اختلالات خواب

• دانش خواب و رویا
  • چرا مى خوابیم؟
  • درک خواب رم
  • هنگامى که رویا به کابوس تبدیل مى شود
  • انواع اختلالات خواب
    • نشانگان خوردن شبانه
    • نارکولپسى (حمله خواب)
    • توقف تنفس هنگام خواب

دانش خواب و رویا

پستانداران مى خوابند، پرندگان مى خوابند، حتى ماهى ها، خزندگان و
حشرات نیز مى خوابند. خواب براى جانداران ضرورى تر از غذا است و انسان در
حدود یک سوم از عمرش را در خواب
مى گذراند. چرا نیاز داریم که مدتى چنین طولانى را در بى خبرى سپرى کنیم؟ و
اگر نخوابیم چه اتفاقى خواهد افتاد؟ در این جا سرى مى زنیم به دنیاى عجیب خواب عمیق، خواب سطحى، رویا و تمام جنبه هاى دیگر یک خواب شبانه خوب (یا بد)

نکته این است که خواب فعالیتى نیست که به انتخاب و سلیقه ما باشد طبیعت
خواب را بر ما تحمیل مى کند و حتى اگر پلک هم نداشتیم باز هم به خواب مى
رفتیم. بیشتر ما اگر حتى یک شب هم بى خوابى بکشیم دچار تمام دشوارى هایى
خواهیم شد که نزدیک بود لیندبرگ را از پاى درآورند. بدون خواب خلق ما تنگ و
افسرده مى شود، روابط اجتماعى مان آسیب مى بیند، سلامتى مان دچار اختلال
مى شود و خلاصه انجام هر عملى با دشوارى همراه خواهد بود. خواب براى زنده
ماندن مان مهم تر از غذاست. با این حال خواب حداکثر یک سوم زندگى ما را به
خود اختصاص مى دهد. بیشتر ما هنگام مردن بیشتر از ۲۵ سال از زندگى مان را
در سرزمین خواب و رویا به سر برده ایم

چرا لازم است که این همه مدت را در حالت بى خبرى به سر بریم؟ روشن است
که بدون نفس کشیدن، تولیدمثل کردن یا غذا خوردن، فواید خواب چندان آشکار
نخواهد بود.

چرا مى خوابیم؟

خواب رفتارى است که سابقه آن را مى توان در نردبان تکامل به خیلى دورها رساند. در تمام حیوانات خواب شامل قطع فعالیت فیزیکى و نقصان هوشیارى
حسى طى دوره هاى منظم در طول دوره هاى ۲۴ ساعته است. حیوانات دیگر _ حتى
مگس میوه- را هم مى توان با محرک هایى چون کافئین بیدار نگه داشت و آنها
نیز همچون انسان ها وقتى که نوزاد هستند بیشتر مى خوابند. لذا خواب یکى از
پایه هاى بقاى حیوانات به شمار مى رود و میلیون ها سال تکامل و تحول نقش آن
را حتى مهم تر و برجسته تر از سابق ساخته است ولى تا سال ۱۹۵۲ دانشمندان
بر این گمان بودند که خواب حالتى منفعل است که فعالیت مغز در طول آن متوقف
مى شود .

اما در آن سال کشف خارق العاده اى صورت گرفت. ناتائیل کلایتمن
یکى از پیشگامان پژوهش در خواب و شاگردش یوجین آسرینسکى از دانشگاه شیکاگو
متوجه این نکته شدند که خواب داراى دوره هایى با حرکت سریع چشم ما _
اصطلاحاً خواب همراه با حرکات سریع چشم (خواب رم REM) _
است که با فعالیتى دیوانه وار در مغز درست مانند بیدارى همراه است.تا
زمانى که دلیل خواب رم کشف نشده بود، همه آن را حداکثر فعالیت مغز براى ضبط
و ثبت وقایع تلقى مى کردند. نخستین دوره خواب رم تا یک ساعت پس از به خواب
رفتن ما روى نمى دهد.

خواب در یک دوره ۹۰ دقیقه اى از چهار مرحله خواب غیررم (NREM)
و یک دوره خواب رم عبور مى کند که در مجموع حلقه اى را تشکیل مى دهند که
در طول شب بار ها تکرار مى شود. این کشف هم شده که بیشتر رویا ها در طول
خواب رم اتفاق مى افتند و دو نوع خواب به همان اندازه با یکدیگر متفاوت اند
که خواب و بیدارى با یکدیگر تفاوت دارند.

جالب این است که با وجود آن که تمام پستانداران، پرندگان و خزندگانى که
از نظر تکاملى جدید ترند داراى هر دو نوع خواب هستند، خزندگان ابتدایى
تنها خواب غیررم دارند. این بدان معنا است که خواب رم تحولى جدیدتر و
احتمالاً همزمان با ظاهر شدن پستانداران یعنى ۲۵۰ میلیون سال قبل است.

.

جروم سیگل
پروفسور روانپزشکى و عضو «انستیتو پژوهش در مغز» در دانشگاه کالیفرنیا
اعتقاد دارد که خواب غیررم فرصتى را براى بازسازى سلول هاى آسیب دیده به
دنبال یک روز فعالیت سوخت و ساز بدن فراهم مى آورد:

اما پروفسور جیم هورن
از دانشگاه نوبلرو که ویراستار یکى از دو نشریه بین المللى است که به
موضوع خواب اختصاص دارند، با این مسئله موافق نیست: «شواهد اندکى وجود دارد
حاکى از این که سلول هاى بدن صرف نظر از مغز اقدام به ترمیم خویش در طول
دوره خواب کنند. تمام شواهد نشان مى دهند که سلول ها در طول بیدارى به
همان خوبى دوره خواب آسیب ها را ترمیم مى کنند.» هورن خاطرنشان مى کند که
مغز هیچ گاه در طول بیدارى درهایش را نمى بندد حتى زمانى که در تاریکى در
بستر دراز کشیده ایم مغز مثل کامپیوترى که در حالت انتظار (Standby) هست در
آمادگى کامل به سر مى برد. تصاویر نقشه بردارى از مغز نشان داده اند که
مغز به ویژه ناحیه پیشانى قشر مغز تنها در طول دوره خواب غیررم تا حدى در
استراحت به سر مى برد. هورن چنین استدلال مى کند که بدین ترتیب مى توانیم
نتیجه بگیریم که خواب غیررم فرصتى است براى بافت هاى مغز که خستگى و
فرسودگى طول روز را جبران کند.

