چگونه وصیت نامه بنویسیم؟
آداب وصیت
در
روایات آمده است که: هر كه در وقت مرگ وصيّتِ نيكو نكند علامت نقصان عقل و
مروّت او
است.[1] عرض كردند
چگونه وصيّت كند؟ فرمودند: چون نزديك وفات او شود مردم نزد او جمع شوند و
او بگويد:
« اللَّهُمَّ
فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ عَالِمَ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ
الرَّحْمَنَ
الرَّحِيمَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْهَدُ إِلَيْكَ فِي دَارِ الدُّنْيَا
أَنِّي أَشْهَدُ
أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ وَ أَنَّ
مُحَمَّداً عَبْدُكَ
وَ رَسُولُكَ وَ أَنَّ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَ أَنَّ النَّارَ حَقٌّ وَ أَنَّ
الْبَعْثَ
حَقٌّ وَ الْحِسَابَ حَقٌّ وَ الْقَدَرَ وَ الْمِيزَانَ حَقٌّ وَ أَنَّ
الدِّينَ كَمَا
وَصَفْتَ وَ أَنَّ الْإِسْلَامَ كَمَا شَرَعْتَ وَ أَنَّ الْقَوْلَ كَمَا
حَدَّثْتَ
وَ أَنَّ الْقُرْآنَ كَمَا أَنْزَلْتَ وَ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الْحَقُّ
الْمُبِينُ
جَزَى اللَّهُ مُحَمَّداً خَيْرَ الْجَزَاءِ وَ حَيَّا مُحَمَّداً وَ آلَ
مُحَمَّدٍ
بِالسَّلَامِ اللَّهُمَّ يَا عُدَّتِي عِنْدَ كُرْبَتِي وَ صَاحِبِي عِنْدَ
شِدَّتِي
وَ يَا وَلِيَّ نِعْمَتِي إِلَهِي وَ إِلَهَ آبَائِي لَا تَكِلْنِي إِلَى
نَفْسِي طَرْفَةَ
عَيْنٍ أَبَداً فَإِنَّكَ إِنْ تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي أَقْرُبْ مِنَ
الشَّرِّ وَ
أَبْعُدْ مِنَ الْخَيْرِ فَآنِسْ فِي الْقَبْرِ وَحْشَتِي وَ اجْعَلْ لِي
عَهْداً يَوْمَ
أَلْقَاكَ مَنْشُوراً ».[2]سپس
وصیت وحاجات خود را بیان کند.
متن وصیت نامه:
در این قسمت برای نمونه آنچه که باید در وصیت نامه نوشته شود
را می آوریم[3]:
بسم الله الرحمن الرحیم
اینجانب ……………………. فرزند …………. به
شماره شناسنامه ……………. صادره از ……….. ساکن
……………………….
پس از اقرار به یگانگی ووحدانیت خداوند متعال ونبوت تمام
پیامبران وخاتمیت حضرت محمد (ص) وامامت امامان دوازده گانه وعصمت وولایت
چهارده
معصوم علیهم السلام وسایر عقاید دین اسلام- اصول وفروع آن- ، در حال صحت
وسلامت
،بااختیار ورضایت وبدون اکراه واجبار وبا حواس کامل وصایای خود را به شرح
ذیل
مرقوم می دارم:
1-
وصی،
ناظر وقَیِّم[4]
را به شرح ذیل معرفی می کنم وامیدوارم طبق قوانین شرع ورعایت مصالح ورضایت
الهی
عمل نمایند:
الف)وصی: جناب آقای ………………..فرزند …………..
به شماره شناسنامه ………….. صادره از ……….. .
ب)ناظر: جناب آقای ………………..فرزند …………..
به شماره شناسنامه ………….. صادره از ……….. .
ج)قیم اطفال:
جناب آقای ………………..فرزند ………….. به شماره شناسنامه
………….. صادره از ……….. .
2-
توصیه
هایی در مورد کفن ودفن ومراسمات:
محل دفن ……………………… نحوه دفن
……………. چگونگی سنگ قبر …………. هزینه………. و… .
غسل وکفن ونماز میت وسایر اعمال تجهیز: نحوه آن
………………………..
هزینه ها…………………. .
مراسمات سوگواری(ختم،سوم،هفت،چهلم،سالگرد و…): نحوه آن
……………………… هزینه ها………….. .
سایرخیرات وبرنامه ها
…………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………….
.
3-
نام
همسر
وفرزندان بنده به شرح ذیل می باشد:
نام همسر یا همسران: (نام ونام خانوادگی، نام پدر، شماره
شناسنامه وسایر توضیحات)
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
نام
فرزند یا فرزندان: (نام ونام خانوادگی، نام پدر، شماره
شناسنامه وسایر توضیحات)
…………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………….
4-
اموال
ودارایی
های بنده به شرح ذیل می باشد:
{خانه، اتومبیل ووسایل نقلیه،حسابهای بانکی،زمین وسایر اموال
ودارایی ها با ذکر مشخصات دقیق اعم از اموال منقول(قابل
جابجایی) وغیر منقول(غیرقابل
جابجایی مثل خانه)}
………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………….
