بررسی مسائل و مشکلات کنکور کارشناسی ارشد در گفت و گویی با دانشجویان
طی سالیان اخیر، نیمه دوم اسفند ماه، در تقویم دانشگاهی کشور، مورد توجه
و حایز اهمیت بوده است؛ زیرا در این ایام، آزمون کارشناسی ارشد
دانشگاه های سراسری یا به عبارتی دولتی ایران، برگزار می شود.
در سال های اخیر، شاهد موج گرایش دانشجویان مقطع کارشناسی یا به قول خودمان لیسانس، به تحصیل در مقاطع بالاتر – کارشناسی ارشد و
دکتری – بوده ایم؛ به نحوی که امروزه؛ رقابت علمی، از کنکور سراسری برای ورود به دانشگاه ها و مراکز آموزشی عالی، به سمت کنکورهای
کارشناسی ارشد و دکتری معطوف شده است.
از آن جا که در این روزها در حال و هوای کنکور کارشناسی ارشد هستیم و در بسیاری از خوابگاه های دانشجویی، فضا، فضای درس خوانی است،
مناسب دیدیم در این شماره، سری به این مقوله زده، گزارشی در این زمینه تهیه کنیم.
در این میان، صحبت های دانشجویان، در عین جالب بودن برای شما خوانندگان، دربردارنده نکاتی است که حداقل به یک بار خواندنش می ارزد.
در پایان، طی گفت وگویی با نفر هشتم کنکور ارشد سال قبل، به برخی نکاتی مهم آموزشی جهت، آمادگی هر چه بهتر در این آزمون نفس گیر،
اشاره شده است که قطعاً خالی از لطف نخواهد بود.
خودمان را فریب ندهیم!
سعید محمدی، دانشجوی ترم 7 رشته حقوق دانشگاه قم است. او که به گفته خودش، از سال گذشته، به تدریج خود را برای
آزمون کارشناسی ارشد آماده کرده است، درباره میزان آمادگی اش می گوید: در سال اولی که وارد دانشگاه شدم، دقیقاً
نمی دانستم که آیا می خواهم پس از دوره لیسانس، در مقاطع بالاتر؛ ادامه تحصیل بدهم یا نه؛ اما از ترم 3 و 4 به بعد، علاقه
خود را برای ادامه تحصیل در گرایش حقوق خصوصی یافتم و از آن زمان، برنامه نسبتاً خوبی را طراحی کردم و الان که در
آستانه کنکور ارشد هستم، تا حدود زیادی می دانم که موفقیت من حتمی است؛ زیرا زیاد کار کرده ام؛ البته امیدوارم!
وی هدف خود را از ادامه تحصیل، این گونه بیان می کند: این که امروزه از بعضی ها می شنویم که هدف من پیدا کردن شغل و
امکانات بهتر نیست، به نظر من، یک دروغ بزرگ است؛ زیرا اکثریت قریب به اتفاق بچه ها، ادامه تحصیل را برای یافتن شغل
بهتر و مناسب تر و به تبع آن، درآمد بیشتر می خواهند؛ حتی کسانی هم که با علاقه زیاد، کار خود را در مقطع دکتری و به
صورت تخصصی ادامه می دهند، اغلب به دنبال احراز درجه استادی در رشته خود و تدریس در دانشگاه هستند؛ هر چند
قبول دارم که درصد بسیار کمی از دانشجویان هستند که درس را برای درس و نه برای مدرک آن می خوانند؛ تازه، خود این
افراد هم از شغل و جایگاه بهتر در جامعه، بدشان نمی آید! با این توضیحات، هدف من هم پیدا کردن شغلی بهتر همراه با
تحصیلات عالی است.
لیسانس بهتر است یا فوق لیسانس؟
علی پهلوانی، دانشجوی سال آخر رشته مهندسی عمران دانشگاه علم و صنعت تهران است. او در پاسخ به سؤالات ما گفت: به
نظر من، در شرایطی که در کشور ما، روز به روز بر تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی اضافه می شود و علاوه بر آن، بر
مشتاقان ورود به مقاطع فوق لیسانس و دکتری اضافه می شود، صِرف داشتن یک مدرک – مهندسی عمران یا مهندسی برق-
تضمین نمی کند که کسی با گرفتن کارشناسی ارشد یا دکترای این رشته، حتماً شغل و جایگاه مناسبی پیدا کند. من کسی را
می شناسم که در همین رشته خودمان – عمران – مدرک کارشناسی ارشد خود را هم گرفته؛ اما 2 سال است که نتوانسته
شغل مناسب خود را پیدا کند و کسی بوده که پس از گرفتن لیسانس و سپری کردن دوره خدمت، توانسته در یکی از
شرکت های معتبر دولتی استخدام رسمی شود.