درک خواب رم

هدف از خواب غیررم (NREM) به احتمال زیاد استراحت و بازیابى مغز است خب
پس از خواب رم و رویا چه؟ دکتر کلودیو استامپى رئیس «مرکز پژوهش هاى خواب و
هوشیارى» در «انستیتو پژوهش زمان- زیستى» در بوستون مى گوید: «به نظر مى
رسد اگر از خواب رم محروم شویم یادگیرى و تحکیم حافظه دستخوش آسیب مى شود.
ما نیاز داریم آنچه را که در طول دوره قبلى بیدارى رخ داده مجدداً فرآورى
کنیم تا آن اطلاعاتى را که مفیدند ذخیره نماییم.»

مسلماً مطالعات دیگرى هم وجود دارند که بیانگر وجود پیوند محکمى بین خواب رم، یادگیرى و حافظه
هستند. انسان ها و حیوانات هر دو پس از یادگیرى یک مهارت جدید افزایشى در
خواب رم نشان مى دهند. اگر مانع خواب رم در آنها شویم، یادگیرى و به خاطر
آوردن مهارت مزبور برایشان دشوارتر خواهد بود. آزمایش ها بر روى انسان ها
نشان داده اند که خواب رم باید ظرف ۲۴ ساعت پس از تجربه یادگیرى رخ دهد، تا
بتوانند آن را به خاطر آورند.

هورن با این نقطه نظر مخالف است. وى مى گوید: «داروهاى ضدافسردگى سه
حلقه اى که به بیمارانى که از افسردگى رنج مى برند داده مى شود کاملاً خواب
رم را از بین مى برند و تا زمانى که مصرف دارو ادامه دارد وضع چنین است.
با این حال بیماران با وجود محروم بودن از خواب رم به مدت چندین ماه هیچ
نشانه اى از اختلال حافظه از خود بروز نمى دهند.» او همچنین خاطرنشان مى
کند که دلفین ها خواب رم کمى دارند یا اصلاً ندارند با این حال آموزندگان
درخشانى هستند. هورن در عوض نظریه تکاملى را که نخستین بار توسط پژوهشگر
پیشتاز در امر خواب میشل ژووه مطرح شد، مى پذیرد. ژووه بر
این باور است که فعالیت شدید در طول خواب رم براى رشد و تکامل سلول ها و
شبکه هاى عصبى بدن در اوایل زندگى ضرورى است. مثلاً جنین انسان را در نظر
بگیرید. در طول ماه هاى طولانى و تاریک زندگى در داخل رحم محرک هاى خارجى
اندکى براى فعال کردن مغزى که در حال رشد و تکامل است وجود دارند؛ از این
رو ژووه این فرضیه را مطرح مى کند که مغز خود محرک هاى خویش را به شکل خواب
رم و رویا ها فراهم ساخته و به این ترتیب به رشد و تکامل خویش کمک مى کند.

این نظریه با این واقعیت نیز کاملاً سازگار است که مغز هایى که کمتر
تکامل یافته اند بیشتر از مغز تکامل یافته افراد بزرگسال در خواب رم به سر
مى برند.

خلاصه آن که کارکرد خواب رم هنوز در پرده ابهام قرار دارد. امید است
که با پیشرفت تکنیک هاى اسکن مغز آن نواحى از مغز که در این دو نوع خواب
نقش دارند، بیشتر شناخته و درک شوند. با این حال احتمالاً این پرسش پاسخ
سرراستى نخواهد داشت. به گفته هورن: «تاکنون ۱۰۰ نوع ماده شیمیایى در ناحیه
مغز، که به نحوى به موضوع خواب مربوط مى شوند کشف شده اند و بسیارى نیز در
راهند لذا آنچه که مسلم است هیچ مرکز واحدى براى خواب وجود ندارد.»

خواب احتمالاً کارکرد پیچیده اى است که از آثار محرومیت از آن بر روح و
تن نیز این موضوع کاملاً آشکار است. یک چیز مسلم است و آن اینکه هرگز بدون
خواب نخواهیم بود. بسیار غیرمحتمل است که در آینده دارویى یا تکنیکى کشف
شود که بتوانیم به کمک آنها بیدار بمانیم و در عین حال سالم باشیم.

هنگامى که رویا به کابوس تبدیل مى شود

آسیب زدن به خود و کسان مورد علاقه خود در حین خواب به نظر هولناک مى
رسد ولى مى تواند در طول انواع رم و غیررم خواب هر دوم اتفاق بیفتد. پدیده
اى که در طول خواب غیررم که امواج آهسته اى دارد اتفاق مى افتد. گاه گاهى
در خواب راه رفتن در کودکى بسیار شایع است و در این سن و سال نمى توان آن
را مشکلى تلقى کرد لیکن اگر این وضعیت تا دوران بزرگسالى ادامه یافت مى
تواند نشانه اى دال بر وجود نوعى بیمارى روانى باشد همچنین به نظر مى رسد
این عارضه در خانواده ها باقى مى ماند و از والدین به فرزندان به ارث مى
رسد. لیکن باید گفت خشونت در طول راه رفتن در خواب بسیار نادر است. بیشتر
موارد نیازى به درمان ندارند.

خشونت در اختلالى به نام «اختلال رفتارى خواب رم» بسیار شایع است. این
بیمارى که تنها اخیراً (۱۹۸۷) کشف شد، حاصل شل و بى حرکت نشدن عضلات در
خواب رم است. این بدان معنا است که قربانیان این اختلال از لحاظ فیزیکى
مانعى در پیش روى خویش براى عملى کردن رویا هایشان- که بیشتر ماهیتى خشونت
آمیز و آ زارد هنده دارند _ ندارند. این اختلال بیشتر مردان سالخورده را
گرفتار مى کند، ولى مى توان با دارویى به نام کلونازپام آن را درمان کرد.
راه رفتن در خواب مى تواند به قدر کافى خطرناک باشد ولى اختلالات خواب
بسیار نگران کننده ترى هم وجود دارند

انواع اختلالات خواب

نشانگان خوردن شبانه

بیماران سه یا چهار بار در طول شب بیدار مى شوند و احساس مى کنند که
مجبورند چیزى بخورند. الگوى ترشح هورمونى این افراد غیرعادى است. سطوح
بالاى کورتیزول که هورمون استرس محسوب مى شود، افزایش کمتر از حد طبیعى
ملاتونین به هنگام شب و سطوح پایین لپتین که هورمون مهار کننده اشتهاست. به
عقیده یکى از کارشناسان الویس پریسلى از این بیمارى رنج مى برد.