5-
امانت
هایی
که دیگران نزد من دارند(اعم از پول، اموال، اشیاء و…) وباید به
صاحبانشان
برگردانده شود باذکر دقیق مشخصات آن وصاحبانشان بدین قرار است:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
6-
امانت
هایی
که بنده نزد دیگران دارم باذکر دقیق مشخصات آن وچگونگی دریافت آنها:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
7-
مطالبات
بنده
از دیگران واسامی بدهکاران به همراه سایر توضیحات:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
8-
بدهی
ها
ودیونی که بنده باید به طلبکاران بپردازم:
(مهریه همسر نیز جزء بدهی ها می باشد.)
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
9-
واجبات
عبادی
که بر ذمه ی من است وباید برای آنها اجیر گرفته شود:
الف)نمازها(نمازهای یومیه، آیات، نذر، عهد، قسم) باذکر تعداد
ونحوه آن وسایر توضیحات:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
ب)روزه
ها(قضای ماه مبارک رمضان،عهد، نذر، کفاره) باذکر تعداد
ونحوه آن وسایر توضیحات:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
ج)حج
واجب باذکر نحوه آن وسایر توضیحات:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
10-
واجبات
مالی
که باید پرداخت شود (خمس، زکات، کفارات، ردّ مظالم، دیه، جریمه، نذر، عهد،
قسم و…):
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
11-
مقدار
مالی
که در امور خیریه مصرف شود(قرائت قرآن،روضه خوانی،فقرا،ایتام،کمک به ساخت
مسجدوحوزه علمیه وبیمارستان ومدرسه و…) به همراه توضیحات:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
12-
حق
الزحمه
واجرت وصی ،ناظر وقیم به شرح زیراست:
وصی …………………………………………….
ناظر ……………………………………………..
قیم ………………………………………………
13-
به
افراد نامبرده در ذیل (فرزند،پدر،مادرو…) غیر از سهم الارث، اموالی به
شرح ذیل
تعلق گیرد:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
14-
اموال
زیر
به اشخاصی که ارث نمی برند تعلق گیرد با توضیحات آن:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
15-
اموال
واشیاء
زیر در امور عام المنفعه ومعینی که برای آنها مشخص می کنم مصرف شود( مثل
وقف کردن خانه برای دارالقرآن و…)
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
16-
نظر
بنده
درمورد اهداء اعضای بدنم پس از مرگم این است که
……………………………………
.
17-
محدوده
اختیارات ووظایف هر کدام از وصی ، ناظر وقیم پس از فوتم بدین شرح است:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
در
پایان از همه ی کسانی که حقی بر من داشته ودارند ونتوانسته
ام یا فراموش کرده ام که حقوقشان را ادا کنم طلب بخشش وعفو دارم . از همه ی
اقوام
ودوستان وآشنایان وهمکاران وهمسایگان طلب مغفرت ودعای خیر دارم .
توصیه های معنوی، تجربیات وسایر سفارشات:
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
«فَمَنْ
بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى
الَّذينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ »[5]
پس هر كس آن [وصيت] را بعد از شنيدنش تغيير دهد، گناهش تنها بر
[گردن] كسانى است كه آن را تغيير مىدهند. آرى، خدا شنواى داناست.
این وصیت نامه در تاریخ
/ / هجری شمسی برابر با / / هجری قمری با اطلاع وصی، ناظر، قیم
وشهود وبا
رضایت، سلامت کامل وهشیاری اینجانب و با خط
…………………………. نوشته
و تنظیم شد و در دفتر اسناد رسمی شماره ……………………….. به
ثبت
رسید.
نام کامل وامضاء واثر انگشت وصیت کننده
اسامی وامضاء شهود:
1)……………………………………………………
2)……………………………………………………
نام وامضاء
وصی:…………………………………………………………….
نام وامضاء ناظر:
………………………………………………………
نام وامضاء کاتب ونویسنده:
……………………………………………. نام وامضاء قیم:
………………………………………………………..
سایر توضیحات:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
نمونه
بالا نمونه ای است از یک وصیت نامه کاملا شرعی وقانونی
که با رعایت احکام وقوانین در نوشتن جزئیات آن ، لازم الاجراء است و در
انجام
کارهای میت وتقسیم ارث ابهامی باقی نمی ماند. برخی از بندهای این وصیت نامه
برای
همه پیش نمی آید که می توان آنها را حذف نمود مثلا بند شماره 5 و6 وبا کم
وزیاد کردن برخی قسمت های آن ، هر کسی
می تواند طبق نمونه بالا وصیت نامه خود را تنظیم کند.