یک انتقاد کاملاً جدی
ابراهیم زرنشان، فارغ التحصیل مقطع کارشناسی رشته مترجمی زبان انگلیسی از دانشگاه پیام نور ساوه است. او نیز به
شدت، خود را برای کنکور آماده کرده است. صحبت های او با یک انتقاد شروع شد: به نظر من، روش فعلی آزمون کنکور – چه
برای ورود به دانشگاه و چه برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر – نادرست و ناکارآمد است. با این وضعیت، بسیاری از
کسانی که واقعاً دارای استعدادهای نهفته ای هستند، از ورود به دانشگاه یا تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری،
محروم می مانند و در عوض، برخی از دانشجویانی که صرفاً به یک سری محفوظات متکی هستند، شانس بیشتری دارند. این
مسئله، به ویژه در رشته های علوم انسانی، بغرنج تر است. در حالی که هدف از ادامه تحصیل، این است که افراد مستعد و
علاقه مند، بتوانند ضمن گسترده تر کردن دایره آگاهی های علمی و تخصصی خود، افرادی کارآمد و مفید برای کشور باشند.
امان از این مدرک گرایی!
امروزه دیگر همگان بر این نکته اتفاق نظر دارند که نمره گرایی و مدرک گرایی، بزرگ ترین معضل نظام آموزشی ایران
محسوب می شود. داوود بندی، دانشجوی تربیت معلم سبزوار نیز در صحبت های خود، به این مسئله اشاره می کند و
می افزاید: مسئله مدرک گرایی، باعث شده که در برنامه ریزی های آموزشی، کشور، به این نگاه کنند که فلانی چه مدرکی دارد
و یا این که مدرکش را از کدام دانشگاه گرفته است؛ اما به این موضوع توجه نمی شود که آیا دانشجویی که 4 سال، درس
خوانده و به اصطلاح، کارشناس شده، به معنای واقعی مهارت یافته است و می تواند دردی از دردهای جامعه ما را حل کند؟
این معضل مدرک گرایی که اکثر دانشجویان با آن روبه رو هستند، از یک طرف، به اساس آموزش و کیفیت آن لطمه وارد
آورده است و از طرف دیگر، تا حدودی باعث بی اعتمادی جامعه به علم آموزی دانشجویان شده است.
یک آمار جالب توجه
وی آمار جالبی هم در اختیارمان گذاشت مبنی بر این که هم اکنون، رقابت از کنکور سراسری ورود به دانشگاه، به سمت
کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری معطوف شده است. تنها در سال 83، حدود 10 هزار نفر در کنکور کارشناسی ارشد
مهندسی عمران، حدود 12 هزار نفر در رشته حقوق و مدیریت و بیش از 10 هزار نفر هم در رشته ادبیات شرکت کرده بودند
که از این تعداد، قبول شدگان، بسیار کم بودند. این مسئله، فشردگی شدید رقابت در مقاطع تحصیلی بالاتر دانشگاه ها را نشان
می دهد که خوشبختانه در سال های اخیر، رشته های کارشناسی ارشد و دکترای زیادی در کشور ایجاد شده؛ اما مسئولان،
باید به فکر اشتغال زایی این فارغ التحصیلان هم باشند.
محصول جدید برای صادرات
خانم الف – حسینی، دانشجوی ترم آخر رشته ادبیات فارسی می گوید: اگر واقع بینانه به قضایا نگاه کنیم، در کشور ما آن قدر
لیسانسه در رشته های مختلف، مخصوصاً رشته های علوم انسانی و این اواخر هم رشته هایی چون مهندسی کشاورزی و
صنایع داریم که حتی می توانیم به کشورهای دیگر هم صادر کنیم! به همین خاطر، اکنون، دانشجویان، عطش زیادی برای
ورود به مقطع فوق لیسانس دارند و همین شور و اشتیاق فراوان باعث شده تا کار و کاسبی آموزشگاه های کنکور و بازار
کتاب های کمک آموزشی، رونق خاصی بگیرد و سالیانه، مبالغ زیادی به جیب این افراد برود.
من معتقدم که داشتن مدرک تحصیلی، نباید چندان محور و اصل قرار بگیرد؛ بلکه، مسئولان کشور باید به پژوهش های
دانشگاهی، ارزش و بها بدهند تا از این طریق، این پژوهش ها کم کم به سمت کاربردی تر شدن پیش بروند. من فکر می کنم که
مراد مقام معظم رهبری از بحث جنبش نرم افزاری، این بود که دانشگاه های ما به جای خواندن صِرف و بحث های نظری، باید
به محلی برای تولید علم و پژوهش تبدیل شوند.