نارکولپسى (حمله خواب)

در این بیمارى خواب همراه با حرکات سریع چشم و شل شدگى عضلانى حاصل از
آن- تکه تکه شده و فرد بیدار مى شود. عامل شروع کننده حملات بیمارى اغلب
هیجانات هستند. از هر ۲ هزار نفر یک تن مبتلا به این بیمارى است. به نظر مى
رسد بیمارى ناشى از سطوح نازل یک مولکول مغزى موسوم به هیپوکرتین باشد.

توقف تنفس هنگام خواب

این بیمارى که در اثر مسدود شدن مجارى هوایى بالایى در حین خواب پیش مى
آید درست مثل آن است که مرتب سرتان را به زیر آب فرو مى برید. نهایتاً
بیمار تا حدى از خواب مى پرد و قدرى هوا مى بلعد ولى مجدداً مجراى هوایى
بسته مى شوند. تصور مى شود چهار درصد مردم دچار این بیمارى اند (درست به
اندازه آسم) و محتمل ترین علت آن چاقى است.

فکر مى کنید نیاز ما به خواب در روز چقدر است؟

متوسط ۵/۷ ساعت در روز؛ ولى بین افراد تفاوت هاى بسیارى وجود دارد از
شش ساعت در روز گرفته تا نه ساعت. هر شخص داراى یک هسته مرکزى خواب و یک
خواب انتخابى است. به طور طبیعى باید هر دو مورد را به طور کامل رعایت کنیم
ولى در موقعیت هاى ویژه کافى است ۷۵ درصد زمان معمول را بخوابیم تا
بتوانیم تقریباً به طور طبیعى کار کنیم.

---

اختلالات خواب و راه مبارزه با ان

سکته های قلبی و مغزی , مبتلایان به اختلالات خواب را تهدید می کنند.

افرادی که دچار اختلالات خواب و هر نوع بی خوابی هستند, دو تا سه برابر دیگران در معرض سکته های قلبی و مغزی قرار دارند.

پروفسور پاپا واسیلو, رئیس انجمن راینولوژی 
اروپا با عنوان این خبر در جمع متخصصان شرکت کننده در نخستین کنگره
خاورمیانه ای راینولوژی در ایران با اعلام این مطلب گفت: مبطلایان به
اختلالات گوناگون خواب بویژه افرادی که خرخر میکنند, به طور قطعی از مشکلات
تنفسی رنج میبرند, حال آنکه با پیشرفتهای علوم پزشکی میتوان به راحتی این
مشکلات را بر طرف کرد.

 

به گفته رئیس انجمن جراحان گوش , حلق و بینی
یونان , انحراف تیغه و پولیپ های بینی , سینوزیت , آلرژی  و تومور ها ,
امروزه از شایع ترین مشکلات مردم و مبتلایان به بیماری های تنفسی است .

وی افزود در این میان آلودگی هوا نیز در
شهرهای مختلف دنیا بروز مشکلات اساسی را برای مردم بدنبال داشته که مسئولان
کلان شهرها و دولت ها باید برای پیشگیری و کاهش عوارض   این قبیل آسیب ها
در آینده چاره سازی کنند.

پروفسور ( اورتهامانز ) رئیس بخش اختلالات خواب دانشگاه
انتورپ بلژیک اظهار داشت : چاقی , مشکلات ساختاری مجاری تنفسی , سیگار
کشیدن و مصرف انواع مخدرها با استفاده شایع از قرص های خواب آور از مهمترین
اختلالات منجر به خرخر و مشکلات تنفسی در افراد است . وی  با بیان اینکه
حدود 70 درصد از اختلالات خواب قابل درمان است, خاطر نشان کرد: در حال حاضر
حدود 30 تا 40 درصد مردان در دنیا خروپف میکنند , حال آنکه این اختلال در
زنان به دلیل ساختار بدنی بسیار اندک است .تقریبا یک سوم زندگی ما در خواب سپری می‌شود به اعتقاد بسیاری از پژوهشگران
خواب مرحله‌ای از استراحت و تجدید قواست که این تجدید قوا بیشتر روحی است
تا جسمی.
مغز همواره برای بهتر کار کردن به فرصتی برای ایجاد تغییرات
فیزیولوژیکی نیاز دارد به همین خاطر به هنگام خواب سلول‌های خاصی در مغز
فعالیت دارند و هرچه کمبود خواب بیشتر باشد این سلول‌ها مجبور به فعالیت
بیشتری هستند.
به اعتقاد پژوهشگران خواب بیش از هر عامل دیگری در تجزیه
و تحلیل اطلاعات مغز اهمیت دارد زیرا داده‌هایی که در طول روز وارد مغز
می‌شوند در هنگام خواب و در آرامش، دوباره سازماندهی می‌شوند.
اما عمل
بازسازی اطلاعات در مغز افرادی که با مشکلات خواب که متخصصان علم خواب از
آن به “اختلالات خواب” یاد می‌کنند با توان کمتری صورت می‌گیرد.
بدون
خواب استعداد شناسایی انسان تحلیل می‌رود و پس از سه تا چهار روز بی خوابی
مغز دیگر نمی‌تواند به درستی کار کند و ممکن است شخص دچار توهم شود.

* اختلالات خواب
بسیاری
از مردم خواب راحتی ندارند و گرفتار اختلالات خواب هستند. آپنه خواب،
بی‌خوابی، خروپف، سندرم پاهای بی‌قرار در خواب، راه رفتن هنگام خواب، صحبت
کردن در خواب، کابوس‌ها و وحشت‌های شبانه از جمله مشکلاتی هستند که بسیاری
از مردم با آن مواجه هستند.
اختلالات ناشی از خواب انواع مختلفی دارد
که خروپف از جمله شایعترین آنهاست. خرخر شایع‌ترین دردسر مرتبط با خواب
محسوب می‌شود این مشکل نه تنها اطرافیان بیمار را آزرده می‌کند بلکه گاه
باعث خجالت زدگی خود فرد می‌شود.
اگر بافت نرم پشت گلو بیش از حد رها
باشد، مسیر حلق را می‌بندد و هنگامی که هوای خروجی سعی می‌کند این مانع را
کنار بزند، بافت می‌لرزد و صدایی را که ما می‌شنویم (خرخر) تولید می‌کند.
افرادی
که گردن‌های کوتاه و پهن دارند بیشتر از بقیه خرخر می‌کنند، چون تجمع چربی
در اطراف گردن راه هوایی فوقانی تنفس را تنگ می‌کند.
سایر علل خرخر کردن ممکن است ناشی از سستی عضلات زبان یاحلق، بزرگی بافت حلق و انسداد مجاری بینی باشد.

