برکات نماز شب
چون به نجف اشرف براى تحصیل
مشرّف شدم ، از نقطه نظر قرابت و خویشاوندى و رحمیّت گاهگاهى به محضر
مرحوم قاضى شرفیاب مى شدم ، تا یک روز درِ مدرسه اى ایستاده بودم که مرحوم
قاضى از آنجا عبور مى کردند، چون به من رسیدند دستِ خود را روى شانه من
گذاردند و گفتند: ((اى فرزند! دنیا مى خواهى نماز شب بخوان ، آخرت مى خواهى
نماز شب بخوان ))
هفتاد و پنج فایده و فضیلت با نماز شب
علاّمه طباطبائى رحمه الله علیه مى فرماید:
چون به نجف اشرف براى تحصیل مشرّف شدم ، از نقطه نظر قرابت و خویشاوندى و
رحمیّت گاهگاهى به محضر مرحوم قاضى شرفیاب مى شدم ، تا یک روز درِ مدرسه
اى ایستاده بودم که مرحوم قاضى از آنجا عبور مى کردند، چون به من رسیدند
دستِ خود را روى شانه من گذاردند و گفتند: ((اى فرزند! دنیا مى خواهى نماز
شب بخوان ، آخرت مى خواهى نماز شب بخوان ))
مرحوم ملکى مى فرماید: استادم [ملا حسینقلى همدانى ] به من فرمود: ((فقط
متهجّدین هستند که به مقاماتى نائل مى گردند و غیر آنان به هیچ جایى
نخواهند رسید))
روایت شده است که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: خداوند متعال پنج
چیز را در پنج چیز دیگر قرار داده است : عزّت را در بندگى ، ذلّت را در
معصیت ، حکمت را در کم خوردن و خالى بودن شکم ، هیبت و ابهّت را در روى
آوردن به نماز شب و ثروتمندى و بى نیازى را در قناعت .
***
امام صادق علیه السلام در بیان آثار نماز شب اینگونه فرمودند:
چهره را نیکو مى کند. اخلاق را زیبا مى کند. انسان را خوشبو مى کند. روزى را مقدّر مى سازد.
باعث اَداء قرض مى شود. غم و غصّه را از بین مى برد. چشم را روشنى مى بخشد.
***
در حالات مرحوم شیخ جعفر کبیر کاشف الغطاء که از بزرگانِ علما در قرن سیزدهم و ساکن نجف اشرف بوده، آمده است:
در یکی از شب ها برای «تهجّد» برخاست، فرزند جوانش را از خواب بیدار کرد و
فرمود: برخیز به حرم مطهّر مشرّف شده و در آن جا نماز بخوانیم. فرزند جوان
که برخاستن از خواب در آن ساعتِ شب برایش دشوار بود، در مقام اعتذار برآمد
و گفت: من فعلاً مهیّا نیستم شما منتظر من نشوید؛ بعداً مشرّف می شوم.
فرمود: نه، من این جا ایستاده ام؛ مهیّا شو که با هم برویم. آقازاده،
بناچار از جا برخاست و وضو ساخت و با هم راه افتادند. کنار درِ صحنِ مطهّر
که رسیدند آنجا مرد فقیری را دیدند که نشسته و دست نیاز به طرف مردم دراز
کرده است. آن عالم بزرگوار ایستاد و به فرزندش فرمود: این شخص در این وقتِ
شب برای چه این جا نشسته است؟ گفته: برای تکدّی از مردم !
فرمود: آیا چه مقدار ممکن است از رهگذاران، عاید او گردد؟ گفت: احتمالاً
یک تومان (به پول آن زمان). مرحوم کاشف الغطاء فرمود: فرزندم! درست فکر کن و
ببین این آدم برای مبلغ بسیار اندک و کم ارزش دنیا (آن هم محتمل)، در این
وقت شب از خواب و آسایش خود دست برداشت و آمد در این گوشه نشست و دست تذلّل
به سوی مردم دراز کرده است. آیا تو، به اندازه ی این شخص، به وعده های
خدا درباره ی شب خیزان و متهجّدان اعتماد نداری که فرموده است: «فَلا تَعلَمُ نَفسٌ مَّا أُخفِیَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعیُنٍ» – هیچ کس نمی داند چه پاداش های مهمّی که مایه ی روشنی چشم هاست برای آنها نهفته شده –(سجده/17).