****
وقتی حرف از کنکور و حال و هوای کنکور ارشد باشد، حیف است به سراغ یکی از افراد موفق در آزمون کارشناسی ارشد در
سال گذشته نرویم. این بار، فرصتی شد تا با آقای رضا ثقفی، نفر هشتم رشته فقه و مبانی حقوق، دقایقی هم کلام شده، و
نظرات او را هم در خصوص این مسائل، جویا شویم.
فقط 2 ماه وقت گذاشتم
این دانشجوی نمونه سال گذشته با بیان این که برای کنکور ارشد پارسال، به طور جدی تنها 2 ماه به طور کامل وقت گذاشته،
اظهار داشت: شخصاً معتقدم که نباید در زمان باقی مانده تا کنکور، دانشجویان به، خود فشار روانی زیادی وارد کنند؛ زیرا
کارشناسی ارشد، نقطه آخر، برای هیچ کس نیست و چه بسا افرادی که با مدرک لیسانس، هم شغل بهتری دارند و هم از سطح
دانش بالاتری هم برخوردارند. علاوه بر این، وقتی دانشجویان، از خواب و خوراک خود بزنند تا در کنکور قبول شوند، علاوه
بر این که این مسئله، آنها را مضطرب می کند، ممکن است بعد از مدتی، آنها را از درس خواندن، دل زده و مأیوس کند. توصیه
من به دانشجویان این است که با کمال آرامش، در روزهای باقیمانده تا کنکور، صرفاً به مرور درس ها بپردازند و خود را به
مشقت نیندازند. اگر هم قبول نشدند، به میزان قابل قبولی از آمادگی برای سال بعد رسیده اند که این، موفقیت کمی نیست.
تأثیر بالای زبان تخصصی در رتبه بندی کنکور
وی یکی از مهم ترین مشکلات متقاضیان مقاطع بالاتر تحصیلی دانشگاه را ضعف در یادگیری زبان انگلیسی یا زبان های
تخصصی عنوان کرد و گفت: متأسفانه، خود من هم پارسال چون وقت زیادی برای زبان نگذاشته بودم، در جلسه کنکور، تنها
25 درصد زدم؛ اما چون درس های دیگر را بالای 90 درصد زده بودم، رتبه خوبی آوردم؛ اما مطالعه خوب درس زبان، باعث
می شود که در مقطع ارشد و دکتری که تسلط کامل بر زبان، یکی از مهم ترین ضروریات است، لطمه ای به کار فرد وارد نگردد.
توکل به خدا فراموش نشود
او در خاتمه، توکل برخدا واعتماد به نفس را در گذر از کنکور، ضروری دانست و گفت: دانشجوی موفق، کسی است که از
همان اول شروع درسش در دانشگاه، با علاقه و ممارست، درس ها را بخواند و به مطالب گفته شده توسط استاد هم اکتفا نکند
و خودش در موضوعات مربوط، به تحقیق بپردازد. اگر این کار را کرد، در مقاطع بالاتر هم موفق است و می تواند در رشته
خودش صاحب نظر شود.
دوره های کارشناسی ارشد
عده ای از دانشجویان بعد
از مدرک لیسانس مدرک خود را به فوق لیسانس ارتقا میدهند . به علت ازدیاد
موسسات آموزشی در آمریکا انتخاب کردن کالج مورد نظر طبق هدف و علاقه ی شما
دشوار است. برای دانشجویان فوق لیسانس تجهیزات یا تحقیقاتی که در موسسه
مورد نظر ارائه میشود بسیار مهم هستند. زیرا تحقیقات مستقل Independent
Research برای مقطع فوق لیسانس ضروری می باشد.
چنین فاکتور هایی احتمالا
بهترین روش تعیین کیفیت یک دانشگاه یا دوره می باشد. لازم به ذکر است که
ممکن است دپارتمان مورد نظر ،پروفسور مورد نظر حیطه ی تحصیلی شما را نداشته
باشد.
اخذ مدرک فوق لیسانس
هر ساله بیش از 500000
دانشجو مدرک فوق لیسانس از دانشگاه های آمریکا دریافت می کنند . تنوع مدارک
فوق لیسانس در امریکا بسیار زیاد است ولی اصولا دو مدرک اصلی ) M.A.