* بیماری‌های مرتبط با خواب
مشکلات مرتبط با خواب از حیطه وسیعی برخوردار است به گونه‌ای که تا کنون حدود ‪ ۱۶۸‬بیماری مرتبط با خواب شناخته شده است. 
بدخوابی، بیخوابی و دیگر اختلالات مرتبط با خواب باعث پایین آمدن کیفیت
خواب و بیماری‌های مرتبط با خواب می‌شوند به گونه‌ای که تاکنون حدود ‪۱۶۸‬
بیماری مرتبط با خواب شناخته شده است.
چنانچه فرد خواب عمیق شبانه را
تجربه نکند در طول روز دچار خواب آلودگی و خستگی می‌شود که این امر منجر به
بروز مشکلاتی در محیطهای کاری افراد و یا منجر به بروز تصادفات خواهد شد. 
حدود ‪ ۲۰‬تا ‪ ۳۰‬درصد تصادفات ناشی از مشکلات و اختلالات مرتبط با خواب است.
‪ ۲۵‬تا‪ ۴۰‬درصد مردم از خرخر شکایت دارند و حدود ‪ ۳۰‬تا ‪ ۳۵‬درصد مردم نیز دچار مشکل بیخوابی هستند. 
‪ ۵‬درصد مردان و ‪ ۲/۵‬تا ‪ ۳‬درصد زنان دچار وقفه تنفسی حین خواب
می‌شوند د به کاربردن دستگاه “سی‌پپ ‪ “CPAP‬از جمله راههای درمانی است که
در مورد کسانی که دارای وقفه‌های تنفسی هستند به کار برده می‌شود.
در
تکنیک سی‌پپ یا ‪ Continuous Positive Airway Pressure(‬فشار مثبت و پیوسته
هوا)، تداوم جریان هوا یا اکسیژن به ریه‌ها از طریق لوله‌های باریکی که از
سوراخ‌های بینی عبور می‌کند، تضمین می‌شود. 
بیماری‌های خواب بسیار متنوع هستند افزود: درمان هر یک از اختلالات خواب نیاز به تخصص‌های مختلف دارد و کاری گروهی است. 
درمان خرخر بدون در نظر گرفتن اینکه این مشکل ممکن است همراه با وقفه
تنفسی حین خواب باشد، بیشترین ضرر را به سلامتی بیمار وارد می‌آورد.
در
بیشتر موارد می‌توان خروپف را درمان کرد. معمولا اضافه وزن دلیل اصلی خرخر
است. آب کردن چربی اضافی دور گردن باعث کاهش فشار اضافی وارد بر مجاری
تنفسی و توقف خروپف می‌شود. سایر درمانها بستگی زیادی به علت بیماری دارد.
: قدرت تشخیص این روش برای درمان انسدادهای تنفسی خواب بسیار قوی است.
:
در این روش تمام اطلاعات مربوط به خواب فرد از قبیل حرکت اندامها، میزان
اکسیژن خون، گرفتگی پای بیمار و انسداد تنفسی فرد طی خواب شبانه، کنترل
می‌شود و پزشک با توجه به اطلاعات آن، گزارشی از وضعیت بیمار ارایه می‌دهد
تا درمان متناسبی برای او به کار گرفته شود.

* آپنه خواب
نام آپنه از لغت یونانی “‪ “apnea‬گرفته شده است که به معنی “نیاز به تنفس” است.
در
این حالت تنفس بیمار هنگام خواب برای مدت ‪ ۱۰‬تا ‪ ۲۵‬ثانیه قطع می‌شود
ولی بیمارانی هستند که تا ‪ ۹۰‬ثانیه هم دچار وقفه تنفسی می‌شوند.
توقف تنفس باعث افزایش فشار خون، کاهش اکسیژن خون و در نتیجه کاهش اکسیژن رسانی به مغز می‌شود. 
در افرادی که به دلایل مختلف تنگی راه هوایی فوقانی وجود دارد شل شدن
عضلات حین خواب سبب انسداد مسیر خروج هوا می‌شود که در چنین حالتی وقفه
تنفسی یا آپنه رخ می‌دهد.
در چنین حالتی کاهش اکسیژن سبب تحریک مغز
می‌شود در نتیجه بیداری مختصر رخ می‌دهد که به دنبال آن، شلی عضلات راه
هوایی برطرف شده و تنفس بیمار برمی‌گردد.
وقفه تنفسی حین خواب ممکن است
بارها و بارها اتفاق بیفتد و حتی دیده شده که بعضی از این بیماران تا صبح
حدود ‪ ۷۰۰‬بار و در هر بار با دهانی خشک، بدنی عرق آلود و سردرد از خواب
بیدار می‌شوند. 
این بیدار شدن‌ها به معنی بیدار شدن و نشستن نیست بلکه بیدار شدن‌های خفیفی است که مانع تجربه خواب عمیق در بیمار می‌شود.
همین
بیدار شدن‌های خفیف متوالی نمی‌گذارد بیمار به خواب عمیقی فرو رود و برای
همین، این افراد روز بعد را با خستگی و خواب آلودگی شدید سپری می‌کنند.
آپنه
بیماری بسیار خطرناکی است، زیرا باعث افزایش فشار خون و حملات قلبی می‌شود
و جان بیمار را تهدید می‌کند از این رو درمان آن الزامی است.

* بی‌خوابی
حدود
یک سوم مردم از بی‌خوابی رنج می‌برند. اینان افرادی هستند که خواب ممتد و
کافی ندارند. معمولا این افراد به آسانی به خواب نمی‌روند، نیمه شب از خواب
می‌پرند و یا اینکه صبح خیلی زود، بدون احساس طراوت و شادابی از خواب
بیدار می‌شوند.
آنها معمولا خسته و زود رنج هستند و حتی نمی‌توانند
هنگام کارهای ساده تمرکز کنند. بی‌خوابی دلیل خاصی ندارد و افراد با سن
بالای ‪ ۶۰‬سال، زنان و کسانی که سابقه افسردگی دارند بیش از سایرین دچار
این عارضه می‌شوند.
فشار عصبی، از دست دادن نزدیکان، شرکت در امتحان،
مشکلات کاری، جراحت، عمل جراحی و غیره می‌توانند الگوی خواب را بر هم
بریزند که در این گونه موارد، معمولا پس از عادی شدن شرایط، وضعیت خواب هم
طبیعی می‌شود.
مسافرت‌های هوایی طولانی هم بی‌خوابی را تشدید می‌کند
معمولا سفر به شرق بسیار مشکلتر از سفر به غرب است که تاخیر زمانی دارند
اما انسانها اغلب بعد از یک یا دو روز به ساعت جدید عادت می‌کنند.
عوامل
محیطی هم می‌تواند مسبب بی‌خوابی شود نور زیاد در اتاق خواب، مصرف قهوه،
چای یا سایر مواد محرک از مواردی است که باعث بیدار ماندن می‌شود.

