در مراكز درماني تابع اين عوامل و شرايط نيست، پس اهداي منظم و برنامه ريزي
شده خون مي تواند به عنوان يك راهكار ملي دراين زمينه مورد توجه قرارگيرد وعلاوه بر
اين، اهداكنندگان مستمراز اين موضوع نیزآگاهند كه با توجه به مدت زمان محدود
نگهداري خون و فرآورده هاي آن، براي تأمين خون كافي و سالم در جامعه، اهداي خون
بايد به صورت مستمر و مداوم باشدودر ضمن به اين مطلب نيز كاملاً واقفند كه اگر پس
از اهدا خون دچارتب، زردی و يا هر بيماری ديگری شدند، بايد سريعاً به انتقال خون
اطلاع دهند.
تصورات غلط راجع به اهدای خون
5-
اگر من يك بار خون اهداكنم مجبور خواهم شد تا به دفعات خون بدهم ؟
برخي عقيده دارند كه اهداي خون موجب توليد خون بيشتري در بدن
فرد مي شود، بنابراين اين فرد پرخون شده و
براي مقابله با اين پرخوني، مجبور به اهداي خون مجدد خواهد شد، در حاليكه اهداي خون
موجب توليد خون بيشتري نخواهد شد.
در واقع از دست رفتن
خون از طريق اهدا ی خون، فرقي با خون دماغ شدن ، خونريزي ماهانه و يا حتي خونريزي
ناشي از بريدگي انگشت ندارد و تاثيري در توليد بيش از حد خون ندارد.
6-
آيا ممكن است اهداي خون اهدا كننده را در معرض كم خوني قرار دهد؟
خیر، زیرا پلاسما (قسمت مايع خون) ظرف 24 ساعت و سلول هاي خوني در
عرض (4-3هفته) جايگزين مي
شوند، درضمن يك مغز استخوان سالم به طور دائم سلولهاي قرمز، سفيدوپلاكت توليد مي
كندو آهن نيز در مدت (8 هفته) جبران مي شود .
7-
اهداي خون ممكنست باعث آلوده شدن من به ويروس ايدز گردد؟
امكان آلوده شدن اهداكننده به ويروس ايدز و ساير عفونتها
هرگز وجود ندارد، زيرا كليه وسايل مصرفي براي خونگيري استريل و يكبار مصرف هستند و
تنها براي شخص اهداكننده استفاده شده و پس از مصرف نیز دور انداخته شده و منهدم مي
گردد . لذا جاي كوچكترين نگراني وجود ندارد و هيچ گونه خطري شخص اهداكننده را تهديد
نمي كند .
8-
آيا خونهايي كه اهدا مي شود به بيماران فروخته مي شودو يا در ازاي اهداي
خون وجهي به اهداکنندگان خون داده مي شود؟
خريد وفروش خون در بسياري از كشورهاي جهان از جمله کشورمان
ايران منسوخ گرديده است وتامين خون مورد نياز بيماران، از محل خونهايي است كه
100%داوطلبانه وبا انگيزه خيرخواهانه وخداپسندانه اهدا مي گردد.
اهدا كننده،
انسان ارزشمندي است كه سازمان انتقال خون منت دار اوست، تكريم و رعايت شآن
او جزو اصول بديهي است و كارهايي از قبيل ارسال مجله بصورت ساليانه وقدرداني از
اهداكنندگان در مراسم جشن روز جهاني وروز ملي انتقال خون در خيلي از پايگاههاي
سراسر كشور در حال حاضر انجام مي شود .
ولي
لازم به ذكر است كه درطب انتقال خون، علاوه
بر دانش پزشكي، تجربيات و انگيزه اهداكننده خون نيز در روند درمان بيماران نيازمند
به خون و فرآورده هاي خوني نیز دخالت دارد و انگيزه تجاري نبايد پايه و اساس تاسيس
و فعاليت سرويس انتقال خون باشد و سازمان انتقال خون ايران همواره
با ترويج اهداي داوطلبانه، سعي مي كند، نفع شخصي را از سيستم انتقال خون حذف
نمايد.