گفته اند آن فرزند جوان از شنیدن این گفتار پدرِ زنده دل خود چنان تکان
خورد و تنبّه یافت که تا آخر عمر از شرف و سعادت بیداری آخر شب برخوردار
بود و نماز شبش ترک نشد.
***
چگونه نماز شب بخوانیم؟
نماز شب رو به چند صورت میشه خوند و دعا ها و اذکار زیادی هم داره. البته چون یه عمل مستحبی هست میشه اون رو کوتاه تر هم کرد:
1. یازده رکعت ( 4 نماز دو رکعتی مثل صبح به نیت نماز نافله شب، 2 رکعت
نماز مثل نماز صبح به نیت شَفع و 1 رکعت نماز به نیت وَتر ) هر سوره و
دعائی هم که دوست داری بخون
2. می تونی کوتاه تر و خلاصه تر بخونی : (2 رکعت به نیت شَفع + 1 رکعت به نیت وَتر )
3. اینم برای اونهائی که مثل من تنبلیشون میاد ( 1 رکعت نماز به نیت وَتر )
***
* نماز شب نه تنها برای آخرت و قبر و قیامت انسان چاره سازه بلکه برای
رفع گرفتاری های دنیوی هم نتیجه میده! در بعضی روایات اومده که نماز شب حتی
برای بعضی مسائل مالی انسان هم مفیده و خلاصه آثار دنیوی و اخروی فراوونی
داره.
* نماز شب مثل همه نمازها، باید با طهارت شرعی باشه یعنی مثلا وضو داشته باشه و بدن و لباسش پاک باشه.
* نماز شب رو میشه نشسته یا خوابیده یا در حال راه رفتن خواند اگه در
حالت اول یا دوم بود لازمه قبله رو رعایت کنه اما در حالت سوم الزامی نیست.
***
ازامام سجاد علیه السلام سوال شد، برای چه کسانی که در دل شب به راز
ونیاز می پردازند زیباترین مردم اند؟آن حضرت فرمودند: برای اینکه آنها درشب
با خدای خویش خلوت می کنند و به راز و نیاز می پردازند وخداوند سبحان هم
آنها رابه نور خودش مزین می نماید !
***
و اگر هنوز در خواندن نماز شب تردید داری اینها را هم بخوان :
اخلاق خوش با نماز شب
امام صادق علیه السلام می فرماید:
«صلاة اللیل تحسن الخلق»؛ نماز شب انسان را خوش اخلاق می کند.(49)
49 . ثواب الاعمال، ص 70.
درمان بیماریها با نماز شب
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
«علیکم بصلاة اللیل فإنّها سنّة نبیکم و دأب الصالحین قبلکم و مطردة الداء عن اجسادکم»؛(50) بر شما باد به اقامه نماز شب، که آن سنّت پیامبر شماست و شیوه صالحان پیش از شما و دور کننده درد و بیماری از جسم هایتان.(51)
50 . میزان الحکمه، حدیث 10758.
51 . میزان الحکمه، حدیث 10758.
سلامتی، تندرستی و راحتی بدن با نماز شب
حضرت علی علیه السلام می فرماید:
«قیام اللیل مصحّة للبدن»؛(52)بیداری شب باعث سلامتی بدن است.
و رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:
«صلاة اللیل… راحة الابدان»؛(53) نماز شب سبب آرامش بدن می شود.
52 . میزان الحکمه، حدیث 10760.
53 . بحارالانوار، ج 87، ص 162.
طولانی شدن عمر با نماز شب
امام رضا علیه السلام می فرماید:
«بر شما باد به نماز شب، هیچ بنده ای نیست که آخر شب بیدار شود و هشت
رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در
قنوت آن هفتاد بار استغفار کند، مگر اینکه خداوند او را از عذاب قبر و
آتش پناه داده و عمر او را طولانی کرده و به زندگی او گشایش می دهد».(54)
54 . بحارالانوار، ج 87، ص 161.
خوشبویی بدن با نماز شب
در این باب امام صادق علیه السلام می فرماید:
«صلوة الیل تطیب الریح»؛(55) نماز شبْ انسان را خوشبو می کند.
55 . ثواب الاعمال، ص 70.
