توانایی های فرزندمان
جربه ی اولین دیدار فرزند ،خاطره ایست که هیچگاه از یاد نمی رود ، وقتی نوزادی کوچک ، با حداقل توانایی را در آغوشمان می گذارند ،فکر اینکه روزی
جوانی تنومند و توانمند خواهد شد، بسیار دور از ذهن است اما واقعیت این
است که به سرعت روز ها خواهند گذشت و او رشد خواهد کرد وبزرگ و بزرگ تر
خواهد شد و در تمام این سال ها در هر سنی ،ویژگی خاص خود را خواهد داشت .
آکاایران,نوزادی,تجربه,جوان,حداقل,نوزاد,فرزند,تجربه,خاص,هیچگاه,ذهن,واقعیت,سرعت,گذارند,موفق
با شناخت این ویژگی ها از نوزادی تا کودکی و نوجوانی
و جوانی ، والدی آگاه در کنارشان باشیم تا آن ها را بفهمیم و کمک شان کنیم
. این مقاله شما را با ویژگی های رشد در دوران اولیه ی رشد آشنا می کند.
***
در روند رشد کودک گرفتن ، دستکاری کردن ، لمس کردن و مداخله در کارهای مختلفی مانند غذاخوردن از اهمیت خاصی برخوردار است.
در
چنگ زدن اولیه کودک شی را با کف دست گرفته می فشارد و به زودی آن را در کف
دست و نزدیک به انگشت شست می گذارد و در نهایت از انگشت شست و سایر
انگشتان مثل گاز انبر برای گرفتن آن استفاده می کند. در ابتدا نزدیک شدن
دست به شیء با دقت کم یا بدون دقت است. کودک سعی می کنند دست خود را دراز
کند و از بالا ، روی آن قرار دهد. بعداً ممکن است برای دسترسی به اشیا از
هر دو دست استفاده کند. زیرا خطا با یک دست ممکن است آنها را به طرف دست
دیگر هل دهد. لذا طفل می تواند شی را بین دو دست خود بفشارد. در حدود سن ده
ماهگی طفل می تواند پیوسته و به طور مستقیم یک دست خود را به شی نزدیک
کرده و آن را بگیرد.
در طی سال اول زندگی ، کودک سه نوع دسترسی را انجام می دهد:
1. حرکات پیش از دسترسی (تولد تا 4 ماهگی)
2. دسترسی هدایت شده بینایی (4 تا 8 ماهگی)
3. دسترسی فراخوانده شده بینایی (9 ماهگی به بعد)
حرکات پیش از دسترسی
نوزادان
در این سن، حرکات هماهنگی دست و چشم را انجام می دهند. نوزادان می توانند
به طرف اشیا دست دراز کنند و حرکات گرفتن را انجام دهند.گرچه تماس واقعی
با شی اتفاقی و تصادفی می باشد، این گونه حرکات باز کردن مفصل های دست را
حرکات پیش از دسترسی نامیده اند. اشیایی که در حال حرکت هستند بهتر از اشیا
ساکن باعث بروز حرکات پیش از دسترسی می شوند. از طرف دیگر وقتی نوزاد نگاه
خود را روی شی نگه می دارد ، بیشتر حرکت چنگ زدن را تکرار می کند.
دسترسی هدایت شده بینایی
موقعی
که کودک به سن 4 ماهگی می رسد امکان موفقیت او در حرکت دسترسی و گرفتن
اشیا تا اندازه زیادی افزایش می یابد. در فاصله بین 4 تا 7 ماهگی، کودکان
به طور فزاینده ای از بینایی خود برای هدایت دست ها به طرف شی مورد نظر
استفاده می کنند. آنها معمولاً قبل از تماس با آن چندین اصلاح در حرکت دست
خود انجام می دهند.