* پرخوابی
نارکولپسی
(‪ (Narcolepsy‬بیماری مزمن خواب با علت ناشناخته است ویژگی این بیماری
خواب آلودگی شدید و بیش از حد روزانه بعد از خواب شبانه کافی است و این
افراد معمولا در زمانها و مکان‌های نامناسب به خواب می‌روند. 
حملات
خواب روزانه یا بدون آگاهی قبلی اتفاق می‌افتد که گاهی مقاومت در برابر این
حملات خواب بی‌فایده است و ممکن است این حملات مکررا در طول روز رخ دهد.
در
این دسته از افراد مشکلات دیگری از جمله حملات ناگهانی شلی و ضعف عضلات که
بصورت زمین خوردن بیمار یا عدم توانایی واضح صحبت کردن ممکن است اتفاق
بیفتد.
شایعترین علامت نارکولپسی خواب آلودگی بیش از حد روزانه و حملات چرت زدن است.
تشخیص
این بیماری با گرفتن تاریخچه و انجام پلی سومنوگرام میسر است که در آن
تغییرات خاص نوار مغز در حین خواب که موید تغییرات ریتم خواب است مشخص
می‌شود. 
درمان قطعی این بیماری میسر نیست اما بعد از تشخیص صحیح، پزشک
می‌تواند با برنامه درمانی که برای بیمار ترتیب می‌دهد علایم و مشکلات
خواب و بیداری وی را تا حد قابل قبولی کاهش دهد.

* سندروم پاهای بی‌قرار (‪(RLS‬
بیماری
پای بی‌قرار نوعی اختلال خواب است که در آن فرد مبتلا دچار احساس
ناخوشایندی در پاها می‌شود و آن را بصورت احساس گزگز، مورمور، سوزش، درد و
کشش توصیف می‌کند. 
این احساس ناخوشایند معمولا در نرمه ساق پا اتفاق
می‌افتد ولی می‌تواند در هر جای اندام تحتانی از مچ پا گرفته تا ران احساس
شود این احساس معمولا وقتی رخ می‌دهد که بیمار دراز می‌کشد فردی که دچار
این حالت می‌شود به ناچار پای خود را حرکت می‌دهد. این افراد باید پاهای
خود را بمالند یا بالا ببرند تا احساس بهتری داشته باشند.
به احتمال
زیاد، ‪ RLS‬یک بیماری ارثی است، چون در نزدیکان درجه اول افراد بیمار پنج
برابر بیشتر از سایرین مشاهده می‌شود. تغییرات هورمونی دوران بارداری هم
علائم بیماری را تشدید می‌کنند. از دیگر علل ‪ RLS‬می‌توان به فقر آهن یا
آسیب عصبی در پاها اشاره کرد.

* مرکز اختلالات خواب نور
:در
ایران نیز به مدت بیش از دو سال است که مرکز اختلالات خواب نور راه اندازی
شده و در واقع تنهامرکز مربوط به اختلالات خواب در کشورهای منطقه است.
این
مرکز مجهز به دستگاه تشخیص کافی برای مشکلات خواب است، متخصصین مرتبط با
علم خواب در این مرکز فعالیت دارند و بیماران با مراجعه به این مرکز
می‌توانند از روش‌های تشخیصی و درمانی این مرکز استفاده نمایند.یکی از شایعترین علل اختلالات در خواب ، بیخوابی ، بدخوابی ، رعایت نکردن
اصول مربوط به بهداشت خواب است 0 بکارگیری نکات مربوط به بهداشت خواب ، که
بصورت تغییرات کوچکی در شیوهی زندگی است ، اثرات بزرگی در بهبود کیفیت خواب
دارد . بهداشت خواب شامل مجموعه اقداماتی است که به افراد کمک می کند خواب
راحتی داشته باشند ، در واقع بهداشت خواب همان عادت سالم خوابیدن است 0
مهمترین نکته در خصوص بهداشت خواب همراهی با ساعت زیستی بدن است ، چرخه های
خواب و بیداری هر فرد توسط ساعت زیستی بدن او تنظیم می شود . بسیاری از
فرایندهای بدن انسان ، مثل دما و ترشح هورمونها با یک دور فیزیولوژیک ،
تقریباً 34 ساعته تنظیم می شوند که شرط لازم برای داشتن یک خواب خوب ،
همراهی با این ساعت زیستی است. بیدار شدن در یک ساعت خاص ، به تنظیم ساعت
زیستی کمک می کند و به فرد نیز کمک می کند تا همیشه در همان ساعت خاص بیدار
شود. برخی افراد برای سرحال شدن باید 9 ساعت بخوابند و برخی به 6 ساعت
خواب نیاز دارند ، ولی ؛ اکثر افراد به حدود 7 یا 8 ساعت خواب نیاز دارند 0
قرار
گرفتن در معرض نور خورشید در بعدازظهرها و مواجه با نور در ساعات بیداری
به تنظیم ساعت زیستی کمک می کند. فرد باید سعی کند ، در زمان خستگی به
رختخواب برود اگر در شروع خواب مشکل داشت ، باید به اتاق دیگری برود و با
انجام کارهائی مثل مطالعه یا گوش دادن به رادیو تا حد امکان دچار خواب
آلودگی شود و بعد برای خواب به رختخواب برود. بهبود محیط فیزیکی خواب ، در
خواب راحت تأثیر دارد استفاده از تشک هائی که خیلی نرم و خیلی سفت نباشد ،
مناسب بودن دمای اتاق خواب ، تاریکی اتاق خواب ، آرام و ساکت بودن محیط
خواب و در موارد نیاز استفاده از گوش بندها در بهبود خواب نقش مهمی دارند.
نکوتین موجود در سیگار ، ماده های محرک و دارای عوارضی مانند افزایش ضربان
قلب و افزایش فشار خون است که باعث می شود فرد برای بخواب رفتن ، مدت زمان
بیشتری را صرف کند. یکی از علل بیخوابی ، نگرانی و دلشوره است. کاهش نگرانی
می تواند زمینه را برای خواب راحت فراهم سازد. بای کاهش این نگرانیها بهتر
است فرد برنامه ریزی مشخص داشته باشد تا طی زمان خاصی به مشکلاتی که باعث
نگرانی و دلشوره در او شده است اختصاص دهد تا در زمان خواب به آنها فکر
نکند 0
مصرف کافئین را در فاصله ی 4 تا 6 ساعت قبل از خواب باید محدود
کرد. 50%درصد کافئین که در ساعت 7 عصر مصرف می شود ، تا ساعت 11 شب در بدن
باقی می ماند ، کافئین در قهوه ، چای ، نوشابه و بسیاری از مواد غذائی و
داروئی وجود دارد، از مصرف مایعات در فاصله ی 90 دقیقه ( یک ساعت ونیم )
قبل از خواب خودداری شود ، ( حدود 90 دقیقه ) طول می کشد که مایعات مصرفی
به ادرار تبدیل شود. احساس دفع ادرار ، بویژه در افراد مسن موجب بیدار شدن
از خواب و اختلال در خواب می شود. بهداشت خواب شامل : تغیرات کوچکی در شیوه
ی زندگی است که می تواند اثرات بزرگی در بهبودی خواب انسان داشته باشد .
شایعترین اختلالات خواب تعداد زیادی از مردم ، خواب راحتی ندارند . آپنه
خواب ، بی خوابی ، خروپف و سندروم پاهای بی قرار مشکلی است که بسیاری از ما
از آنها رنج می بریم 0 آیا دوست دارید تا بیشتر با دلیل این مشکل آشنا
شوید ؟ .