يكي
از دستاوردهاي سازمان انتقال خون درسالهاي اخير حذف كامل خون جايگزين و رسيدن به
اهداي خون 100درصد داوطلبانه بوده است. درسيستم اهداي خون داوطلبانه بدليل اينكه
اهداكننده، انگيزه اي جز كمك به
همنوعان ندارد، سلامتي خونهاي اهدايي بيش از پيش تضمين مي گردد واحتمال وجود
عفونتهاي قابل انتقال به بيمارگيرنده خون، بسيار
كمتر از سيستم اهداي خون فاميلي/ جايگزين و يا پولي می باشد.
9-
چرادرتمامی شهرهای ایران پایگاه انتقال خون وجودندارد؟
تاسیس پایگاه در كل كشور مرهون کسب وزندهی مناسب در شاخصهایی
همچون جمعیت، تراکم جمعیت، شاخص اهدای خون درآن شهرستان، درصداهداکنندگان مستمر
شهرستان مربوطه، تختهای فعال
بیمارستانی، تعدادبیماران خاص(تالاسمی،دیالیزی وهموفیلی) وآمارتصادفات منجربه جرح
ودرصدشیوع
هپاتيت
B،
هپاتيت
C،
ويروس
HIV وغیره می باشدوبدیهی است بدلیل عدم کسب
امتیازموردنیازدرشاخصهای فوق الذکر، درتعدادي از شهرهاي كشور، امكان خونگيري تنها
با اعزام تيمهاي سيار خونگيري به اين شهرها ميسر مي باشد. ولیکن مستقل از وجود يا
عدم وجود مراكز خونگيري در يك منطقه، خونرساني به بيماران
آن منطقه در صورت نيازودر مواقع كمبود از مراكز خونگيري واقع در شهر هاي
مجاور انجام مي گردد.
10-
آیا با اهدای خون نيروي بدني انسان كاهش مي يابد؟
پلاسما (قسمت مايع خون) ظرف 24 ساعت و
سلول هاي خوني در عرض 4-3هفته جايگزين
مي شود، زيرا يك مغز استخوان سالم به طور دائم سلولهاي قرمز،سفيدوپلاكت
توليد مي كندو آهن نيز در مدت 8 هفته جبران مي شود، لذا با اهداي خون هيچگاه نيروي
بدني شما كاهش نمي يابد.
شرايط ومراحل اهداي خون
|
|
11-
شرايط اهداي خون چيست؟
بعضي از شرايط اهداي خون به جهت حفظ سلامت اهداكننده و برخي ديگر به منظور
سلامت گيرنده خون در نظر گرفته شده اند.
شرايط عمومي اهداي
خون:
–
سن بين 18 تا 60 سال
–
حداقل وزن 50 كيلوگرم
–
تعداد نبض بين 50 تا 100 ضربه در دقيقه
–
فشار خون بين 90 تا 180 ميلي متر جيوه
–
حداقل هموگلوبين خون 5/12 گرم در دسي ليتر
–
عدم وجود بيماريهاي زمينه اي مثل بيماري
قلبي،خوني،كليوي،تنفسي و كبدي و ….
–
حداقل فاصله مجاز
بين دو اهداي خون 8 هفته
–
حداكثر تعداد اهداي خون مجاز براي آقايان 4 بار و براي
خانمها 3 بار در سال
–
درجه حرارت نبايد بيش
از 5/37 درجه سانتيگراد باشد
–
ناشتا نبودن
–
دوري از رفتارهايي كه فرد را در معرض ابتلا به بيماري ايدز و
هپاتيت قرار مي دهد مثل اعتياد تزريقي و روابط جنسي ناسالم
12-
مراحل اهداي خون چگونه است؟
اولين چيزي كه در بدو ورود جلب توجه مي كند تابلوها و
پوسترهاي آموزشي متعدد است كه به در و ديوار نصب شده و لازم است مطالعه كنيد.
واحد پذيرش:
در
اين بخش ضمن درخواست كارت شناسايي معتبر، مشخصات شما پرسيده و ثبت مي شوند. پس
هنگام
مراجعه
به
پايگاههاي
انتقال
خون
جهت
اهداي
خون،
ارائه
کارت
شناسايي
معتبر
عکسدار
ضروري
است.