موقعی که به آنها اجازه داده نشود تا
دست های خود را ببینند، عمل دست زدن آن متوقف می شود. کودک از بینایی خود
برای هدایت دست به طرف شی بهره مند می شود. علاوه بر این، کودکان
در سن 4 ماهگی متناسب با مکان و نحوه نزدیک شدن به شی مورد نظر به دست های
خود شکل می دهند. دسترسی با هدایت بینایی در حدود هفت ماهگی کاملاً جا می
افتد.
دسترسی فراخوانده شده بعدی
در
اواخر سال اول زندگی، بخش ابتدایی دسترسی طفل به قدری دقیق می شود که نیاز
به اصلاح دست خود نخواهد داشت و چنانچه نیازی به آن باشد، بسیار جزیی است.
کودک در این موقع دیگر نیازی به دیدن دست های خود در اجرای موفقیت آمیز
دست زدن به شی ندارد. یعنی این که توجه کمتری به دست برای اجرای حرکت لازم
است.
در پایان سال اول، پیشرفت بیشتری در دست زدن به اشیا پیدا می
شود. طفل به سرعت نحوه شکل دادن با دست خود را یاد می گیرد و شکل دست او با
توجه به شی به مراتب مناسب تر از گذشته می شود.
کودکان
از 4 تا 6 سالگی دسترسی فراخوانده بینایی را با کمترین بازخورد بینایی
انجام می دهند. مهارت های دسترسی با توجه به سن و با تمرین تغییر می کند.
مهارت هایی که مستلزم هماهنگی چشم و دست بوده در کودکان بزرگتر با تمرین افزایش می یابد، به خصوص اگر همراه با فعالیت های پیچیده باشد. تمریناتی مثل بازی ویدیویی در کودکان
بزرگتر (4 تا 6 سالگی) موجب افزایش سرعت تصمیم گیری در خصوص تغییرات سرعت و
جهت حرکات دست می شود. و کودک دیگر نیازی به نگاه کردن به دستان خود
ندارد.
توانایی کودکان
رشد توانایی کودکان با استفاده از بازی
آزمایش بوهای گوناگون
انواع گوناگونی از بوها، هم در درون منزل و هم در بیرون از آن وجود
دارد. این فعالیت فرصتی را برای کودک پدید می آورد تا شامه ی خود را فعال
سازد، هم چنین کشف نماید که چه تعداد بو را می تواند در داخل و بیرون از
منزل تشخیص دهد. این فعالیت هم چنین میزان آگاهی کودک را از تنوع بوها در
محیط اطرافش افزایش می دهد. و تشخیص و تیزی در حواس او را تقویت می کند .
روش اجرا
۱- با کودکتان در منزل قدم بزنید و از او بخواهید تا شامه اش را به کار گیرد و هر زمان که چیزی را بو کرد به شما اطلاع دهد.
۲- سعی کنید هر یک از بوها را با کودک مورد شناسایی قرار دهید. سپس با هم دیگر درباره ی هر کدام از بوهای فوق گفت و گو کنید.
۳- همین فعالیت را در بیرون از منزل تکرار کنید.
۴- با کودکتان درباره ی هر کدام از بوها گفت و گو کنید و بوهای داخل منزل را با بوهای بیرون از منزل مورد مقایسه قرار دهید.
توصیه های برای انجام پیش رفته تر این بازی
حساسیت نسبت به بوها می تواند خسته کننده شود. به عبارت دیگر شامه ی ما
خسته شود. این مسئله می تواند در هنگام قدم زدن اتفاق بیفتد. راجع به این
مسئله صحبت کنید. برخی بوها، از بوهای دیگر دوام بیش تری دارند. به عبارت
دیگر بویشان بیش تر باقی می ماند. یک گل، برای مثال گل قاصدک یا گل یاس در
دستتان قرار دهید و دستتان را به حالت مشت نگه دارید. پس از گذشت چند
دقیقه، مشتتان را باز کنید و گل را بردارید. ملاحظه کنید چه مدت زمانی بوی
آن گل در دستتان باقی خواهد
ماند؟از کودکان بخواهید تا حدس بزنند که چه کسی می تواند پشت در باشد و علت
مراجعه او و کارش چه می تواند باشد . او در این بازی با نقش ها و کارکرد
آنها آشنا می شود.