›› خـرخـر :
خرخر شایع ترین دردسری است که هنگام خواب
وجود دارد ، نه تنها اطرافیان بیمار آزرده می شوند بلکه خود او نیز خجالت
زده می شود. اگر بافت نرم پشت گلو بیش از حد رها باشد ، مسیر
حلق را می
بندد هوای خروجی سعی می کند این مانع را کنار بزند. بافت می لرزد و صدائی
که ما می شنویم تولید می کند. با بالا رفتن سن ، خرخر شدیدتر می شود چون
یکی از دلایل اصلی آن اندازه و شکل بدن است. افرادیکه گردنهای پهن و کوتاهی
دارند ، بیشتر از بقیه خرخر می کنند چون ماهیچه های اطراف نای آنها نمی
تواند چربی های دور آنرا سرجای خود نگه دارد. بعنوان یک قانون سرانگشتی می
توان گفت ، احتمال خرخر کردن افرادیکه اندازه ی یقه ی پیراهن آنها 5 , 16
یا بیشتر است یکی از موارد زیر می باشد :

*سستی عضلات زبان یا حلق : ماهیچه های شل باعث خرخر کردن می شوند 0
* بزرگی بافت حلق : معمولاً کودکانی که لوزه های متورم دارند ، خرخر هم می کنند 0
*اتسداد مجاری بینی : افرادیکه مجاری بینی شان تنگ است یا انحراف بینی دارند ، معمولاً خروپف می کنند 0

›› درمـان خـروپـف :
در
99 درصد موارد ، می توان خروپف را درمان کرد ، معمولاً اضافه وزن دلیل
خروپف است. آب کردن چربی اضافی دور گردن باعث کاهش فشار اضافی وارد بر
مجاری تنفسی و توقف خروپف می شود. استفاده از راهکارهای زیر ، می تواند
مفید باشد :

* از مصرف الکل و قرصهای خواب آور ، پیش از خواب خودداری کنید. این کار باعث سست شدن عضلانی می شود 0
* اگر کمتر از 4 ساعت تا زمان خواب شما باقی مانده است ، غذای سنگین نخورید 0
*سعی
کنید به پهلوبخوابید ، نه به پشت. وقتی به پشت می خوابید ، زبان به عقب
دهان می افتد و بخشی از راه خروج هوا را می بندد. می توانید یک توپ تنیس را
به پشت لباس خوابتان بدوزید که نگذارد به پشت بخوابید 0
*هوای اتاق خوابتان را مرطوب نگهدارید. اگر چند قطره ی اکالیپتوس روی بالش خود بریزید بوی آن به باز شدن مجاری بینی کمک می کند 0
* ورزش کنید ، زیرا ورزش ماهیچه ها را تقویت می کند و باعث کاهش وزن می شود 0

›› آپنه خواب :
نام
آپنه از لغت یونانی Apnea گرفته شده است که به معنی ” نیاز به تنفس ” است.
وقتی ماهیچه های انتهای زبان و زبان کوچک ( بافت کوچک گوشتی که در انتهای
دهان آویزان است ). بیش از حد سست باشند ، مسیر خروج هوا را مسدود می کند
اگر چه دلیل آپنه خیلی شبیه خرخر است ، اما بسیار خطرناکتر از آن است ، چون
الگوی تنفس طبیعی را تغییر می دهد. گاهی حتی پیش می آید که تنفس بیمار
هنگام خواب برای مدت 10 الی 25 ثانیه قطع می شود.ممکن است این اتفاق بارها و
بارها تکرار شود و حتی دیده شده که بعضی از بیماران تا صبح 350 مرتبه
بیدار می شوند. هر بار فرد با دهانی خشک ، بدنی عرق آلود و سردرد از خواب
بیدار می شود . این بیدار شدنهای متوالی نمی گذارد بیمار به خواب عمیقی فرو
رود و برای همین ، این افراد روز بعد را با خستگی و خواب آلودگی شدید سپری
می کنندخوابگردی اختلال حاد در خواب است
به گزارش سلامت نیوز: بسیاری از افراد
دچار اختلالات روانی خواب هستند اما اختلال خوابگردی به مواردی گفته می‌شود
که مشکل وسیع‌تر و حادتر باشد.

 بیماری خوابگردی علل متعددی مانند
عوامل بیولوژیک، عوامل روان‌شناختی و محیطی دارد. بیشتر اختلالات روانی از
جمله خوابگردی در سنین کودکی و نوجوانی رخ می‌دهد. اختلال خواب طیف وسیعی
از بیماری‌هاست و در بسیاری از بیماری‌های خواب مانند افسردگی و
بیماری‌‌های خلقی، خواب افراد ممکن است تغییر کند اما این اختلالات با مصرف
دارو رفع می‌شود.
 افرادی که از اختلال خواب رنج می‌برند، یا مشکل خواب آنها فراتر از اختلال‌های روانپزشکی باشد باید با پزشک متخصص مشورت کنند.
از عوارض اختلال خواب، خواب‌آلودگی ممتد در روز و تمرکز نداشتن کافی است.
خواب‌گردی
در واقع نوعی از اختلال در خواب است، خوابگردی باعث کلافگی فرد و بی‌قراری
و در تنهایت منجر به افزایش استرس و اضطراب در وی می‌شود

