سردردهای دوران بارداری
سردرد از مشکلات شایع مادران باردار است که شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است.
سردرد بارداری در سه ماهه اول حاملگی شیوع بیشتری دارد.
سردرد
بارداری ممکن است در تمام سر، قسمت پیشانی و یا پشت سر مادر بروز کند و با
علایم فشاری، ضربانی و یا در موارد شدید همراه با تهوع و استفراغ باشد.
در بعضی خانم‌ها این سردردها معمولا صبحگاهی‌اند و در برخی دیگر بعدازظهر‌ها شروع می‌شوند.
در اینجا علل و انواع سردردهای بارداری را برایتان می گوییم.
1- سردردهای خوش‌خیم
به‌نظر
می‌رسد به علت تغییرات هورمونی و تغییرات جریان خون در مغز، به خصوص در
سه‌ماهه اول بارداری، شاهد سردردهای مادران باردار هستیم.
سردردهای
خوش‌خیم با جلو رفتن ماه های بارداری به مرور کم می‌شوند. معمولا در
سه‌ماهه دوم بارداری از شدت و تواتر و دفعات این سردردها کاسته می‌شود.
استراحت،
خواب کافی، رژیم غذایی مناسب، ورزش‌های سبک، اجتناب از استرس‌های شدید
روحی و جسمی، پرهیز از مصرف دخانیات و نوشابه‌های گازدار و مواد محرک و
موادغذایی تند در بهبود این سردردها موثرند.
2- سردرد میگرنی
افرادی که سابقه میگرن داشته‌اند، ممکن است با باردارشدن سردردهایشان افزایش و یا کاهش یابد.
خانم‌هایی
که اولین سردرد میگرنی را در دوران بارداری تجربه می‌کنند، باید حتما بعد
از زایمان تحت درمان جدی قرار بگیرند، زیرا احتمال مزمن‌شدن (طولانی شدن)
این سردرد در آنها وجود دارد سردرد میگرنی ممکن است به
دلیل استرس، شرایط محیطی گرم یا پرنور، خستگی، بی‌خوابی یا موادغذایی
هیستامین‌دار مثلا تخم‌مرغ و گوجه‌فرنگی شروع شود.
بنابراین خانم‌هایی که قبلا سابقه میگرن داشته‌اند و حالا
می‌خواهند باردار شوند، بهتر است قبل از اقدام به بارداری به پزشک متخصص
مغز و اعصاب مراجعه کنند تا علت میگرن آنها مشخص و از آن دوری شود، زیرا در
دوران بارداری امکان افزایش شدت و تکرر این سردردها وجود دارد که به
مسکن‌های معمولی هم جواب نمی‌دهند؛ مثلا اگر کسی با قرار گرفتن در نور شدید
آفتاب یا شلوغی، دچار سردرد می‌شود، بهتر است مراعات کند تا در دوران
بارداری دچار این سردردهای شدید نشود تا بخواهد از مسکن استفاده کند.
خانم‌هایی که در دوران قاعدگی
دچار تشدید سردرد می‌شوند، به احتمال زیاد در دوران بارداری هم دچار
افزایش حملات میگرنی می‌شوند. این سردردها در سه‌ماهه دوم و سوم شایع‌ترند.
مادرانی
که در بارداری میگرن را تجربه می‌کنند به خصوص اگرسن آنها بالای 35 سال
باشد، امکان مواجهه با مخاطرات دیگری هم برایشان وجود دارد، مثلا افزایش
خطر لخته‌شدن خون در رگ‌های محیطی و سکته‌های مغزی و قلبی.
به همین دلیل به بانوانی که در دوران بارداری میگرن دارند توصیه می‌کنم سایر عوامل تهدیدکننده مثل فشارخون و چربی‌خون، چاقی و افزایش وزن ناگهانی را به طور دقیق کنترل کنند.
خانم‌هایی
که اولین سردرد میگرنی را در دوران بارداری تجربه می‌کنند، باید حتما بعد
از زایمان تحت درمان جدی قرار بگیرند، زیرا احتمال مزمن‌شدن (طولانی شدن)
این سردرد در آنها وجود دارد.
3- سردردهای ناشی از تومور
همان‌طور
که هر فردی ممکن است دچار تومور شود، خانم باردار هم می‌تواند دچار این
مشکل بشود. یکی از مهم‌ترین تومورهایی که در دوران بارداری علایم خود را
نشان می‌دهند، تومورهای قسمت هیپوفیز هستند.
در
دوران بارداری خصوصا اواخر آن، هورمون‌های هیپوفیز مثلا هورمون پرولاکتین
(هورمون موثر بر ترشح شیر) افزایش می‌یابند که می‌توانند سبب تومورهای
هیپوفیزی شوند. این مشکل خود را به صورت سردرد و مشکلات بینایی نشان
می‌دهد.
4- سردردهای ناشی از مسمومیت بارداری
این سردردها خطرناک‌اند و معمولا در سه‌ماهه دوم و به خصوص در سه‌ماهه سوم و هفته‌های آخر بارداری دیده می‌شوند.
مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی که عموما بین هفته 20 تا 30 بارداری شروع می‌شود، در خانم‌های بارداری که دچار افزایش فشارخون
هستند، رخ می‌دهد و تورم دست و پا و صورت در آنها دیده می‌شود. افزایش وزن
غیرعادی و هفتگی، وجود پروتئین در ادرار و نوسانات فشار خون در این مادران
سبب بروز سردردهای ناگهانی در آنها می‌شود.
اگر این
علایم جدی گرفته نشوند، احتمال دارد که مادر دچار اکلامپسی شود که با بروز
تشنج، اختلال سطح هوشیاری و اغما و در موارد پیشرفته مرگ همراه خواهد شد.