Master’s of Arts (و M.S. Master’s of ) (Science اراده می شوند . بقیه ی
مدارک معمول شامل مدرک M.B.A. (master’s of business administration) ،
M.F.A. Master’s of fine Arts ) ) قانون (L.L.M) ، M.S.W. (Master’s of
social work ) و تخصص در آموزش ( Ed.S).دانشجویان عموما بین دو تا سه سال
برای مدرک فوق لیسانس آموزش می بینند، هرچند اتمام مدرک در طول یکسال نیز
مقدور میباشد. به طور عمومی دانشجویان فوق لیسانس نیاز به تکمیل شش تا هشت
واحد پیشرفته دارند. علاوه بر پایان نامه ای که باید تحویل دهند . بعضی از
دوره های فوق لیسانس موقعیت کار فقط برای کسب تجربه و آشنایی را نیز ارائه
می نمایند .
تفاوت مدرک فوق لیسانس از
مدرک لیسانس در تحویل کارهای مربوطه است . در مدرک فوق لیسانس احتمالا همه
ی تحویل کارها مربوط به حوزه ی دوره ی مورد نظر می باشد شما نیازمند به
گذراندن تعدادی از واحدها به صورت اجباری میباشید ولی ممکن است حق انتخاب
واحدهای اختیاری بیشتری از دوره ی لیسانس داشته باشید.
تنها 3 درصد از امریکایی
ها مدرک فوق لیسانس کسب می کنند بنابراین شما با دریافت مدرک فوق لیسانس
شانس بالایی برای ماندن در آمریکا را در خواهید داشت.
مدارک کارشناسی ارشد در آمریکا در مجموع دو نوع مدرک فوق لیسانس در آمریکا وجود دارد.
مدارک حرفه ای
(Professional Degrees) و مدارک تحقیقی(Research Degrees). با توجه به رشته
تحصیلی مدارک ممکن است نامهای مختلفی داشته باشند. به عنوان مثال در رشته
های مهندسی ممکن است Master of Engineering یا Master of Science in
Engineering باشند. مدارک تحقیقی همه تحت یک نام Master of Science ارائه
می شوند. این دو مدرک چند تفاوت اساسی دارند:
1. پیش‌نیازها:
برای مدارک حرفه ای دانشجویان احتیاج به نوشتن تز یا مقاله پژوهشی ندارند و
کار اصلی دوره ِروی گذراندن معمولا 30 واحد درسی و تمام کردن یک یا دو
پروژه است. در مدارک تحقیقی دانشجویان نیاز دارند تا یک پایان نامه
تحقیقاتی را ارائه دهند و معمولا باید یک مقاله تحقیقاتی را نیز به چاپ
برسانند و تعداد واحد درسی کمتری را بگذرانند.
2. مدت زمان دوره تحصیلی:
مدارک حرفه‌ای اغلب دوره های یک ساله دارند و مدارک تحقیقی دو ساله هستند
که دانشجویان سال اول را بیشتر با کلاسها و سال دوم را با تحقیق می
گذرانند.
3. کمکهای مالی:
مدارک حرفه‌ای بیشتر به عنوان یک سرمایه‌گذاری برای ارتقا موقعیت کاری
دیده شده و کمکهای مالی کمتری دریافت میکنند (یا اصلا دریافت نمیکنند).
کمکهای مالی دانشجویان عموما از بودجه تحقیقاتی میاید که استاد مربوطه برای
یک موضوع خاص از دولت می گیرد. به علت اینکه مدارک حرفه ای کار تحقیقی
انجام نمی دهند امکان برخورداری از این بودجه‌ها هم برای دانشجویان متقاضی
مدارک حرفه‌ای فراهم نیست. ممکن است در حالت‌های خاص بخشی از شهریه به
دانشجو بخشیده شود.
4. پذیرش :
چون به این علت که خود دانشجو معمولا باید هزینه تحصیل مدارک حرفه ای را
متقبل شود پذیرش گرفتن از این مدارک راحت تر از نوع تحقیقی آن است. علاوه
بر این خیلی از دانشگاهها مدارک تحقیقی فوق لیسانس را فقط به صورت پیوسته
با مدرک دکترا ارائه می کنند. اگر دانشجو نمره های خیلی خوبی نداشته باشد و
از نظر مالی تنها یک سال شهریه دادن برایش ممکن است این نوع مدارک حرفه‌ای
می توانند گزینه خوبی باشند.
5. ارزش و اعتبار:
هردو مدرک در آمریکا دارای ارزش و اعتبار یکسانی هستند و دانشگاه‌های طراز
اول از هردو مدرک ارائه می کنند. تفاوت این دو مدرک نه در اعتبار آنها
بلکه در نوع دانشجویانی است که می پذیرند. دانشجویان مدارک حرفه ای بیشتر
جذب بازار کار میشوند اما دانشجویان با مدرک تحقیقاتی بیشتر علاقمند به
تحقیق و یا ادامه تحصیل در مقطع دکترا هستند.