مصاحبه و معاينه پزشك اهداكنندگان:
در
اين مرحله پزشك در زمينه سوابق پزشكي، وضعيت فعلي و رفتارهاي شخصي شما سوالاتي
پرسيده و معاينه مختصري از شما به عمل مي آورد. سپس براي تعيين ميزان هموگلوبين، يك
قطره خون از نوك انگشت شما مي گيرد.
اين
مرحله به جهت حفظ سلامت شما و گيرنده خون ارزش بسياري دارد و بنابراين دقت و صداقت
شما در پاسخ به اين سوالات بسيار ضروري است.در
ضمن سوالات پرسیده شده، کاملاً محرمانه هستند و به هیچ منظور دیگری مورد استفاده
قرار نمی گیرند.
توصيه ما به شمااين است كه، در
هنگام مصاحبه به سوالات پزشك با دقت وصداقت كامل پاسخ دهيد
و
در صورت استفاده از هرگونه دارو يا مواد مخدر به پزشك اطلاع دهيد.
خودحذفي محرمانه:
در اين مرحله به شما در مورد راههاي انتقال بيماري ايدز و
هپاتيت آموزش داده شده و پرسشنامه اي
دريافت مي كنيد كه در آن پرسيده مي شود آيا فكر مي كنيد بهتر است خون شما براي
بيماران استفاده شود يا خير؟ و شما مي توانيد با توجه به سوابق خود گزينه“
مصرف شود“
يا
“مصرف
نشود“ را
انتخاب كرده و به درون صندوق ويژه اي بيندازيد.
خونگيري:
در صورت داشتن شرايط اهداي خون به اتاق خونگيري راهنمايي مي
شويد و يك خونگير آموزش ديده ناحيه داخل آرنجتان را ضد عفوني كرده وسپس يك واحد خون
(450 ميلي ليتر) از شما دريافت مي شودو درضمن مدت جمع آوري خون حدود 5 تا 10 دقيقه
طول مي كشد.
استراحت و پذيرايي:
پس از پايان خونگيري به مدت 15 دقيقه استراحت مي كنيد و در
اين مدت از شما مراقبت و پذيرايي مي شود وضروري است كه تا 24 ساعت از وارد كردن
فشار و حمل بار سنگين با دستي كه از آن خونگيري شده وانجام ورزش، فعاليتهاي سنگين
مانند كار در ارتفاعات، هدايت هواپيما و رانندگي با وسايل نقليه سنگين خودداري
نماييد، ولي انجام ساير فعاليتهاي روزمره بلامانع مي باشد.
13-
علت معافیت از اهدای خون
چیست ؟
ازآنجاييكه هدف اصلي سازمان انتقال خون
حفظ سلامت فرد اهدا کننده خون وگيرنده خون تواماً مي باشد .
تمامي اهداكنندگان توسط پزشكان سازمان، مورد مصاحبه ومعاينه
قرار مي گيرند و تعيين صلاحيت جهت اهداي خون فقط بر عهده پزشك اهداكننده مي باشد و
درتمامي مواردي كه امكان دارد،
سلامتی
خود فرد و یا گيرنده خون،
در نتیجه اهدا خون به مخاطره بیفتد
،
پزشك، فرد را به صورت دائم ويا موقت از اهداي خون معاف مي گرداند.
نقش آموزه‌های دینی در شخصیت کودکان
ز این رو آموزش
آموزه‌های دینی باید از دوران کودکی آغاز گردد تا بلکه به‌این وسیله بتوان
کودکان را از آسیب‌های اجتماعی و روانی مصون داشت. از آنجا که پرورش
آموزه‌های دینی امری آموختنی است، ابتدا این والدین هستند که باید به این
مهم اهتمام ورزند. از این رو دوران کودکی بهترین زمان سازندگی روحی است.
کودک در سال‌های نخستین آمادگی کامل دارد تا از تربیتی در خور و شایسته
برخوردار شود و اگر آموزه‌های دینی در این دوره سنی آغاز شود، در دل و جان
او نقش می‌بندد و براحتی از میان نمی‌رود. بنابراین دوران کودکی بهترین
دوره سازندگی و آموزش امور دینی به کودک است.