روشنی چشم با نماز شب
امام صادق علیه السلام می فرماید:
«صلاة الیل… تجلو البصرا»؛(56) نماز شبْ دید انسان را نورانی می سازد.
56 . ثواب الاعمال، ص 70.
نورانیت و زیبایی چهره با نماز شب
حضرت عیسی علیه السلام می فرماید:
«طوبی للذین یتهجدون من اللیل، اولئک الذین یرثون النور الدائم من اجل انهم قاموا فی ظلمة الیل»؛(57) خوشا به
حال کسانی که شب را بیدار می مانند، اینانند که نور دائم را از آن رو که در تاریکی شب به پا خاسته اند به ارث می برند.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید:
«من کثرة صلاته باالیل حسن وجهه بالنّهار»؛(58) هر که نماز شب زیاد بخواند هنگام روز زیبا و خوش سیما گردد.
از امام زین العابدین علیه السلام سؤال شد:
«ما بال المتهجدین باللیل من أحسن النّاس وجها؟» چرا شب زنده داران از همه مردم خوش سیماترند؟
فرمود:
«لأنّهم خلو باللّه فکساهم اللّه من نوره»؛(59) چون با خداوند خلوت می کنند، خدا نیز جامه ای از نور خویش بر آنان می پوشاند.
امام صادق علیه السلام می فرماید:
«صلاة اللّیل تحسن الوجه»؛(60) نماز شب صورت انسان را زیبا می کند.
در حدیثی دیگر امام صادق علیه السلام می فرماید:
«صلاة اللّیل تُبیض الوجه»؛(61) نماز شب روی را سفید می گرداند.
این گونه به نظر می رسد که در این حدیث، نه تنها سفیدی چهره شب زنده
داران مربوط به روز قیامت است، بلکه در دنیا نیز چهره آنها سفید و
برافروخته می گردد.
بنا به آنچه که در قرآن آمده:
«یوْمَ تَبْیضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ»؛(62) روزی بیاید که گروهی (یعنی مؤمنان) روسفید و گروهی روسیاه باشند.
57 . میزان الحکمه، ج 10، ص 234.
58 . نهج الفصاحه، ص 580.
59 . بحار، ج 87، ص 159.
60 . ثواب الاعمال، ص 70.
61 . میزان الحکمه، حدیث 10763.
62 . آل عمران، 106.
نورانیت قلب با نماز شب
این مطلب بر هیچ کس پوشیده نیست که خواندن نماز شب و نماز یومیه قلب را صفا و جلاح داده و نوری معنوی به آن می بخشد.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نیز در این مورد می فرماید:
«اِنّ العبد اذا تخّلی بسیده فی جوف اللیل المظلم و ناجاه اثبت اللّه النور فی قلبه»؛(63) هنگامی که بنده ای در نیمه شب تاریک خلوت کرده و با خداوند مناجات
می کند، خدا قلب او را نورانی خواهد ساخت.
63 . میزان الحکمه، ج 5، ص 419.
نورانیت منزل با نماز شب
امام صادق علیه السلام می فرماید:
«اِنّ البیوت التی یصلی فیها صلاة اللّیل تضیء لأهل السماء کما تضی ء النجوم لأهل الارض»؛(64) خانه هایی که در آنها نماز شب خوانده شود، بر اهل آسمان چنان می درخشد که ستارگان بر اهل زمین می درخشد.
64 . المعتبر، ج 2، ص 17.
افزایش رزق و روزی با نماز شب
امام صادق علیه السلام می فرماید:
«صلوة اللّیل تجلب الرزق»؛(65) نماز شب روزی را جلب و گسترش می دهد.
65 . میزان الحکمه، حدیث 10763.
ادای دَین با نماز شب
امام صادق علیه السلام می فرماید:
«صلاة اللّیل… تقضی الدین»؛(66) نماز شب مایه ادا شدن قرضها است.
جلوگیری از کارهای زشت و ناپسند با نماز شب
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
«فإن صلاة اللّیل منهاة عن الإثم»؛(67) نماز شب انسان را از گناه باز می دارد.
66 . ثواب الاعمال، ص 70.
67 . میزان الحکم، حدیث 10757.