بنابراین سردرد بارداری در سه‌ماهه سوم باید جدی گرفته شود.
شانس
ابتلا به پره‌اکلامپسی در افرادی که اولین تجربه بارداری‌شان را دارند، یا
دچار دیابت، فشارخون یا بیماری کلیوی یا التهابی (مثلا لوپوس) هستند، یا در خانواده‌شان سابقه مسمومیت بارداری بوده، بیشتر است.
5- سردرد چشمی
در مواردی که سردرد خانم باردار ناشی از مشکلات بینایی باشد، باید به چشم پزشک مراجعه کند.
6- سردرد سینوزیتی
سردرد سینوزیتی
در فصل زمستان شایع است که معمولا در پیشانی و گونه‌ها ایجاد می‌شود و
صبح‌ها شدیدتر است. این خانم‌ها اغلب از ترشحات چرکی و خلط مداوم شکایت
دارند که حتما باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنند.
اگر
خانمی در سه‌ماهه سوم دچار سردرد می‌شود و فشارخون و دفع پروتئین ادراری
او بالاست، باید حتما به پزشک مراجعه کند و احتمال ابتلا به مسمومیت
بارداری را بررسی کند 7- سردرد ناشی از کاهش قندخون (هیپوگلیسمی)
درمان خانگی سردرد بارداری
این اقدامات ممکن است به درمان سردرد حین بارداری کمک کند:
– سردرد ناشی از سینوزیت را با گذاشتن پارچه گرم یا کیسه آب گرم بر روی بینی یا چشم‌های‌تان بهبود ببخشید.
– سردرد تنشی را با کمپرس سرد به دور گردن‌تان بهبود ببخشید.
– در اتاق تاریک و آرامی بخوابید و تکنیک‌‌های تنفس عمیق را تمرین کنید.
– ماساژ گردن و شانه را امتحان کنید.
– با حمام یا دوش آب گرم به خودتان آرامش ببخشید.
هشدار
1-
به شما خانم باردار توصیه می شود از آنجایی که یکی از علل ایجاد سردرد
ممکن است مربوط به افزایش فشارخون بالا و یا مسمومیت بارداری باشد و این
موضوع بسیار حائز اهمیت و تهدیدکننده سلامت مادر و جنین است. در صورت ایجاد
سردرد حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
2-
تنها قرص مسکنی که مادران باردار مجاز به مصرف آن هستند، استامینوفن
معمولی و بدون کدئئین است، آن هم به میزان محدود، که متاسفانه تاثیر چندانی
بر سردرد میگرنی ندارد.
3-
معمولا خانمی که در سه‌ماهه سوم دچار سردرد می‌شود، فشارخونش بالاست و
پروتئین زیادی از ادرارش دفع می‌شود. از مشخصات این سردردها این است که با
مصرف مسکن‌های معمولی بهبود پیدا نمی‌کنند و ادامه دارند.
اگر خانمی در سه‌ماهه سوم دچار سردرد می‌شود و فشارخون و دفع پروتئین ادراری
او بالاست، باید حتما به پزشک مراجعه کند و احتمال ابتلا به مسمومیت
بارداری را بررسی کند و در صورت مثبت‌بودن این احتمال به طور جدی تحت
مراقبت قرار بگیرد، بستری شود و تصمیمات جدی برایش صورت گیرد، زیرا مسمومیت
بارداری خطر مرگ را در پی دارد.
این تست را قبل از باردارشدن انجام دهید
این تست را قبل از باردارشدن انجام دهید
خانم هایی که قصد باردار شدن دارند بهتر است
آزمایشات مهم را قبل از اقدام به بارداری انجام دهند از جمله این
آزمایشاتمی توان به آزمایش تیروئید اشاره کرد تست تیروئید برای سلامت مادر و
جنین بسیار حائز اهمیت است و می تواند باعث اختلالات زیادی در آن ها شود
یک فوق متخصص غدد و متابولیسم بر لزوم انجام تست تیروئید در زنانی که قصد بارداری دارند، تاکید کرد.
دکتر حسن گنجی‌زاده زواره با بیان اینکه بانوانی که قصد باردار شدن
دارند باید از ۳ ماه پیش از بارداری تست TSH که مهم‌ترین تست تیروئید است
را انجام دهند، اظهار کرد: باید TSH کمتر از دو یا کمتر از ۱.۸ باشد.
بنابراین بانوانی که قصد بارداری ندارند، نیازی به قرص لووتیروکسین ندارند،
اما چنانچه همین افراد تصمیم به بارداری داشته باشند باید قرص لووتیروکسین
مصرف کرده تا TSH مناسب شده و از زمانی که زیر دو آمد هم بهتر است سه ماه
بگذرد، سپس اقدام به بچه‌دار شدن کنند.
وی افزود: خوردن لووتیروکسین بخصوص در افرادی که سابقه خانوادگی
اختلالات تیروئید دارند یا سابقه سقط مکرر دارند، خوردن قرص تیروئید
(لووتیروکسین) توصیه می‌شود. سابقه ناهنجاری‌های مادرزادی در اقوام درجه یک
مخصوصا مادری نیز اهمیت دارد.
این فوق متخصص غدد و متابولیسم تاکید کرد: نخوردن قرص به محض آگاهی از
بارداری نه تنها درست نیست، بلکه تنها دارویی که با بارداری ادامه پیدا
می‌کند و حتی دوز دارو تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد، همین لووتیروکسین است.
وی افزود: در طول بارداری روش آکادمیک چک کردن TSH در هر ماه بارداری
توصیه می‌شود، اما انجام این تست هر هشت هفته یکبار مناسب‌تر است.
گنجی‌زاده در پایان گفت: در راستای بحث تیروئید و بارداری باید با پزشکان فوق تخصص غدد بزرگسالان مشورت شود.