بیدار‌کردن وجدان فردی
بیدارسازی وجدان فردی در کودک، آموزه دینی
مهمی است که آموزه‌های دیگری را نیز در دل خود جای داده است. وجدان نقشی
اساسی در سلامت افراد و جامعه دارد و نخستین قدم در آماده‌سازی کودکان
برای درک بهتر خویشتن خویش است. وجدان از آنچنان بار معنایی برخوردار است
که خداوند در قرآن به وجدان بیدار قسم خورده است: «و سوگند به… وجدان
بیدار و ملامتگر که رستاخیز حق است.» (2/75) فعال کردن وجدان در کودکان
باعث می‌شود آنها از همان ابتدای کودکی سره را از ناسره تشخیص دهند. این
امر نقش سازنده‌ای در بزرگسالی کودکان ایفا می‌کند. آنچنان که اگر از راه
راست منحرف شوند، بلافاصله احساس گناه می‌کنند و تغییر مسیر می‌دهند. پس
وجدان، پایه و اساس صداقت و مسئولیت‌پذیری در افراد است.
اگر وجدان در
کودکان شکل نگیرد، آنها هیچ‌گاه نتیجه اعمال خود را در نظر نمی‌گیرند و
نسبت به رفتار خود مسئولیت‌پذیر نیستند. با تقویت وجدان کودکان می‌توان
مطمئن بود آنها در آینده از وسوسه برای انجام دادن اعمال غیراخلاقی مصون
خواهند ماند. چراکه اگر فرد در موقعیتی قرار بگیرد که نفس او را به بدی فرا
خواند، وجدان بیدار راه صحیح را به او نشان می‌دهد. بنابراین در جدال بین
نفس و وجدان بیدار این وجدان بیدار است که پیروز می‌شود و فرد را به صبر و
شکیبایی فرا می‌خواند. از این رو می‌توان صبر را ثمره وجدان بیدار خواند.
صبر، نخستین ثمره وجدان بیدار
صبر یکی از آموزه‌های زیر بنایی دینی است که
از یک وجدان آگاه بر می‌خیزد. کودکان به مقتضای سن خود همواره درگیر
احساساتند و دوست دارند هر آنچه را که می‌طلبند در اختیار داشته باشند. این
در حالی است که در آموزه شکیبایی، آنها فرا می‌گیرند احساسات خود را کنترل
کرده و این کار موجب می‌شود آنها از رفتارهای عجولانه پرهیز کنند و همواره
پیش از انجام دادن هر کار بیندیشند و بدانند رسیدن به هر خواسته‌ای
نیازمند زمان است.
در قرآن نیز خداوند، آدمی را به شکیبایی فرا می‌خواند:
«از شکیبایی و نماز یاری جویید و براستی این [کار] گران است مگر بر
فروتنان.» (45/2) اطلاع یافتن کودکان از این امر که در جامعه اقشار
مختلفی زندگی می‌کنند که برخی از آنها توانایی خرید یا حتی خوردن چیزی را
ندارند، موجب می‌شود آنها صبور و بردبار شوند.
از این روست که پرورش صبر در
کودکان می‌تواند در پرورش یکی از ارکان دین یعنی روزه‌گرفتن نیز مؤثر
باشد. از طرفی آموزه دینی صبر به کودکان کمک می‌کند به خود متکی باشند و در
زندگی از استقلال برخوردار شوند. بنابراین صبر و شکیبایی به کودکان یاد
می‌دهد که چگونه شرایط سخت را تحمل کنند و در آینده دیگران را به آن فرا
خوانند: «علاوه بر این از زمره کسانی باشد که گرویده و یکدیگر را به
شکیبایی و مهربانی سفارش کرده‌اند.» (17/90) چنین کودکانی قادرند در هر
شرایطی همراه و همدم دیگران باشند و در بزرگسالی مردان و زنانی دلسوز و
غمخوار خواهند بود.