رفع مشکلات و گرفتاریها با نماز شب
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
«ای مردم! هیچ کس از شما نیست، مگر اینکه مشکلات و گرفتاریها همچون
کمربندی او را محاصره کرده است. پس زمانی که دو سوم از شب گذشته و یک سوم
باقی ماند، مَلَکی بر او وارد می شود و به او می گوید: برخیز و ذکر خدا بگو
که صبح نزدیک است. پس چنانچه او حرکت کند و ذکر خدا را بگوید، یک گره از
گرفتاریهایش گشوده می شود و اگر او بلند شود و وضو بگیرد و داخل نماز شود،
همه مشکلات و گرفتاریهای او برطرف می شود. پس صبح می کند، در حالی که همچون
مردمک چشم (روشن و پاکیزه) گردیده است».(68)
68 . بحار، ج 82، ص 223.
نجات از عذاب دنیا با نماز شب
امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام می فرماید:
«آنگاه که خداوند می بیند قومی در گناهان زیاده روی کردند و در میان آنان
سه نفر از مؤمنین هستند، خداوند به آنان می فرماید: ای بندگان گناهکارم!
اگر در میان شما نبودند آنان که به خاطر من با هم دوستی می کنند و با نماز
خواندشان زمین من و مسجدهای مرا آباد می کنند، و شب ها موقع سحر از ترس من
استغفار می نمایند، عذابم را بر شما نازل می کردم، و از آن باکی نمی
داشتم».(69)
69 . بحار، ج 87، ص 140.
نماز شب سلاحی در مقابل دشمنان
رسول خدا محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله می فرماید:
«صلاة اللّیل سلاح علی الاعداء»؛(70) نماز شب سلاحی در مقابل دشمنان است.
70 . بحار، ج 87، ص 161.
مباهات پروردگار به نماز شب خوان
خداوند عالم در چند مورد به بنده خود مباهات و افتخار می کند:
1. وقتی که مردی در بیابان تنها باشد، همین که وقت نماز شد شروع کند به
اذان و اقامه و سپس نماز خود را بخواند و در حالی که هیچ کس با او نیست،
مگر خدای او. خدا به چنین بنده ای مباهات می کند و می گوید: ای ملائکه!
ببینید بنده ما تنهاست، ولی ما را حاضر و ناظر می داند.
2. وقتی که مؤمن نیمه شب نماز شب می خواند و در سجده از فرط خستگی به خواب می رود، خدا به او مباهات می کند.
3. کسی که می خواهد نماز شب بخواند اما خواب می ماند، وقتی بیدار می شود
که صبح شده، اول نماز صبح را می خواند و بعد قضای نماز شب را.
افتخار همراهی صفوف فرشتگان با نماز شب خوان
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
«به بنده ای که نماز شب نصیب او شده، هنگامی که برای خداوند بیدار شود و
وضو بگیرد (وضوی کامل)، و با نیت خالص و قلب سالم و بدن خاشع و چشم گریان
برای خدا نماز بخواند، خداوند پشت سر او نُه صف از فرشتگان را به صف می
کند، که جز خدا کسی نمی تواند آنها را شمارش کند که یک طرف هر صف در مشرق و
طرف دیگر در مغرب است، هنگامی که او نماز را تمام کند خدا به تعداد
آن فرشتگان برای او درجه و ثواب می نویسد».(71)
71 . میزان الحکمه، ج 5، ص 423.
محو گناه با نماز شب
خداوند می فرماید:
«وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَی النَّهَارِ وَ زُلَفاً مِنَ
اللَّیلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یذْهِبْنَ السَّیئاتِ ذلِک ذِکرَی
لِلذَّاکرِینَ»؛(72) نماز بگذار در آغاز و انجام روز و ساعاتی از
شب؛ زیرا نیکی ها بدی ها را از میان می برند. این تذکری است برای آنها که
اهل تذکرند.
72 . هود، 114.
نماز شب شفیع نزد ملک الموت
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
«صلاة اللّیل شفیعُ صاحِبِها و بَینَ مَلَک المَوت»؛(73) نماز شب شفیع نمازگزار در نزد ملک الموت است.
73 . جامع آیات و احادیث نماز، ج 2، ص 616.