دستگاهی به نام تست خواب (Polysonograph) استفاده می شود که در یک خواب
شبانه حدود هزار صفحه اطلاعات راجع به وضعیت خواب شخص مراجعه کننده ارائه
می دهد. این دستگاه، از چند دستگاه با ارتباط نرم افزاری تشکیل شده که
فعالیت مغز، قلب، عضلات، نحوه حرکت سینه و شکم، تنفس بینی و دهان، وضعیت
عضلات، میزان اکسیژن خون و بسیاری نکات دیگر را ثبت کرده تا متخصصین با در
دست داشتن اطلاعات پزشکی فرد و مشاهده ویدئویی وضعیت خواب وی، اختلالات
احتمالی را تشخیص دهند.
قبل از این که سراغ اختلالات خواب برویم، لازم است تصور معمول راجع به مفهوم خواب و خصوصیات آن را بررسی کنیم.
برخلاف
تصور عام که فکر می کنند خواب فرآیندی غیرفعال است، باید این نکته را
بدانیم که بدن هنگام خواب، همچنان در حال کار است و مغز نیز فعالیت خاصی
دارد. یک خواب هفت- هشت ساعته شبانه تشکیل شده از چند سیکل ۱‎/۵ تا دو
ساعته که هر یک از ابتدا شامل خواب سبک، خواب سنگین (عمیق) و رؤیا هستند.
● اختلال خواب چیست؟
▪
اگر هر یک از سیکل های خواب کامل طی نشود و به دلایل مختلف شخص از خواب
بیدار شده و سیکل را دوباره آغاز کند، در خواب اختلال پدید می آید.
● چند نوع اختلال خواب وجود دارد؟
▪ تا به حال ۸۰ نوع اختلال خواب تشخیص داده شده است.
● شایع ترین آنها کدام است؟
▪
هرچند شایع ترین اختلال خواب، بی خوابی است لیکن یکی از شایع ترین و البته
مهم ترین و پرعارضه ترین اختلال خواب، وقفه تنفسی (Apnea) است. این پدیده
زمانی رخ می دهد که راه های تنفسی در قسمت حلق هنگام خواب در وضعیت مناسبی
قرار نگیرند در نتیجه تنفس قطع می شود. در این حالت سیستم دفاعی قوی بدن
موجب می شود شخص از خواب بیدار شود و سیکل خواب از مرحله خواب سبک دوباره
آغاز شود. از آنجایی که انسان بیداری های زیر یک دقیقه در طول خواب را به
یاد نمی آورد، حتی افرادی که صدهابار به علت وقفه تنفسی از خواب بیدار می
شوند، چیزی به یاد نمی آورند. اما همین وقفه های مکرر عوارض جدی به دنبال
دارند که البته باید یادآور شد این اختلال از درمان پذیرترین اختلالات خواب
است.
● وقفه تنفسی چه نشانه ها و عوارضی دارد؟
▪ یکی از بارزترین
نشانه های این عارضه، خرخر کردن با صدای بلند است که باید جدی گرفته شود و
علامت شروع انسداد مجرای تنفسی است. افرادی که دچار وقفه تنفسی هستند بطور
طبیعی خواب مناسبی ندارند و در طول روز نیز احساس خستگی و خواب آلودگی می
کنند. اگر از همسر بیمار سؤال شود، اظهار می دارد که شبها مکرراً نفس وی
قطع می شود. تحریک پذیری این افراد نسبت به دیگران بیشتر است و حتماً باید
تحت تشخیص و درمان صحیح قرار گیرند و علت را در جای دیگری جست وجو نکنند.
فشار خون، سکته قلبی و مغزی، ناتوانی جنسی و افزایش احتمال خطا و تصادف از
مهمترین عوارض این اختلال است.
● اختلالات خواب علت بیماری های دیگر است یا خود از سایر ناهنجاری ها ناشی می شود؟
▪
هر دو صورت امکان پذیر است. ریشه بسیاری از مشکلات در خواب است. بیماریهای
قلبی و عروقی، بیماری های مغز و اعصاب مثل سکته های مغزی، بیماریهای غدد
درون ریز مثل دیابت، بیماریهای اعصاب و روان مانند افسردگی، بیماریها و
مشکلات شغلی مثل کاهش عملکرد و افزایش بروز خطا و سوانح همگانی می تواند
ناشی از اختلالات خواب بوده یا توسط این اختلالات تشدید شود. در مقابل،
بسیاری ازبیماری ها نیز بر نحوه و میزان خواب تأثیر می گذارند؛ آسیب های
مغزی، بیماری های قلبی و اختلالات هورمونی و چاقی، مشکلات خواب را تشدید می
کنند. برخی بیماری های عفونی نیز نیاز به خواب را افزایش می دهند.
● از لحاظ روانی چه تأثیرات متقابلی وجود دارد؟
▪
اگر کسی که در سن رشد و آموزش است، نتواند به درستی بخوابد، قدرت تمرکز و
یادگیری او کاهش می یابد. فرد خواب آلوده نمی تواند به درستی کار، تحصیل و
حتی زندگی کند زیرا آن طور که باید از زمانش بهره نمی برد. افرادی که تحت
فشار روانی هستند و اضطراب و استرس زیادی را تحمل می کنند نیز دچار بی
خوابی یا خواب نامناسب می شوند.
این افراد معمولاً مدت زمان زیادی طول می کشد تا به خواب بروند و دائماً در رختخواب غلت می زنند.
● آیا افرادی که به سرعت و در هر شرایطی به خواب می روند، وضعیت مساعدی دارند؟
▪
نمی توان به قطعیت نظر داد زیرا در مورد هر شخصی متفاوت است با این حال
شاید شما هم افرادی را دیده باشید که پشت چراغ قرمز، در تاکسی، وقتی با
آنها حرف می زنید، یا حتی در یک مهمانی در یک گوشه خلوت و یا روی مبل به
سرعت خوابشان می برد و می گویند تا سرشان را روی بالششان می گذارند، به
خواب می روند و به همین دلیل خیلی خوشخواب هستند اما این می تواند نشانه
خواب آلودگی شدید باشد و تنها پس از درمان و رفع اختلالات است که این اشخاص
درمی یابند بیداری کامل و خواب خوش چیست.
● بی خوابی چه صورت هایی دارد؟
▪
بی خوابی به چند صورت بروز می کند. یکی همان دیر به خواب رفتن و بی خوابی
در ابتدای رفتن به بستر است. نوع دیگر که بیشتر در افراد افسرده دیده می
شود، بیدار شدن زودهنگام است که در نتیجه آن نیاز خواب فرد، تأمین نشده
باقی می ماند. بعضی دیگر هم از بیدار شدن های مکرر رنج می برند و عده دیگری