[1] : وَ قَالَ رسول الله ص مَنْ لَمْ يُحْسِنْ
وَصِيَّتَهُ عِنْدَ الْمَوْتِ كَانَ نَقْصاً فِي مُرُوَّتِهِ وَ عَقْلِهِ /
مكارم
الأخلاق، ص: 363
[2] : وسائلالشيعة ج 19ص260/ باب استحباب
الوصية بالمأثور
[3] : برگرفته از کتاب وصیت نامه /یوسف
اسد زاده / ص 23
[4] : وصی: اجراکننده وصیت / ناظر: فردی
که بر انجام وصیت، نظارت می کند / قیم: فردی که امور اطفال میت را به عهده
دارد.
[5] : بقره آیه 181
[ ] [ ] [ ]
شما زحمت نکش
به
مناسبت رحلت پیامبر اکرم(ص) به سفارشهای ایشان به ابوذر(ره) مراجعه کردم.
بسیار بسیار زیبا بود و پر از کلمات تأثیرگذار. لیکن بنده این کلام را
انتخاب نمودم که می فرمایند: یَا
ابا ذر! إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَمْ یُوحِ إِلَیَّ أَنْ
أَجْمَعَ الْمَالَ، وَ لَکِنْ أَوْحَى إِلَیَّ أَنْ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ
رَبِّکَ وَ کُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ، وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّى یَأْتِیَکَ
الْیَقِینُ. (بحار/ج74/ص80)
«اى
ابوذر؛ خداوند متعال به من وحى نفرموده که مال گرد آورم و لکن وحى فرموده
که: خداوند خود را تسبیح گوى و از ساجدین باش و چندان خدا را عبادت کن تا
به مقام یقین نایل آیى.»
واقعاً
ما یادمان می رود برای چی آمده ایم در این عالم؛ پاک یادمان می رود. الان
برنامه یک روز و یک هفته نه، برنامه پنج ساله و بیست ساله ما برای زندگی
چیست؟ آن هدف اصلی ای که دنبالش هستیم چیست؟ یکی خانه می خواهد، یکی مدرک
دکتری می خواهد، یکی اصلاً هدف ندارد و فقط برایش مهم این است که آخر ماه
حقوقی و پولی داشته باشد برای اینکه زن و بچه گرسنه نمانند و … . بابا!
ما اصلاً برای این چیزها اینجا نیستیم. ما آمده ایم اینجا مسبِّح باشیم،
حامد باشیم، ساجد باشیم. شأن ما خیلی بالاتر از این حرفهاست. مثل اینکه
والدین و دولت کلّی هزینه کنند برای جوانی که برود درس بخواند بعد او برود
دنبال خودشگذرانی یا حتّی مشغول کار و تجارت شود. هرچقدر هم پول درآورد به
درد نمی خورد و ارزشی ندارد چرا که نتوانسته آن هدفی که مأمور رسیدن به آن
بوده است را تأمین کند. واقعاً این ژاپنی ها و آمریکایی ها چقدر ابلهند.
اینقدر پول و هزینه صرف می کنند که ببینند در مریخ آب هست یا نه! بابا! تو
از همین امکانات حیاتی که در زمین هست چه استفاده ای کردی که دنبال آب و
غذا در مریخ می گردی؟! همچنان که آن پدر ومادری که خودشان را از صبح تا شب
می کشند تا بچه شان همه امکانات را داشته باشد اشتباه می کنند چرا که نمی
دانند هدف از همه این تلاشها چیست و اگر می دانستند اول خودشان به سوی آن
حرکت می کردند.
سروران
گرامی بنده با استناد به قرآن و روایات از شما تشکر می کنم بابت همه
زحماتی که برای آبادانی زمین و تولید ثروت و تأمین رزق فرزندانتان می کشید و
عرض می کنم که خداوند خودشان خیلی بهتر این کارها را بلدند و انجام داده
اند و می دهند و خواهند داد، لطفا شما دیگر زحمت نکشید. شما همان کاری را انجام دهید که خداوند از شما خواسته اند. همان کاری که جز از شما برنمی آید. «عبادت»، «خودسازی»، «پرستش». ماخلقت الجنّ و الأنس الّا لیعبدون.
شما نمی خواهد اینقدر غصه خدمت به مردم یا زن و بچه تان را داشته باشید،
زحمت نکشید، خداوند خیلی بهتر از شما بلد است، شما خودتان را بسازید، سجده
کنید، تسبیح بگویید. دو دقیقه قرار بگیریم سر سجاده مان و با خدایمان حرف
بزنیم. این آن چیزی است که فقط از من و شما برمی آید و سودش هم البته فقط
به خودمان می رسد و خداوند بی نیاز از هرچیزی است. کمال انسان با اختیار و
انتخاب خودش حاصل می شود و لذا این بار بردوش خود او قرار گرفته است و هیچ
هیچ هیچ راه دیگری هم ندارد.
پی
نوشت: دیگر فکر نکنم نیاز به گفتن باشد که انسان مؤمن عابد قطعاً وظیفه
خود و از مصادیق عبادت می داند که کار کند، علم بیاموزد، رزق زن و فرزند را
تحصیل کند و … . لیکن اینها را کار اصلی خود نمی داند. کار اصلی او فقط
یک چیز است: «بندگی»؛ و اینها هم فقط از این حیث که مصداق بندگی هستند ارزش
دارند.