زینت دنیا و آخرت با نماز شب
امام صادق علیه السلام می فرماید:
«مال و فرزند، زینت دنیا هستند و هشت رکعت نماز شب و نماز وتر، زینت آخرت
است و گاهی خداوند هر دو زینت را برای اقوامی جمع می کند، که هم دارای مال
و اولاد هستند و هم نماز شب می خوانند؛ در نتیجه، هم زینت دنیا را دارند و
هم زینت آخرت را».(74)
74 . معانی الاخبار، ص 323.
غنی شدن در روز قیامت با نماز شب
جابربن عبداللّه می گوید:
«پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: مادر حضرت سلیمان به او گفت:
ای پسرم! بپرهیز از زیاد خوابیدن در شب، زیرا خواب زیاد در شب، انسان را در
روز قیامت فقیر می کند. چون در شب، مخصوصا در دل شب که مردم در خواب
هستند، خرمن برکات و خیرات را پهن می کنند، کسی که در خواب باشد دستش از
این برکاتْ تهی خواهد بود و در روز قیامت چیزی نخواهد داشت و فقیر خواهد
بود».(75)
75 . امالی صدوق، ص 140.
نابودی دشمن با نماز شب
یونس بن عمار می گوید: به محضر امام صادق علیه السلام رفتم و عرض کردم: «همسایه ای از قبیله قریش دارم نام مرا (به عنوان شیعه) فاش
ساخته است (و مرا در معرض خطر طاغوتیان، که در کمین شیعیان بودند قرار
داده است)، به گونه ای نام مرا مشهور نموده که هر وقت از کنارش عبور می کنم
می گوید: این رافضی، مال ها را نزد جعفر بن محمد (یعنی امام صادق علیه
السلام ) می برد.
امام صادق علیه السلام فرمودند: هنگامی که نماز شب می خوانی در سجده آخرِ
دو رکعت اول نماز شب، او را چنین نفرین کن: «نخست حمد و ثنای الهی به جا
آور، پس بگو خدایا! فلانی پسر فلانی، نام مرا فاش و مشهور کرده و مرا به
خشم آورده، و در معرض خطرها قرار داده است، او را هدف تیری شتابان قرار
بده، به گونه ای که اثر آن تیر، او را از من باز دارد. بار خدایا! مرگش را
نزدیک گردان، و نشانه اش را نابود کن. پروردگارا! در این کار شتاب کن، در
همین ساعت و لحظه».
یونس می گوید: دستور امام را انجام دادم، وقتی که به کوفه بازگشتم، از
خانواده ام در مورد آن همسایه مردم آزار پرسیدم، گفت: بیمار است. هنوز سخنم
به پایان نرسیده بود که از خانه او شیون برخاست و گفتند «فلانی مُرد».(76)
76 . داستانهای اصول کافی، ج 1، ص 81.
کسب هیبت و اهمیت با نماز شب
روایت شده است که امیرالمؤمنین علیه السلام از مقابل دکه قصّابی می گذشت. قصاب گفت: ای امیرالمؤمنین! گوشت چاق و خوب
موجود است.
امام علی علیه السلام فرمود: پول آن موجود نیست.
قصاب گفت: من مهلت می دهم و صبر می کنم.
امام علیه السلام پاسخ داد: من بر نخوردن گوشت صبر می کنم. و افزود:
خداوند متعال پنج چیز را در پنج چیز دیگر قرار داده است: عزّت را در بندگی،
ذلّت را در معصیت، حکمت را در کم خوردن و خالی بودن شکم، هیبت و ابّهت را
در روی آوردن به نماز شب. و ثروتمندی و بی نیازی را در قناعت.(77)
77 . ارشاد القلوب، ص 156 – 153.
سه اکسیر در نماز شب
سه اکسیر را در خواص خواندن نماز شب بر شمرده اند:
1. دل انسان را نورانی می کند، گویا که خورشید در درون جانش طالع گردیده، از ظلمت بیرون هم هیچ باکی ندارد.
2. سرشت و طبیعت انسان را نیز پاک و روشن می کند و غم را از دل انسان بیرون می کند، تا جایی که دیگر جهان را تاریک نمی بیند.
3. در العفو العفو نیمه شب و استغفار سحرگاهی خاصیتی است که همه گناهان
انسان آمرزیده می شود. و از آلودگی او کاسته می شود و جان انسان پاک و منزه
می گردد.
به خدا قسم که با این مکتب اگر کسی به سعادت دنیا و آخرت نرسد جای شگفتی است.(78)
78 . ساغر سحر، ص 188.