هم پس از خواب شبانه با زمان کافی، باز هم کسل هستند.
● چه عواملی بی خوابی ایجاد می کند؟
▪
عمده ترین عامل بی خوابی را می توان عدم رعایت بهداشت خواب دانست که ۶۰تا
۷۰ درصد موارد را شامل می شود. اصول و نکاتی وجود دارند که تنها با توجه به
آنها می توان خواب صحیح و راحتی داشت. مهم ترین آنها را می توان نظم زمان
خواب و بیداری دانست، که این روزها با رواج استفاده از کامپیوتر و اینترنت و
تماشای تلویزیون در ساعات پایانی و نیمه های شب توجه کمی به آن می شود و
در نوجوانان و جوانان هم شیوع بیشتری دارد.
محیط خواب نیز باید از لحاظ
نور و تهویه هوا و دما، مساعد باشد تا بدن در آرامش و ثبات قرار گیرد. تا
حد امکان مکان خواب افراد باید در اتاقی در نظر گرفته شود که مختص خوابیدن
باشد و در آن اتاق به تماشای تلویزیون نپردازند. اتاق خواب و اتاق کارشان
یکسان نباشد. گذشته از این سعی کنند نیاز خواب بدنشان را بشناسند و به آن
نیاز احترام بگذارند؛ کسی که بدنش به طور معمول به ۸‎/۵ تا ۹ ساعت خواب
نیاز داشته و عادت کرده است نباید تلاش کند تا این زمان را مثلاً به ۶ ساعت
کاهش دهد، زیرا نیاز به خواب در بسیاری موارد سرشتی و ذاتی است و با تمرین
تغییر نمی کند. هنگامی که به رختخواب می روند باید از انجام کار یا مطالعه
یا هر فعالیت خاص دیگری پرهیز کنند، زیرا اگرچه مطالعه و گوش دادن به
موسیقی، مفید هستند اما حتی در اتاق خواب نباید به آنها پرداخت، چه برسد در
رختخواب.
این نکته را نیز در نظر داشته باشید که برای خواب راحت، بدن
باید نسبت به شرایط خواب شرطی باشد تا با موقعیت خواب سریع تر سازگار شود و
همچنین بهتر است زمانی به رختخواب بروید که خوابتان بیاید. بی خوابی با
افزایش سن نیز رابطه مستقیم دارد.
● نقش تغذیه در بروز اختلالات خواب چگونه است؟
▪
دو تا سه ساعت قبل از خواب نباید قهوه، نوشابه یا چای نوشید و پرهیز از
فعالیت سنگین ورزشی نیز ضروری است زیرا ریتم بدن برای آمادگی خواب به هم می
ریزد.
● اختلال خواب در کودکان به چه صورت است؟
▪ خواب کودکان عمیق
تر است و ارتباط مستقیمی با رشد روحی و جسمی آنها دارد. صحبت کردن و راه
رفتن در خواب در کودکان شایع تر است و به همین جهت توجه به کنترل و درمان
اختلالات خواب در کودکان ضروری تر است تا رشد آنها تحت تأثیر منفی قرار
نگیرد. اختلالات خواب در کودکان با استانداردهای دقیق تری سنجیده می شود به
عنوان مثال اگر برای افراد بالغ، بروز یک وقفه تنفسی در هر ده دقیقه، قابل
توجه است در کودکان یک وقفه تنفسی در یک ساعت، چشمگیر و بررسی عوامل آن با
اهمیت است.
● امروز افراد بسیاری در مشاغل مختلف مجبورند شب ها را
بیدار بمانند و خواب و استراحت را به ساعات روز موکول کنند. شرایط رفتاری و
جسمی این افراد چطور است؟
▪ جامعه باید مشکلات این افراد را بشناسد و
تا جایی که ممکن است هم شرایط محیط و هم شرایط استراحت آنها سازگار شود.
باید به پرستاران و پزشکان، نیروهای انتظامی و بسیاری افراد دیگر که در
مشاغل خدماتی شبانه روزی، فعالیت دارند توجه ویژه داشت. به کمک متخصصین طب
کار شرایط روحی و جسمی و توان فکری و بدنی این افراد که در طول شب بیدار می
مانند، بررسی می شود تا محیط کار و خانواده به گونه ای با آنها وفق پیدا
کند که بیشترین ایمنی و پائین ترین میزان خطا را داشته باشند و در عین حال
سرعت کارشان کم نشود. استراحت این افراد باید طبق برنامه و فاصله محل کار
تا محل زندگی شان کم باشد تا در طول مسیر بازگشت به خانه، با وجود نیاز به
خواب، به خاطر عدم موقعیت خواب مناسب، دچار بی خوابی نشوند.
استفاده از کلاه و عینک آفتابی هم توصیه می شود تا بدن مجبور نشود در معرض نور آفتاب با محیط روز هماهنگ شود.
● افراد بالغ برای خواب راحت چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
▪ خواب بعدازظهر را نباید یک ضرورت و عادت قرار داد زیرا موجب بی خوابی های ابتدای خواب می شود، البته برای بچه ها لازم است.
● اگر فردی دچار کم خوابی شد و نتوانست خواب کافی داشته باشد، آیا جایگزینی برای خواب وجود دارد؟
▪
خواب جایگزینی ندارد و نیاز خواب باید در هر صورت تأمین شود. اگر بعضی شب
ها کمتر بخوابیم باید به هر حال این کمبود را جبران کنیم. بدن ما حسابگر
است؛ کم خوابی را تحمل می کند اما فراموش نمی کند. مصرف چای و قهوه و مواد
کافئین دار به بیدار ماندن کمک می کنند اما جای خواب را نمی گیرند. در ضمن
کیفیت خواب شب را نمی توان با خواب روز مقایسه کرد.
● آیا باید به خواب افراد خاصی توجه داشت؟
▪
بانوان در دوران بارداری، دوره ماهیانه و پس از زایمان و هنگام شیردهی
دچار اختلالات جدی خواب می شوند و خصوصاً در ماه های آخر بارداری کیفیت و
کمیت خوابشان افت پیدا می کند. در خانواده ها، بانوان نقش خاصی در بهداشت و
سلامت خواب اعضا دارند و می توانند محیط خانه را به نحوی فراهم کنند که
بهداشت خواب همه افراد مهیا شود. از سن ۴۰ سال به بالا بروز اختلال خواب در
آقایان بیشتر از بانوان است، بنابراین باید به علائم آن مانند خرخر و
دندان قروچه و حرکات غیرطبیعی توجه داشت.

---