بازی گوش کردن
سه چیز (شیء) را انتخاب کرده و آن ها را روی میز قرار دهید. برای مثال یک کتاب، یک زنگ، یک اسباب بازی
سه کودک را انتخاب کنید تا هر کدام از آن ها یک شیء را بردارد.
بپرسید کتاب کجاست؟ کودکی که آن را انتخاب کرده، بایستی پاسخ دهد، آن این جاست.
بپرسید زنگ کجاست؟ کودکی که آن را انتخاب کرده بایستی پاسخ دهد، آن این جاست.
بپرسید اسباب بازی کجاست؟ کودکی که آن را انتخاب کرده بایستی پاسخ دهد، آن این جاست.
این توالی را چند بار تکرار کنید، سپس بازی را آغاز کنید.
سؤالاتی را با آهنگ صدایی متفاوت (با صدایی بلند، با صدایی آهسته، به صورت پچ پچ، با صدایی تودماغی) بپرسید.
کودکان از این بازی لذت خواهند برد و طریقه های دیگر برای تغییر صدای
خود در نظر خواهد گرفت. این بازی خلاقیت را در کودک تقویت می کند و یاد می
گیرد که به طرق دیگری نیز می توان با دیگران ارتباط برقرار کرد و صحبت نمود
.
بازی زنگِ در
کودکان را به صورت دایره شکل دور هم بنشانید و شعر زیر را برایشان بخوانید:
«دینگ، دانگ، دینگ، دانگ چه کسی در می زنه؟ دینگ، دانگ، دینگ، دانگ . چه کسی پشت دره؟
از کودکان بخواهید تا حدس بزنند که چه کسی می تواند پشت در باشد و علت
مراجعه او و کارش چه می تواند باشد . او در این بازی با نقش ها و کارکرد
آنها آشنا می شود.
موزه ی کوچک
وسایل مورد نیاز
جعبه ی بزرگ مقوایی خالی، ۲۴ جعبه کوچک هم اندازه
مجموعه ای از اشیایی که مورد علاقه ی شما و کودکتان باشد، از قبیل: سنگ ها، بذرها، چرم، صدف ها، پوست درخت و غیره.
روش اجرا
۱- جعبه های مقوایی مربع شکل هم اندازه تهیه کنید و درپوش جعبه ها را با قیچی ببرید و آن ها را کنار هم قرار دهید.
۲- برای استحکام بیش تر جعبه ها، آن ها را با استفاده از یک ماشین دوخت به هم منگنه کنید.
۳- وقتی که جعبه ها به هم منگنه شدند و به شکل یک جعبه ی بزرگ به طبقات
مختلف درآمد، جاهای خالی را با استفاده از نمونه هایی که جمع آوری کرده
اید، پر کنید.
۴- نمونه ها را برچسب گذاری کنید، برچسب ها می تواند نام نمونه هایی باشد که جمع آوری کرده اید.
۵- با کودکتان درباره ی این اقلام صحبت کنید. سپس به آن ها اجازه دهید
برای اکتشاف و یادگیری از این موزه ی کوچک دیدن کنند. بطری های پلاستیکی
شفاف برای نگه داری چیزهای شکستنی ظریف مناسب هستند. برگ درختان را می
توانید در داخل یک کتاب قطور، صاف و خشک کنید و با استفاده از یک ورق نازک
نایلونی (سلفن) روی آن را بپوشانید. اشیای این موزه را می توان به روش های
مختلف از قبیل رنگ، بافت یا شکل آن ها دسته بندی و طبقه بندی کنید. سپس
کودکان را در فرآیند شناسایی اشیا با استفاده از کتاب های علوم و کتاب های
راهنمای دیگر سرگرم کنید.