فرزند دار شدن با نماز شب
در کتاب دارالسلام، ج 2، ص 433 آمده است: هر کس طالب فرزند باشد در دل شب
به هنگام نماز شب و در دعای نماز وتر، قبل از رکوع این دعا را بخواند.
«رَبّ لا تَذْرَنی فَرْدا و اَنْتَ خَیرُ الْوارِثینَ رَبّ هَبْ
لی مِنْ لَدُنْک ذَرّیةً طَیبَةً اِنَّک سَمیعُ الدُّعاء اَللّهُمَّ لا
تَذَرْنی فَرْدا وَحیدا مَستَوْحِشا فَتَقْصُرْ شکری عَنْ تَفَکری بَلْ
هَبْ لی مِنْ لَدُنْک اَنیسا وَ عَقَبا ذَکورا وَ اِناثا اَسْکنُ لِلَیهِمْ
فی الوَحشَهِ وَ آنس بِهِمْ فی الْوَحْدَةِ وَ اُشکرُک عِنْدَ تَمامِ
النِّعْمَةِ یا وَهّابُ یا عَظیمُ اَعْطِنی ماسَئَلْتُک عافِیةً مِنْک
وَارْزُقْنی خَیرا حَتّی اَنالَ مُنْتَهی رِضاک عَنّی فی صِدْقِ الْحَدیثِ
وَ شُکرِ النّعْمَةِ وَالوَفاء بِالعَهْدِ اِنَّک عَلی کلّ شَی ءٍ قدَیر».(79)
79 . دارالسلام، ج 2، ص 433 با تلخیص؛ رؤیاهای صادقه، ص 189 با تلخیص.
عارف شدن فرزندان با نماز شب
روزی از «سهل شوشتری» که از عرفای بزرگ و اهل کرامت بود پرسیدند: چگونه
به این مقام و مرتبه رسیدی؟ او پاسخ داد: من در کودکی نزد دایی ام زندگی می
کردم. وقتی هفت ساله بودم، نیمه
شب ادرار بر من فشار آورد، به ناچار از رختخواب برخاستم و به دستشویی
رفتم. وقتی برگشتم که بخوابم، دایی ام را دیدم که رو به قبله نشسته، عبایی
به دوش کشیده، عمامه ای دور سرش پیچیده و مشغول نماز خواندن است. از حالت
او خوشم آمد. کنارش نشستم تا نمازش تمام شد. آنگاه از من پرسید: «پسرم! چرا
نشسته ای؟ برو بخواب».
گفتم: از کار شما خوشم آمده و می خواهم پهلوی شما بنشینم.
گفت: نه، برو بخواب.
رفتم و خوابیدم. شب بعد نیز از خواب بیدار شدم. وقتی از دستشویی برگشتم، باز هم دایی مشغول نماز خواندن بود. کنارش نشستم.
به من گفت: برو بخواب.
گفتم: دوست دارم هر چه شما می گویید، من هم تکرار کنم.
دایی ام مرا رو به قبله نشانید و گفت: یک مرتبه بگو «یا حاضرُ یا ناظر».
من هم تکرار کردم. سپس دایی گفت: برای امشب کافی است، حالا برو بخواب.
این کار چند شب تکرار شد و هر شب عبارت «یا حاضرُ یا ناظر» را چند بار
تکرار می کردم. کم کم، وضو گرفتن را هم آموختم و پس از آن که وضو می گرفتم،
هفت بار می گفتم: یا حاضرُ یا ناظر.
بالاخره کار به جایی رسید که من بدون این که نزد دایی بروم،خودم قبل از
اذان صبح بیدار می شدم، و نماز شب می خواندم و پس از نماز، تسبیح به دست می
گرفتم و پیوسته تکرار می کردم: «یا حاضرُ یا ناظر». و از این کار حَظِّ
روحانی می بردم تا این که به این مقام و مرتبه رسیدم.
این عالی ترین شیوه ای است برای آنکه فرزندانمان در آینده مرد خدا شوند و با روش بندگی و عبادت آشنا گردند.(80)
80 . نماز اول وقت، روش تربیت کودکان، ص 177.