همدلی، دومین ثمره وجدان بیدار
همدلی یا توانایی در درک احساسات دیگران
نشان‌دهنده برخورداری از وجدانی آگاه و بیدار است. آموزش این توانایی به
کودکان کمک می‌کند تا نیازها و احساسات دیگران را بشناسند و در آینده و در
بزرگسالی برای کمک به دیگران پیشقدم باشند و مشکلات دیگران را رفع کنند و
نسبت به احساسات دیگران مسئولیت‌پذیر و متعهد باشند. در آیات قرآن و احادیث
همدلی و کمک به انسان‌های دیگر بسیار سفارش شده است.
خداوند در قرآن
می‌فرماید: «… و به خویشاوندان و یتیمان و مستمندان و همسایه خویش و
همسایه بیگانه و همنشین و در راه مانده و بردگان خود نیکی کنید.»
(36/4) پیامبر نیز در این باره فرموده‌اند: «کسی که در هر صبحگاه به
امور مسلمین همت نگمارد و در اندیشه کارهای آنان نباشد از آنها نیست و کسی
که بشنود مردی فریاد می‌زند ای مسلمان‌ها به دادم برسید و جواب او را ندهد
مسلمان نیست.» بنابراین درک احساسات دیگران و کمک به آنها از کسی ساخته است
که انسان‌های دیگر در نزد او محترم باشند. این احترام زمانی به وجود
می‌آید که او ابتدا به خود احترام بگذارد.
احترام به دیگران، سومین ثمره وجدان بیدار
کودکان باید آموزه دینی احترام به دیگران را
نیز فرا گیرند. این فراگیری ابتدا از خانواده آغاز می‌شود. از این روست که
حضرت علی(ع) فرموده‌اند: «با بچه‌هایتان به گونه‌ای برخورد کنید که آنها
خودشان را کریم و باشخصیت بدانند.» تکریم کودک باعث به وجود آمدن احساس
شخصیت و عزت نفس در او می‌شود. در این صورت است که آنها با دیگران آن
رفتاری را دارند که انتظار دارند با خودشان همان رفتار شود. در قرآن به‌این
آموزه پراهمیت چنین پرداخته شده است: «… و باید عفو کنند و گذشت نمایند
مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است.»
(22/24) در احادیث نیز ردپای این آموزه دینی به چشم می‌خورد.
حضرت
علی(ع) در حدیثی دیگر این آموزه را به فرزند خویش سفارش کرده‌اند: «پس آنچه
را که برای خود دوست داری برای دیگران نیز دوست بدار و آنچه را که برای
خود خوش نمی‌داری، برای دیگران هم خوش مدار؛ ستم روا مدار، آن گونه که دوست
نداری به تو ستم شود؛ نیکی کن، آن گونه که دوست داری به تو نیکی کنند و
آنچه را که برای دیگران زشت می‌داری برای خود نیز زشت بشمار و چیزی را برای
مردم بپسند که برای خود می‌پسندی.» از این روست که پرورش آموزه دینی
احترام به همنوع مانند سدی است که از بسیاری از آسیب‌ها مانند خشونت و
بی‌عدالتی جلوگیری می‌کند. کودکانی که به دیگران احترام می‌گذارند، هرگز
درگیر مفاسد اخلاقی نمی‌شوند.
نتیجه
والدین باید به منظور داشتن فرزندانی صالح از
طفولیت نسبت به پرورش دینی آنها اقدام کنند. آنها باید به این امر وقوف
داشته باشند که کودکانشان از همان کودکی از فهم و شعور برخوردارند. از این
رو آنها باید بدانند این باور که «بچه‌ها نمی‌فهمند» باوری است که به
نادرستی در اذهان مردم جای گرفته است. افزون بر این والدین باید توجه داشته
باشند آموزش‌های دینی در کودکان امری است که از ویژگی خاصی برخوردار است.
زیرا هر آموزه دینی در‌بردارنده آموزه‌های دیگری است. به عنوان مثال
آموزه‌های وجدان بیدار قادر است آموزه‌های راستگویی، فروتنی و بخشندگی را
نیز در کودکان پرورش دهد. اهمیت دادن به روح و روان فرزندان تا حدی است که
امام سجاد(ع) در این باره فرموده‌اند: «فرزندانتان را با آداب و اخلاق
پسندیده پرورش دهید و او را به سوی خداوند راهنمایی کنید و در اطاعت و
بندگی پروردگار یاری‌اش کنید.»