ایمنی از آتش جهنم با نماز شب
امام رضا علیه السلام فرمودند:
«بر شما باد نماز شب! هیچ بنده ای نیست که در آخر شب از خواب بلند شود و
هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت
نماز وتر هفتاد بار استغفار کند، مگر اینکه از عذاب قبر و عذاب آتش جهنم
ایمن گردد و پناه داده شود».(81)
81 . عیون الاخبار، ج 1، ص 282.
کسب دنیا و آخرت با نماز شب
رسول خدا محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله درباره آثار دنیوی، برزخی و اخروی نماز شب فرمودند:
آثار دنیوی و برزخی: «نماز شب، موجب رضایت پروردگار، مهر و محبت ملائکه و
فرشتگان، سنت و روش پیامبران، نور شناخت و معرفت، اصل و پایه و ریشه
ایمان، راحتی بدن و جسم، بغض و ناراحتی شیطان، اسلحه مؤمن در برابر دشمنان،
اجابت دعا، قبول اعمال، برکت رزق و روزی، شفیع بین نماز شب خوان و قابض
الارواح و عزرائیل، نور و چراغ در قبر، فرش در زیر پای نماز شب خوان در
قبر، جواب نکیر و منکر و انیس و مونس انسان، اثر نماز شب خوان در قبر تا
قیامت می باشد».
آثار اخروی: «و هنگامی که قیامت بر پا شود، نماز شب به صورت سایه ای در
بالای سر نماز شب خوان قرار می گیرد و تاج روی سر او و لباسی برای بدنش می
باشد.
(در آنجا که همه لخت و عریان می باشند)، نوری است در پیش پای او، پرده و
حایلی است بین او و آتش، حجت و دلیلی است برای مؤمن در پیشگاه خداوند، مایه
سنگینی اعمال او در میزان اعمال است، سبب جواز عبور نماز شب خوان از پل
صراط، کلیدی برای باز کردن درب بهشت و…».(82)
82 . ارشاد القلوب، ص 316.
بخشش خداوند با نماز شب
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمودند:
«هنگامی که بنده از رختخواب گرم و نرم و خواب خوش و لذیذ با چُرت و خواب
آلودگی بلند می شود تا با نمازِشبش خداوند عز وجل را راضی کند، خداوند با
او به ملائکه اش مباهات و افتخار می کند و به ملائکه می گوید:
آیا این بنده مرا می بینید که از رختخواب خوش و لذیذ خودش بلند شده تا
مشغول نمازی شود که من بر او واجب نکرده ام؟ شما شاهد و گواه باشید که من
او را بخشیدم».(83)
83 . بحار، ج 84، ص 156.
پرواز با اسبان بالدار با نماز شب
امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرمایند:
«در بهشت درختی است که از بالای شاخ و برگ آن، زینت آلات و زیورآلات می روید و از پایین آن اسبان ابلق زین
سند و فضیلت نماز غفیله
نماز غفیله
امام صادق علیهالسلام از پدرش امام باقر علیهالسلام و امام باقر علیهالسلام از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله در
خصوص این نماز مستحبی چنین نقل میکند:
«صَلُّوا فی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَ الْکَرامة؛(1)
نماز بخوانید در ساعت غفلت؛ اگرچه دو رکعت باشد، این دو رکعت نماز [شما را] به بهشت وارد میکند.»
در روایتی دیگر چنین میفرماید:
«تَنْفِلوُا
فِی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ خَفیفَتَیْنِ فَاِنَّهُما
تُورِدانِ دارَ الْکَرامَةِ قیلَ یا رسُول اللّه وَمَا ساعَةُ
الْغَفْلَةِ؟
قالَ: بَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالعِشاء؛(2)
نماز مستحب به جا آورید در ساعت غفلت. اگرچه این نماز دو رکعتی خفیف [و آسان] باشد؛ چرا که همین
دو رکعت نماز [شما را] وارد بهشت میکند. پرسیده شد ای رسول خدا! ساعت غفلت چه هنگامی است؟
فرمود: بین مغرب و عشا است.»
امام صادق علیهالسلام از قول پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله نقل کرده است که: «لا تَتْرُکُوا رَکْعَتَیِ الْغُفَیْلَةِ
وَ هُما بَیْنَ الْعِشائَیْنِ؛(3)
دو رکعت نماز غفیله را ـ که بین نماز مغرب و عشاء است ـ ترک نکنید.»
